WOJEWODA OPOLSKI PSiZ.I.431.26.2017.AC Opole, dnia 13 maja 2017 r. WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Pan Aleksander Podgórny Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu ul. Wyszyńskiego 23 49-300 Brzeg 1. Nazwa i adres jednostki kontrolowanej: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu ul. Wyszyńskiego 23, 49-300 Brzeg 2. Imię, nazwisko i stanowisko służbowe inspektorów: Agnieszka Cieślik inspektor wojewódzki Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu przewodnicząca zespołu inspektorów, Anna Namysło starszy inspektor wojewódzki Oddziału Nadzoru i Kontroli Pomocy Społecznej w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu. 3. Termin kontroli: 7 i 12 kwietnia 2017 r. 4. Zakres kontroli: Ocena realizacji zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji koordynatorów zatrudnionych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. 5. Ocena skontrolowanej działalności, ze wskazaniem ustaleń, na których została oparta: W wyniku kontroli pozytywnie ocenia się działalność Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu w zakresie: realizacji zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, posiadanych kwalifikacji przez zatrudnionych koordynatorów. W trakcie kontroli wyjaśnień udzielali: 1) Pan Aleksander Podgórny Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu, 2) Pani Magdalena Terlecka koordynator rodzinnej pieczy zastępczej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu. 1/5
Ustalenia kontroli W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu w badanym okresie zatrudnionych było 2 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej: koordynator 1 zatrudniony na podstawie umowy o pracę od 4 stycznia 2016 r. do 31.12.2016 r., koordynator 2 zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres od 14.09.2016 r. do 31.12.2016 r., następnie od 2.01.2017 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 ze zm.) [zwanej dalej ustawą] koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej byli zatrudniani przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu. W umowach o pracę nie zwarto zapisów dotyczących wykonywania pracy w ramach stosunku pracy w systemie zadaniowego czasu pracy. Niemniej Dyrektor Centrum przedstawił uzgodniony z koordynatorem i przyjęty do realizacji plan pracy uwzględniający wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm.) czyli 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, co spełnia wymogi zadaniowego systemu pracy. Zdaniowy czas pracy nie zmienia bowiem istoty stosunku pracy polegającej na podporządkowaniu pracownika poleceniom pracodawcy do wykonywania pracy określonego rodzaju pod kierownictwem pracodawcy w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Stosownie do art. 77 ust. 4 ustawy koordynator rodzinnej pieczy zastępczej nie może mieć pod opieką łącznie więcej niż 15 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka. Na dzień kontroli zatrudniony był 1 koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, który pracował z 13 rodzinami zastępczymi, w tym 9 rodzinami spokrewnionymi, 4 rodzinami niezawodowymi, oraz 2 rodzinnymi domami dziecka. Kontroli poddano dokumentację 7 rodzin zastępczych w tym 3 rodzin zastępczych niezawodowych i 4 rodzin zastępczych spokrewnionych oraz 1 rodzinnego domu dziecka objętych wsparciem koordynatora. W trakcie kontroli ustalono, że w każdym przypadku zgodnie z art. 77 ust 1 ustawy rodzina występowała z wnioskiem o objęcie jej opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, następnie Centrum wyznaczało koordynatora. W wyniku prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że dokumentacja rodzin objętą pomocą koordynatorów zawierała: 1) informacje o formach udzielanej pomocy rodzinom zastępczym, 2) plany pomocy dziecku przygotowane we współpracy z rodziną zastępczą, 3) udokumentowane działania podejmowane przez koordynatora w celu pomocy rodzinom zastępczym w nawiązaniu wzajemnego kontaktu, 4) informacje o zapewnieniu rodzinom zastępczym dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, 5) informacje o zgłoszeniu do adopcji dzieci z uregulowaną sytuacja prawną, 6) informacje o udzielanym wsparciu pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej, 7) roczne sprawozdanie z efektów pracy przedstawione organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej, 8) notatki służbowe z wizyt koordynatora w środowisku rodziny zastępczej, 9) dokumenty wskazujące na współpracę koordynatora ze szkołą, sądem, ośrodkiem adopcyjnym, ośrodkiem pomocy społecznej, 10) oceny rodzin zastępczych pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej funkcji oraz jakości wykonywanej pracy, 2/5
