Opracowała: Agata Sikorska nauczyciel ZS nr 1 im. Stanisława Staszica w Kutnie TEST KOMPETENCYJNY MODUŁ BIBLIA, ANTYK GRECKO-RZYMSKI Dla klasy I liceum ogólnokształcącego i liceum technicznego Opracowany zgodnie z obowiązującą podstawą programową, skonstruowany według TAKSONOMII B. Niemierki Umieszczony poniżej sprawdzian to moja propozycja jednego z wielu sposobów kontrolowania materiału opanowanego przez uczniów. Składa się on z różnych pytań testowych (otwartych i zamkniętych). Ich celem jest sprawdzenie umiejętności wykorzystania przez ucznia w sytuacjach typowych i nietypowych posiadanej wiedzy. W arkuszu znajdują się różne formy zadań: a) zadania krótkiej odpowiedzi (uczeń formułuje wypowiedź poprzez podanie słowa, wyrażenia lub zdania); b) zadania rozszerzonej odpowiedzi (uczeń pisze dłuższy tekst na zadany temat); c) zadania wyboru (uczeń wybiera właściwą odpowiedź spośród czterech propozycji). Do testu dołączona jest w tabeli karta odpowiedzi, która ułatwia ocenianie. Sprawdzian dotyczy wiedzy o starożytności. Bada stopień opanowania wybranych umiejętności zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym. 1
PLAN TESTU (opracowany według zasad pomiaru dydaktycznego) Zestawienie operacyjnych celów kształcenia w odniesieniu do kategorii celów i poziomów wymagań. MODUŁ Badania czynności ucznia Kategoria celu Poziom wymagań Numer zadania Liczba punktów Rozpoznaje postaci mitologiczne i biblijne na podstawie cytatów A P 1 3 Rozumie uniwersalne przesłanie postawy Hioba B P Charakteryzuje relacje Boga i człowieka w ujęciu biblijnym C PP 3 Wyjaśnia istotę paraboli na przykładzie wybranej przypowieści C PP 4 ewangelicznej Nazwa i definiuje biblijne gatunki literackie A P 5 Wskazuje cechy stylu biblijnego i ilustruje je przykładami C PP 4 Podaje przykłady nawiązań do Biblii B P 7 i antyku grecko-rzymskiego w literaturze następnych epok B P 18 Rozumie funkcję kulturotwórczą Biblii B P 8 Definiuje zasadę mimesis A P 9 1 Wyjaśnienia znaczenie związków frazeologicznych o rodowodzie mitologicznym i biblijnym C PP 10 6 Objaśnia istotę tragizmu na przykładzie tragedii Sofoklesa C PP 11 Potrafi analizować i interpretować utwory literackie z epoki antycznej D PP 1 3 Wskazuje tematykę poezji Horacego A P 13 1 Wskazuje i interpretuje motywy horacjańskie oraz odnajduje je w poezji epok późniejszych C PP 14 3 Charakteryzuje gatunki literackie uprawiane w epoce starożytnej A P 15 1 Interpretuje poznane mity B P 16 4 Umie rozpoznać i nazwać antyczne nurty filozoficzne C PP 17 Interpretuje utwory nawiązujące do antyku D PP 19 Razem: 50 punktów
Kategoria celu: A zapamiętywanie wiadomości B zrozumienie wiadomości C stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych Poziom wymagań: P podstawowy PP ponadpodstawowy Tabelaryczny plan testu Poziom Zapamiętywanie wiadomości A Zrozumienie wiadomości B Cel Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych Liczba zadań Procent zadań Podst. 5 5 10 55 Ponadpodst. 7 9 45 Po przeprowadzeniu sprawdzianu warto dokonać jego ilościowej i jakościowej analizy. Pomoże to wyciągnąć wnioski na temat dalszego kształcenia, podpowie nauczycielowi, w jaki sposób pracować z klasą. TEST KOMPETENCYJNY ANTYK GRECKO-RZYMSKI I BIBLIA 1. Rozpoznaj, o kim mówią cytaty ze znanych utworów: a) Widziałem wszelkie dzieła czynione pod słońcem. A to wszystko marność i gonienie za wiatrem b) Dzieckiem w kolebce, kto łeb urwał Hydrze, ten młody zdusi centaury c) Ale ten cały okryty lśniącą zbroją spiżową, Piękną, zdobytą po walce z Patroklem, którego pokonał. 1 pkt 1 pkt 1 pkt. Wyjaśnij, na czym polega uniwersalizm postawy Hioba. pkt 3
