ĆWICZENIE NR 2 2. OBRÓBKA TARCZY NA TOKARCE 2.1. Zadanie technologiczne Dla zadanej rysunkiem wykonawczym tarczy wykonać : - Plan operacyjny obróbki tokarskiej, wykonywanej na tokarce kłowej TUR-50. - Obrobić tarczę zgodnie z planem operacyjnym. - Zmierzyć obrobione wymiary tarczy. 2.2. Materiały pomocnicze do wykonania zadania - Rysunek wykonawczy tarczy. - Formularz karty instrukcyjnej ze szkicem obróbkowym operacji. - Wybrane informacje z Dokumentacji Techniczno Ruchowej (DTR) tokarki kłowej TUR-50. - Wybrane pozycje z Katalogu narzędzi skrawających metalowych do skrawania metali - noże tokarskie, wiertła, rozwiertaki, nawiertaki. - Wybrane pozycje z Katalogu pomocy warsztatowych - kły tokarskie, uchwyty samocentrujące, tuleje redukcyjne. - Wybrane pozycje z Katalogu narzędzi pomiarowych - suwmiarki, głębokościomierze, mikromierze. - Normatywy technologiczne i normatywy czasu dotyczące toczenia i wiercenia na tokarce. - PN-83/M-01152. Dokumentacja technologiczna. Oznaczenia. 2.3. Literatura Białek M. : Zajęcia praktyczne z obróbki skrawaniem. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. 1996.
- 2-2.4. Plan operacyjny obróbki tarczy 2.4.1. Określenie danych obróbkowych Na rysunku tarczy podane są wymiary, żądane dokładności wykonania i materiał z którego jest ona wykonana. - Na podstawie rysunku wykonawczego tarczy określić : - wymiary tarczy, - żądane dokładności wykonania, - żądaną chropowatość powierzchni, - materiał z którego wykonana jest tarcza. 2.4.2. Określenie wymagań dla półfabrykatu Wymiary półfabrykatu powinny być większe od wymiarów tarczy o naddatki obróbkowe, które trzeba usunąć podczas obróbki. - Sprawdzić, korzystając z rysunku wykonawczego tarczy czy wymiary półfabrykatu : - średnica zewnętrzna, - długość półfabrykatu, są większe, o wartości naddatków, od wymiarów tarczy po obróbce. Naddatki obróbkowe powinny orientacyjnie wynosić : - na średnicy - 3 mm na stronę, - na długości - 4 mm na stronę. 2.4.3. Dobór obrabiarki W zadaniu obróbkowym przyjęto do obróbki tarczy tokarkę kłową TUR 50. - Określić i poznać podstawowe zespoły tokarki. - Określić sposób mocowania tarczy i narzędzi skrawających. - Określić podstawowe elementy sterujące obrabiarki. - Zapoznać się z wartościami prędkości obrotowych wrzeciona i wartościami posuwów.
- 3-2.4.4. Spis zamocowań i zabiegów W operacjach obróbki skrawaniem można wyróżnić : - zamocowania przedmiotu, - zabiegi. Zabieg jest częścią operacji, w której obrabia się jedną powierzchnię, jednym narzędziem, przy ustalonych parametrach skrawania. W zabiegu można wyróżnić : - przejścia, które są związane ze zdjęciem jednej warstwy materiału, - czynności pomocnicze, w czasie których nie występuje obróbka skrawaniem, a które są jednak konieczne do wykonania przejścia np : przesunięcie suportu do położenia wyjściowego dosunięcie noża, włączenie posuwu. Operacje tokarskie mogą składać się z kilku zamocowań i zabiegów. Spis zamocowań i zabiegów, wg ustalonej kolejności, nanosi się na kartę instrukcyjną i stanowi on plan obróbki w danej operacji. - Wykonać spis zamocowań i zabiegów dla operacji obróbki tarczy zadanej rysunkiem. 2.4.5. Dobór pomocy warsztatowych do ustalenia i zamocowania przedmiotu obrabianego Obrabianą tarczę należy ustalić i zamocować w uchwycie samocentrującym trójszczękowym obrabiarki. - Zapoznać się z budową uchwytu samocentrującego trójszczękowego. - Zapoznać się ze sposobem ustalenia i zamocowania uchwytu tokarskiego na wrzecionie tokarki. - Wybrać z Katalogu pomocy warsztatowych uchwyt samocentrujący trójszczękowy i zapisać jego symbol katalogowy w karcie instrukcyjnej. - Dobrać z wyposażenia stanowiska wybrany uchwyt samocentrujący.