11) okresowe oceny sytuacji dziecka, 12) plany pracy z rodziną i dzieckiem, 13) dokumentację dotyczącą zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, 14) ocenę zasadności dalszego pobytu dziecka w rodzinie zastępczej. Z analizy skontrolowanej dokumentacji wynika, że zgodnie z art. 77 ust. 1 pkt 1,4 i 5 ustawy koordynator rodzinnej pieczy zastępczej udzielał pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, a także podejmował działania zmierzające do powrotu dziecka do rodziny albo do uregulowania sytuacji prawnej dziecka w celu jego przysposobienia. W aktach rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka objętych wsparciem koordynatora znajdują się: 1) dokumenty potwierdzające opis działań koordynatorów w zakresie motywowania dzieci przebywających w rodzinach zastępczych do poprawy sytuacji szkolnej, 2) opisy działań koordynatora mające na celu pomoc wychowankom w przygotowaniu do usamodzielnienia, 3) informacje o działaniach podjętych przez koordynatora mające na celu poprawę relacji rodzinnych. Koordynatorzy dokumentowali pracę w środowisku rodziny za pomocą notatek służbowych, z których wynika, że wizyty odbywały się średnio 1-4 razy w miesiącu, w zależności od sytuacji i potrzeb rodziny. Analiza dokumentów wybranych do kontroli wskazuje, iż w przypadku powzięcia wątpliwości dotyczących prawidłowości sprawowania opieki nad dzieckiem, koordynator niezwłocznie powiadamiał o tym sąd rodzinny. W trakcie kontroli ustalono, że stosownie do art. 77 ust. 3 pkt 2 ustawy koordynatorzy przygotowywali plany pomocy dziecku we współpracy z rodziną zastępczą oraz asystentem rodziny, a w przypadku, gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną. Plany pomocy dziecku zawierały analizę sytuacji dziecka w zakresie sytuacji prawnej, stanu zdrowia, edukacji, dochodu, informacje dotyczące rodziców biologicznych oraz innych członków rodziny, opis sytuacji rodziny zastępczej. W planie pomocy dziecku określano cele do realizacji z zakresu edukacji, zdrowia, relacji w rodzinie w tym organizacji czasu wolnego oraz powrotu dziecka do rodziny biologicznej lub uregulowania sytuacji prawnej dziecka. W myśl art 77 ust. 1 pkt 3 koordynator podejmował działania mające na celu pomoc rodzinom zastępczym w nawiązaniu wzajemnego kontaktu. Dyrektor Centrum przedstawił dokumentację ze spotkań grupy wsparcia dla rodzin zastępczych prowadzonej przez koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Do udziału w spotkaniach zapraszane są wszystkie rodziny zastępcze. Spotkania grupy odbywają się raz w miesiącu. Z dokumentacji wynika, że na każdym spotkaniu grupa omawia inny temat, np.: Prawa rodzin zastępczych, Radzenie sobie ze stresem, Uzależnienia, Alkoholowy Zespół Płodowy FAS/FAE. W toku przeprowadzonej kontroli ustalono, że zgodnie z zapisem art. 77 ust. 3 pkt 5 ustawy koordynator zgłaszał do ośrodka adopcyjnego dzieci z uregulowana sytuacja prawną. 4 dzieci z rodzin wybranych do kontroli miały uregulowaną sytuacje prawną, stwierdzono, że wszystkie zostały zgłoszone do adopcji w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej realizował zapisy art. 77 ust. 1 pkt 3 ustawy, tj. udzielał wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzin zastępczych w zakresie pomocy w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji niezbędnej w procesie usamodzielnienia, informowania wychowanka o możliwości skorzystania z przysługujących mu świadczeń w przypadku rozwiązania rodziny zastępczej. Dokumentacja zawierała oświadczenia pełnoletnich wychowanków o zamiarze pozostania w rodzinie zastępczej do czasu 3/5
