24 cel 23-21 bdb 20-18 db 17-14 dst 13-11 dop Rozwiązanie LPG Zadanie to należy do typowych zadań symulacyjnych. Najtrudniejszą częścią takich zadań jest prawidłowe zasymulowanie powtarzających się zdarzeń, które są ze sobą powiązane. Rozwiązanie rozpoczynamy od wczytania pliku z danymi (dat oraz liczby przejechanych km) (1p) oraz od wpisana do arkusza stałych elementów zadania tzn. pojemności zbiornika na paliwo LPG, pojemności zbiornika na paliwo Pb95, spalania paliwa LPG, spalania paliwa Pb95 oraz ceny jednego litra LPG i jednego litra Pb95. (1p) Ponieważ w zadaniu pojawiają się dni tygodnia, dobrze jest ustalić jedną kolumnę przechowującą dzień tygodnia. (1p) W każdym dniu symulacji zachodzi wiele możliwych zdarzeń (np. zużywanie paliwa, tankowanie), dlatego wskazane jest rozpisanie tego, co dzieje się podczas całego dnia. Bardzo ważne jest przeczytanie całej treści zadania, żeby wiedzieć, jaka jest kolejność zdarzeń oraz jakie elementy będą przydatne przy udzielaniu odpowiedzi na pytania. Można ustalić, że kolejne kolumny w arkuszu to na przykład: data (wczytana z pliku z danymi), dzień tygodnia, liczba przejechanych kilometrów (wczytana z pliku z danymi), poranny stan paliwa w zbiorniku LPG, poranny stan paliwa w zbiorniku Pb95, liczba spalonych litrów (odpowiednio LPG i Pb95), stan w obu zbiornikach po podróży, tankowanie LPG i Pb95 stan wieczorny w obu zbiornikach (po ewentualnym tankowaniu). Być może jest to rozbudowane, ale ułatwia kontrolowanie symulacji. Aby wyznaczyć dzień tygodnia odpowiadający danej dacie, korzystamy z funkcji DZIEŃ.TYG, która zwraca liczbę od 1 do 7 na podstawie danej daty. Należy pamiętać, że drugi parametr pozwala dokładnie sprecyzować, w jaki sposób numerować dni. W tym przypadku parametr ten jest równy 2, co odpowiada numeracji od poniedziałku (= 1) do niedzieli (= 7).
W pierwszym dniu rano w zbiorniku z LPG znajdowało się 30 litrów paliwa, a w zbiorniku z Pb95 znajdowało się 45 litrów paliwa. Takie liczby wpisujemy w arkuszu w komórkach E9 oraz F9. Następnym elementem symulacji jest podróż pana Binarnego (wypełniamy komórki F9 oraz G9): jeżeli w zbiorniku z LPG było więcej niż 15 litrów, to do jazdy wykorzystywał on tylko paliwo LPG, w przeciwnym razie połowę trasy pokonywał, korzystając z paliwa Pb95, a połowę z paliwa LPG. Wyniki mają być zaokrąglone do dwóch miejsc po przecinku. Liczba spalonego paliwa LPG odpowiada formule: =ZAOKR(JEŻELI(E9>15;$B$3*D9/100;$B$3*D9/200);2) (1p) zaś liczba spalonego paliwa Pb95 odpowiada formule: =ZAOKR(JEŻELI(E9>15;0;$B$4*D9/200);2) (1p) Formuły te uwzględniają adresowanie bezwzględne, co znacznie ułatwia symulację. W komórce I9 obliczamy ilość paliwa LPG pozostałego po przejechaniu trasy danego dnia: =E9-G9, analogicznie ilość paliwa pozostałego w zbiorniku Pb95 obliczamy komórce J9: =F9-H9. (1p) Następny krok to tankowanie samochodu. Paliwo LPG było tankowane do pełna wtedy, gdy w zbiorniku LPG znajdowało się go mniej niż 5 litrów, i było niezależne od dnia tygodnia. Odpowiada to formule wpisanej w komórkę K9: =JEŻELI(I9<5;$B$1-I9;0). (1p) Tankowanie paliwa Pb95 odbywało się w każdy czwartek, jeśli w zbiorniku znajdowało się mniej niż 40 litrów paliwa. Tankowanie również odbywało się do pełna. =JEŻELI(C9=4;B2-J9;JEŻELI(J9<40;0;0)) (1p)
lub bardziej naukowo (możliwości jest pewnie dużo więcej, na tą chwile te mi przychodzą do głowy) dwa warunki w instrukcji JEŻELI za pomocą funkcji ORAZ: =JEŻELI(ORAZ(C9=4;J9<40);$B$2- J9;0) Aby dokończyć symulację pojedynczego dnia, należy ustalić wieczorny stan paliwa w obu zbiornikach, tzn. uzupełnić komórki M9: =I9+K9 oraz N9: =J9+L9, (1p) a na koniec przenieść te wartości na poranny stan zbiorników, czyli uzupełnić komórki E10 i wpisać =M9, a w F10 wpisać =N9. (1p) Teraz wystarczy skopiować formuły we wszystkich kolumnach aż do dnia 2016-11-13r. Tak przygotowany arkusz pozwoli odpowiedzieć na pytania postawione w zadaniach. 1. Aby wykonać to zadanie, możemy skorzystać z funkcji LICZ.JEŻELI. Dla liczby tankowań LPG zliczamy, ile komórek w kolumnie K jest większych od zera: =LICZ.JEŻELI(K9:K373;">0").(1p) Analogicznie obliczamy liczbę tankowań Pb95. Liczba dni, w które pan Binarny podczas jazdy korzystał wyłącznie z paliwa LPG, jest równa liczbie dni, w które Pan Binarny w ogóle nie korzystał z paliwa Pb95. Te dane znajdują się w kolumnie H, zatem zastosowanie ma np. =LICZ.JEŻELI(dane!H9:H373;0) (1p). Pamiętajmy o tym, że jest to tylko jedna z wersji rozwiązania tego zadania. 2. (2p). To zadanie można rozwiązać również na wiele sposobów. Jednym z nich, jest filtrowanie danych (w karcie Dane wybieramy narzędzie Filtruj). Następnie w kolumnie E, która przechowuje stan paliwa LPG rano, rozwijamy opcję filtrowania. Wybieramy Filtry liczb, a potem opcję Mniejsze niż. W oknie autofiltru niestandardowego podajemy zadaną liczbę 5,25.
