1 Tanie mieszkania Ten zawiera informacje na temat ró nych opcji tanich mieszka dla osób starszych. Zawarte informacje dotycz : Mieszka publicznych finansowanych przez rz d (public housing) i mieszka spo ecznych finansowanych przez organizacje charytatywne i religijne (community housing) Mieszka tymczasowych/w kryzysowych sytuacjach Pomocy finansowej dla osób wynajmuj cych prywatnie mieszkanie Wynajmowania mieszka w domach/wioskach emeryta (retirement villages) Innych opcji mieszkalnych po dost pnych cenach Kempingów (caravan parks) i osiedli przeno nych domów (manufactured housing estates) Dostarcza on równie informacji na temat mieszka dla starszych osób niepe nosprawnych oraz mieszka dla starszych osób pochodzenia aboryge skiego lub z Wysp Cie niny Torresa. Mieszkania publiczne-rz dowe (Public Housing) Mieszkania publiczne rz dowe to mieszkania na wynajem po dost pnych cenach dla osób o niskich zarobkach, których nie sta na wynajmowanie mieszka prywatnych. Dostarcza je Wydzia Gospodarki Mieszkaniowej w NSW (NSW Department of Housing). Aby otrzyma mieszkanie publiczne nale y spe nia nast puj ce kryteria: trzeba mie niskie dochody, móc mieszka samodzielnie lub trzeba wykaza, e si ma dost p do odpowiednich us ug wspieraj cych, oraz e si nie posiada ani nie jest si wspó w a cicielem nieruchomo ci mieszkalnej w Australii. Osoby, których dochody s poni ej wyznaczonego poziomu, otrzymaj dotacj na czynsz (rental subsidy) na mieszkanie publiczne co oznacza, e zamiast p aci czynsz rynkowy, b d p aci ustalony procent swojego dochodu. Osoby, które przekroczy y 80 rok ycia (55 dla Aborygenów i osób z Wysp Cie niny Torresa) b d mia y pierwsze stwo przy przydziale dost pnych mieszka. Czas oczekiwania na mieszkania ró ni si w zale no ci od popularno ci danego rejonu. Po formularz podaniowy i wi cej informacji, nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane s na ko cu).
2 Mieszkania spo eczne (Community Housing) Organizacje ds. Mieszka spo ecznych s nierz dowymi, nie dla zysku organizacjami dostarczaj cymi mieszkania i zarz dzaj cymi mieszkaniami dla osób o niskich dochodach, których nie sta na wynaj cie mieszka prywatnie. Organizacje ds. Mieszka spo ecznych zarz dzaj mieszkaniami znajduj cymi si w posiadaniu Rz du NSW lub mieszkaniami wynajmowanymi z prywatnego rynku mieszka z pomoc finansow Wydzia u Gospodarki Mieszkaniowej w NSW (NSW Department of Housing). Mieszkania spo eczne mog by krótko i d ugoterminowym tymczasowym rozwi zaniem mieszkalnym dla osób bezdomnych i b d cych w sytuacji kryzysowej, mog s u y jako mieszkania najemne dla osób wymagaj cych wsparcia lub jako d ugoterminowe rozwi zanie mieszkalne podobnie do mieszkalnictwa publicznego. Aby móc stara si o mieszkanie socjalne, nale y najpierw z o y podanie do Wydzia u Gospodarki Mieszkaniowej w NSW (NSW Department of Housing) i podda si ocenie zgodnie z kryteriami kwalifikacyjnymi. Gdy Wydzia Gospodarki Mieszkaniowej zaakceptuje Pani/Pana podanie, mo na wtedy zg osi si do dostawcy mieszka spo ecznych i poprosi o wpisanie na list oczekuj cych (ka da organizacja ma swoj w asn list ). Czas oczekiwania jest ró ny w ka dej organizacji ds. mieszka