1 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA 1.2. LOKALIZACJA I CHARAKTERYSTYKA TERENU BADAŃ 1.3. CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI 1.4. WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW 2. ZAKRES I METODYKA WYKONYWANYCH PRAC 2.1. BADANIA TERENOWE 2.1.1 ZAKRES PRAC 2.1.2 METODYKA BADAŃ 3. CHARAKTERYSTYKA TERENU PRAC GEOLOGICZNYCH 3.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE, MORFOLOGIA I HYDROGRAFIA 3.2. BUDOWA GEOLOGICZNA 3.3. WARUNKI WODNE 4. WARUNKI GEOTECHNICZNE PODŁOŻA 5. WNIOSKI SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Zał. nr 1 MAPA ORIENTACYJNA, SKALA 1:20 000 Zał. nr 2 MAPA DOKUMENTACYJNA, SKALA 1:1 000 Zał. nr 3 KARTY OTWORÓW GEOTECHNICZNYCH, SKALA 1:50 Zał. nr 4 Zał. nr 5 TABELA PARAMETRÓW GEOTECHNICZNYCH OBJAŚNIENIA UśYTYCH ZNAKÓW I SYMBOLI Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
2 1. WSTĘP 1.1 Podstawa opracowania Niniejsza opinia została opracowana przez Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o. z siedzibą w Gierałtowicach - Pracownia w Gliwicach - na podstawie zlecenia HMG Sp. z o.o., z siedzibą w Katowicach przy ul. Łąkowej 14. Podstawą prawną opracowania opinii jest Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych z dnia 25 kwietnia 2012 r (Dz.U. z 27 kwietnia 2012, poz. 463). Celem opracowania jest charakterystyka warunków gruntowo-wodnych podłoża dla potrzeb budowy sieci wodociągowej w rejonie ulic Narutowicza, Adamieckiego i Aztowej w Chorzowie. 1.2. Lokalizacja i charakterystyka terenu badań Obszar badań położony jest w Chorzowie, w obrębie części miasta zwanej Chorzowem III. Obejmuje on tereny położone w obrębie ulic Narutowicza, Adamieckiego i Azotowej, usytuowanych po południowej stronie Zakładów Azotowych (zał. 1 i 2). 1.3. Charakterystyka inwestycji Przedmiotowe przedsięwzięcie obejmuje budowę sieci wodociągowej w ramach której projektowane są następujące przewody wodociągowe: DN 225mm PE o długości 602,4mb DN 160mm PE o długości 1090,0mb DN 110mm PE o długości 152,0mb Planowana głębokość założenia sieci - 2,0m p.p.t. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
3 1.4. Wykaz wykorzystanych materiałów 1. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, skala 1: 50 000, ark. Katowice, Wyd. Instytut Geologiczny. 2. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych z dnia 25 kwietnia 2012 r (Dz.U. z 27 kwietnia 2012, poz. 463). 3. PN-98/B-02479. Geotechnika. Dokumentowanie geotechniczne. Zasady ogólne. 4. PN-86/B-02480. Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów. 5. PN-81/B-03020. Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenie statyczne i projektowe. 6. PN-74/B-04452. Grunty budowlane. Badania polowe. 7. PN-88/B-04481. Badania laboratoryjne. 8. Wiłun Z.: Zarys geotechniki, WKŁ Warszawa 1987. 9. Pazdro Z.: Hydrogeologia ogólna, WG Warszawa 1977. 2. ZAKRES I METODYKA WYKONYWANYCH PRAC 2.1. Badania terenowe Badania terenowe obejmowały roboty wiertnicze, obserwacje i pomiary zwierciadła wody gruntowej oraz badania makroskopowe. 2.1.1. Zakres prac Dla potrzeb opracowania zaprojektowano wykonanie 6 otworów badawczych o głębokości 3,0m i jednego o głębokości 4,0m. Ostatecznie z uwagi na natrafienie na trudno urabialne podłoże dwa z otworów wykonano płycej, tj. do głębokości 1,2 i 2,0m p.p.t. Ze względu na gęstą sieć uzbrojenia podziemnego lub też z uwagi na brak dojazdu niektóre z otworów przesuwano w stosunku do pierwotnej lokalizacji. Miejsca wykonania otworów zostały uzgodnione ze Zleceniodawcą i wyznaczone w nawiązaniu do istniejących szczegółów topograficznych, w oparciu o mapy w skali 1:1000. Lokalizacja otworów badawczych została Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