W rezultacie otrzymujemy wszystkie wiersze, w których wartość w kolumnie E jest mniejsza niż 5,25. Ponieważ mamy podać pierwszy dzień, w którym rano w zbiorniku LPG było mniej niż 5,25 litra, jest to dzień znajdujący się w pierwszym wierszu otrzymanego zestawienia. 3. (3p). Wykres tworzymy korzystając z karty Wstawianie Wykresy Kolumnowy. Trzeba pamiętać o dobraniu właściwych danych do wykresu (kolumny i zakres wierszy). W tym przypadku będą to komórki: $E$9:$E$38 (stan zbiornika LPG przed podróżą) oraz $I$9:$I$38 (stan zbiornika LPG po podróży, ale przed tankowaniem). Wykres powinien być czytelny, co oznacza, że etykiety osi X powinny być datami. Dane ustawiamy w następujący sposób: klikamy prawym przyciskiem myszy na oś poziomą i z rozwijanego menu wybieramy opcję Zaznacz dane. Następnie przechodzimy do edycji etykiet osi poziomej, których zakres możemy podać wprost z arkusza (komórki $B$9:$B$39).
Pamiętajmy również o opisie kolumn w narzędziach wykresu można wybrać odpowiedni typ wykresu. Przygotowany wykres zapisujemy w odpowiednim pliku i oczywiście pozostawiamy w arkuszu jako realizację komputerową rozwiązania zadania. 4. (7p). Podczas obliczania kosztu eksploatacji z wykorzystaniem instalacji gazowej obliczenia możemy prowadzić w kolejnych kolumnach arkusza. Przypomnijmy, że koszty obu paliw zostały wpisane już do arkusza do komórek B5 oraz B6 jako elementy stałe symulacji. Ponieważ wszystkie wyniki mają być zaokrąglane do dwóch miejsc po przecinku, będziemy korzystać z funkcji ZAOKR(), której drugim argumentem jest liczba cyfr, do której ma zostać zaokrąglona liczba podawana jako pierwszy argument tej funkcji. Koszt paliwa LPG dla pojedynczego dnia obliczamy w kolumnie O formułą =ZAOKR(G11*$B$5;2), a koszt paliwa Pb95 w kolumnie P analogiczną formułą =ZAOKR(H11*$B$6;2). Te formuły kopiujemy do komórek, odpowiednio O12:O375, P12:P375, a następnie obliczamy odpowiednie sumy kosztów: SUMA(O11:O375) oraz SUMA(P11:P375). Aby obliczyć roczny koszt eksploatacji, dodajemy do siebie obie obliczone sumy oraz koszt instalacji gazowej. Podczas obliczania w rozważanym okresie kosztów eksploatacji samochodu wykorzystującego tylko paliwo Pb95 sumujemy liczbę przejechanych kilometrów. Kilometry przechowujemy w kolumnie D, stąd np. w komórce D7 formuła =SUMA(D11:D375). W komórce D8 obliczamy, ile litrów paliwa zostałoby spalonych (zgodnie ze wzorem podanym w treści): =ZAOKR(D7*B4/100;2). Na końcu obliczamy koszt paliwa: =ZAOKR(D8*B6;2).
Odpowiedzi: 1) tankowanie pb95 40 tankowanie LPG 78 tylko LPG 200 2) LP data dzień tyg ile przejechał zbiornik z LPG zbiornik z PB95 26 2015-12-10 4 93 5,24 31,68 38 2015-12-22 2 35 5,16 42,18 47 2015-12-31 4 97 5,06 30,93 120 2016-03-13 7 35 5,14 43,17 176 2016-05-08 7 97 5,07 36,15 212 2016-06-13 1 41 5,02 40,11 221 2016-06-22 3 30 5,06 40,08 3) wykres w rozwiązaniu 4) zaoszczędził 592,17 ile przejechał 29944 spaliłby 1796,64 Pb+LPG 8373,06 koszt sam Pb 8965,23 4846,11 1926,95