Problemy pediatrii w Polsce

Problemy pediatrii w Polsce Premier Beata Szydło - expose cyt: dalsze wzmocnienie opieki zdrowotnej skoncentrowanej na rodzinie opiece nad matką i dzieckiem TERESA JACKOWSKA Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia Nr XXXIII/215 dnia 26.11.215 Sytuacja demograficzna (koniec 214) pediatrów (31.1.215) NIL 38 484 tys. osób 376 tys. urodzeń żywych Populacja dzieci i młodzieży do 19 roku 18 16 14 specjalistów wszyscy (I/II stopień i bezstopniowa) specjalistów wszyscy Razem wszyscy specjalistów wykonujacych zawód specjalistów I stopnia Razem wykonujacy zawód 1714 14778 7 846 391 obywateli 7846391 (2,4%) Osoby dorosłe Dzieci do 19 roku życia 12 1 8 6 896 79 8918 7769 4 2 363769 specjalistów wszyscy (I/II stopień i bezstopniowa) specjalistów wykonujacych zawód specjalistów wszyscy specjalistów I stopnia Razem wszyscy Razem wykonujacy zawód pediatrów (31.1.215) NIL 1. Razem pediatrzy wykonujący zawód (I/II stopień i bezstopniowa oraz I stopnia) 531 dzieci na 1 pediatrę (1 dzieci/1,9 pediatry) 2. Razem pediatrzy wykonujący zawód (I/II stopień i bezstopniowa) 1119 dzieci na 1 pediatrę (1 dzieci/,9 pediatry) 2 15 1 5 specjalistów wszyscy (I/II stopień i bezstopniowa) specjalistów wykonujacych zawód 896 79 specjalistów specjalistów wszyscy (I/II wykonujacych stopień i zawód bezstopniowa) 8918 specjalistów wszyscy Populacja dzieci i młodzieży do 19 roku - 7 846 391 obywateli 7769 specjalistów I stopnia 1714 Razem wszyscy 14778 Razem wykonujacy zawód Specjalizacje pediatryczne (214) (dane z 31.1.215) NIL 1. Choroby płuc dzieci 8 2. Endokrynologia i diabetologia dziecięca 9 3. Gastroenterologia dziecięca 13 4. Kardiologia dziecięca - 124 5. Nefrologia dziecięca - 12 6. Onkologia i hematologia dziecięca 172 7. Pediatria metaboliczna 4 342 1

Specjalizacje pediatryczne (214) (dane z 31.1.215) NIL 1. Alergologia 2. Choroby zakaźne 3. Epidemiologia 4. Genetyka kliniczna 5. Immunologia kliniczna 6. Medycyna rodzinna 7. Neonatologia 8. Neurologia dziecięca 9. Psychiatria dzieci i młodzieży 1. Reumatologia Wiek pediatrów - wykonujący zawód (31.1.215) NIL (N=14 777) 6 5 4 3 2 1 Do 3 roku życia - Powyżej 5 roku życia 73 % do 3 31-4 41-5 51-6 61-7 pow. 7 Wiek pediatrów - specjaliści pediatrzy (I/II, bezstopniowa) (31.1.215) NIL (N=7 9) Wiek pediatrów - I stopnia (31.1.215) NIL (N=7 768) Do 3 roku życia - Powyżej 5 roku życia 65,1 % 25 35 3 Do 4 roku życia - Powyżej 5 roku życia 8,3 % 2 25 15 2 1 15 1 5 5 do 3 31-4 41-5 51-6 61-7 pow. 7 do 3 31-4 41-5 51-6 61-7 pow. 7 DZIECKO W SYSTEMIE DZIECKO W SYSTEMIE 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % poradnia NPL szpital klinika SOR 15 maja 214 r. Ustawa z dnia 21 marca 214 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z środków publicznych oraz niektórych innych ustaw umożliwiająca zakładanie Niepublicznych Zakładów Podstawowej Opieki Zdrowotnej przez pediatrów i internistów została opublikowana w Dz. U. RP pod. poz. 619. 2