zakończenia nauki, oświadczenia rodzin zastępczych wyrażające zgodę na dalsze pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz zaświadczenia szkolne potwierdzające fakt kontynuowania nauki przez wychowanków rodzin zastępczych. W dokumentach koordynatora znajdowały się przyjęte przez Dyrektora Centrum roczne sprawozdania z efektów pracy. Kwalifikacje koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu zatrudniało w badanym okresie 2 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej posiadających kwalifikacje określone w art. 78 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: 1) koordynator 1 - ukończył studia magisterskie na kierunku pedagogika o specjalności pedagogika opiekuńcza, uzupełnione studiami podyplomowymi z zakresu oligofrenopedagogiki i edukacji integracyjnej w ogólnodostępnych placówkach szkolnych, 2) koordynator 2 - ukończył studia magisterskie na kierunku pedagogika o specjalności pedagogiki opiekuńczej i pracy socjalnej. Stosownie do art. 78 ust. 1 pkt 2-4 ustawy koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej może być osoba która nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona, wypełnia obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego, nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W aktach osobowych koordynatorów znajdowały się pisemne oświadczenia, potwierdzające spełnienie wymaganych kwalifikacji. Zgodnie z art. 77 ust. 5 ustawy koordynator rodzinnej pieczy zastępczej jest obowiązany do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie pracy z dziećmi lub rodziną, w szczególności przez udział w szkoleniach i samokształcenie. W ramach podnoszenia swoich kwalifikacji koordynatorzy brali udział w następujących szkoleniach: Trening umiejętności dla dzieci i młodzieży z zachowaniami problemowymi trening samokontroli, Zerwane więzi w rozwoju dziecka opracowanie i realizacja planu pomocy dziecku, Diagnoza i terapia zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży zachowania opozycyjno buntownicze, zachowania dyssocjalne zachowania agresywne Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej udzielił kontrolującym informacji, iż do tej pory nie wystąpiła potrzeba skorzystania z poradnictwa zawodowego mającego na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałania zjawisku wypalenia zawodowego, do którego są uprawnieni zgodnie z art. 77 ust. 6 ustawy. Dyrektor Centrum poinformował kontrolujących, iż zgodnie z art. 79 ust. 3 i 4 ustawy koordynatorzy zatrudnieni w Centrum nie wykonywali jednocześnie obowiązków pracownika socjalnego oraz nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez powiat. 6. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych uchybień lub nieprawidłowości oraz wskazanie osób odpowiedzialnych za ich powstanie. W trakcie kontroli nie stwierdzono uchybień oraz nieprawidłowości w kontrolowanym zakresie. 4/5
7. Uwagi i wnioski. W wyniku kontroli ustalono, że Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu zatrudnia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie z zasadami obowiązującymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej udzielali rodzinom zastępczym niezbędnej pomocy i wsparcia w zakresie zadań wynikających z pieczy zastępczej. Podejmowali działania adekwatne do potrzeb rodzin zapewniając dostęp do specjalistycznej pomocy dla dzieci umieszczonych w tych rodzinach, udzielając wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej, umożliwiając rodzinom nawiązanie wzajemnego kontaktu. Koordynatorzy podejmowali również działania mające na celu powrót dziecka do rodziny lub gdy było to niemożliwe działania zmierzające do uregulowania sytuacji prawnej dziecka, niezbędnej do jego przysposobienia. Liczba rodzin, z którymi współpracował koordynator nie przekraczała 15. 8. Zalecenia pokontrolne. Z uwagi na prawidłową realizację zadań podlegających ocenie, nie wydaje się zaleceń. Stosownie do 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli, (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) zastrzeżenia do wystąpienia pokontrolnego, w tym: wystąpienia niezawierającego zaleceń pokontrolnych, składa się na zasadach określonych w art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w myśl którego kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia. Umotywowane zastrzeżenia zgłasza się na piśmie do Wojewody Opolskiego. Inspektor Wojewódzki Agnieszka Cieślik Starszy Inspektor Wojewódzki Anna Namysło Z up. Wojewody Opolskiego Dorota Rutkowska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia (pieczątki imienne i podpisy kontrolujących) (pieczątka imienna kierownika komórki ds. kontroli/ osoby upoważnionej) Do wiadomości: Pan Maciej Stefański Starosta Brzeski ul. Robotnicza 20 49-300 Brzeg 5/5