3. Odpowiedz jednym słowem na pytanie: Jakie uczucie najpełniej oddaje relacje pomiędzy człowiekiem a Bogiem ukazane w Piśmie Świętym? pkt 4. Zdefiniuj parabolę. Wytłumacz jej istotę na wybranych przykładzie pkt 5. Jaki gatunek literacki prezentuje poniższy fragment Biblii? Podaj jego podręcznikową definicję. O Panie, Boże nasz, jak wspaniałe imię Twoje po wszystkiej ziemi, któryś wyniósł świetność Twoją nad niebiosa. Przez usta dzieci i niemowląt ugruntowałeś chwałę wbrew nieprzyjaciołom Twoim, abyś wroga poskromił. pkt 6. Po przeczytaniu tekstu podaj 4 cechy stylu biblijnego. Każdą z nich zilustruj przykładem. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! I stała się Światłość. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. 8 pkt 7. Podaj dwa przykłady nawiązań do Biblii w literaturze następnych epok (tytuł i autor). 8. Podaj trzy argumenty potwierdzające, że Biblia jest księgą kulturotwórczą. 3 pkt 9. Zasada mimesis to: a) zasada tworzenia eposu, b) zasada dostosowania stylu do wagi opisywanych wydarzeń, c) zasada naśladowania rzeczywistości przez dzieło literackie, d) teatralna funkcja oczyszczenia duchowego. 1 pkt 10. Wyjaśnij znaczenie związków frazeologicznych: pięta Achillesa, puszka Pandory, koń trojański, wieża Babel, hiobowe wieści, judaszowe srebrniki 6 pkt 11. Wyjaśnij istotę tragizmu na przykładzie Króla Edypa Sofoklesa. pkt 1. Scharakteryzuj w 5 zdaniach starożytnego rycerza, wykazując się znajomością fragmentów Iliady Homera. 3 pkt 4
13. W swoich odach Horacy pisze o: a) marności ludzkiego życia, b) potrzebie patriotycznego zrywu, c) przyjmowaniu darów losu i unikaniu cierpienia, d) sensie ludzkiego cierpienia. 1 pkt 14. Którego z poetów starożytnego Rzymu cytuje J. Tuwim w wierszu Do losu? Co oznacza ten słynny cytat? I smutne brzmi: Dum Capitolum I śmieszne jest: Non omnis moriar 3 pkt 15. Wybierz i podkreśl wyrażenia, które łączą się z eposem: gatunek epicki, obecność podmiotu lirycznego, prezentacja dziejów legendarnych lub historycznych bohaterów, podział na akty i sceny, współistnienie świata bogów i świata ludzkiego, główny gatunek liryki, styl patetyczny, ironia tragiczna. 16. Jakie wzory postaw prezentują postaci z mitów: a) Prometeusz, b) Ikar, c) Syzyf, d) Odyseusz. 4 pkt 17. Przeczytaj poniższe opinie. Przedstawiciele jakich kierunków filozoficznych mogli je wygłosić? a) Dusza nie istnieje. Ciało ulega rozpadowi, dlatego nie należy bać się śmierci. Trzeba dążyć do przyjemności. Żyć w zgodzie z naturą i własnym ciałem. b) Człowiek nie ma wpływu na świat, który go otacza. Należy zachować spokój i równowagę wobec wszelkich odmian losu. pkt 18. Podaj przykłady nawiązań do antyku grecko-rzymskiego w literaturze następnych epok (tytuł i bohater). pkt 19. Przeczytaj fragment Pana Wołodyjowskiego H. Sienkiewicza i wyjaśnij, dlaczego narrator nazwał Wołodyjowskiego Hektorem kamienieckim? Obrona Kamieńca Nazajutrz wielkie było w katedrze nabożeństwo. Słuchali go w skupieniu rycerze, szlachta, żołnierstwo i lud pospolity. Pan Wołodyjowski z Ketlingiem leżeli krzyżem przed ołtarzem. [...] Mały rycerz wstał i klęknąwszy na stopniach ołtarza tak rzekł wzruszonym głosem: 5
- Za osobliwe dobrodziejstwa, jakie ja od Pana Boga otrzymał, ślubuję i przysięgam, iż jako On i Syn Jego mnie wspomogli, tako i ja do ostatniego tchu krzyża świętego będę bronił. A mając komendę starego zamku sobie powierzoną, pókim żyw, pogańskiego nieprzyjaciela od zamku nie wpuszczę, ni z murów nie ustąpię [...], choćby mi też pod gruzami pogrześć się przyszło... [...] W tej chwili zakołysały się bastiony, huk straszliwy targnął powietrzem: blanki, wieże, ściany, ludzie, konie, działa, żywi i umarli, masy ziemi wszystko to porwane w górę płomieniem, pomieszane wyleciało