W konkursie "Lekcje o Mazowszu" zorganizowanym wspólnie przez Samorząd Województwa Mazowieckiego i Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli w kategorii 7-9 lat miejsce 3 za scenariusz Logopedyczna Pyza szuka głoski [š] na Mazowszu, zajęła Monika Witasik, logopeda zatrudniona w Przedszkolu nr 157 Przedszkole z Serduszkiem. Konkurs Lekcje o Mazowszu - scenariusz zajęć edukacyjnych Autor: Monika Witasik Tytuł scenariusza: Logopedyczna Pyza szuka głoski [š] na Mazowszu Adresat: zajęcia logopedyczne dla uczniów w wieku 7-9 lat Czas zajęć : 60 minut Słowa kluczowe: stroje ludowe, zabytki, Mazowsze, mapa, regiony, kultura, muzyka, Pyza Wprowadzenie: Głównym założeniem scenariusza jest utrwalanie głoski [š] w wyrazach i jednoczesne zapoznanie się z tematyką dotyczącą regionu Mazowsze. Jest to propozycja zajęć. Scenariusz oraz pomoce są uniwersalne. Można je modyfikować w zależności od potrzeb np. może być stosowany dla uczniów, którzy pracują nad inną głoską lub uczniów z problemami w czytaniu (scenariusz może być wykorzystany dla wszystkich uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną). Pomoce do scenariusza wykonane zostały przeze mnie własnoręcznie. Cel ogólny: uczeń poznaje najważniejsze informacje związane z kulturą regionu Mazowsze Cele szczegółowe: - usprawnianie aparatu artykulacyjnego - utrwalanie prawidłowego toru oddechowego - usprawnianie percepcji wzrokowej, słuchowej - usprawnianie małej motoryki - utrwalanie prawidłowej realizacji głoski [š] w wyrazach Metody: Metody asymilacji wiedzy pogadanka, opis, opowiadanie Metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy gra dydaktyczna Metody praktyczne metody ćwiczebne Formy pracy: 1. ze względu na liczbę uczniów: indywidualna o profilu jednolitym 2. ze względu na miejsce: zajęcia szkolne 3. ze względu na czas: zajęcia pozalekcyjne 1
Pomoce dydaktyczne: lalka Pyza, słomki do napojów, 2 mapy z podziałem na regiony, pisak suchościeralny, plastikowe korki od butelek, gra planszowa, plastikowa koszulka z kieszonkami, ilustracje strojów ludowych, płyta z nagraniami zespołu Mazowsze. Przebieg zajęć Część wstępna (5 minut) przywitanie z uczniami, wprowadzenie w tematykę zajęć. Część właściwa (50 minut) w tej części uczeń/uczniowie realizują zadania przygotowane przez nauczyciela, który każdorazowo objaśnia sposób ich wykonania. 1. Opowiadanie artykulacyjne Pyza na Mazowszu (zał. 1) Celem ćwiczenia jest podnoszenie sprawności artykulacyjnej oraz utrwalanie prawidłowego toru oddechowego. Uczniowie zgodnie ze wskazówkami w tekście czytanym przez nauczyciela wykonują ćwiczenia aparatu mowy. Zadanie należy wykonać przed lustrem. Ćwiczeniom towarzyszy lalka Pyza, która jest bohaterką opowiadania (zał. 2). 2. Pyza poznaje położenie regionu Mazowsze (zał. 3) Uczeń otrzymuje mapę Polski z podziałem na regiony. Identyczna druga mapa została wycięta zgodnie z podziałem na regiony. Zadaniem ucznia jest przenieść za pomocą słomki wycięte elementy mapy (regiony) na mapę Polski. Ćwiczenie usprawnia mięsień okrężny warg oraz podniebienie miękkie. Wpływa również na pogłębienie fazy wdechu. Zadanie należy poprzedzić swobodną rozmową o podziale Polski na regiony z naciskiem na nasz region Mazowsze. Przed przystąpieniem do ćwiczenia właściwego uczeń może złożyć pociętą mapę w całość (na zasadzie puzli). Dzięki temu usprawnianie będzie percepcja wzrokowa, a jednocześnie uczeń zapamięta położenie regionu Mazowsze na mapie Polski. Inną modyfikacją ćwiczenia może być zaznaczenie miejsca zamieszkania ucznia na mapie. Zalecam zalaminowanie rysunków. Dzięki temu miejsce zamieszkania można będzie zaznaczyć pisakiem suchościeralnym. 