Koncepcje i metody Koncepcje oraz metody organizacji i zarządzania produkcją Koncepcja obmyślony plan działania lub pomysł rozwiązania problemu Metoda to konsekwentnie stosowany sposób postępowania do osiągnięcia określonego celu Metody zarządzania to metody, którymi posługuje się pracownik przy wykonywaniu funkcji związanych z zajmowanym stanowiskiem kierowniczym Koncepcje i metody Wybrane cechy podejścia tradycyjnego (wg Taylora) Daleko posunięty podział pracy Wąska specjalizacja pracowników Nadmiernie rozbudowana struktura organizacyjna Duża formalizacja i centralizacja zarządzania Mała elastyczność i powolne działanie Mała konkurencja i efektywność Bariera wynikająca z myślenia funkcjami 1
Koncepcje i metody Przekrojowe koncepcje zarządzania Wykorzystują myślenie całościowe, tj. myślenie kategoriami procesów, a więc powiązanych ze sobą czynności, które swym przebiegiem przecinają poziomo lub skośnie struktury organizacji. W ten sposób te koncepcje zarządzania integrują takie kryteria (parametry), jak: czas, jakość i koszty. Pozwala to na zdobycie swego rodzaju klucza, pozwalającego na osiągniecie wielowymiarowych efektów strategicznych, w tym przewagi konkurencyjnej na rynku. Kładą one nacisk na integrację elementów procesów, a przez to prowadzą do nowej organizacji procesów wytwórczych i ich obsługi, odmiennego rozmieszczenia funkcji decyzyjnych i informacyjnych w obszarze produkcji, a także innego usytuowania służby produkcyjnej w strukturze przedsiębiorstwa. Koncepcje i metody Poprzeczny charakter nowoczesnych koncepcji zarządzania 2
Ogólne warunki tworzenia i wdrażania koncepcji zarządzania produkcją Niezbędność dysponowania fachową, ambitną i odpowiedzialną kadrą, odpowiednio motywowaną Dostęp do źródeł postępu organizacyjnego i systematyczna z nimi współpraca Zrozumienie przez ogół pracowników przedsiębiorstwa istoty nowych koncepcji zarządzania Konieczność i zapewnienie możliwości rozwoju i podnoszenia kwalifikacji pracowników i kadry kierowniczej Partycypacja pracowników w zarządzaniu Zapewnienie właściwego klimatu w pracy Zapewnienie pracownikom dostępu do informacji ukierunkowanej na konkretne, indywidualne cele oraz wymiany informacji miedzy wszystkimi pracownikami Umiejętność unikania i rozwiązywania konfliktów Zapewnienie kreatywności i gotowości każdego stanowiska do pracy twórczej Obróbka grupowa W przebiegu materiałów w produkcji najwięcej czasu traci się na składowanie i transport, a niewiele na operacje technologiczne. Technologia grupowa (GT Group Technology) polega na ustaleniu typowego procesu dla zbioru technologicznie podobnych wyrobów. Agregowanie wyrobów w rodziny, wytwarzanych przez zorganizowane do tego celu komórki produkcyjne, pozwoliło osiągnąć znaczne skrócenie czasu przygotowawczozakończeniowego, jak również inne korzyści, np. większą autonomię wewnątrz grup pracowników. Skrócenie czasu Tpz umożliwia obróbkę nawet bardzo małych serii przedmiotów na skomplikowanych obrabiarkach, wymagających z zasady dużych czasów Tpz. Wtedy dla często zmieniających się małych serii nie wymaga się skomplikowanego przezbrojenia obrabiarki oraz długiego czasu jej nastawienia, a tylko wykonania drobnych czynności, które może wykonać sam operator bez pomocy ustawiacza. GT jest stosowana przede wszystkim w produkcji małoseryjnej, w celu powiększenia seryjności przez odpowiednie zgrupowanie części. 3
Obróbka grupowa Przykład fragmentu karty instrukcji obróbki GT Przykład wyboru przedstawiciela grupy Obróbka grupowa Korzyści z technologii grupowej GT Mniejsza liczba procesów i ich różnorodności. Większy stopień wykorzystania poszczególnych stanowisk. Zwiększa się ogólny poziom operatywnego kierowania produkcją. Lepsze wykorzystanie pracy ustawiaczy i zatrudnienie ich tylko do nastawiania grupowego, dalsze przestawienia zaś dokonują bezpośrednio operatorzy obrabiarek. Maleje znacznie udział czasu Tpz w normie czasu pracy, co ma istotne znaczenie przy wykonywaniu przedmiotów w małych seriach; w ten sposób ich obróbka staje się opłacalna na obrabiarkach automatycznych. W odniesieniu do obrabiarek CNC podobieństwo kształtu przedmiotów nie ma znaczenia, najważniejsza cechą jest podobieństwo takiego samego mocowania przedmiotu do obróbki. Obróbka na obrabiarkach CNC oraz w elastycznych systemach produkcyjnych z założenia bazuje na technologii grupowej GT 4
Obróbka grupowa Przykład tego samego sposobu zamocowania przedmiotów o różnych kształtach Zbiór różnych uwarunkowań wpłynął na to, że nowoczesne koncepcje systemów produkcji oparto na kryteriach zaawansowanej techniki wytwarzania AMT- Advanced Manufacture Technology) i wysokiej techniki (HT High Technology). Obecnie przesłanki budowy systemów produkcyjnych w oparciu o kryterium techniczno-ekonomiczne (wydajność, produktywność) oraz kryterium zadowolenia społecznego przestają mieć podstawowe znaczenie. Wynika to: o ze zróżnicowanych życzeń nabywców, przy jednoczesnej konieczności utrzymania opłacalności produkcji, o masowego wykorzystania systemów komputerowych, w tym wspomagającychwytwarzanie (CAM Computer Aided Manufacture), o zmieniających się warunków rynkowych, wymuszających produkcję szerokiego asortymentu wyrobów w niewielkich partiach, co możliwe jest przy stosowaniu ESP. 5