Polskie Towarzystwo Pediatryczne POWRÓT PEDIATRY DO PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ WYNIKI BADANIA CBOS Marzec 214 GDYBY MIAŁ(A) PAN(I) WYBÓR, CZY WOLAŁ(A)BY PAN(I), ŻEBY W PRZYCHODNI REJONOWEJ OPIEKĘ NAD PANA(I) DZIECKIEM SPRAWOWAŁ: CZY PANA(I) ZDANIEM DOPUSZCZENIE PEDIATRÓW DO PRACY W PRZYCHODNIACH REJONOWYCH POPRAWI OPIEKĘ MEDYCZNĄ NAD DZIEĆMI: Polskie Towarzystwo Pediatryczne POWRÓT PEDIATRY DO PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ WYNIKI BADANIA CBOS Marzec 214 1,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% 82% lekarz specjalista pediatra lekarz specjalista medycyny rodzinnej 14% 4% trudno powiedzieć Zdecydowana większość badanych rodziców przyznaje, że gdyby mogli o tym decydować, woleliby, żeby opiekę nad ich dziećmi w przychodni rejonowej sprawował specjalista pediatra (82%). Tylko mniej więcej co siódmy respondent (14,4%) wskazuje w tym kontekście lekarza medycyny rodzinnej. 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 93% 2% 5% Tak Nie Trudno powiedzieć Respondenci są w zasadzie jednomyślni twierdząc w większości, że dopuszczenie pediatrów do pracy w przychodniach rejonowych poprawi opiekę medyczną nad dziećmi (93%). Polskie Towarzystwo Pediatryczne POWRÓT PEDIATRY DO PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ WYNIKI BADANIA CBOS ODSETEK RESPONDENTÓW UWAŻAJĄCYCH, ŻE W PRZYCHODNIACH REJONOWYCH OPRÓCZ LEKARZY MEDYCYNY RODZINNEJ POWINNI PRACOWAĆ: Marzec 214 REZYDENCI jesień 215* Wykorzystano 58,3% miejsc rezydenckich 9 Rezydentury KW (273) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 89% Specjaliści pediatrzy i specjaliści interniści 9% 1% 1% Tylko Tylko Trudno specjaliści specjaliści powiedzieć pediatrzy interniści 8 7 6 5 4 3 2 1 Przyznane MZ (45) lekarzy ubiegających się o miejsca rezydenckie (225) wykorzystanych miejsc (236) Blisko dziewięciu na dziesięciu ankietowanych (89%) jest zdania, że w przychodniach rejonowych powinni pracować lekarze trzech specjalności: zarówno specjaliści medycyny rodzinnej, pediatrzy jak i interniści. Co dziesiąty rodzic uważa natomiast, że w przychodniach powinni pracować jedynie specjaliści medycyny rodzinnej i pediatrzy z wyłączeniem internistów (9%). *bez dolnośląskiego, nie nadesłano danych REZYDENCI* jesień 215 Najmniejsza punktacja z LEP rezydenta z pediatrii (aby zdać egzamin z pediatrii trzeba uzyskać 6% pkt.) 8 74,75 71,35 7 67,19 65,1 64,14 64,58 66,16 66,14 64,14 62,37 58,59 58,85 6 56,8 5 4 3 2 1 REZYDENCI - wniosek mimo zwiększenia liczby miejsc rezydenckich przez Ministra Zdrowia, w postępowaniu kwalifikacyjnym jesień 215 nastąpił spadek zainteresowania specjalizacją z pediatrii o 5% * brak danych nie dostarczono 3

Pytanie Pana Ministra 1. Lista oczekiwanych zmian: najpilniejsza w najbliższym czasie PILNA ZMIANA (=zwiększenie, urealnienie) WYCENY PROCEDUR PEDIATRYCZNYCH Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) Dziecko PACJENT We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka Art. 3 ust.1 Konwencji o prawach dziecka Dziecko - PACJENT Jeżeli zachorujesz, personel medyczny powinien zrobić wszystko, żeby Cię wyleczyć i zapewnić opiekę podczas leczenia. BEZPIECZEŃSTWO Ale czy w naszych poradniach, oddziałach jest bezpiecznie?. PROBLEMY Lekarze, dyżury, punkty edukacyjne, brak sprzętu Opinie 14 Konsultantów Wojewódzkich (zadane pytania - dane na dzień 25.11.215) 1. Co w Państwa województwie stanowi istotny problem. 2. Co należy zmienić, poprawić w opiece nad dzieckiem uwzględniając: a) poradnie ogólne b) dostępność całodobowa c) poradnie specjalistyczne d) dostępność do specjalistów. Opinie Konsultantów Wojewódzkich (dane na dzień 25.11.215) Co w Państwa województwie stanowi istotny problem. 1) Zbyt mało lekarzy pediatrów, szczególnie w ogólnopediatrycznym lecznictwie szpitalnym 2) Wysoka średnia wieku lekarzy 3) Niska wycena procedur pediatrycznych, problemy z płatnością za nadwykonania 4