spo ecznych, ale b dzie on mniej wi cej taki sam jak na mieszkania pa stwowe w tym samym rejonie. Gdy Pa stwo dostan ju mieszkanie spo eczne, ale nie sta Pa stwa na rynkowe ceny czynszów, mo na z o y podanie o przyznanie dotacji na czynsz za po rednictwem dostawcy mieszka socjalnych. Mo na równie stara si o Commonwealth Rent Assistance (Pa stwowa Dotacja Czynszowa) po wi cej informacji na ten temat nale y skontaktowa si z Centrelink pod 13 23 00. Jest wiele rodzajów dostawców mieszka spo ecznych Stowarzyszenia Spó dzielcze Mieszka (Housing Associations), Kooperatywy (Co-operatives) i ko cio y. Housing Associations (Stowarzyszenia Spó dzielcze Mieszka ) S organizacjami spo ecznymi dostarczaj cymi mieszkania na wynajem po dost pnych cenach ludziom o niskich i umiarkowanych dochodach. Jest ponad 40 Housing Associations w NSW. Po dane kontaktowe spo ecznych stowarzysze mieszka w Pa stwa rejonie nale y skontaktowa si z NSW Federation of Housing Associations witryna: www.communityhousing.org.au/nswfha, telefon 9211 8420 lub 9281 7144 (1800 652 877 z rejonów wiejskich) lub zadzwoni do Serwisu
3 Informacyjnego Seniorów pod 13 12 44. Co-operatives to rodzaj mieszka, gdzie cz onkowie kooperatywy sami wybieraj lokatorów, zarz dzaj i utrzymuj mieszkania. Rz d dostarcza fundusze na zakup lub budow mieszka, którymi nast pnie kooperatywa zarz dza. Jest co najmniej 50 kooperatyw w NSW zarówno w miastach jak i w rejonach wiejskich. Je li chcieliby Pa stwo przy czy si do Kooperatywy Mieszkalnej, nale y skontaktowa si z Association to Resource Co-operative Housing (ARCH) pod tel: 9361 6834 (lub 1800 066 834 z rejonów wiejskich). Witryna: www.arch.asn.au Niektóre ko cio y równie zapewniaj mieszkania. Po wi cej informacji na temat opcji mieszkalnych dost pnych w Pani/Pana rejonie nale y skontaktowa si z Churches Community Housing Ltd pod (02) 9890 7455. Witryna: www.churcheshousing.org.au. Niektóre lokalne zarz dy (local councils) równie udost pniaj mieszkania nale y skontaktowa si z zarz dem lokalnym po wi cej szczegó ów. Uwaga: podczas sk adania podania o mieszkanie publiczne (Public Housing), mo na wyrazi zainteresowanie mieszkaniami spo ecznymi (community housing). Radzimy zaznaczy okienko, które mówi, e s Pa stwo zainteresowani mieszkaniem spo ecznym. Chocia dostawcy mieszka socjalnych zazwyczaj wybieraj nowych lokatorów ze swojej w asnej listy oczekuj cych, mog oni jednak poprosi NSW Department of Housing o skierowanie do nich osób, które wyrazi y zainteresowanie mieszkaniami socjalnymi. Zakwaterowanie tymczasowe/ kryzysowe Zakwaterowanie tymczasowe w kryzysowych sytuacjach. Wydzia Gospodarki Mieszkaniowej w NSW (NSW Department of Housing) zapewnia mieszkania tymczasowe w kryzysowych sytuacjach ludziom, którym nie przys uguje mieszkanie publiczne, a którzy znale li si w krótkoterminowym kryzysie mieszkaniowym. Po wi cej informacji nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe s podane na ko cu). Zakwaterowanie tymczasowe NSW Department of Housing równie zapewnia zakwaterowanie tymczasowe w tanich hotelach, motelach, kempingach i podobnego typu dla ludzi b d cym w kryzysie mieszkaniowym lub dla osób bezdomnych, podczas gdy szukaj oni
