KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH NA PRZYKŁADZIE BANKÓW I SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH W ŚWIETLE BADAŃ EMPIRYCZNYCH

Podobne dokumenty
ROCZNIK XXX (LIX) ROK 2015 ZESZYT 2. Aleksandra Grabowska-Powaga, Agata Jakubowska

Rozdział 1. Inwestycje samorządu terytorialnego i ich rola w rozwoju społecznogospodarczym

POTENCJAŁ INWESTYCYJNY POLSKIEGO SEKTORA FINANSOWEGO

Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Katowice, 2 grudzień 2004

PROJEICTY REGIONALNE I LOKALNE - - UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE I GOSPODARCZE. Praca zbiorowa pod redakcją Henryka Brandenburga

Nauka, Biznes, Innowacje Klaster Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury

Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych

Energetyka odnawialna w gminie innowacyjne projekty PPP

Konkurencyjność sektora banków spółdzielczych w Polsce. Anna Rosa Katedra Finansów Wydział Nauk Ekonomicznych Politechnika Koszalińska

BOŚ BANK W SYSTEMIE WSPARCIA INWESTYCJI PROEKOLOGICZNYCH W PERSPEKTYWIE

i perspektywy. Wsparcie dla podmiotów publicznych.

Instrumenty obniżające ryzyko finansowania przedsiębiorstw. Warszawa 10 grudnia 2008 r.

Czy budżety Jednostek Samorządu Terytorialnego są w stanie udźwignąć unijne inwestycje w latach

Finansowanie inwestycji samorządowych priorytetem grupy Polskiego Funduszu Rozwoju

Możliwości i bariery stosowania formuły ESCO do finansowania działań służących. efektywności energetycznej

Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

Współpraca przedsiębiorstwa z bankiem [paradygmaty współpracy] dr Robert Zajkowski Zakład Bankowości

Perspektywy rozwoju instrumentów wspierających projekty PPP po stronie publicznej i prywatnej. Toruń, 28 października 2014 r.

I FORUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH Fundusze Europejskie efekty, moŝliwości i perspektywy

INDYWIDUALNA ŚCIEZKA ROZWOJU Podmiotu Ekonomii Społecznej (PES)

DR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi

Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych. Radlin, 14 marca 2014 r.

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi

Rozdział I Postanowienia ogólne

Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny

Wykaz osób proponowanych na promotora i tematyka seminariów magisterskich, Gospodarka przestrzenna II stopnia, studia 3 semestralne od II 2017 r.

JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast

MINISTERSTWO GOSPODARKI. Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju

WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA

Inicjatywa JEREMIE instrumenty zwrotne dla rozwoju MŚP

Programy działao dla jednostek samorządu terytorialnego (JST)

Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego

Finansowanie MSP w Polsce ze środków finansowych UE jako czynnik wpływający na konkurencyjność przedsiębiorstw

Ekonomizacja partnerstw lokalnych w Polsce. Jarosław Kuba

FINANSE SAMORZĄDOWE PO 25 LATACH STAN I REKOMENDACJE

Podstawy i formy współpracy międzynarodowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. prof. dr hab. Bernadetta Nitschke Uniwersytet Zielonogórski

Dolnośląski Fundusz Gospodarczy Sp. z o.o. ze środków Dolnośląskiego Funduszu Powierniczego w ramach Inicjatywy JEREMIE

Alternatywne formy finansowania inwestycji. Obligacje przychodowe

Finansowanie projektów w PPP

WYNIKI OGÓLNE. Ankieta nt. przedsiębiorczości w Koninie

Małe Projekty Doświadczenia beneficjentów

Społeczna odpowiedzialność biznesu w firmach sektora MŚP doświadczenia i perspektywy

WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF

Warszawa, 13 marca 2014.

Spółki Celowe i Partnerstwo Publiczno-Prywatne

Wykład II Zagadnienia prawne systemu finansów JST

Jak ubiegać się o fundusze unijne?

