Ćwiczenia Becka Brygida Kuźniak (red.) Prawo dyplomatyczne i konsularne wykład wprowadzający Pytania egzaminacyjne tablice zadania Wydawnictwo C.H.Beck
Ćwiczenia Becka Prawo dyplomatyczne i konsularne wykład wprowadzający
W sprzedaży: J. Gawłowicz MIĘDZYNARODOWE PRAWO DYPLOMATYCZNE WYBRANE ZAGADNIENIA Skrypty Becka S. Sykawa, J. Zajadło LEKSYKON PRAWA I PROTOKOŁU DYPLOMATYCZNEGO. 100 PODSTAWOWYCH POJĘĆ Leksykony Prawnicze B. Kuźniak, M. Marcinko ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE, wyd. 4 Skrypty Becka P. Filipek, B. Kuźniak PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE, wyd. 5 Repetytoria C.H.Beck www.ksiegarnia.beck.pl
Brygida Kuźniak (red.) Prawo dyplomatyczne i konsularne wykład wprowadzający pytania egzaminacyjne tablice zadania 1. wydanie Autorzy: Katarzyna Góralczyk, Brygida Kuźniak, Kazimierz Lankosz, Marcin Marcinko, Ewa Michałowska, Piotr Obacz, Sylwia Sochacka Wydawnictwo C.H.BECK Warszawa 2015
Wydawca: Aneta Flisek Poszczególne części opracowali: Część A Brygida Kuźniak rozdz. 1 i 3 Piotr Obacz rozdz. 2 (w tym rozdz. 2.5 Katarzyna Góralczyk, Brygida Kuźniak) Marcin Marcinko rozdz. 4 i 5 Kazimierz Lankosz rozdz. 6 Ewa Michałowska, Piotr Obacz, Sylwia Sochacka rozdz. 7 Część B Ewa Michałowska, Piotr Obacz, Sylwia Sochacka rozdz. 1 Ewa Michałowska, Piotr Obacz, Sylwia Sochacka rozdz. 2 (w tym GRA Studenci WPIA UJ pod kierunkiem Brygidy Kuźniak) Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: TiM-Print, Warszawa Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-7028-6 ISBN e-book 978-83-255-7029-3
Spis treści Spis treści Wykaz skrótów IX Podstawowa literatura XI Wybrane strony internetowe XV Przedmowa XVII Część A. Pytania 1 Rozdział 1. Zagadnienia wstępne 3 1.1. Prawo dyplomatyczne i konsularne na tle prawa międzynarodowego publicznego 3 1.2. Dyplomacja 20 1.3. Stosunki dyplomatyczne 22 1.4. Stosunki konsularne 25 1.5. Stosunki dyplomatyczne a konsularne podstawowe podobieństwa i różnice. Kwestie terminologiczne 29 1.6. Prawo legacji innych niż państwa podmiotów prawa międzynarodowego publicznego przykłady 31 Rozdział 2. Historia dyplomacji 33 2.1. Uwagi wprowadzające 33 2.2. Zagadnienia teoretyczne i podstawowe pojęcia 33 2.3. Rys historyczny ujęcie zbiorcze 35 2.4. Rozwój dyplomacji. Od starożytności po czasy współczesne 39 2.5. Rozwój instytucji prawa dyplomatycznego 46 Rozdział 3. Funkcje dyplomatyczne i konsularne 51 3.1. Funkcje dyplomatyczne 51 3.2. Funkcje konsularne 55 3.3. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych i zakończenie pełnienia funkcji dyplomatycznych 58 3.4. Nawiązanie stosunków konsularnych i zakończenie pełnienia funkcji konsularnych 60 Rozdział 4. Przywileje i immunitety dyplomatyczne 63 4.1. Istota, podział i zakres przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 63 4.2. Przywileje i immunitety dyplomatyczne osobowe 70 4.3. Przywileje i immunitety dyplomatyczne rzeczowe 76 Rozdział 5. Przywileje i immunitety konsularne 83 5.1. Istota, podział i zakres przywilejów i immunitetów konsularnych 83 5.2. Przywileje i immunitety konsularne osobowe 89 5.3. Przywileje i immunitety konsularne rzeczowe 95 V
Spis treści Rozdział 6. Protokół dyplomatyczny, ceremoniał, etykieta i zasady savoir-vivre u 103 6.1. Podstawowe pojęcia 103 6.2. Status prawny członków rodziny przedstawiciela dyplomatycznego 107 6.3. System organizacyjny i zadania Protokołu Dyplomatycznego MSZ RP 107 6.4. Zasady precedencji w RP 109 6.5. Korespondencja dyplomatyczna 111 6.6. Tytulatura 112 6.7. Zasady związane z protokołem dyplomatycznym, etykietą oraz savoir-vivre 113 Rozdział 7. Testy z odpowiedziami powtórzenie całości materiału 115 7.1. Testy 115 7.2. Odpowiedzi do testów 132 Część B. Tablice, zadania 139 Rozdział 1. Tablice 141 Tabl. 1. Prawo dyplomatyczne i konsularne na tle prawa międzynarodowego publicznego 141 Tabl. 2. Przykładowe