Możliwości zastosowania koncentratów białkowych opartych o krajowe źródła białka roślinnego w żywieniu drobiu PROF. DR HAB. ANDRZEJ RUTKOWSKI; DR INŻ. MARCIN HEJDYSZ
OBECNA SYTUACJA POLSKIEJ PRODUKCJI MIĘSA DROBIOWEGO
Krajowa produkcja mięsa drobiowego, tys. ton 2500 +12% 2268 2000 1500 1000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Eksport mięsa drobiowego, tys. ton 1400 1200 +19% 1200 1000 800 600 400 200 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Cena mięsa drobiowego w UE (zł/100kg) 1400 1200 1171 1000 800 765 600 400 496 200 0 Irlandia Polska Portugalia Litwa Bułgaria Wielka Brytania Holandia Dania Niemcy UE
Zagrożenie dla krajowej produkcji mięsa drobiowego Uzależnienie krajowej produkcji od importowanego surowca białkowego Krajowa produkcja mięsa Wzrastająca cena poeks. śruty sojowej art. 15 Ustawy o paszach Niechęć konsumentów do produktów genetycznie modyfikowanych
Zwiększenie bezpieczeństwa krajowej produkcji mięsa drobiowego Bobik Nasiona roślin strączkowych Poekstrakcyjna śruta rzepakowa Groch siewny Łubin żółty Wysoka zawartość białka Wysoka zawartość skrobi Możliwość krajowej produkcji Znaczący plon Nie GMO Łubin wąskolistny Soja Łubin biały
SZACUNKOWE ZUŻYCIE PASZ WYSOKOBIAŁKOWYCH W POLSCE TYS. TON Pasze wysokobiałkowe tys. ton pasz Ilość czystego białka w tys. ton % Poekstrakcyjna śruta sojowa 2 200 1 000 89 Poekstr. śruta słonecznikowa 300 100 9 Mączki rybne 30 20 2 Łącznie import 2 500 1120 77% Nasiona roślin strączkowych 170 50 15 Wywary suszone (DDGS) 130 40 12 śruta i makuchy rzepakowe 800 250 73 Łącznie krajowe 1 100 340 23% Łączne zużycie białka paszowego 1 460 100%
Program wieloletni 2011-2015 Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego i ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach Badania genetyczne Badania agrotechniczne Badania żywieniowe Badania ekonomiczne Zwiększenie stabilności i jakości plonu wysokobiałkowych roślin strączkowych Nowe trendy w agrotechnice roślin strączkowych i sposoby zwiększania opłacalności uprawy Krajowe źródła białka roślinnego w żywieniu zwierząt monogastrycznych Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, infrastruktury rynku i systemu obrotu, a także opłacalności wykorzystania roślin strączkowych na cele paszowe w Polsce
Rezultaty programu wieloletniego oraz dopłat do uprawy roślin strączkowych
Powierzchnia zakwalifikowanych plantacji nasiennych roślin strączkowych w Polsce (ha) Gatunek Rok 2011 2012 2013 2014 2015 Łubin wąskolistny 2 754 2 768 2 584 3 501 6 924 Groch 2 305 1 650 1 333 1 980 4 984 Łubin żółty 1 872 1 768 1 606 1 852 3 035 Bobik 442 333 558 901 2 095 Wyka 268 269 342 708 1 554 Łubin biały 13 11 31 17 70 Soja 48 454 597 1 976 4 073 Suma 7 702 7 253 7 051 10 935 19 239 % 100 94 92 142 295
Powierzchnia uprawy roślin strączkowych w Polsce, tys. ha 300 +132% 269 250 200 150 100 50 116 116 167 124 163 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Zależność między importem poekstrakcyjnej śruty sojowej a produkcją mięsa drobiowego w Polsce tys. ton 2500 2000 1500 1000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Produkcja mięsa drobiowego Import poekstrakcyjnej śruty sojowej
Zastosowanie koncentratów powstałych na bazie krajowych źródeł białka roślinnego w żywieniu drobiu