uwzględniając: szpitale powiatowe a) bardzo zła sytuacja kadrowa b) w wielu miejscach zatrudnionych jest tylko 2 lekarzy w oddziale; lekarze dyżurni zewnętrzni, c) pracujący lekarze często w wieku emerytalnym, d) uboga oferta diagnostyczna i lecznicza placówek powiatowych e) przejściowy brak łóżek ogólnopediatrycznych w sezonie jesienno-zimowym pomimo obłożenia rocznego 6-8%. Sezonowość zachorowań dzieci. uwzględniając: szpitale powiatowe cytat KW W zeszłym tygodniu kontrolowałem oddział gdzie w wykazie jest 4 specjalistów, a praktycznie oddział jednoosobowo prowadzi ordynator zaopatrując jednocześnie pediatrię, noworodki i izbę przyjęć uwzględniając: szpitale powiatowe cytat ordynatora Borykamy się co miesiąc z obsadzeniem dyżurów na oddziale. Przyczyna tej trudności jest prozaiczna, stawki godzinowe dla pediatrów w NZOZ-ach są znacznie wyższe (2x), w związku z tym lekarze wolą pracować w NZOZ-ach. Kadrowa łamigłówka oddziałów pediatrycznych 22.1.215 Jerzy Dziekoński Kurier MP Dyrektorzy szpitali powiatowych, aby utrzymać funkcjonowanie oddziałów dziecięcych, muszą uprawiać kadrową ekwilibrystykę. Mimo że Ministerstwo Zdrowia od kilku lat sukcesywnie zwiększa liczbę rezydentur w tej priorytetowej dziedzinie, to i tak nowo wyspecjalizowani pediatrzy wybierają lżejszą i lepiej płatną pracę w POZ. (pod artykułem bardzo ciekawe komentarze) uwzględniając: poradnie ogólne (POZ) a) w obecnym systemie organizacyjnym i finansowania POZ nie spełnia roli w zakresie diagnozowania i leczenia ambulatoryjnego pacjentów pediatrycznych, b) mały zakres diagnostyki w ramach POZ, c) brak dostępu do pediatry w większości poradni POZ, brak możliwości skorzystania z konsultacji pediatrycznej, d) szpitale są wykorzystywane jako punkty konsultacyjne, e) zaniedbywanie profilaktyki na poziomie POZ, f) profilaktyka zdrowotna i promocja zdrowia z tych powodów nie są w pełni realizowane- zatrudnia się pediatrów w niepełnym wymiarze na 1-2x w tyg g) zbyt często dzieci kierowane są do leczenia specjalistycznego i szpitalnego bez uzasadnienia; uwzględniając: poradnie ogólne (POZ) cytat KW Występują trudności w zapisaniu noworodka do lekarza pediatry ponieważ przychodnie są niewydolne 5