definicje prawa dyplomatycznego w polskiej literaturze przedmiotu 142 Tabl. 3. Przykładowe definicje prawa konsularnego w polskiej literaturze przedmiotu 143 Tabl. 4. Definicja i skład społeczności międzynarodowej 144 Tabl. 5. Definicja i specyficzne cechy prawa międzynarodowego publicznego _ 145 Tabl. 6. Definicja państwa 145 Tabl. 7. Cechy norm prawa międzynarodowego publicznego 146 Tabl. 8. Pojęcie podmiotowości międzynarodowoprawnej 147 Tabl. 9. Podmioty prawa międzynarodowego publicznego 148 Tabl. 10. Cechy stosunków konsularnych 148 Tabl. 11. Służba zagraniczna państwa 149 Tabl. 12. Pojęcie i organizacja urzędu konsularnego 149 Tabl. 13. Klasyfikacja personelu konsularnego (kryterium zakresu przywilejów i immunitetów konsularnych) 150 Tabl. 14. Korpus konsularny, służba konsularna, sieć konsularna 150 Tabl. 15. Instytucja konsula honorowego 151 Tabl. 16. Relacje konsularne a państwo trzecie 151 Tabl. 17. Zależność między stosunkami dyplomatycznymi a stosunkami konsularnymi 152 Tabl. 18. Organizacja międzynarodowa definicja 152 Tabl. 19. Podział organizacji międzynarodowych 153 Tabl. 20. Atrybuty podmiotowości międzynarodowoprawnej 154 Tabl. 21. Podstawy wyrokowania MTS (art. 38 Statutu MTS) 154 Tabl. 22. Źródła prawa międzynarodowego 154 Tabl. 23. Zwyczaj międzynarodowy 155 Tabl. 24. Wygaśnięcie normy zwyczajowej 155 Tabl. 25. Znaczenia pojęcia zawarcie traktatu 155 Tabl. 26. Podział osób fizycznych dokonujących poszczególnych czynności w procesie zawarcia traktatu 155 VI
Spis treści Tabl. 27. Tryb złożony zawarcia umowy międzynarodowej 156 Tabl. 28. Uchwała organizacji międzynarodowej jako źródło prawa międzynarodowego publicznego przesłanki 156 Tabl. 29. Misja dyplomatyczna klasyfikacja 157 Tabl. 30. Personel misji dyplomatycznej klasyfikacja 157 Tabl. 31. Relacje dyplomatyczne a państwo trzecie 158 Tabl. 32. Dyplomacja pojęcie 159 Tabl. 33. Różnice między relacjami dyplomatycznymi i konsularnymi, na przykładzie wybranych podstawowych instytucji i konstrukcji prawnych 159 Tabl. 34. Zakon Kawalerów Maltańskich, jako szczególny podmiot prawa międzynarodowego 160 Tabl. 35. Stałe przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej przy organizacjach międzynarodowych 160 Tabl. 36. Relacja pomiędzy polityką zagraniczną a dyplomacją 161 Tabl. 37. Ewolucja dyplomacji 161 Tabl. 38. Historyczne formy dyplomacji 162 Tabl. 39. Kierunki ewolucji współczesnej dyplomacji oraz jej główne cechy 163 Tabl. 40. Funkcje misji dyplomatycznej na podstawie art. 3 ust. 1 KWSK 163 Tabl. 41. Przykładowy podział funkcji dyplomatycznych 164 Tabl. 42. Pojęcie funkcji dyplomatycznej a pojęcie funkcji konsularnej 164 Tabl. 43. Klasyfikacja funkcji konsularnych 164 Tabl. 44. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych 165 Tabl. 45. List uwierzytelniający v. list wprowadzający 166 Tabl. 46. Zakończenie pełnienia funkcji dyplomatycznych 167 Tabl. 47. Zakończenie pełnienia funkcji dyplomatycznych strona podmiotowa 167 Tabl. 48. Zakończenie pełnienia funkcji przez personel dyplomatyczny z szefem misji na czele 167 Tabl. 49. Zakończenie pełnienia funkcji przez całą misję dyplomatyczną 168 Tabl. 50. Nawiązanie stosunków konsularnych 169 Tabl. 51. Zakończenie pełnienia funkcji konsularnych 170 Tabl. 52. Zakończenie pełnienia funkcji przez członka urzędu konsularnego _ 170 Tabl. 53. Zakończenie pełnienia funkcji przez cały urząd konsularny 170 Tabl. 54. Definicja przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 171 Tabl. 55. Teorie uzasadniające obowiązywanie przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 171 Tabl. 56. Podział przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 173 Tabl. 57. Zakres czasowy przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 173 Tabl. 58. Następstwa śmierci członka misji dyplomatycznej 174 Tabl. 59. Zakres terytorialny przywilejów i immunitetów dyplomatycznych _ 174 Tabl. 60. Aspekty nietykalności przedstawiciela dyplomatycznego 175 Tabl. 61. Zakres przedmiotowy immunitetu jurysdykcyjnego przedstawicieli dyplomatycznych 176 Tabl. 62. Uchylenie immunitetu jurysdykcyjnego 177 Tabl. 63. Zwolnienie z opłat i podatków w państwie przyjmującym 178 Tabl. 64. Istota nietykalności pomieszczeń misji dyplomatycznej oraz archiwów i dokumentów misji 179 VII