PPP a efektywność energetyczna Aspekty praktyczne

Plan działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Województwie Podkarpackim na lata

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Klaster. Powiązanie kooperacyjne (PK) Inicjatywa klastrowa (IK) DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy

Przebudowa i utrzymanie dróg wojewódzkich w Województwie Dolnośląskim w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. projekt pilotażowy

GOSPODARKA PRZESTRZENNA

Plan studiów niestacjonarnych II stopnia Kierunek Ekonomia Profil ogólnoakademicki realizacja od roku akademickiego 2018/2019

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia Kierunek Gospodarka Przestrzenna

WOJCIECH MISTEREK. Zewnętrzne. źródła finansowania działalności inwestycyjnej jednostek samorządu terytorialnego. Dlfin

2010 Kierunki i instrumenty wsparcia działalności innowacyjnej mikroprzedsiębiorstw. Dr Barbara Grzybowska. Warszawa, maj 2010

ORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH

"Partnerstwo publicznoprywatne" OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

Możliwości rozwoju placówki. Fundusze kilka słów wstępu. EFRR a EFS

Przedstawienie największego funduszu funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej

PRZEDMIOTY REALIZOWANE W RAMACH KIERUNKU ZARZĄDZANIE I STOPNIA STUDIA STACJONARNE

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r.

Ekonomia społeczna w procesach rewitalizacji. możliwość rozwoju działań w perspektywie finansowej

FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA

Historia FPK Pierwsze fundusze poręczeniowe powstały w Polsce z inicjatywy jednostek samorządowych i zagranicznych fundacji w ramach Programu Inicjaty

Wykaz haseł identyfikujących prace dyplomowe na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania

Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów

Odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych WIEDZA K_W01

AKTUALIZACJA TRANSGRANICZNEJ STRATEGII ROZWOJU EUROREGIONU POMERANIA NA LATA CZĘŚĆ POLSKA

REALIZACJA INWESTYCJI ŚRODOWISKOWYCH W FORMULE PPP

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY

Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce. Zaproszenie do dyskusji. Anna Królikowska

WYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu PROGRAM KSZTAŁCENIA PROJEKTY UNIJNE I POZYSKIWANIE FUNDUSZY Z UE

Przedsiębiorczość i przedsiębiorczość społeczna.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI AGRO-WSPARCIE ZA 2012 ROK. 2. Siedziba i adres fundacji: Kruszwica, Wróble 37

Studia II stopnia Kierunek Gospodarka Przestrzenna

PPP w Polsce. dr Irena Herbst Warszawa, czerwiec 2013

Krajowy System Usług. oferta perspektywy rozwoju współpraca z regionami. Agata Wieruszewska 14 czerwiec 2011

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ POWIATU ŻARSKIEGO NA LATA

Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10

Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce

Możliwość wsparcia ze środków zewnętrznych (w tym unijnych) inwestycji z obszaru efektywności energetycznej

Rozdział I Wprowadzenie

Finansowanie innowacji. Adrian Lis

Forma zajęć. wykłady. Razem

Instytucje działające na rzecz rozwoju obszarów wiejskich - wyzwania na przyszłość

Prowadzenie badań naukowych pod kątem skutecznej komercjalizacji wiedzy na dolnośląskich uczelniach wyższych

Nabory wniosków w 2012 roku

Kierunek Ekonomia Rok I Lp. Przedmioty Blok Wymiar

Porozumienie w sprawie Platformy współpracy w zakresie partnerstwa publicznoprywatnego

Atuty współpracy banków lokalnych i samorządów. Mirosław Potulski Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.

Więcej niż agencja badawcza ASM CENTRUM BADAŃ I ANALIZ RYNKU.