uwzględniając: poradnie ogólne (POZ) cytat KW należy przywrócić pediatryczny nadzór merytoryczny nad placówkami POZ zajmującymi się dziećmi uwzględniając: poradnie ogólne (POZ) cytat ordynatora w 28 roku Narodowy Fundusz Zdrowia zakazuje dyżurowania lekarzom pracującym w POZ w ramach Indywidualnej Praktyki Lekarskiej pod groźbą zerwania kontraktu z tym lekarzem. Odwołania od tej decyzji nie przynoszą pozytywnych efektów!!!!!! uwzględniając: dostępność całodobowa do pediatry 1. SOR-y pełnią całodobową opiekę ambulatoryjną 2. mimo działających jednostek prowadzących świadczenia wieczorne, nocne i świąteczne pacjenci są odsyłani bezpośrednio do pediatrycznej izby przyjęć lub SOR, lub zgłaszają się tam z pominięciem POZ, co wydłuża czas przebywania w Izbie Przyjęć pacjentów posiadających skierowanie do szpitala 3. wiele punktów nocnej i świątecznej opieki nie ma w obsadzie pediatry, ani też możliwości uzyskania na miejscu konsultacji pediatrycznej. Na konsultacje proszony jest lekarz pełniący dyżur w oddziale, opuszczając oddział i hospitalizowanych tam pacjentów. uwzględniając: dostępność całodobowa 4) brak jest SOR-ów dla dzieci!!!. 5) w większości szpitali działają SORy ogólne, a dzieci są jedynie konsultowane przez pediatrę, który jednocześnie pełni funkcję lekarza dyżurnego w oddziale pediatrycznym, a często też noworodkowym, 6) nie ma osobnego lekarza pediatry w SOR, Izbie Przyjęć, co w okresie zwiększonej zachorowalności zwiększa ryzyko pomyłek, 7) niektórzy dyrektorzy szpitali w okresie zimowym gotowi byliby zatrudnić na dyżurze dodatkowego pediatrę, ale brak chętnych lekarzy (duże obciążenie, niska płaca) SOR 214 Szpital Bielański: Pacjenci według trybu przyjęcia (N=6373 dzieci) (18/dzień ) Wyniki: Przyjęcia do SOR w kolejnych godzinach 6 ze skierowaniem bez skierowania Pogotowie chirurg 31% 1% 13% 55% 5 4 3 2 52 426 416 421 396 391 382 366 372 377 34 345 316 281 211 155 151 1 119 82 89 7 61 49 55 49,7% 21,2% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 6

Wyniki: Losy pacjentów Hospitalizacja Wypis do domu Brak zgody na przyjęcie Opuszczenie SOR 2,%,6% 6,6% 36,8% uwzględniając: dostępność do specjalistów 1) dostępność jest ograniczona przez braki organizacyjne, kadrowe i limity narzucane przez NFZ 2) Pacjenci często nie zgłaszają się na zaplanowane wizyty, co również sztucznie tworzy i wydłuża kolejki uwzględniając: poradnie specjalistyczne 1) Brak poradni specjalistycznych w wielu województwach (gastrologii dziecięcej, reumatologii dziecięcej, ginekologii dziecięcej, neurologii dziecięcej), 2) okres oczekiwania do poradni specjalistycznych wynosi zazwyczaj 2-3 miesiące, 3) objęte finansowaniem powinny być badania wchodzące w skład standardu diagnostycznego poszczególnych jednostek chorobowych Inne zagadnienia ważne dla opieki nad dzieckiem, w pediatrii. 1) niedobór lekarzy anestezjologów z doświadczeniem pediatrycznym, 2) wyodrębnienia ze struktury Szpitalnego Oddziału Ratunkowego SOR-pediatria 3) małe zainteresowanie odbywaniem szkolenia w ramach rezydentur w szpitalach powiatowych- konieczność weryfikacji warunków akredytacji 4) szczególnie dotkliwie odczuwany jest brak oddziałów intensywnej opieki medycznej dla dzieci 5) należy zapewnić pediatrom i kandydatom na specjalistów godne i bezpieczne warunki pracy. 6) należy uniemożliwić jednoosobowe dyżury na kilku stanowiskach pracy. Czy i jakie zmiany należy dokonać w programie specjalizacji a) należy uniemożliwić przedłużanie rezydentury w nieskończoność (są przypadki do 1 lat) b) bardzo dużo staży poza miejscem zamieszkania (ponad 2 lata) c) nie każdy staż służy pogłębianiu wiedzy i umiejętności lekarza, czasami jest on wykorzystywany prawie wyłącznie do prowadzenia dokumentacji i wykonywania zaległych wypisów, d) małe lub wręcz brak zainteresowanie osobą szkolącą się na stażach cząstkowych, e) zbyt duża liczba miejsc rezydenckich w Oddziałach Klinicznych i w Szpitalach Wojewódzkich konieczna weryfikacja warunków akredytacji PODSUMOWANIE 7