4 d ugoterminowych rozwi za. Zakwaterowanie jest dost pne na jedn lub kilka nocy. Us ugi te b d odpowiada osobom, których g ównym lub jedynym problemem jest zakwaterowanie. Od klientów w zakwaterowaniach tymczasowych oczekuje si, e znajd oni w tym czasie bardziej d ugotrwa e miejsce zamieszkania. Nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe na ko cu) w godzinach pracy. Po pomoc poza godzinami pracy, nale y dzwoni do Temporary Accommodation Line pod: 1800 152 152, 16.30 22.00 w trakcie tygodnia i mi dzy godzinami: 10.00 22.00 w weekendy i wi ta publiczne. O rodek Informacji dla Osób Bezdomnych (Homeless Persons Information Centre) S to us ugi udzielaj ce informacji telefonicznych i skierowa dla osób bezdomnych lub którym grozi bezdomno. O rodek ten udziela informacji na temat us ug wspieraj cych dla osób bezdomnych i kieruje on osoby telefonuj ce do nich do us ug oferuj cych zakwaterowanie w sytuacjach kryzysowych i maj cych wolne miejsca. Po wi cej informacji, nale y dzwoni pod 9265 9081 lub 1800 234 566 (z rejonów wiejskich). Pomoc z Opiek i Mieszkaniami dla Osób Starszych (Assistance with Care and Housing for the Aged, w skrócie ACHA) ACHA jest programem finansowanym przez Rz d Australijski, który pomaga osobom, które uko czy y 65 rok ycia, s w trudnej sytuacji finansowej i s bezdomne lub grozi im bezdomno znale mieszkania. Po wi cej informacji nale y dzwoni do biura ACHA w swoim rejonie: North Coast 6568 2522 Gosford/Wyong 4342 2922 Marrickville/Ashfield 9568 8034 Liverpool/Fairfield 9821 3499 Wollongong 4251 1759 Pomoc finansowa dla osób wynajmuj cych mieszkania w sektorze prywatnym. G ówne formy pomocy finansowej dla osób wynajmuj cych mieszkania w sektorze prywatnym to: Dofinansowanie czynszu (Rent Assistance) Rent Assistance jest nie podlegaj cym opodatkowaniu dodatkiem pieni nym od
5 Rz du Australijskiego. Jest on dodawany do emerytury/renty, zasi ku lub innego wiadczenia kwalifikuj cych si odbiorców tych wiadcze, którzy wynajmuj mieszkanie na rynku prywatnym. Aby otrzyma Rent Assistance, nale y najpierw zakwalifikowa si do odbioru zasi ku dla osób o niskich zarobkach (social security income support payment) (wy szego ni podstawowa stawka Family Tax Benefit) lub emerytury/renty s u bowej (service pension). Po wi cej informacji nale y dzwoni do Centrelink pod 13 23 00. Rentstart Otrzymywany z NSW Department of Housing, Rentstart to pomoc finansowa przeznaczona do u atwienia wynaj cia i wprowadzenia si do prywatnego mieszkania. Pa stwo sami musicie znale swoje nowe mieszkanie, a nast pnie z o y podanie o Rentstart. Aby otrzyma Rentstart, musi Pa stwu najpierw przys ugiwa publiczne mieszkanie, musz Pa stwo mie ograniczone aktywa gotówkowe oraz by w stanie otrzyma mieszkanie w sektorze prywatnym. Po wi cej informacji, nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane na ko cu). Dotacja Specjalnej Pomocy (Special Assistance Subsidy, w skrócie SAS) SAS, równie dostarczany przez NSW Department of Housing, pomaga osobom niepe nosprawnym lub z wirusem HIV i wynajmuj cym mieszkania prywatnie, przetrwa tymczasowy okres oczekiwania na mieszkanie