Ograniczenie stosowania PŚS w gospodarstwach drobnotowarowych Dopłaty do upraw Rolnik Nowe odmiany prace genetyczne Nowe metody uprawy Prace agrotechniczne Nowe receptury i technologie produkcji pasz prace żywieniowe Lokalna wytwórnia pasz Własne zboże + koncentrat białkowy Zbilansowana mieszanka pełnoporcjowa Koncentraty białkowe i receptury mieszanek pełnoporcjowych
Zbilansowana mieszanka pełnoporcjowa drobnotowarowa produkcja zwierzęca Masarnia/przetwórnia Certyfikowane produkty
ZASTOSOWANIE KONCENTRATÓW BIAŁKOWYCH NA BAZIE NASION ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, W ŻYWIENIU KUR NIEŚNYCH W GOSPODARSTWACH NISKOTOWAROWYCH
Skład koncentratu dla kur nieśnych Komponenty Ilość % Łubin wąskolistny 22.2 Łubin żółty 23.4 Groch 11.1 Kukurydza 4.44 Keda pastewna 18.9 Olej rzepakowy 12.2 Fosforan-Ca 3.1 NaHCO3 0.78 Metionina 0.47 NaCl 0.29 Lizyna 0.56 Treonina 0.43 Tryptofan 0.09 Walina 0.49 Premiks 1,55 Mieszanka pełnoporcjowa Koncentrat 45% Pszenica 55% Wartość pokarmowa mieszanki pełnopocjowej Energia metaboliczna 2700 kcal Białko ogólne 16,5 %
Średnia masa jaja (g) WYNIKI PRODUKCYJNE KUR NIOSEK (2011-2015) 58 57 56 55 54 53 56,1 ŚREDNIA MASA JAJA 57,4 52 Mieszanka z PŚS Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
Średnia spożycie paszy (g) WYNIKI PRODUKCYJNE KUR NIOSEK (2011-2015) 194 192 190 188 186 184 182 180 192 Mieszanka z PŚS ŚREDNIA SPOŻYCIE PASZY NA 1 JAJO 185 Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
ZASTOSOWANIE KONCENTRATÓW BIAŁKOWYCH NA BAZIE NASION ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, W ŻYWIENIU GĘSI RZEŹNYCH W GOSPODARSTWACH NISKOTOWAROWYCH
Skład koncentratu dla gęsi Komponenty Ilość % Jęczmień 5,9 Groch 15 Łubin żółty 31,2 Poeks. śruta rzepakowa 25 Wywar kukurydziany 15 Fosforan jednowapniowy 3 Kieda pastewna 2,2 NaHCO3 0,4 Lizyna 0,2 Metionina 0,5 NaCl 0,6 Premiks 1 Mieszanka pełnoporcjowa Koncentrat 30% Pszenica 70% Wartość pokarmowa mieszanki pełnopocjowej Energia metaboliczna 2725 kcal Białko ogólne 17,3 %
Masa ciała (g) WYNIKI PRODUKCYJNE GĘSI (2011-2015) 3750 3700 3650 3600 3550 3500 3450 3400 3350 3300 MASA CIAŁA, 6 TYDZIEŃ 3472 Mieszanka z PŚS 3719 Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
FCR (g/g) WYNIKI PRODUKCYJNE GĘSI (2011-2015) 3,5 3,4 3,3 3,2 WSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA PASZY, DO 6 TYGODNIA 3,21 3,22 3,1 3 Mieszanka z PŚS Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
ZASTOSOWANIE KONCENTRATÓW BIAŁKOWYCH NA BAZIE NASION ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, W ŻYWIENIU KACZEK RZEŹNYCH W GOSPODARSTWACH NISKOTOWAROWYCH
Skład koncentratu dla kaczek typu Pekin Komponenty Ilość % Jęczmień 18 Łubin żółty 60,1 Poeks. śruta rzepakowa 14 Fosforan jednowapniowy 2,9 Kieda pastewna 2,3 NaHCO3 0,4 Lizyna 0,1 Metionina 0,6 NaCl 0,6 Premiks 1 Mieszanka pełnoporcjowa Koncentrat 30% Pszenica 70% Wartość pokarmowa mieszanki pełnopocjowej Energia metaboliczna 2925 kcal Białko ogólne 18,0 %
Masa ciała (g) WYNIKI PRODUKCYJNE KACZEK (2011-2015) 3260 3240 3220 3200 3180 3160 3140 3120 MASA CIAŁA, 8 TYDZIEŃ 3154 3244 3100 Mieszanka z PŚS Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
FCR (g/g) WYNIKI PRODUKCYJNE KACZEK (2011-2015) 3,6 3,5 3,49 WSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA PASZY 3,4 3,3 3,33 3,2 Mieszanka z PŚS Mieszanka z KŹBR PŚS mieszanka oparta na poekstrakcyjnej śrucie sojowej KŹBR - mieszanka oparta na krajowych źródłach białka roślinnego