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH II STOPNIA

Transkrypt:

DOI:10.18276/sip.2015.41/2-22 studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 41, t. 2 Agata Jakubowska* Aleksandra Grabowska-Powaga** Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH NA PRZYKŁADZIE BANKÓW I SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH W ŚWIETLE BADAŃ EMPIRYCZNYCH Streszczenie Nawiązywanie współpracy przez podmioty lokalne przynosi z jednej strony wiele korzyści formalnych: ekonomicznych, infrastrukturalnych, ale też korzyści o charakterze nieformalnym, jak wzrost zaufania i kapitału społecznego między partnerami. Z drugiej strony podmioty lokalne, które przejawiają chęć nawiązywania współpracy, spotykają się z różnego rodzaju barierami nie tylko natury formalnej (bariery prawne i ekonomiczne), lecz także nieformalnej, np. niechęć potencjalnych partnerów do podejmowania wspólnych inicjatyw. W celu zobrazowania korzyści i barier pojawiających się na drodze współpracy między podmiotami lokalnymi w 2014 roku przeprowadzono badania empiryczne. Ze względu na wymagania edytorskie w poniższym opracowaniu zaprezentowano wyniki badań dotyczących korzyści i barier wynikających ze współpracy banków i samorządów lokalnych. Słowa kluczowe: podmioty lokalne, instytucje finansowe, samorząd terytorialny, rozwój lokalny, współpraca * E-mail: agata.jakubowska@ue.katowice.pl ** E-mail: aleksandra.grabowska@ue.katowice.pl

260 GOSPODARKA REGIONALNA I MIĘDZYNARODOWA Wprowadzenie Współpraca podmiotów w rozwoju lokalnej gospodarki dotyczy najczęściej takich jej elementów, jak rozwój infrastruktury sportowej, transportu, służby zdrowia, gospodarki odpadami, budownictwa socjalnego, infrastruktury kulturalnej, infrastruktury turystycznej, usług komunalnych, rewitalizacji miast, ochrony środowiska, energetyki/gazownictwa, edukacji, zaopatrzenia w wodę, telekomunikacji 1. Współpraca podmiotów lokalnych implikuje szereg korzyści ekonomicznych, technologicznych i społecznych. Należy jednak podkreślić, że w wielu przypadkach nawiązywanie współpracy między lokalnymi partnerami wiąże się z trudnościami, często natury prawno-administracyjnej, finansowej czy kulturowej. Celem opracowania jest identyfikacja w warstwie teoretycznej korzyści i barier, które przyczyniają się do nawiązania współpracy między samorządami a instytucjami finansowymi, oraz próba ich weryfikacji na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych. Osiągnięcie celu stało się możliwe dzięki przeprowadzonej analizie źródeł wtórnych i wyników badań pierwotnych. Poniższe opracowanie nie wyczerpuje podjętej problematyki, jest jedynie próbą pokazania współpracy na przykładzie samorządów z bankami w kontekście pojawiających się korzyści i barier z niej wynikających. 1. Współpraca podmiotów lokalnych korzyści i bariery Współpraca podmiotów kształtujących lokalną gospodarkę rozumiana jako dążenie do osiągania wspólnych celów opartych na wspólnym zaufaniu 2 przynosi zarówno korzyści, jak i napotyka na bariery. 1 Zob. PPP dziedziny, korzyści, bariery oczami przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego (2007 2011), Raport PPPortal.pl, Partnerstwo Publiczno-Prywatne, Katowice 2011, s. 4 5. 2 Zob. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 715; Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowska, t. 46, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2004, s. 169, 177; L. Lichtarski, Współdziałanie gospodarcze przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 1992, s. 13; A. Lipka., Współdziałanie zmierzch rywalizacji pracowników? Pro- i antyrywalizacyjne narzędzia personalne, Difin, Warszawa 2004, s. 17; B. Karolczak-Biernacka, Współzawodnictwo, współpraca, wynik, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1981, s. 35; B. Bembenek, Wokół koncepcji współdziałania, w: System wspierania gron przedsiębiorczości publikacja podsumowująca, red. M. Górzyński, Instytut Gospodarki Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, Rzeszów 2006, s. 40; D. Nowak, Wpływ współpracy i współdziałania na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 736, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 55, Szczecin 2012, www.wneiz.pl [dostęp 14.04.2015].