Najważniejsze problemy pediatrii!! 1. Niska wycena procedur pediatrycznych 2. Pediatrię ogólną należy traktować jak ostry dyżur. 3. Brak zapłaty za nadwykonania jest niesłuszną karą za należycie wykonaną i w wielu przypadkach prowadzoną w bardzo trudnych warunkach pracę. Najważniejsze problemy pediatrii!! 4. Niekorzystne w rozliczaniu świadczeń pediatrycznych jest: a. niedoszacowanie krótkoterminowych pobytów, b. brak możliwości rozliczenia pacjentów, którzy są ponownie hospitalizowani w terminie krótszym niż 14 dni, c. brak możliwości rozliczania więcej niż tylko jednej choroby, bez względu na fakt, że hospitalizacja odbywa się często z powodu wielu występujących równocześnie chorób. Najważniejsze problemy pediatrii!! 5. Nadmierne obciążanie pracą lekarzypediatrów pełniących dyżury przy jednoczesnym braku standardów pracy i zabezpieczenia diagnostycznego: a) ograniczenie możliwości łączenia dyżuru na oddziale pediatrii i noworodkowym b) skuteczne egzekwowanie oddzielenia usług nocnej i świątecznej pomocy od dyżurowania na oddziale dziecięcym c) skuteczne egzekwowanie całodobowej dostępności diagnostyki obrazowej, diagnostyki mikrobiologicznej oraz pomocy anestezjologa w szpitalach z oddziałami dziecięcymi pracujących w trybie ostrodyżurowym Najważniejsze problemy pediatrii!! 6. Ogromny niedobór pediatrów w szpitalach powiatowych 7. Konieczne jest kontraktowanie całodobowej karetki R dla dzieci z transportem na siebie do OIOM-u dziecięcego w mieście wojewódzkim (na wzór karetki N ) Najważniejsze problemy pediatrii 8. Chaotyczna reorganizacja sieci oddziałów pediatrycznych z obniżeniem liczby łóżek w niektórych regionach kraju poniżej granicy bezpieczeństwa zdrowotnego 9. Nierówny dostęp do świadczeń w zakresie hospitalizacji pediatrycznych specjalistycznych i AOS Dziecko - PACJENT 11. Pilne utworzenie poradni konsultacyjnych przy oddziale pediatrycznym 1. Niska jakość opieki nad dziećmi w POZ 8

Dziecko - PACJENT 12. Pilne przywrócenie poradni konsultacyjnych szczepień co jeszcze należy zrobić? Kiedy tylko stan Twojego zdrowia się poprawi na tyle, że będziesz mógł wrócić do domu, masz do tego prawo. ale mamy Procedury, punkty, 3 dni, 14 dni Najważniejsze problemy pediatrii 13. wprowadzenie wymogu zapewnienia porady pediatry w punkcie nocnej i świątecznej pomocy (lub opcjonalnie preferencyjne warunki umów dla placówek zapewniających taką pomoc) 14. wprowadzenie wymogu konieczności zapewnienia konsultacji pediatry w miejscu świadczenia usługi przy kontraktowaniu SOR Najważniejsze problemy pediatrii 15. Trudne warunki lokalowe wielu oddziałów dziecięcych, budynki wymagają remontu, a niektóre z nich nie nadają się do adaptacji. 16. Pilny przegląd szpitali pediatrycznych pod względem warunków lokalowych oraz zaopatrzenia w sprzęt. 17. W wielu oddziałach (specjalistycznych) sprzęt z WOŚP, ale nie w pediatrycznych Najważniejsze problemy pediatrii 18. Trudności w przekazywaniu chorych z oddziałów pediatrii do placówek specjalistycznych 19. Opracowania standardowej procedury odmowy przyjęcia chorego dziecka kierowanego ze szpitala pediatrycznego do specjalistycznego wraz z działaniami następczymi co jeszcze należy zrobić? 2. Około 2% dzieci w oddziałach pediatrycznych jest hospitalizowanych < 26 tyg. życia (pierwsze 6 mies. życia). Pomimo wykonania tych samych procedur co w oddziale noworodkowym i postawienie tego samego rozpoznania znacznie niższa wycena. KONIECZNA PILNA ZMIANA NFZ 9

co jeszcze należy zrobić? Najważniejsze problemy pediatrii 21. Przelicznik dobowy przy hospitalizacji dzieci. U dzieci wiele badań wykonuje się w 1 dobie i przy braku konieczności hospitalizacji możliwy byłby wypis. U dzieci niektóre procedury są niemożliwe ambulatoryjne. Obserwujemy zły wpływ mediów i forów internetowych na zachowanie prozdrowotne rodziców - konieczność promocji zdrowia przez profesjonalistów PEDIATRA to codzienna praca na granicy życia i śmierci, na granicy bezpieczeństwa Dziecko - PACJENT Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat 1