publiczne lub spo eczne. W niektórych przypadkach mo na stara si o dotacj na d u szy okres czasu aby móc kontynuowa wynajmowanie mieszkania w sektorze prywatnym. Musi Panu/Pani przys ugiwa mieszkanie publiczne aby móc stara si o zasi ek SAS. Po formularz podaniowy i wi cej informacji, nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane na ko cu). Gwarancje lokatorskie (Tenancy Guarantees) Tenancy Guarantees, b d ce dodatkiem do zwyk ej kaucji czynszowej (rental bond), zapewniaj finansowe kompensaty/kaucje w a cicielom i agentom nieruchomo ci aby pomóc wynajmuj cym pokona bariery dziel ce ich od rynku mieszka prywatnych. Bariery te mog by spowodowane faktem, e wynajmuj cy nie maj tzw. przesz o ci lokatorskiej (tenant history) lub maj z przesz o, lub spowodowane s dyskryminacj ze wzgl du na wiek, ras, orientacj seksualn, niepe nosprawno, p e lub sk ad rodziny. Tenancy Guarantees mog by wydawane przez pracowników Private Rental
6 Brokerage Service w Coffs Harbour, Toronto, Newcastle, Albury i Wollongong, jak równie przez Spo eczne Stowarzyszenia Spó dzielcze Mieszka (Community Housing Associations). Po wi cej informacji nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane na ko cu). Mieszkania do wynaj cia w Wioskach Emerytów ( Retirement Villages) W niektórych wioskach emerytów, je li rezydent opu ci mieszkanie, mieszkanie to mo e zosta wynaj te do momentu jego sprzeda y. Jest to zazwyczaj uk ad krótkoterminowy i s du e ró nice w wysoko ci czynszów. Nale y skontaktowa si z ka d wiosk emeryta aby sprawdzi czy maj mieszkania do wynaj cia i ile wynosi czynsz. Kempingi (Caravan Parks) i osiedla domów (Housing Estates) Kempingi stanowi alternatyw do mieszkania w domach i mieszkaniach, i s zazwyczaj ta sze ni tradycyjne mieszkania. Nale y jednak pami ta, e na d u sz met, mo na narazi si na ryzyko mieszkaj c na kempingu, je li ulegnie on likwidacji lub zmieni w a ciciela (co grozi w popularnych rejonach turystycznych). Broszura Residential Park Living dost pna w Biurze Uczciwego Handlu (Office of Fair Trading) opisuje prawa i obowi zki lokatora kempingu lub osiedla przeno nych domów. Nale y dzwoni do Serwisu Informacyjnego Seniorów pod 13 12 44 po jej egzemplarz. Osiedla przeno nych domów z prefabrykatów (Manufactured Village lub Estate) s jeszcze jedn form mieszka po dost pnych cenach. Wiele z tych osiedli posiada wszechstronne udogodnienia i u atwienia, i jest po o onych nad rzekami, jeziorami lub nad morzem. Kupuje si swój dom, ale grunt, na którym dom stoi, jest dzier awiony. Aby zabezpieczy si w tej ryzykownej sytuacji, nale y dok adnie zrozumie umow zawieran z w a cicielem /zarz dc tego osiedla. Po wi cej informacji na temat osiedli przeno nych domów oraz ich po o enia, nale y skontaktowa si z Manufactured Home Industry Association pod (02) 9615 9999 lub odwiedzi ich witryn : www.mhiansw.com.au. Je li Pan/Pani mieszka na polu kempingowym lub w osiedlu przeno nych domów mo liwe jest staranie si o pomoc w p aceniu czynszu. Po wi cej informacji nale y dzwoni do Centrelink pod 13 23 00. Inne opcje mieszkalne po dost pnych cenach Abbeyfield Australia