w powietrze... Tak zginął Wołodyjowski, Hektor kamieniecki, pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej. pkt Punktacja: 50 pkt (100%) celujący (98% - 89%) bardzo dobry (88% - 76%) dobry (75% - 60%) dostateczny (59% - 47%) dopuszczający (46% i mniej) niedostateczny Liczba punktów.... Ocena pracy.... Podpis nauczyciela.... Klucz do sprawdzianu Klucz zawiera przewidywane odpowiedzi ucznia, zarówno do pytań zamkniętych, jak i otwartych. Te ostatnie mogą przybierać różną formę językowo stylistyczną, ale ich sens powinien być synonimiczny do odpowiedzi modelowych. Oceniając prace ucznia, należy stosować punktację zawartą w modelu. 6
Numer pytania 1.. Przewidywane odpowiedzi a) Kohelet b) Herakles c) Hektor Historia Hioba przedstawia cierpienie niezawinione i niezrozumiałe dla człowieka, takie, które umacnia w wierze, za które Bóg wynagradza. Punktacja 3 (przyznajemy po 1 punkcje za rozpoznanie postaci w cytacie) 3. Miłość 4. Parabola przypowieść; opowiedziana w niej historia posiada alegoryczny sens, np. O synu marnotrawnym : pod historią buntu syna i jego powrotu do domu kryje się prawda o miłosierdziu Boga wobec grzesznej niegodziwości człowieka 5. 6. 7. 8. 9. C 10. 11. Psalm utwór o charakterze pochwalnym, błagalnym, dziękczynnym Cechy Przykład z tekstu 1. archaiczne, Pustkowie, światłość, wyszukane słownictwo niechaj, zaś. paralelizm niebo i ziemia, bezład i składniowy pustkowie 3. powtarzanie I nazwał... J tak upłynął spójników, np. i 4. mowa niezależna Wtedy Bóg rzekł: Niech się stanie światłość! A. Kamieńska Powrót Hioba W. Szymborska Na wieży Babel 1. Biblia jest natchnieniem dla wielu myślicieli, artystów, pisarzy, malarzy, muzyków, reżyserów filmowych,. Biblia stanowi niewyczerpany skarbiec wzorów osobowych i postaw, wątków i motywów, symboliki. Pięta Achillesa słaba strona człowieka, dziedzina, w której źle się czuje, której nie zna Koń trojański podstępny, niebezpieczny dar, który w rzeczywistości przynosi zgubę Puszka Pandory źródło wszelkich nieszczęść i kłopotów Wieża Babel zamęt, bałagan, niemożność porozumiewania się Hiobowa wieść zła, tragiczna wiadomość Judaszowe srebrniki pieniądze za zdradę Tragizm to kategoria estetyczna, przedstawia człowieka odczuwającego strach i ból, bezradność swego cierpienia wobec nieuniknionego losu, a mimo wszystko przeciwstawiającego się losowi Król Edyp prezentuje zmagania się z 8 (przyznajemy po 1 punkcje za rozpoznanie cech i po 1 punkcie za właściwy przykład z tekstu) 7
przeznaczeniem. 1. Starożytny rycerz Achilles to wielki bohater, dzielny, odważny, gniewny, wierny i lojalny w przyjaźni, kieruje się w życiu żądzą sławy i nie mającą miary ambicją. W bezlitosny sposób morduje wrogów Trojan. Nieludzko pastwi się nad zwłokami Hektora, wyładowując swoją złość. 3 To postać tragiczna; mszcząc się na Hektorze przyspiesza chwilę własnej śmierci, o czym sam wie, lecz woli życie krótkie, opromienione chwałą, niż długie bez sławy. 13. C 1 14. Horacy Nom omnis moriar nie wszystek umrę bo 3 pozostanie po mnie sława i poezja 15. Gatunek epicki, prezentacja dziejów legendarnych lub historycznych bohaterów, współistnienie świata 1 bogów i świata ludzkiego, styl patetyczny 16. Prometeusz dobroczyńca ludzkości, buntownik Ikar marzyciel, fantasta, idealista Syzyf osoba cierpiąca za swoje winy, wykonująca 4 bezcelową pracę Odyseusz wędrowiec zmierzający do ojczyzny 17. 1. epikureizm. stoicyzm 18. L. Staff Odys A. Mickiewicz Pan Tadeusz Narrator porównuje Wołodyjowskiego do bohatera 19. Illiady, ponieważ Wołodyjowski, podobnie jak (całość za pełne Hektor poświęca swoje życie w obronie ojczyzny, sformułowanie odpowiedzi) chociaż ma świadomość nieuniknionej przegranej. 8