3. Pyza z Mazowszanką i Mazowszaninem na ścieżkach zabytków na Mazowszu gra planszowa (zał. 4, 5, 6, 7) W trakcie tego ćwiczenia uczeń/ uczniowie mają za zadanie zagrać w grę planszową przedstawiającą zabytki Mazowsza. W trakcie gry wykonują zadania związane z regionem Mazowsze oraz głoską [š]. Dokładne zasady opisane zostały w instrukcji do gry. Instrukcję można modyfikować w zależności od potrzeb. Jako pionki zostały wykorzystane nakrętki od plastikowych butelek w grze stanowią symbol Mazowszanki i Mazowszanina. W zależności od ilości graczy należy przygotować odpowiednią ilość korków w różnych kolorach. W trakcie ćwiczenia uczniowie utrwalają prawidłową realizację głoski [š] w nazwach mazowieckich miejscowości, w których znajdują się zabytki. 4. Pyza poznaje repertuar zespołu Mazowsze oraz stroje ludowe na Mazowszu (zał. 8, 9, 10, 11) Zadaniem ucznia jest wysłuchanie fragmentu utworu Mazowsze. Tekst słuchanego utworu został także zapisany i podzielony na 6 części. Na odwrocie każdej części umieszczony został 2
fragment obrazka ilustrującego strój ludowy. Słuchając utworu uczeń powinien odnaleźć pasujący tekst i włożyć go do foliowej koszulki z kieszonkami (kieszonki pochodzą z pozycji 6 elementowe historyjki obrazkowe wyd. Harmonia). Prawidłowe ułożenie elementów tekstu skutkować będzie powstaniem obrazka, który odzwierciedla strój ludowy używany w regionie Mazowsze. Po zakończeniu słuchania koszulkę z kieszonkami należy odwrócić. Ważne należy uczulić ucznia o kierunku układania kartoników z tekstem zgodnie z zasadą czytania: od góry do dołu oraz od lewej do prawej. Ćwiczenie dodatkowo można zmodyfikować zadaniem ucznia będzie zaznaczenie pisakiem suchościeralnym wyrazów które zawierają głoskę [š]. Część końcowa (5 minut) Podsumowanie pracy chłopców. Zadanie domowe zapisać w zeszycie nazwy miejscowości mazowieckich zawierających głoskę [š]. Załączniki 1. Opowiadanie logopedyczne Pyza na Mazowszu tekst H. Januszewska Pyza na polskich dróżkach, propozycja ćwiczeń wg pomysłu autorki scenariusza. 2. Zdjęcie szydełkowej lalki Pyzy. Lalka została wykonana przez autorkę scenariusza. 3. Mapa Polski z podziałem na regiony strona internetowa Językowa Wiki http://jezyki.wikia.com 4. Zdjęcie wyciętej mapy z propozycja zastosowania wg pomysłu autorki scenariusza. 5. Zdjęcie gry planszowej Pyza z Mazowszanką i Mazowszaninem na ścieżkach zabytków na Mazowszu propozycja gry wg pomysłu autorki scenariusza 6. Mapa zabytków, która została wykorzystana w grze planszowej - Wybrane zabytkowe obiekty Mazowsza http://www.mazovia.pl/ 7. Instrukcja do gry Pyza z Mazowszanką i Mazowszaninem na ścieżkach zabytków na Mazowszu - wg pomysłu autorki scenariusza. 8. Wzór szablonu do wpisywania tekstów piosenek zespołu Mazowsze 9. Teksty piosenek zespołu Mazowsze. 10. Ilustracje strojów ludowych - Stroje polskie. Gry Edukacyjne dla dzieci - http://polalech.pl/ 11. Zdjęcie kart pracy dotyczących strojów ludowych i tekstów piosenek zespołu Mazowsze wg pomysłu autorki scenariusza. Bibliografia 1. Herz L. Mazowsze 2. Januszewska H. Pyza na polskich dróżkach 3. Kuźniecow J., Skrok Z. W mojej małej ojczyźnie 4. Plit. F. Mazowsze 3
4
5