7 Abbeyfield Australia jest organizacj nie dla zysku udost pniaj c osobom starszym mieszkania po przyst pnych cenach i ze wsparciem. Ich gospodyni gospodarz przygotowuje dwa posi ki dziennie, a lokator przygotowuje swoje w asne niadanie. Aby si zakwalifikowa musi Pan/Pani mie uko czone 55 lat, mie niskie dochody i wymaga pewnego stopnia opieki w celu umo liwienia Pa stwu dalszego mieszkania w swoim rodowisku. Domy Abbeyfield znajduj si w trzech rejonach w NSW Orange, Wagga Wagga i Charingfield, jak rówie w ACT. Po wi cej informacji nale y dzwoni do Abbeyfield Australia pod (03) 9419 8222 lub odwiedzi www.abbeyfield.org.au Mieszkania dla osób niepe nosprawnych Osoby niepe nosprawne maj dost p do wszystkich form mieszka i pomocy opisanych w tym u m je li spe niaj okre lone wymogi. Dodatkowo Dotacja Specjalnej Pomocy dla Niepe nosprawnych (Special Assistance Subsidy Disability, w skrócie SAS-D) jest wyp acana osobom niepe nosprawnym, którym przyznano Priority Housing w mieszkalnictwie publicznym, lub których kolej nadesz a na li cie oczekuj cych, a do czasu gdy znajdzie si dla nich stosowne miejsce zamieszkania. Klienci p ac taki sam czynsz jaki by p acili gdyby mieszkali w mieszkaniu publicznym rz dowym. Po wi cej informacji nale y skontaktowa si z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane na ko cu). Je li Pan/Pani lub cz onek Pa stwa rodziny macie sta niepe nosprawno i potrzebne jest wam miejsce do zamieszkania, mo na równie skontaktowa si z najbli szym regionalnym biurem Wydzia u NSW ds. Starzenia si, Niepe nosprawno ci i Opieki Domowej (NSW Department of Ageing, Disability and Home Care, w skrócie DADHC). DADHC udost pnia mieszkania lub/oraz dostarcza pomoc finansow na mieszkanie w ca ym stanie NSW osobom o d ugotrwa ej niepe nosprawno ci, którzy wymagaj pomocy aby móc mieszka w swoim rodowisku. Nale y dzwoni do DADHC pod (02) 8270 2000 lub Serwisu Informacyjnego Seniorów pod 13 12 44 po dane kontaktowe najbli szego regionalnego biura DADHC.
8 Mieszkania dla osób pochodzenia aboryge skiego i mieszka ców Wysp Cie niny Torresa. Osoby pochodzenia aboryge skiego oraz mieszka cy Wysp Cie niny Torresa maj dost p do wszystkich form mieszka i pomocy opisanych w tym u m, je li spe niaj okre lone wymogi. Poza tym, je li Pan/Pani spe nia kryteria kwalifikacyjne dla mieszka rz dowych, mo e Pa stwu zosta przyznany zasi ek mieszkalny jako starszym klientom, gdy potwierdzone zostanie Pa stwa pochodzenie aboryge skie lub mieszka ca Wysp Cie niny Toresa, w przypadku uko czenia 55 lat. NSW Department of Housing zarz dza równie nieruchomo ciami b d cymi w posiadaniu Aboriginal Housing Office (AHO). Osoby pochodzenia aboryge skiego i mieszka cy Wysp Cie niny Torresa, które chc stara si o nieruchomo z AHO, mog otrzyma formularz podaniowy z NSW Department of Housing (dane kontaktowe podane na ko cu). Aboriginal Community Housing Providers (Dostawcy Mieszka dla Spo eczno ci Aboryge skich) równie udost pniaj mieszkania ludziom pochodzenia aboryge skiego. Aby dowiedzie si wi cej na temat któregokolwiek z tych dostawców w Pani/Pana rejonie, nale y dzwoni do Aboriginal Housing Office pod 02 8836 9444 lub wys a email do ahoenquiries@aho.nsw.gov.au. Ogólne