Ćwiczenia: Makroekonomia I Prowadzący: Łukasz Goczek WWW: http://coin.wne.uw.edu.pl/lgoczek E-mail: lgoczek@wne.uw.edu.pl Dyżur: poniedziałek 14:00-14:55, sala 409-10 I. Cel zajęć Celem ćwiczeń prowadzonych przez mgr Łukasza Goczka do wykładu pt. Makroekonomia I (prowadzonego przez prof. dr hab. U. Sztandar-Sztanderską i dr A. Kondratowicza) jest przygotowanie studentów do szczęśliwego zdania egzaminu końcowego. Należy zwrócić uwagę, że ćwiczenia nie będą całkowicie odpowiadały wykładom. Zadaniem ćwiczeń jest dyskusja nad wybranymi problemami w zakresie tematów objętych wykładem oraz uzyskanie biegłości w stosowaniu podstawowych pojęć i modeli. Powtórzenie teorii bieżącego tematu, pojawiające się na początku ćwiczeń, w żaden sposób nie uwalnia studentów od obowiązku opanowania treści wykładu oraz dokładnego zapoznania się z literaturą obowiązkową. II. Ustalenia ogólne Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Studentowi przysługuje prawo do 2 nieobecności w semestrze. Każda kolejna nieobecność nie usprawiedliwiona zwolnieniem lekarskim wiąże się z koniecznością dodatkowego zaliczenia materiału. III. Warunki zaliczenia Warunkiem uzyskania zaliczenia ćwiczeń jest zdobycie minimum 51% punktów możliwych do uzyskania w semestrze. Punkty studenci mogą zdobyć za: 1) kolokwium połówkowe 18 punktów (30% oceny końcowej z ćwiczeń) 2) kolokwium końcowe 30 (50%) 3) 2 kartkówki 12 (20 %) IV. Literatura. 1) David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer, Ekonomia, tom II [Makroekonomia], wyd. II, zmienione PWE, Warszawa 1996 [Sygn. Bibl. WNE UW: 30289, S-8804 a-u pozycja oznaczona skrótem BDF 2) Rudiger Dornbush. Stanley Fischer, Macroeconomics, wyd. VI, McGraw-Hill, Inc., 1994 [Sygn. Bibl. WNE UW: S-7885 a-w i in.] pozycja oznaczona skrótem DF,
V. Sylabus (orientacyjny) Wykłady Ćwiczenia Lp Godz. Temat Umiejętności - wiedza 1 2 Przedmiot i metoda makroekonomii Ustalenia Zasady zaliczania ćwiczeń i całego przedmiotu, lektury Geneza i definicja makroekonomii. Różnica: podejście makro a mikroekonomiczne. Krótki i długi okres w makroekonomii. Pojęcia: wzrost gospodarczy, koniunktura (wahania), inflacja, bezrobocie. Podejście klasyczne i keynesowkie do problemów 2 2 Makroekonomiczne ujęcie gospodarki. Podstawowe wielkości i współzależności między nimi 3 3 Mierzenie produktu i dochodu narodowego makroekonomicznych pierwsze przybliżenie. Rynki w ujęciu makroekonomicznym (towarowy, pracy, kapitału); powiązania między nimi, agregacja ich efektów. Gospodarka zamknięta/otwarta. Miejsce państwa w gospodarce funkcje makroekonomiczne. Pojęcie (uogólnione) polityki fiskalnej i monetarnej. Zależności: krzywa Phillipsa i prawo Okuna. Komu przeszkadza inflacja? Pożytki i straty z powodu bezrobocia. Wartość dodana. Produkt krajowy/narodowy brutto i netto, dochód narodowy, dochody osobiste, dochody do dyspozycji, konsumpcja, inwestycje, saldo handlu zagranicznego, zakupy rządowe. Tożsamość wielkości produkcji, dochodów i wydatków. Bilans sektora publicznego. Oszczędności i ich składniki. Efekty działalności gospodarczej pominięte w rachunku PKB PKB a dobrobyt społeczny 4 1 Mierzenie zatrudnienia i bezrobocia. Mierzenie inflacji. Aktywność ekonomiczna, zasoby pracy, zatrudnienie, bezrobocie. Zmiany produktu i zatrudnienia (prawo Okuna: dokładniej). Wielkości nominalne a realne: względne ceny, nominalne i realne płace i stopy procentowe, realny PKB, PNB, DN, (indeksowanie). Założenie homogeniczności siły roboczej a działanie rynku pracy