4 przedstawiona na mapie dokumentacyjnej (zał. nr 2). Roboty prowadzono w kwietniu 2013r przy użyciu wiertnicy mechanicznej typu WH-07. Po zakończeniu wierceń otwory zostały zlikwidowane poprzez zasypanie urobkiem z zachowaniem kolejności przewiercanych warstw. 2.1.2. Metodyka badań W trakcie wiercenia prowadzono bieżące profilowanie otworu ustalając w ramach terenowych badań makroskopowych podstawowe cechy fizyczne gruntu: spoistość, wilgotność, barwę i stan gruntu oraz wstępnie, jego pochodzenie genetyczne. Próbki do badań cech fizycznych pobierano bezpośrednio po każdym marszu (wyciągnięciu z otworu przewodu wiertniczego) z każdej napotkanej warstwy gruntu różniącej się stanem, wilgotnością lub barwą. Prowadzono ponadto stałe obserwacje zawodnienia środowiska gruntowego, poprzez rejestrację głębokości zwierciadła wody podziemnej i stref sączeń wody do otworu. 3. CHARAKTERYSTYKA TERENU PRAC GEOLOGICZNYCH 3.1. Położenie geograficzne i morfologia Przedmiotowy obszar położony jest w centralnej części Wyżyny Katowickiej. Powierzchnia terenu obniża się w kierunku północno-zachodnim. Rzędne kształtują się w przedziale od ok. 307m n.p.m. w rejonie otw.1 do ok. 303m n.p.m. w okolicach otworów 7 i 6. 3.2. Budowa geologiczna Budowę geologiczną terenu Inwestycji rozpoznano do głębokości wynoszącej maksymalnie 4,0m. Podłoże rodzime budują plejstoceńskie utwory akumulacji lodowcowej oraz utwory triasowe pstrego piaskowca. Utwory plejstocenu występują w otworach 5, 6 i 7 bezpośrednio pod gruntami antropogenicznymi. Wykształcone są w przewadze jako gliny pylaste zwięzłe i gliny piaszczyste oraz podrzędnie jako piaski średnie i pylaste. Strop osadów akumulacji lodowcowej kształtuje się na poziomie 0,9 1,5m a spąg 1,8 3,0m p.p.t. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
5 Utwory triasowe reprezentowane są przez zwietrzeliny gliniaste wapieni jamistych górnego pstrego piaskowca, oraz iły czerwone i pstre dolnego i środkowego pstrego piaskowca. Osady węglanowe są dominujące. Nawiercono je bezpośrednio pod nasypami w otworach 1 4. Osady ilaste występują w obrębie otworów 6 i 7, gdzie przykryte są utworami lodowcowymi. W obrębie otworu nr 5 utworów triasowych nie stwierdzono do głębokości rozpoznania 3,0m p.p.t. Na całym obszarze podłoże rodzime oddziela od powierzchni zwarta warstwa gruntów antropogenicznych, tj. nasypów niekontrolowanych. Związane są one z ciągami komunikacyjnymi i zabudowaniami. W przewadze wykazują charakter piaszczystokamienisty stanowiąc niejednorodną mieszaninę piasku średniego, humusu, cegieł oraz lokalnie odpadów powęglowych (miał węglowy, łupek). Miejscami utworzone są z materiału spoistego (glina, glina pylasta) przemieszanego z kamieniami, cegłą i łupkiem. Minimalna miąższość nasypów wynosi 0,3m (otw.1) a maksymalna 2,7 (otw.2). 3.3. Warunki wodne Na rozpatrywanym obszarze obecność wód gruntowych stwierdzono w rejonie otworów 5, 6 i 7. Występuje ona głównie w postaci sączeń zaobserwowanych w obrębie gruntów spoistych na głębokości 2,7m (otw.5) i 3,2m p.p.t (otw.7). Lokalnie zanotowano sączenie w warstwie piasku średniego (otw. nr 6; głęb.1,2m p.p.t). Ma ono charakter sezonowy i związane jest z infiltrującymi w podłoże wodami opadowymi. Wodę o zwierciadle swobodnym stwierdzono jedynie w otworze nr 6 na głębokości 1,6m p.p.t.. Jest to tzw. woda śródglinowa związana z piaszczystym przewarstwieniem zarejestrowanym w obrębie glin piaszczystych. 4. WARUNKI GEOTECHNICZNE PODŁOśA Wykonane prace pozwoliły na rozpoznanie podłoża gruntowego do głębokości wynoszącej maksymalnie 4,0m. Podstawą charakterystyki gruntów były badania terenowe i makroskopowe wykonane zgodnie z normami PN-81/B-03020, PN-86/B-02480 oraz PN-74/B-04452. Parametry geotechniczne warstw gruntów zostały wyznaczone metodą C wg Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
