Decydowanie to dokonywanie nielosowego wyboru w działaniu. dawanie pierwszeństwa jednemu elementowi zbioru przed innymi. szczególny przypadek wybierania, prowadzący do dzialania. Decyzja to akt / efekt świadomego i nielosowego wyboru jednego z rozpoznanych i uznanych za dopuszczalne kierunków działania.
Decydowanie a zarządzanie Istotą zarządzania jest permanentny proces podejmowania decyzji. Wszyscy menadżerowie / kierownicy są decydentami. Każda funkcja zarządzania wymaga podejmowania decyzji. - planowanie - organizowanie - kierowanie - kontrolowanie
Decydent Typy władzy prawomocnej wg M. Webera 1) Władza charyzmatyczna 2) Władza tradycyjna 3) Władza legalna
Przywództwo w kryzysie badania Ernestine Gorgijn i Diederika Stapela Teoria Opanowania Trwogi charyzma kontrowersyjny przekaz wyraźna wizja atrakcyjność przywódcy energiczne komunikowanie -Badania Robera Quinna fundamentalny stan przywództwa 1) zorientowanie na wyniki 2) wewnątrzsterowność 3) koncentracja na innych ludziach 4) otwarcie na zewnątrz
Umiejscowienie kontroli Decydent wewnątrzsterowny Koncentracja na sobie Otwartość na nowe doświadczenia Orientacja na osiąganie celów Duża pewność siebie Wytrwałość w działaniu Refleksyjność w podejmowaniu decyzji Analityczność myślenia Wysoki poziom zorganizowania Decydent zewnątrzsterowny Koncentracja na innych Dogmatyczność i konserwatyzm poznawczy Orientacja na unikanie porażek Lękliwość Podatność na frustracje Impulsywność w podejmowaniu decyzji Globalność myślenia Chaotyczność
Jeżeli: - uważasz, że większość niepowodzeń, które spotykają człowieka, wynika z braku szczęścia, - często czujesz się niedoceniany, nawet jeżeli bardzo się starasz, - sądzisz, że bez sprzyjających okoliczności (np. znajomości) prawie nie można się wybić, - myślisz, że ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego jak bardzo ich życiem steruje przypadek, - uważasz, że nie ma sensu walczyć o sympatię współpracowników, bo po prostu albo cię lubią, albo nie, - z twojego doświadczenia wynika, że jeśli coś ma się wydarzyć, to i tak się wydarzy, to prawdopodobnie jesteś osobą z zewnętrznym umiejscowieniem kontroli (zewnątrzsterowną).
Jeżeli: - nie wierzysz w to, że osiągnięcia i porażki człowieka mogą zależeć od tego, czy ma się szczęście czy pecha, - uważasz, że zdolni ludzie zawsze mają szansę się wybić, chyba że są leniwi albo nie potrafią wykorzystać swoich możliwości, - sądzisz, że o charakterze człowieka bardziej decyduje jego doświadczenie życiowe niż odziedziczone skłonności, - masz poczucie, że przeważnie jesteś oceniany za to, co rzeczywiście osiągnąłeś i nie zależy to od przypadku, - wierzysz w to, że przez aktywne zaangażowanie ludzie mogą wpływać nawet na decyzje rządów i prezydentów, -Uważasz, że podejmowanie decyzji na podstawie przekonania, że jest się szczęściarze, jest nieporozumienie, to prawdopodobnie jesteś osobą z wewnętrznym umiejscowieniem kontroli (wewnątrzsterowną).
Przywództwo w kryzysie badania Ernestine Gorgijn i Diederika Stapela Teoria Opanowania Trwogi kryzys - heurystyki bazujące na teoriach spiskowych wzmożona wrażliwość wzmocniona czujność ogniskowanie uwagi przywódcy ostrożni i podejrzliwi minimalizują ryzyko subiektywne.
Ryzyko subiektywne determinanty: - osobowość - wiedza - doświadczenie życiowe - kwalifikacje zawodowe - system wartości - motywacje do działania - świadomość społeczna - światopogląd. Wewnętrzne warunki ramowe podejmowania działań, w tym decyzyjnych
A = f (M, K/U, P, S) Stosunek decydenta do ryzyka powinien być racjonalny, a nie awersyjny. Trudności obiektywne =/= ryzyko obiektywne.