ZESTAWIENIE KOSZTÓW (SUROWCOWYCH) MATERIAŁÓW PASZOWYCH I DODATKÓW WYPRODUKOWANYCH PASZ NA DOŚWIADCZENIA TERENOWE Rodzaj koncentratu Kontrolny PSS Doświadczalny KŹBR Różnica w kosztach Gęsi 1449,00 1123,00 326,00 (22%) Kaczki 1449,00 1191,00 258,00 (18%) Nioski 1614,00 1719,00 105,00 (6%)
PORÓWNANIE KOSZTÓW STOSOWANIA KONCENTRATÓW OPARTYCH NA POEKSTRAKCYJNEJ ŚRUCIE SOJOWEJ I KŹBR W DOŚWIADCZENIACH NA KURACH NIEŚNYCH Zużycie koncentratu (paszy) - średnia z doświadczeń PSS Kury nieśne KŹBR Zużycie koncentratu (paszy) na 1 jajo 87 g (192 g) 83 g (185) Średnie koszty surowców 1614 1719 Średni koszt 1 jaja 14 groszy 14 groszy
PORÓWNANIE KOSZTÓW STOSOWANIA KONCENTRATÓW OPARTYCH NA POEKSTRAKCYJNEJ ŚRUCIE SOJOWEJ I KŹBR W DOŚWIADCZENIACH NA GĘSIACH RZEŹNYCH Zużycie koncentratu (paszy) - średnia z doświadczeń PSS Gęsi rzeźne KŹBR FCR (kg) 0,96 (3,20) 0,96 (3,20) Średnie koszty surowców 1449 1123 Średni koszt 1 kg przyrostu 1,39 1,09
PORÓWNANIE KOSZTÓW STOSOWANIA KONCENTRATÓW OPARTYCH NA POEKSTRAKCYJNEJ ŚRUCIE SOJOWEJ I KŹBR W DOŚWIADCZENIACH NA KACZKACH RZEŹNYCH Zużycie koncentratu (paszy) - średnia z doświadczeń PSS Kaczki rzeźne KŹBR FCR (kg) 1,17 (3,34) 1,11 (3,18) Średnie koszty surowców 1449 1191 Średni koszt 1 kg przyrostu 1,69 1,32
Możliwości wykorzystania krajowych źródeł białka roślinnego w żywieniu drobiu
% w mieszance KURCZĘTA RZEŹNE 30 25 20 15 10 20 10 15 20 25 5 0 Łubin żółty Łubin wąskolistny Łubin biały Groch Bobik
% w mieszance KURY NIEŚNE 30 25 20 15 10 5 0 20 Łubin żółty 24 Łubin biały
% w mieszance INDYKI RZEŹNE 35 30 25 20 24 18 30 30 15 10 5 0 Łubin żółty Łubin wąskolistny Groch Bobik
Zastosowanie nasion krajowej soi w żywieniu kurcząt rzeźnych
SOJA A POEKSTRAKCYJNA ŚRUTA SOJOWA Soja Poekstrakcyjna śruta sojowa Inhibitory trypsyny -Obniżenie przyrostów 40 mg/g SM -Pogorszenie wykorzystania paszy -Wzrost śmiertelności 1 mg/g SM
SKŁAD CHEMICZNY NASION SOI,% SM Odmiana Popiół surowy Białko ogólne Białko strawne Włókno surowe Tłuszcz surowy Związki bezazotowe wyciągowe AUGUSTA 6,23 38,02 22,42 10,27 13,26 32,22 ALIGATOR 6,12 38,18 21,58 9,87 19,85 25,98 ALDANA 5,61 36,16 26,11 9,24 17,23 31,76 ABELINA 5,80 35,73 24,87 9,50 20,66 28,32 MAWKA 5,74 40,80 28,28 6,46 19,44 27,57 MADLEN 5,83 38,57 30,14 6,74 17,77 31,08 ANNUSHKA 6,00 36,97 24,64 10,56 14,27 32,20
MYKOTOKSYNY, PPB Odmiana AF OTA DON NIV DAS T2 HT2 ZEN AUGUSTA NS NS 19,8 NS NS <0,6 NS 2,57 ALIGATOR NS NS 3,78 NS NS NS NS 0,7 ALDANA NS NS 4,42 NS NS NS NS 0,68 ABELINA NS NS NS NS NS NS NS <0,2 MAWKA NS NS NS NS NS <0,6 274 <0,2 MADLEN NS NS NS NS NS NS NS <0,2 ANNUSHKA NS NS NS NS NS NS NS NS
WPŁYW NASION SOI NA WYNIKI PRODUKCYJNE KURCZĄT RZEŹNYCH PRZYROSTY MASY CIAŁA (OKRES DOŚWIADCZENIA 21 DNI) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 * * ** ** *** 0 5 10 15 20 25 Udział nasion soi w mieszance, % BWG (g) 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Inhibitory tryps. (g/kg SM)
WPŁYW NASION SOI NA WYNIKI PRODUKCYJNE KURCZĄT RZEŹNYCH WSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA PASZY (OKRES DOŚWIADCZENIA 21 DNI) 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00 * * 0 5 10 15 20 25 Udział nasion soi w mieszance, % FCR ** 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Inhibitory tryps. (g/kg SM)
Dziękuję za uwagę Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Marcin Hejdysz marhej@up.poznan.pl http://www.bialkoroslinne.iung.pl/