6 normy PN - 81/B - 03020 Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli., stanowiącej podstawę charakterystyki gruntów wraz z określeniem ich parametrów fizyko mechanicznych. Warstwy geotechniczne wydzielono biorąc pod uwagę wiek, genezę, charakter litologiczny oraz stan gruntów. W dokumentowanym podłożu wydzielono następujące grupy genetyczne utworów: I grunty nasypowe, II osady lodowcowe niespoiste III osady lodowcowe spoiste IV zwietrzeliny górnego pstrego piaskowca V iły dolnego i środkowego pstrego piaskowca VI skała miękka - wapień Uogólnione wartości parametrów geotechnicznych podano w tabeli (zał. nr 4), natomiast pionowe i poziome rozprzestrzenienie wydzielonych warstw ilustrują załączone karty dokumentacyjne (zał. nr 3). Poniżej przedstawiono ogólny opis warstw geotechnicznych: Grupa I obejmuje grunty antropogeniczne stanowiące nasypy związane z ciągami komunikacyjnymi, które ze względu na zróżnicowany skład oraz stan, jak też brak informacji co do sposobu ich zabudowy, dla potrzeb opracowania zaliczono do nasypów niekontrolowanych. Wykazują one zarówno charakter piaszczysty (warstwa Ia) jak i spoisty (warstwa Ib). W ogólności stanowią mieszaninę piasku, gliny, odpadów powęglowych, kamieni i cegieł a ich miąższość wynosi od 1,0 (otw.3) do 3,0m (otw.1). Nasypy warstwy Ia są dominujące. Występują w stanie średnio zagęszczonym jednakże istnieje możliwość lokalnych różnic w ich zagęszczeniu. Nasypy warstwy Ib stwierdzono w otworze nr 1 od głęb. 1,5m oraz w górnej partii profilu otworu nr 4. Występują w stanie twardoplastycznym jak i plastycznym. Grunty nasypowe ze względu na zróżnicowany skład i stan charakteryzują zmienne parametry wytrzymałościowe. Nasypy warstwy Ia po uprzednim ich dogęszczeniu stanowić będą dobre podłoże budowlane. Nasypy o charakterze spoistym warstwy Ib nie są zalecane na warstwy bezpośredniego podłoża stąd też zaleca się ich częściową wymianę, np. na odpowiednio zagęszczone warstwami kruszywo. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
7 Warstwa (grupa II) zaliczone zostały do niej plejstoceńskie piaszczyste osady lodowcowe (dla potrzeb opracowania piaski pylaste zalegające w otworze 7 z uwagi na niewielką miąższość i lokalne występowanie potraktowano łącznie z piaskami średnimi). Osady te zanotowano bezpośrednio pod nasypami w otworze 6 w zakresie głębokości 0,8 1,2m p.p.t oraz w otworze 7 w przedziale 1,1 2,1m p.p.t. Występują w stanie średnio zagęszczonym (I D =0,50). Utwory warstwy II zaliczono do klasy gruntów dobrych, nośnych. Warstwa (grupa ) III reprezentowana jest przez spoiste osady lodowcowe występujące w otworach 5-7. Dominują one pośród osadów rodzimych w profilu otworu nr 5, gdzie zalegają w przedziale głębokości 1,5 3,0m p.p.t. W pozostałych otworach ich strop nawiercono pod piaszczystymi osadami plejstocenu i kształtuje się on na głębokości od 1,2 2,4m p.p.t a spąg 1,8 2,4m p.p.t. Występują w stanie twardoplastycznym o I L =0,15 (symbol konsolidacji geologicznej B ). Utwory spoiste warstwy III określono jako dobre, nośne. Warstwa (grupa) IV - zwietrzeliny wapieni pstrego piaskowca, są utworami dominującymi pośród osadów triasowych. Ich obecność zanotowano w otworach 1 4. Są to półzwarte (lokalnie twardoplastyczne) zwietrzeliny gliniaste wykształcone jako gliny pylaste i pylaste zwięzłe z okruchami wapienia; Przypisano im wartość I L =0,05 i symbol konsolidacji geologicznej B. Zwietrzeliny grupy IV stanowić będą dobre, nośne podłoże. Warstwa (grupa) V to iły dolnego i środkowego pstrego piaskowca nawiercone w otworach 6 i 7 bezpośrednio pod utworami spoistymi plejstocenu. Strop utworów ilastych kształtuje się na głębokości 1,8 2,4m p.p.t. Ich spągu nie osiągnięto do głębokości rozpoznania wynoszącej 3,0 i 4,0m p.p.t Utwory te charakteryzuje barwa wiśniowa i konsystencja twardoplastyczna z pogranicza półzwartej (I L =0,05; symbol konsolidacji geologicznej D ). Grunty te dla potrzeb opracowania określono jako dobre, nośne. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
