S e ISA(e, Czytanie) Czytający(e, Ola) Czytany(e, Książka) NP VP N.Ola V.czyta NP N.książkę W jaki sposób przenieść znaczenie pojedynczych słów ze słownika w odpowiednie miejsca w reprezentacji zdania? Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (302 / 312)
Rzeczowniki: N Ola {Ola} N książkę {Książka} Fraza rzeczownikowa: NP N {N.sem} A α 1... α n {f(α j.sem,..., α k.sem)} Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (303 / 312)
Zapis lambda λx P(x) Zwinięcie (ang. λ-reduction): λx P(x)(A) P(A) Z wieloma argumentami: λxλy Kocha(x, y)(gocha) λy Kocha(Gocha, y) Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (304 / 312)
Czasownik: V czyta {λxλy e ISA(e,Czytanie) Czytający(e, y) Czytany(e,x)} Fraza czasownikowa: VP V NP {V.sem(NP.sem)} (znaczenie frazy rzeczownikowej staje się argumentem λ-wyrażenia z frazy czasownikowej). Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (305 / 312)
W poprzednich przykładach książka jest konkretnym obiektem. Jeśli chcemy mówić o książce w ogólności, musimy użyć kwantyfikatora egzystencjonalnego. Chcemy otrzymać następującą reprezentację zdania: e,x ISA(e,Czytanie) Czytający(e, Ola) Czytany(e,x) ISA(x, Książka) Ustawienie znaczenia książki jako x ISA(x,Książka) da nieprawidłowy wynik: e ISA(e,Czytanie) Czytający(e,Ola) Czytany(e, x ISA(x,Książka)) Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (306 / 312)
Termy złożone postaci: <kwantyfikator zmienna ciało> są tłumaczone według następującego schematu: P(<kwantyfikator zmienna ciało>) kwantyfikator zmienna ciało spójnik P(zmienna) gdzie spójnik zależy od kwantyfikatora: dla i dla. Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (307 / 312)
Teraz mamy: e ISA(e,Czytanie) Czytający(e,Ola) Czytany(e,< x ISA(x,Książka)>) co jest tłumaczone według podanego wcześniej schematu na: e ISA(e,Czytanie) Czytający(e,Ola) x ISA(x,Książka) Czytany(e,x) Obecność więcej niż jednego termu złożonego w zdaniu może rodzić kłopoty związane z zasięgiem kwantyfikatorów. x y oznacza coś innego niż y x. Uniwersalnego rozwiązania dotąd nie znaleziono stosuje się często heurystyki. Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (308 / 312)
Frazeologizmy Dotychczas przedstawione metody zakładały zasadę, że znaczenie większych fragmentów wypowiedzi da się wywieść ze znaczenia elementów składowych. Nie zawsze jest to słuszne, np.: dać plamę. Znaczenie przypisujemy całemu ciągowi wyrazów: V dać plamę {λx e ISA(e,Kompromitacja) KompromitującySię(e, x)} Trzeba tu także uwzględnić morfologię. Lepsza reprezentacja pozwoli radzić sobie z różnymi wersjami: dał dużą plamę Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (309 / 312)
Gramatyki semantyczne Kluczowe elementy semantyczne często są szeroko rozrzucone po drzewie rozbioru składniowego utrudniając utworzenie reprezentacji znaczenia. Wiele konstrukcji składniowych nie ma znaczenia dla semantyki wypowiedzi. Drzewa składniowe często zawierają puste znaczeniowo poddrzewa. Dlatego w ograniczonych dziedzinach stosuje się gramatyki semantyczne: gpor([przyp, poj, nij], Ir) przim(f1, Przyp, p, Ir), {member(ir, [przed, po])}, rzecz(f2, [Przyp, poj, nij], p, południe). Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (310 / 312)
Wyodrębnianie informacji Zdarzenie: Wypadek. Data: 13.01.2007. Czas: Przed świtem. Uczestnicy: Kierowca malucha, kierowca ciężarówki. Skutki: Rozbity maluch, kierowca malucha zmarł. Do wypełniania takich formularzy nie potrzeba pełnej analizy znaczeniowej tekstu. Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (311 / 312)
Wyodrębnianie informacji Fastus Etapy: 1. Podział na elementy tekstu (słowa, interpunkcja itd.). 2. Rozpoznawanie słów złożonych, liczb, nazw własnych. 3. Podział zdania na frazy rzeczownikowe, frazy czasownikowe i pozostałe części. 4. Rozpoznawanie złożonych fraz rzeczownikowych i czasownikowych. 5. Rozpoznawanie elementów ważnych dla znaczenia i wstawianie ich do szablonów 6. Scalanie odwołań do tego samego elementu lub zdarzenia z różnych fragmentów tekstu. Jan Daciuk, KISI, ETI, PG Przetwarzanie języka naturalnego 13. Analiza znaczeniowa sterowana składnią (312 / 312)