Ryzyko jako stymulant: 1) Poczucie sprawstwa 2) Poczucie skuteczności (reaktancja / wyuczona bezradność) 3) Poczucie odpowiedzialności (syndrom Sokratesa) 4) Poczucie pewności sukcesu 5) Poczucie wsparcia środowiska
Wiedza to zdolność wykorzystywania danych i informacji do konkretnego działania. informacje, które zostały pozyskane i przeanalizowane, tak by miały zastosowanie do podjęcia decyzji / rozwiązania problemów. płynne połączenie informacji, wartości, doświadczenia oraz eksperckiego wglądu w dane zagadnienie, które zapewnia ramy dla jego oceny i podjęcia działania. pełne wykorzystanie informacji i danych połączonych z potencjałem ludzkich umiejętności, możliwości, pomysłów, zaangażowania i motywacji.
4C Wiedza 5C Informacja Dane 5 C = contextualization, categorization, calculation, correcion, condensation. 4C = comparison, consequences, connections, comersation.
Wiedza jako zasób strategiczny: niewyczerpalność symultaniczność nieliniowość dominacja względność i wieloznaczność nietrwałość osadzenie w ludzkich umysłach (wiedza jawna formalna, uzewnętrzniona, dostępna, zimna, skodyfikowana wiedza ukryta nieformalna, cicha, gorąca) Klasyfikacja wiedzy wg OECD: - know-what - know-why - know-how - know-who
Błędy oceny danych - badania Amosa Tverskyego i Daniela Kahnemana Zasada reprezentatywności a) O R R O O R b) O O O R R R c) R R R R R R Zasada dostępności psychicznej lista
Błędy oceny danych - A. Tversky i D. Kahneman Zasada zakotwiczenia 8 x 7 x 6 x 5 x 4 x 3 x 2 x 1 2250 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 512 40 320 Czy procent krajów afrykańskich w ONZ przekracza 65? Ile wynosi? 45 Czy procent krajów afrykańskich w ONZ przekracza 10? Ile wynosi? 25 Badania Northcrafta i Neale a dot. cen nieruchomości.
Heurystyki myślowe 1. Strategia rozpoznawalności (Wimbledon) 2. Strategia minimalistyczna 3. Strategia jak wcześniej 4. Strategia leksykograficzna 5. Strategia semileksykograficzna Jeśli różnica w cenie między produktami wyniesie mniej niż 1 zł to produkt wyższej jakości Marka Cena (zł) Jakość A 3,20 Niska B 4,50 Wysoka C 4,00 Średnia
6. Strategia eliminacji wielu aspektów 1) Cena ponad 30 tys., a poniżej 50 tys. 2) Liczba siedzeń min. 5 osobowe 3) Pojemność silnika powyżej 1600 cm 3 4) Przebieg max. 50 tys. km. 5) Przeglądy okresowe pełna książka serwisowa. 7. Strategia satysfakcjonująca Herberta Simona oferty w czasie 8. Strategia wyboru na podstawie argumentów Kandydat A Przeciętna absencja Przeciętne komunikacja na piśmie Przeciętna znajomość obsługi komputera Przeciętne umiejętności arytmetyczne Przeciętne umiejętności interpersonalne Przeciętna komunikacja w rozmowie tel. Kandydat B Bardzo niska absencja Doskonała komunikacja na piśmie Znakomita znajomość obsługi komputera Niskie umiejętności arytmetyczne Trudności w kontaktach interpersonalnych Słaba komunikacja w rozmowie tel. 9. Strategia afektu (rekrutacja na uczelnię)
Determinanty wyboru heurystyka analiza decyzyjna 1. Czas na podjęcie decyzji 2. Wysiłek niezbędny do zastosowania podjętej decyzji 3. Wiedza decydenta na temat sytuacji decyzyjnej 4. Znaczenie podjęcia trafnej decyzji 5. Potrzeba uzasadnienie decyzji otoczeniu
Decydowanie a płeć 1. Identyczna budowa mózgu 2. Identyczna wydajność intelektualna 3. Kobiety: większe ciało modzelowate 4. Mężczyźni: mózg większy o 10%; kobiety więcej zakończeń nerwowych istoty białej 5. Kobiety: większe wykorzystanie kory mózgowej; mężczyźni istoty szarej lewej półkuli mózgu
Mężczyzna Są w sklepie dopóki nie kupią tego po co przyszli Kobieta Są w sklepie dopóki się nie zmęczą
Mężczyzna Kupują bo czegoś potrzebują Kobieta Kupują bo chcą się przekonać czy tego nie potrzebują
Chce kupić Mężczyzna Chce kupować Kobieta Zakupy, lobotomia? Lobotomia!
Mężczyzna Linearny proces decyzyjny Kobieta Spiralny proces decyzyjny Martha Barletta