Agata Jakubowska, Aleksandra Grabowska-Powaga KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH 261 Po pierwsze, w grupie korzyści pojawiają się te o charakterze ekonomiczno- -gospodarczym, jak np. efektywne gospodarowanie zasobami endogennymi, rozwój przedsiębiorczości, wzrost atrakcyjności inwestycyjnej. Po drugie, współpraca podmiotów implikuje korzyści technologiczno-infrastrukturalne m.in. wspólne działanie przynosi poprawę lokalnej infrastruktury technicznej. W grupie korzyści na uwagę zasługują również aspekty społeczno-kulturowe. Wspólne dążenie do osiągania celów przełamuje bariery i niechęć do nawiązywania współpracy, wzmacnia poparcie społeczne, przyczynia się do poprawy wizerunku (tabela 1). Tabela 1. Korzyści wynikające ze współpracy podmiotów kształtujących lokalną gospodarkę wybrane aspekty Korzyści Przykłady Adresaci Ekonomiczno- -gospodarcze Technologiczno- -infrastrukturalne Społeczno- -kulturowe Efektywne gospodarowanie lokalnymi zasobami Łatwiejsze pozyskiwanie funduszy europejskich, strukturalnych Rozwój gospodarki i małej przedsiębiorczości Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Tworzenie lokalnego kapitału społecznego Poprawa infrastruktury poprzez jej modernizację i rozwój Poparcie społeczne Przełamywanie barier społecznych Wzmocnienie dbałości o wizerunek regionu Mieszkańcy, lokalni przedsiębiorcy, instytucje finansowe, władze lokalne Mieszkańcy, lokalni przedsiębiorcy, instytucje finansowe, władze lokalne Mieszkańcy, lokalni przedsiębiorcy, władze lokalne Źródło: opracowanie własne na podstawie A. Grabowska, Władze samorządowe jako podmiot kształtujący gospodarkę turystyczną w regionie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2014, s. 72 73. Literatura przedmiotu dostarcza także przykładów barier ograniczających podmioty lokalne do nawiązywania współpracy. Obok najczęściej wymienianych ograniczeń formalnych takich jak bariery ekonomiczne (brak środków finansowych na realizację często pożądanych inicjatyw, w przypadku partnerów publicznych środki finansowe uzależnione są od stanu finansów publicznych) czy prawne (niespójne przepisy prawne w przypadku samorządów lokalnych nakładanie się na siebie zadań własnych i zleconych, co często uniemożliwia nawiązanie współpracy z partnerami, biurokracja) wymienia się również ograniczenia nieformalne, np. bariery społeczno-kulturowe (przede wszystkim niechęć potencjalnych partnerów do podejmowania współpracy) czy bariery związane z pozyskiwaniem wiedzy, np. obawa przed utratą własności intelektualnej (tabela 2).