8 Warstwa VI stanowi ją wapień, którego strop osiągnięto w otworze nr 1 na głęb.1,0m p.p.t oraz w otworze nr 4 na głęb. 1,8m p.p.t. 5. WNIOSKI Celem opracowania jest scharakteryzowanie warunków gruntowo-wodnych podłoża dla potrzeb budowy sieci wodociągowej w rejonie ulic Narutowicza, Adamieckiego i Azotowej w Chorzowie. 1. Na rozpatrywanym terenie wykonano 7 otworów geotechnicznych o głębokości od 1,2 do 4,0m p.p.t.. Zakres prac ustalono ze Zleceniodawcą 2. Stwierdzone w podłożu grunty rodzime charakteryzują się dobrymi parametrami geotechnicznymi. Grunty nasypowe grupy I należą do gruntów o zmiennej nośności Nasypy piaszczyste warstwy Ia jako warstwy bezpośredniego podłoża budowlanego będą mogły być wykorzystane po uprzednim ich dogęszczeniu do odpowiednich parametrów. Nasypy o charakterze spoistym warstwy Ib nie są zalecane na warstwy bezpośredniego podłoża stąd też zaleca się ich częściową wymianę, np. na odpowiednio zagęszczone warstwami kruszywo. 3. Warunki wodne dla przedmiotowego terenu należą w zdecydowanej przewadze do korzystnych na większości obszaru projektowanej inwestycji do głębokości rozpoznania wynoszącej maksymalnie 4,0m nie stwierdzono występowania wód gruntowych. Sączenia stwierdzone w obrębie gruntów spoistych w rejonie otw. 5 na głęb. 2,7m i 7 na głęb.3,2 występują poniżej zakładanych prac ziemnych. Lokalnie, tj. w obrębie otworu nr 6, warunki wodne należą do mało korzystnych - swobodne zwierciadło wód nawiercono na głęb. 1,6m p.p.t., tj. powyżej projektowanego poziomu ułożenia wodociągu. Z uwagi na zasilanie drogą bezpośredniej infiltracji opadów atmosferycznych, stan wody gruntowej może ulegać wahaniom. 4. Warunki gruntowo-wodne dla projektowanej inwestycji w przewadze należą do prostych - w granicach projektowanych prac ziemnych zalegają grunty dobre, nośne. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
9 Ponadto na większości obszaru na głębokości projektowanego posadowienia nie stwierdzono występowania wód gruntowych. Lokalnie warunki gruntowo-wodne kwalifikuje się do złożonych, co jest determinowane występowaniem wód gruntowych na głęb. 1,6m p.p.t (otw.6) oraz występowaniem nasypów o stwierdzonej miąższości ok. 3,0m (otw. 2). Warunki gruntowo-wodne będzie można kwalifikować do prostych w przypadku zdrenowania warstwy wodonośnej jak również wzmocnienia podłoża w obrębie nasypów. W przypadku aktywnie oddziaływujących szkód górniczych warunki gruntowo-wodne będą skomplikowane. 5. Ze względu na głębokość prowadzenia prac ziemnych. (2,0m p.p.t) projektowaną inwestycję przy prostych warunkach gruntowo-wodnych można zaliczyć do II kategorii geotechnicznej. WARUNKI PRZEPROWADZENIA INWESTYCJI: W podłożu na głębokości ok. 2,0m zalegają grunty nośne. Na większości odcinków warunki gruntowo-wodne są korzystne, natomiast mało dogodne dotyczą rejonu otworu nr 6 (na głębokości 1,6m p.p.t zanotowano obecność wód gruntowych o zwierciadle swobodnym) oraz otworów nr 1 i 4 ( na głęb. 1,0 i 1,8m p.p.t natrafiono na strop skały wapiennej). Projektowaną sieć wodociągową można rozścielić bezpośrednio przy następujących warunkach: w rejonie otworów nr 1 i 4 od głębokości odpowiednio 1,0 i 1,8m p.p.t występuje spękana skała wapienna, w związku z tym należy odpowiednio zaprojektować prace ziemne; w przypadku wykonywania prac ziemnych w rejonie otw.6 może dochodzić do zalewania wykopów, stąd też należy odpowiednio przewidzieć konieczność ich odwodnienia; prace ziemne zaleca się prowadzić w okresach suchych, przy naturalnie obniżonych stanach wód gruntowych; odsłonięte w wykopie grunty spoiste grupy III i V oraz warstwy IVb należy chronić przed zamakaniem i przemarzaniem - wskutek zawilgocenia może nastąpić obniżenie parametrów charakteryzujących wytrzymałość i odkształcalność gruntów (szczególnie dotyczy to gruntów ilastych); Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.
10 grunty nasypowe warstwy Ia przed uprzednim ich wykorzystaniem wymagać będą doprowadzenia ich do odpowiednich parametrów geotechnicznych poprzez dogęszczenie. Przedsiębiorstwo MORION Sp. z o.o.