informacje Tenants Union of NSW (Zwi zek Lokatorów w NSW) Jest to specjalistyczny spo eczny o rodek prawny (community legal centre), który udziela lokatorom informacji na temat mieszka do wynaj cia, sporów i praw lokatorskich. Po wi cej informacji nale y dzwoni do Tenants Advice Hotline pod 9251 6590. Renting Guide (Przewodnik Lokatora) Po bezp atny egzemplarz broszury Biura Uczciwego Handlu ( Office of Fair Trading), The Renting Guide, nale y dzwoni do Serwisu Informacyjnego Seniorów pod 13 12 44. Broszura ta jest dost pna w wielu j zykach w witrynie internetowej Biura Uczciwego Handlu: www.fairtrading.nsw.gov.au. Informacje dotycz ce kaucji czynszowej (Rental Bond) W a ciciele domów i mieszka czynszowych w NSW s zobowi zani prawnie do sk adania kaucji w Rental Bond Board, która przechowuje kaucj do czasu, gdy
9 lokator zako czy umow o wynajem. Pieni dze s wtedy zwracane lokatorowi, chyba e nieruchomo wymaga napraw poza tymi spowodowanymi zwyk ym zu yciem ( wear and tear ) w okresie wynajmu. W takim przypadku, w a ciciel mo e z o y podanie o wyp acenie kaucji jemu, je li s dzi, e jego w asno uleg a zniszczeniu. Jako lokator, mo e Pan/Pani zakwestionowa to, je li uwa acie, e adna szkoda nie zosta a wyrz dzona. Po wi cej informacji nale y dzwoni do Rental Bond Board pod 9377 9000 (lub 1800 422 021 z rejonów wiejskich). Us ugi lokatorskie dla starszych osób (Older Persons Tenants Service, w skrócie OPTS) Us ugi te dostarczaj emerytom, rencistom i innym osobom starszym porad na temat wynajmu mieszka. Prowadz oni sesje informacyjne na temat praw i obowi zków lokatorskich, opcji mieszkalnych oraz bezpiecze stwa w domu. OPTS jest cz onkiem Tenants Advice and Advocacy Service Network i jest finansowany przez Biuro Uczciwego Handlu w NSW (NSW Office of Fair Trading). Po wi cej informacji lub porad nale y zadzwoni pod 9281 9805. Po yteczne kontakty NSW Department of Housing Zapytania ogólne 1800 629 212 (24 godz, 7 dni w tygodniu) Zapytania dot. Aborygenów 1800 355 740 (Od poniedzia ku do pi tku, 8:30 do 16:30). Department of Housing - witryna www.housing.nsw.gov.au. Serwis Seniorów 13 12 44 (po adres najbli szego biura Department of Housing) NSW Office of Fair Trading Telefon: 13 32 20 (wszystkie zapytania) Lokatorzy pochodzenia Aboryge skiego: 9377 9200 (lub bezp atny 1800 500 330) Pomoc j zykowa: 13 14 50 TTY: 1300 723 404 Ogólne zapytania Property, Real Estate & Business Licensing: 9372 9085
10 Serwis dla Seniorów jest inicjatyw Rz du NSW. Przygotowuj c ten dokument do o ono wszelkich stara, aby informacje w nim zawarte by y prawid owe. Serwis Seniorów nie popiera, nie poleca ani nie daje gwarancji na us ugi wymienione w tym u m, w adnej innej publikacji, ani w jego witrynie. Przed ubieganiem si o porad lub us ug, nale y najpierw samemu sprawdzi dok adno i prawid owo podanych informacji aby zadecydowa, czy produkt lub us uga jest dobrej jako ci i czy odpowiadaj naszym potrzebom. Wydzia ds. Starzenia si, Niepe nosprawno ci i Opieki Domowej (Department of Ageing, Disability & Home Care) radzi zasi gn profesjonalnej porady je eli jest to konieczne. Serwis Seniorów (Seniors Information Service) Grudzie 2006