262 GOSPODARKA REGIONALNA I MIĘDZYNARODOWA Tabela 2. Bariery współpracy podmiotów lokalnych wybrane aspekty Bariery Ekonomiczne Prawne Związane z pozyskiwaniem wiedzy Społeczno- -kulturowe Przykłady Stan finansów publicznych uzależnienie rozwoju lokalnej gospodarki spowodowane m.in. centralizacją wydatków publicznych Obawy związane ze współpracą z dużymi firmami, które mogą wymuszać obniżkę cen i kosztów Trudności w interpretacji przepisów prawnych umożliwiających nawiązanie współpracy szczególnie na poziomie publiczno-prywatnym Biurokracja Strach przed przejęciem tajemnic firmy Obawa o ochronę własności intelektualnej Niechęć podmiotów do nawiązywania współpracy i podejmowania wspólnych inicjatyw (niski poziom zaufania i kapitału społecznego) Brak tradycji i umiejętności współpracy Źródło: opracowanie własne na podstawie Współpraca podmiotów jako czynnik podnoszenia innowacyjności małych przedsiębiorstw w Polsce, IBRKiK, Warszawa 2008, s. 62 63. Szczególnym rodzajem współpracy podmiotów lokalnych jest wspólne działanie podmiotów z sektora prywatnego i publicznego (PPP, czyli partnerstwo publiczno-prywatne), jednak i ta współpraca w dużej mierze implikuje zarówno korzyści, jak i bariery (tabela 3). Tabela 3. Korzyści i bariery wynikające z podejmowania współpracy między podmiotami lokalnymi z sektora prywatnego i publicznego Korzyści wynikające z podejmowania współpracy między podmiotami lokalnymi Bariery w podejmowaniu inicjatyw między podmiotami lokalnymi Wyższa efektywność w zarządzaniu środkami publicznymi Wysokie koszty analizy ekonomiczno- -prawnej Wdrożenie projektów o wyższym poziomie innowacyjności Konieczność wykonania skomplikowanych montaży finansowych Ekonomiczno- -gospodarcze Uzupełnienie środków publicznych kapitałem prywatnym Ekonomiczne Brak wykwalifikowanej kadry do wdrażania przedsięwzięć w formule PPP w sektorze publicznym Podział ryzyk pomiędzy podmiot publiczny i prywatny Ryzyko zaburzenia konkurencyjności przy realizacji zadania publicznego przez partnera prywatnego Obniżenie całkowitych kosztów przedsięwzięcia Ograniczenia w finansowaniu inwestycji z funduszy unijnych

Agata Jakubowska, Aleksandra Grabowska-Powaga KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH 263 Korzyści wynikające z podejmowania współpracy między podmiotami lokalnymi Bariery w podejmowaniu inicjatyw między podmiotami lokalnymi Technologiczno- -infrastrukturalne Polepszenie jakości usług świadczonych w ramach PPP Przyspieszenie procesów inwestycyjnych Prawne Brak prostych i przejrzystych uregulowań prawnych Procedura wyboru partnera Brak projektów PPP inicjowanych przez organy administracji rządowej Brak specjalistów i doradców w dziedzinie PPP Brak partnerów prywatnych Brak dobrych praktyk Niska świadomość i niewystarczająca wiedza nt. PPP w sektorze publicznym Silny opór społeczny Ryzyko nadużycia w kontaktach administracji publicznej z sektorem prywatnym Wpływy polityczne Brak świadomości i niewystarczająca wiedza nt. PPP w sektorze prywatnym Związane z pozyskiwaniem wiedzy Społeczno- -kulturowe Transfer know-how z sektora prywatnego do publicznego Społeczno- -kulturowe Źródło: opracowanie własne na podstawie: PPP dziedziny, korzyści, bariery oczami przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego (2007 2011), Raport PPPortal.pl, Partnerstwo Publiczno-Prywatne, Katowice 2011, s. 8 i n. 2. Korzyści i bariery wynikające ze współpracy samorządu lokalnego i banku w świetle badań bezpośrednich Dla ilustracji różnych uwarunkowań podejmowania współpracy przez podmioty lokalne oraz korzyści i barier z niej wynikających w 2014 roku zostały przeprowadzane badania empiryczne, którymi objęto wybrane podmioty lokalne, jakimi były samorządy lokalne i banki w województwie śląskim 3. Jednym z założeń badawczych przyjętych w badaniach było założenie mówiące, że współpraca między samorządami terytorialnymi i bankami implikuje zarówno korzyści, jak i bariery ją ograniczające. 3 Badania bezpośrednie zrealizowane w 2014 r. przez zespół pracowników Katedry Ekonomii i Polityki Transformacji oraz Samodzielnego Zakładu Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach pod kierownictwem naukowym dr hab. Ewy Zeman-Miszewskiej prof. UE. Badania te stanowiły jeden z etapów badań statutowych realizowanych w latach 2012 2014 pt. Wspólnoty lokalne jako uczestnik i podmiot procesów transformacji gospodarczej.