Przesłanki rozwoju elastycznej produkcji Możliwość wykorzystania rezerw tkwiących w organizacji pomocniczych operacji/procesów produkcyjnych (transportu, magazynowania, kontroli). Chęć obniżenia kosztów robocizny przez zmniejszenie pracochłonności. Wzrost jakości pracy systemów produkcji, będących wynikiem komputerowego projektowania, wyposażonych w nowoczesne środki produkcji. Możliwość wykorzystania robotów przemysłowych. Automatyzacja urządzeń realizujących pomocnicze operacje transportowe. Powszechność stosowania sprzętu informatycznego, wzrost mocy obliczeniowej, niezawodność oraz dostępność sprzętu i oprogramowania. Wzrost aspiracji pracowników do prac koncepcyjnych. Elastyczność to właściwość ESP wyrażająca zdolność systemu do przystosowania się do zmiennych warunków produkcyjnych i zastępowania funkcji uszkodzonych elementów systemu przez jego elementy pozostałe. 6
Rodzaje elastyczności Elastyczność maszyn określającą podatność systemu na zmiany w produkcji zbioru typów części. Elastyczność asortymentową oznaczającą zdolność do szybkiego i ekonomicznego przejścia do produkcji nowego typu wyrobów. Elastyczność wielkości produkcji, czyli zdolności systemu do rentownej produkcji przy różnych wielkościach wytwarzania. Elastyczność procesu technologicznego, która jest zdolnością produkowania danego zbioru typów części różnymi sposobami i przy użyciu różnych materiałów. Elastyczność marszrut technologicznych, polegająca na kontynuowaniu produkcji danego zbioru typów części w warunkach występowania awarii, co realizowane jest przez zmianę marszrut i obrabiarek. Elastyczność rozwoju systemu, tj. zdolność systemu do łatwej i modularnej rozbudowy i rozwoju w miarę potrzeb. Elastyczność ograniczeń kolejnościowych, czyli zdolność do zmiany kolejności wykonywania pewnych operacji. Elastyczność wielkości personelu (procesy mogą być wykonywane przez różną liczbę operatorów). Podział zautomatyzowanych elastycznych środków wytwórczych 7
Odmienność zarządzanie w ESP Dynamiczny rozdział, polegający na rozdziale zadań w czasie rzeczywistym, a nie zaplanowanym, co umożliwia optymalizację rozdziału robót i tras transportowych. Uruchomienie produkcji nowej partii wyrobów, charakteryzuje się zbliżeniem planowanych wielkości zapasów do wielkości rzeczywistych. Kontrola produkcji, realizowana w bezpośrednim sprzężeniu z funkcją planowania produkcji, a zwłaszcza z operatywnym rozdziałem zadań. Kontrola zaopatrzenia (zasilania), w której realizuje się bezpośrednie sterowanie jazdą środków transportu oraz ich załadowaniem i rozładowaniem. Kontrola jakości przez systematyczne monitorowanie i ewidencjonowanie wartości parametrów. gospodarka narzędziami polegająca na doborze odpowiedniego narzędzia w pożądanym czasie (pomocne jest kodowanie materiałów, narzędzi i operacji) oraz bieżąca ocena zdolności narzędzia do pracy na podstawie dopuszczalnego czasu użytkowania danego narzędzia. (cd.) Gospodarka zapasami produkcji w toku - następuje zmniejszenie zapasów i poprawa efektywności gospodarowania nimi. Operatywny nadzór ogólny i koordynacja czynności rola kierownika/operatora jest sprowadzana do funkcji nadzorcy Utrzymanie ruchu, konserwacja i naprawy polegają na ciągłym nadzorze i ocenie stanu technicznego urządzeń, systematycznym wykonywaniem prac konserwacyjno-zapobiegawczych, stosowaniu systemów pomiarowych oraz informatycznych, nadzór i prace konserwacyjne wykonują wysoko kwalifikowani specjaliści Pozyskiwanie i przetwarzanie informacji, opracowania statystyczne funkcje te opierają się na danych z systemów pomiarowo-informacyjnych, sprzężonych z systemami bezpośredniego sterowania, które pełnią tez funkcje analizy techniczno-ekonomicznej procesu produkcyjnego. 8
Aspekty ekonomiczne ESP (odmienność w stosunku do systemów konwencjonalnych) Względnie wysokie nakłady inwestycyjne na ESP zmuszają do poszukiwania wzrostu rentowności przez zwiększenie łącznego czasu pracy całego systemu, do pracy ciągłej, nawet trzyzmianowej. Wielkością decyzyjną staje się czas dyspozycyjny systemu, a nie koszty eksploatacji. W systemach tych jest możliwe jednoczesne wytwarzanie kilku wyrobów, co pozwala na taki rozkład zadań, aby wykorzystanie zdolności produkcyjnych było bardziej równomierne i pełne. Systemy prowadzą do obniżenia zapasów produkcji w toku oraz do zwiększenia terminowości realizacji zamówień Zwiększa się poziom eksploatacji urządzeń i czas ich użytkowania, co zwiększa okres amortyzacji i zmniejsza wysokość kosztów stałych produkcji. 9