5 2 Pieniądz a ceny Pieniądz, jego funkcje i rodzaje. Definicje pieniądza. Związek pieniądza z cenami. Inflacja, jej rodzaje (popytowa, kosztowa)i mierzenie na rynkach towarów konsumpcyjnych, produkcyjnych. (różne indeksy cenowe) Deflacja. Różnica między popytem a wydatkami przy stałych cenach. Założenie stałych i zmiennych (giętkich cen) a dostosowania na rynkach: towarowym i pracy. Determinanty zmian produkcji przy założeniu stałych i giętkich cen. 6 1 Kurs walutowy i bilans płatniczy 7 3 Agregatowe wydatki a produkt równowagi w prostym modelu keynesowskim (gospodarka bez państwa i z państwem, zamknięta i otwarta) 8 2 KOLOKWIUM Powiązanie gospodarki z rynkami światowymi. Transakcje i ich odzwierciedlenie w bilansie płatniczym państwa. Części składowe bilansu płatniczego i wzajemne zależności pomiędzy nimi. Ceny transakcji międzynarodowych. Nominalny i realny kurs walutowy. NX jako funkcja kursu walutowego. Przepływ kapitału a rachunek oszczędności gospodarki krajowej. Różne stopnie otwarcia poszczególnych rynków (towarowego pojęcie dóbr handlowych, pracy i kapitału). Współzależność procesów krajowych i procesów zachodzących zagranicą Jakie korzyści niekorzyści wiążą się z dodatnim-ujemnym NX Dwusektorowy model krzyża keynesowskiego. Funkcja konsumpcji, inwestycji (z zależnością od stóp procentowych, na początek z założeniem ich wielkości =0), wydatków. Inwestycje planowane i nieplanowane. Prosty mnożnik wydatkowy. Interpretacja algebraiczna i geometryczna równowagi makroekonomicznej.. Bilans sektora rządowego jako determinanta wydatków; wpływ na efekty mnożnikowe. Determinanty eksportu i importu. Funkcja eksportu netto: interpretacja algebraiczna i geometryczna. Mnożnik w gospodarce otwartej Rola założenia, że p=const
9 2 Wpływ państwa na produkt w równowadze (wciąż w gospodarce zamkniętej) 10 1 Dochód, wydatki agregatowe i stopa procentowa 11 2 Równowaga na rynku pieniądza i aktywów finansowych a dochód w równowadze Makroekonomiczna rola państwa. Dochody i wydatki państwa a popyt agregatowy. Funkcja podatków. Saldo budżetu i saldo finansów publicznych. Mnożnik wydatkowy z uwzględnieniem rządu. Mnożnik zrównoważonego budżetu (wybór: deficyt, czy ożywianie produkcji). Deficyt a dług publiczny. Możliwość oddziaływania państwa na wysokość PKB. Stabilizacja automatyczna a polityka dyskrecjonalna. Deficyt koniunkturalny a strukturalny Czy sposób finansowania deficytu budżetowego wpływa na mnożnik wydatkowy Skuteczność stabilizatorów automatycznych i polityki dyskrecjonalnej. Decyzje inwestycyjne przedsiębiorców. Stopa procentowa a wydatki inwestycyjne. Równowaga na rynku dóbr a stopa procentowa. Krzywa IS i jej interpretacja algebraiczna i geometryczna. Przesunięcia wzdłuż krzywej IS i zmiana jej położenia. Zależność innych (niż inwestycje) wydatków od wysokości stóp procentowych. Popyt na pieniądz i jego determinanty. Kreacja pieniądza przez system bankowy. Baza monetarna i mnożnik kreacji pieniądza. Bank centralny i jego funkcje. Kontrola podaży pieniądza przez bank centralny i jej narzędzia. Nominalna i realna stopa procentowa. Równowaga na rynku pieniądza i aktywów finansowych. Krzywa LM i jej interpretacja algebraiczna i geometryczna. Wpływ banku centralnego i rządu na wysokość stóp procentowych 12 3 Model IS-LM Równanie jednoczesnej równowagi na rynkach: dóbr, pieniądza i aktywów finansowych. Interpretacja geometryczna i algebraiczna modelu (punkty równowagi i nierównowagi makroekonomicznej). Mechanizmy transmisyjne polityki fiskalnej i monetarnej w modelu ISLM. Przypadek klasyczny i pułapka płynności. Wszelkie współzależności. Możliwości prowadzenia skutecznej polityki makroekonomicznej 14 2 Model AD - SAS Agregatowe wydatki a ceny. Krzywa AD, jej nachylenie i zmiany położenia. Rynek pracy i podaż globalna. Płace, ceny i podaż globalna. Krzywa SAS a oczekiwania. Globalny popyt, podaż i ceny. Polityka fiskalna i pieniężna a równowaga ekonomiczna. Szoki popytowe i podażowe.
14 2 Polityka makroekonomiczna z punktu widzenia krótkiego i długiego okresu 15 2 KOLOKWIUM Pobudzanie wzrostu produkcji a hamowanie inflacji. Zależność między polityką makroekonomiczną i jej efektami w krótkim i długim czasie. Kiedy polityka ożywiania koniunktury może przynosić korzystne rezultaty (przypadek sporów NBP- ministerstwo Finansów). Przyczyny i skutki wzrostu zadłużenia systemu finansów publicznych