264 GOSPODARKA REGIONALNA I MIĘDZYNARODOWA Do badania zostało zaproszonych 79 przedstawicieli instytucji finansowych, z tego 60 przedstawicieli banków komercyjnych i 19 przedstawicieli banków spółdzielczych oraz 37 przedstawicieli gmin. Nie wszyscy przedstawiciele banków zadeklarowali współpracę z samorządem lokalnym (22 banki komercyjne i 17 banków spółdzielczych) w przeciwieństwie do przedstawicieli samorządów lokalnych, którzy współpracują z bankami w różnej formie. Badania miały charakter eksploracyjny. W związku z tym wyniki badań nie mogą zostać uogólnione w odniesieniu do całej populacji badanych instytucji. Banki komercyjne najczęściej współpracują z gminami miejskimi powyżej 40 tys. mieszkańców oraz z miastami na prawach powiatu do 100 tys. mieszkańców. Banki spółdzielcze z kolei, z uwagi na ich lokalny charakter, najczęściej współpracują z gminami wiejskimi i gminami miejsko-wiejskimi. Taki rozkład został potwierdzony także przez przedstawicieli samorządów lokalnych. Współpraca badanych podmiotów jest oparta przede wszystkim na takich elementach, jak wzajemne zaufanie, rzetelność, dopasowanie oferty do potrzeb, komunikacja, gotowość stron do negocjacji warunków. Jak się okazało, przedstawiciele banków na poziomie dobrym i bardzo dobrym ocenili w pierwszej kolejności wzajemne zaufanie (92,3%) oraz rzetelność gminy jako klienta (89,7%), następnie dostosowanie oferty do potrzeb gminy (87,2%), gotowość banku do negocjacji (85%), jakość komunikacji (79,5%) oraz gotowość samorządu do negocjacji warunków (64,1%) (rysunek 1). Rysunek 1. Ocena elementów współpracy bank i samorząd (ocena przedstawicieli banków suma oceny bardzo dobrze i dobrze) Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań.

Agata Jakubowska, Aleksandra Grabowska-Powaga KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH 265 Rozpatrując ocenę poszczególnych elementów współpracy z punktu widzenia banków komercyjnych i banków spółdzielczych, można powiedzieć, że banki spółdzielcze wyżej oceniały poszczególne elementy współpracy aniżeli banki komercyjne. Banki komercyjne najwyżej (na poziomie dobrym i bardzo dobrym) oceniły wzajemne zaufanie oraz rzetelność gminy jako klienta banku, następnie dostosowanie oferty do potrzeb gminy, gotowość banku do negocjacji, jakość komunikacji oraz gotowość samorządu do negocjacji. Banki spółdzielcze podobnie jak komercyjne na najwyższym poziomie oceniły wzajemne zaufanie, a następnie jakość komunikacji, dostosowanie oferty i gotowość banku do negocjacji. W dalszej kolejności rzetelność gminy i gotowość samorządu do negocjacji. Przedstawicieli samorządów lokalnych zadeklarowali podobnie jak przedstawiciele banków, że współpraca oparta jest w pierwszej kolejności na wzajemnym zaufaniu (94,6%), następnie wysokiej jakości komunikacji (89,2%), dostosowaniu oferty do ich potrzeb (81,1%), gotowości samorządu do negocjacji (81,1%) i na końcu gotowości banku do negocjacji (73%) (rysunek 2). Rysunek 2. Ocena elementów współpracy bank i samorząd (ocena przedstawicieli samorządów suma oceny bardzo dobrze i dobrze) Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań. Jak pokazały badania, największymi barierami we współpracy są: konieczność stosowania procedur zamówień publicznych (88,2% gmin oraz 60,8% banków), zbyt duża biurokracja (38,2% gmin oraz 45,6%% banków), rosnące zadłużenie JST (jednostek samorządu terytorialnego) (38,2% gmin oraz 33% banków), przekraczanie/zbliżanie do limitów zadłużenia (38,2% gmin oraz 26,6% banków), ograniczone możliwości negocjacji warunków współpracy (38,2% gmin oraz