Spis treści Tabl. 65. Prawo misji do porozumiewania się z państwem wysyłającym i ochrona poczty dyplomatycznej 180 Tabl. 66. Status prawny kuriera dyplomatycznego 180 Tabl. 67. Zakres osobowy przywilejów i immunitetów dyplomatycznych 181 Tabl. 68. Podział przywilejów i immunitetów konsularnych 182 Tabl. 69. Klasy konsulów 182 Tabl. 70. Podział na konsulów zawodowych i honorowych. Porównanie 183 Tabl. 71. Zakres czasowy obowiązywania przywilejów i immunitetów konsularnych 183 Tabl. 72. Urząd konsularny definicja 183 Tabl. 73. Członkowie urzędu konsularnego personel konsularny; podział 184 Tabl. 74. Zakres terytorialny przywilejów i immunitetów konsularnych 184 Tabl. 75. Nietykalność urzędników konsularnych wyjątki 184 Tabl. 76. Zakres przedmiotowy immunitetu jurysdykcyjnego w sprawach cywilnych i administracyjnych 185 Tabl. 77. Nietykalność archiwów i dokumentów konsularnych 185 Tabl. 78. Podział na grupy, osób korzystających z przywilejów i immunitetów konsularnych 185 Tabl. 79. Zrzeczenie się immunitetów i przywilejów konsularnych 186 Tabl. 80. Prawo porozumiewania się urzędu konsularnego z rządem, misjami dyplomatycznymi oraz innymi urzędami konsularnymi państwa wysyłającego 186 Tabl. 81. Znaczenia pojęcia protokół 186 Tabl. 82. Znaczenia pojęcia protokół dyplomatyczny 187 Tabl. 83. Precedencja dyplomatyczna 187 Tabl. 84. Kurtuazja międzynarodowa 188 Tabl. 85. Liturgia dyplomacji a gramatyka dyplomacji 188 Tabl. 86. Charakterystyka i wzajemne relacje między normami prawnymi, moralnymi, obyczajowymi i zasadami dobrego wychowania 189 Tabl. 87. Relacje między pojęciami: protokół dyplomatyczny, ceremoniał, etykieta, savoir-vivre 190 Tabl. 88. Cechy obyczajów dyplomatycznych 190 Tabl. 89. Ceremonia a ceremoniał 191 Tabl. 90. Status prawny i rola rodziny przedstawiciela dyplomatycznego 192 Tabl. 91. Organizacja i zadania protokołu dyplomatycznego MSZ RP 193 Tabl. 92. Rola i zadania żony przedstawiciela dyplomatycznego 194 Tabl. 93. Status prawny i rola dzieci przedstawiciela dyplomatycznego 194 Tabl. 94. Precedencja najwyższych stanowisk w Polsce 195 Tabl. 95. Precedencja orderów w RP 195 Tabl. 96. Elementy korespondencji dyplomatycznej 196 Tabl. 97. Rodzaje pism dyplomatycznych noty dyplomatyczne 196 Tabl. 98. Tytulatura przykłady adresowania pism do najwyższych osobistości 196 Rozdział 2. Zadania wraz z rozwiązaniami 197 2.1. Zadania 197 2.2. Rozwiązania 212 2.3. Gra planszowa 217 Indeks rzeczowy 227 VIII
Wykaz skrótów Wykaz skrótów 1. Najczęściej cytowane akty prawne KWPT Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 r. (Dz.U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439) KWSD Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 r. (Dz.U. z 1965 r. Nr 37, poz. 232) KWSK Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych z 1963 r. (Dz.U. z 1982 r. Nr 13, poz. 98) Ustawa z 13.2.1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823 ze zm.) Ustawa z 27.7.2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1403 ze zm.) 2. Inne skróty AJIL American Journal of International Law GO Governmental Organization ICLQ International and Comparative Law Quarterly MTS Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości NGO Non Governmental Organization PiP Państwo i Prawo UNTS United Nations, Treaty Series ZaöRV Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht Pogrubienia w cytowanych w niniejszej książce przepisach powyższych aktów prawnych pochodzą od autorów książki. IX