- 4-2.4.6. Dobór narzędzi skrawających Narzędziami skrawającymi do toczenia powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych są różne noże tokarskie. W przypadku obróbek wiertarskich używa się narzędzi do wiercenia : nawiertaków, wierteł, rozwiertaków. Noże tokarskie mocuje się w imaku nożowym. Narzędzia wiertarskie mocuje się w koniku tokarki i wykorzystuje się do ich zamocowania zestaw tulei redukcyjnych lub uchwyty wiertarskie trójszczękowe. - Zapoznać się : a. z budową noży tokarskich będących na wyposażeniu stanowiska, b. ze sposobem mocowania noży tokarskich w imaku nożowym, c. z budową narzędzi do wiercenia będących na wyposażeniu stanowiska, d. ze sposobem mocowania wierteł w koniku tokarki. - Dobrać: a. z Katalogu narzędzi skrawających narzędzia do wykonania zabiegów i zapisać ich symbole katalogowe w karcie instrukcyjnej, b. z wyposażenia stanowiska wybrane narzędzia, dla poszczególnych zabiegów, c. z Katalogu pomocy warsztatowych odpowiednie pomoce warsztatowe do zamocowania narzędzi skrawających i zapisać ich symbole katalogowe do karty instrukcyjnej, d. z wyposażenia stanowiska potrzebne, do zamierzonej operacji, pomoce warsztatowe. 2.4.7. Dobór parametrów skrawanie Parametrami skrawania są : - prędkość skrawania - vc - [m/min], - posuw - f - [mm/obrót], - głębokość skrawania - ap - [mm]. - Dla poszczególnych zabiegów : a. określić głębokość skrawania - ap, uwzględniając naddatek na obróbkę, b. dobrać z normatywów parametrów skrawania zalecane parametry : - posuw - f, zapewniający wymaganą chropowatość powierzchni, - prędkość skrawania - vc, uwzględniając gatunek materiału
- 5 - obrabianego oraz materiału ostrza. 2.4.8. Dobór nastaw obrabiarki A. Prędkość ruchu obrotowego wrzeciona Prędkość obrotową wrzeciona - n [obr/min] nastawia się przez zmianę przełożenia w łańcuchu kinematycznym ruchu głównego. Wartości obrotów - n wrzeciona, jakie można ustawić na tokarce TUR-50, podano w jej DTR lub można je odczytać z tabliczki prędkości obrotowych wrzeciona umieszczonej na tokarce. - Dla poszczególnych zbiegów : - obliczyć prędkość obrotową wrzeciona - n, wychodząc z zalecanej w normatywach prędkości skrawania, - dobrać z DTR najbliższą, niższą prędkość obrotową wrzeciona i obliczyć rzeczywistą prędkość skrawania vc oraz zapisać te wartości do karty instrukcyjnej. B. Wartości posuwu Wartości posuwu nastawia się przez zmianę przełożenia w łańcuchu kinematycznym posuwów. Wartości posuwów jakie można ustawić na tokarce TUR-50 podano w jej DTR lub można je odczytać z tabliczki posuwów umieszczonej na tokarce. - Dla poszczególnych zbiegów : - dobrać z DTR, najbliższe do zalecanych w normatywach, rzeczywiste wartości posuwu na obrót i zapisać ich wartość do karty instrukcyjnej. 2.5. Wykonanie obróbki tarczy na tokarce TUR 50 - Dla poszczególnych zamocowań planu operacyjnego : - ustawić i zamocować przedmiot obrabiany, pomoce warsztatowe oraz narzędzia skrawające do obróbki, - wykonać zabiegi związane z danym zamocowaniem.
- 6-2.6. Pomiar wymiarów obrobionej tarczy 2.6.1. Dobór narzędzi pomiarowych W zależności od wielkości i dokładności wymiaru należy go zmierzyć odpowiednim narzędziem pomiarowym. - Dobrać z Katalogu narzędzi pomiarowych narzędzia pomiarowe do pomiaru wymiarów tarczy. Wybór uzasadnić. Zapisać symbol katalogowy narzędzi pomiarowych do karty instrukcyjnej. 2.6.2. Przygotowanie tarczy do pomiaru Przed przystąpieniem do pomiarów należy mierzoną tarcze odpowiednio przygotować. Obrobiona tarcza musi być bez zadziorów, ostre krawędzie powinny być zatępione oraz nie powinno być na niej żadnych pozostałości z obróbki - wiórów i zanieczyszczeń. - Przygotować tarczę do pomiarów. 2.6.3. Wykonanie pomiarów - Zmierzyć średnice i długości tarczy. - Wyniki pomiarów zanotować. 2.7. Sprawozdanie Sprawozdanie z ćwiczenia powinno zawierać : - kartę instrukcyjną, - wyniki pomiarów wymiarów tarczy.