266 GOSPODARKA REGIONALNA I MIĘDZYNARODOWA 26,6% banków). Zarówno przedstawiciele samorządów, jak i banków potwierdzili poprzez deklaracje, że zaufanie jest czynnikiem sprzyjającym współpracy, jednak brak wzajemnego zaufania jako barierę wskazało 8,8% przedstawicieli samorządów i 11,4% przedstawicieli banków (tabela 4). Tabela 4. Bariery współpracy samorządu lokalnego i banku Wyszczególnienie (gmina / bank) Konieczność stosowania procedur zamówień publicznych (czas, pracochłonność, biurokracja) Gmina (%) Bank (%) 88,2 60,8 Zbyt duża biurokracja 38,2 45,6 Rosnące zadłużenie JST, przekraczanie / zbliżanie do limitów zadłużenie 38,2 33,0 Ograniczone możliwości negocjacji warunków współpracy 38,2 26,6 Zróżnicowane stanowiska lub negatywne opinie RIO nt. możliwości stosowania przez JST innych niż kredyt i obligacje form finansowania (np. faktoringu) 29,4 14,0 Uprzywilejowana sytuacja banków 17,6 Niekompetencja pracowników banku (odp. gmina) / brak wykwalifikowanej kadry w urzędzie gminy (odp. bank) 17,6 21,5 Niekompletne, niewystarczające informacje ze strony banku / gminy 11,8 21,5 Brak wzajemnego zaufania 8,8 11,4 Zbyt małe doświadczenie pracowników urzędu gminy we współpracy z bankami / zbyt małe doświadczenie pracowników banku we współpracy z JST 5,9 19,0 Zły wizerunek banku / gminy 2,9 12,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań. Podmioty współpracujące ze sobą czerpią z tej współpracy zarówno korzyści indywidualne, jak i obopólne. Z deklaracji przedstawicieli samorządów wynika, że największą indywidualną korzyścią dla nich jest możliwość korzystania z systemu indywidualnych kont oraz możliwość obniżenia kosztów obsługi finansowej (np. współpraca w zakresie rozwoju obrotu bezgotówkowego, mikropłatności), w dalszej kolejności pozyskanie środków na rozwój infrastruktury. Z kolei dla przedstawicieli banków największymi indywidualnymi korzyściami są: pozyskanie stałego, zaufanego klienta, możliwość rozszerzenie działalności na nowych klientów (jednostki podległe JST) oraz poprawa sytuacji dochodowej banku poprzez obsługę stałych i względnie wysokich obrotów finansowych samorządów. Obopólne korzyści współpracy banku i samorządu to z kolei możliwość uzyskania rekomendacji od podmiotów współpracy oraz współudział w rozwoju lokalnym (tabela 5).

Agata Jakubowska, Aleksandra Grabowska-Powaga KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH 267 Tabela 5. Korzyści dla samorządu terytorialnego i banku wynikające ze współpracy z bankiem Wyszczególnienie Gmina (%) Możliwość korzystania z systemu indywidualnych kont 78,4 Możliwość obniżenia kosztów obsługi finansowej (np. współpraca w zakresie rozwoju obrotu bezgotówkowego, mikropłatności) Bank (%) 75,7 Pozyskanie środków na rozwój infrastruktury 48,6 Pomoc przy realizacji inwestycji 40,5 Możliwość korzystania z fachowego doradztwa finansowego 40,5 Możliwość uzyskania rekomendacji banku bycia rzetelnym partnerem / możliwość pozyskania rekomendacji samorządu dla banku Refinansowanie dotychczasowego zadłużenia (np. emisje obligacji komunalnych lub kredyt długoterminowy) 40,5 44,3 37,8 Współudział w rozwoju lokalnym 32,4 41,8 Możliwość pozyskania wiedzy i umiejętności obsługi nt. innych niż kredyt instrumentów finansowych Wsparcie w formie gwarancji bankowych realizowanych kontraktów inwestycyjnych 18,9 10,8 Pozyskanie stałego, zaufanego klienta 83,0 Możliwość rozszerzenie swojej działalności o nowych klientów (jednostki podległe JST) Poprawa sytuacji dochodowej banku poprzez obsługę stałych i względnie wysokich obrotów finansowych samorządów Obniżenie kosztów działań promocyjnych poprzez organizowanie wspólnych akcji 72,2 53,2 22,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań. Podsumowanie Dużą rolę w rozwoju lokalnym odgrywa współpraca wszystkich podmiotów kształtujących lokalną gospodarkę. W nawiązywaniu współpracy szczególną rolę odgrywają samorządy terytorialne. Dokonujące się po 1989 roku przemiany transformacyjne doprowadziły do poszerzenia zakresu zadań samorządów terytorialnych co do rozwoju gospodarki lokalnej. Dzięki przyznanym kompetencjom natury prawnej i ekonomicznej samorząd może wykorzystywać narzędzia do aktywizowania rozwoju, stał się zatem najważniejszym organem organizującym i/lub koordynującym działania wszystkich podmiotów uczestniczących w rozwoju lokalnym. Jednak współpraca podmiotów lokalnych zarówno w konstelacji sektora prywatnego, jak i konstelacji sektora publiczno-prywatnego

268 GOSPODARKA REGIONALNA I MIĘDZYNARODOWA implikuje szereg korzyści i barier. Jednym z takich przykładów jest współpraca samorządu terytorialnego i banków. Jak wynika z badań, największą korzyścią jest wzrost nieformalnych relacji między podmiotami przejawiających się wzrostem zaufania, natomiast największą barierą utrudniającą dalszą współpracę jest piętrząca się biurokracja. Literatura Bembenek B., Wokół koncepcji współdziałania, w: System wspierania gron przedsiębiorczości publikacja podsumowująca, red. M. Górzyński, Instytut Gospodarki Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, Rzeszów 2006. Grabowska A., Władze samorządowe jako podmiot kształtujący gospodarkę turystyczną w regionie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2014. Karolczak-Biernacka B., Współzawodnictwo, współpraca, wynik, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1981. Lichtarski L., Współdziałanie gospodarcze przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 1992. Lipka A., Współdziałanie zmierzch rywalizacji pracowników? Pro- i antyrywalizacyjne narzędzia personalne, Difin, Warszawa 2004. Nowak D., Wpływ współpracy i współdziałania na wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 736, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 55, Szczecin 2012, www.wneiz.pl. PPP dziedziny, korzyści, bariery oczami przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego (2007 2011), Raport PPPortal.pl, Partnerstwo Publiczno-Prywatne, Katowice 2011. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowska, t. 46, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2004. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. Współpraca podmiotów jako czynnik podnoszenia innowacyjności małych przedsiębiorstw w Polsce, IBRKiK, Warszawa 2008.

Agata Jakubowska, Aleksandra Grabowska-Powaga KORZYŚCI I BARIERY WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW LOKALNYCH 269 BENEFITS AND BARRIERS OF LOCAL ENTITIES COOPERATION ON THE EXAMPLE OF LOCAL GOVERNMENTS AND BANK EMPIRICAL RECOGNITION Abstract Cooperation of local entities brings on the one hand a lot of formal benefits like: economic, infrastructural ones and informal benefits like improvement of trust and social capital between the partners. On the other hand there are a lot of barriers which the entities, who want to cooperate face with. There are more formal barriers just like legal and economic ones and more informal like potential partners unwillingness to take together any actions. In 2014 empirical research was conducted and its goal was to identify the benefits and barriers between local entities. Considering the editorial limitation the article presents the results of the research considering the benefits and barriers on the example of banks and local government. Translated by Aleksandra Grabowska-Powaga Keywords: local entities, financial institutions, local government, local development, cooperation JEL codes: G2, H7