KRYTERIA ENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM hemia Poziom rozszerzony Kwiecień 04 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W teo typu ch należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens jest zodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.. Poprawna odpowiedź: X K Y Br Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania pkt poprawne podanie dwóch symboli pierwiastków 0 pkt poprawne podanie jedneo symbolu pierwiastka, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Poprawna odpowiedź: K + Br pkt poprawne podanie wzoru elektronoweo. Poprawna odpowiedź: Wiązanie jonowe pkt poprawne podanie odpowiedzi 4. Przykład poprawnej odpowiedzi: Równanie reakcji redukcji: Mn 4 + 0 e + 6 + Mn + + 4 Równanie reakcji utlenienia: 5 S + 5 5S 4 + 0e + 0 + Równanie reakcji wraz z uzupełnionymi współczynnikami stechiometrycznymi: + + Mn + 5 S + 6 Mn + 5S + 9 4 4 pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji połówkowych oraz poprawne zapisanie zbilansowaneo równania reakcji w formie skróconej jonowej pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowaneo równania reakcji w formie skróconej jonowej pkt poprawne zapisanie jedneo z dwóch równań reakcji połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowaneo równania reakcji w formie skróconej jonowej 0 pkt niepoprawne zapisanie dwóch równań reakcji połówkowych lub brak odpowiedzi
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM 5. Przykład poprawnej odpowiedzi: pv pv = nrt n= RT 50 hpa 4, 48 dm n = dm hpa 8, 98 K K n = 0, Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania + + Mn + l + 6 5 l + Mn + 8 4 0 Mn 4-5 l x 0, l x = 0,084 Mn 4 - = 0,084 KMn 4 KMn 4 58 0,084 KMn 4 x x =,7 dpowiedź: Do otrzymania 4,48 dm chloru należy zużyć,7 nadmananianu(vii) potasu. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędneo wyniku zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki 6. Poprawna odpowiedź: a) rosną właściwości utleniające tych tlenków b) rośnie charakter kwasowy tych tlenków pkt poprawne dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 7. Poprawna odpowiedź: + Probówka. Ba + Ba + Probówka. + pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji pkt poprawne zapisanie jedneo równania reakcji 0 pkt błędne zapisanie dwóch równań reakcji lub brak odpowiedzi 8. Poprawna odpowiedź: S - - ; pkt podanie wyłącznie dwóch poprawnych jonów 0 pkt podanie dwóch poprawnych jonów i przynajmniej jedneo niepoprawneo, podanie jedneo poprawneo jonu, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania 9. Przykład poprawnej odpowiedzi: bserwacje:. zaobserwowano wytrącenie niebieskieo, alaretowateo osadu. zaobserwowano roztworzenie powstałeo wcześniej osadu Równania reakcji:. us 4 + N $ u(). + (N 4 ) S 4. u() + 4 N $ [u(n ) 4 ]() pkt poprawne zapisanie dwóch obserwacji i dwóch reakcji chemicznych pkt poprawne zapisanie dwóch obserwacji i niepoprawne zapisanie przynajmniej jednej reakcji chemicznej 0 pkt błędne zapisanie przynajmniej jednej obserwacji, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0. Przykład poprawnej odpowiedzi: Probówka Wskaźnik Barwa roztworu Równanie reakcji. błękit bromotyowy żółta Zn + + 6 m [Zn( ) 6 ] + [Zn( ) 6 ] + + m [Zn( ) 5 ] + + +. błękit bromotyowy niebieska - - + m + - pkt poprawne uzupełnienie sześciu miejsc w tabeli pkt poprawne uzupełnienie pięciu lub czterech miejsc w tabeli 0 pkt poprawne uzupełnienie trzech miejsc w tabeli, dwóch miejsc w tabeli, jedneo miejsca w tabeli, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Poprawna odpowiedź: [l ][ + ] K a = [l ] pkt poprawne podanie wyrażenia na stałą równowai. Przykład poprawnej odpowiedzi: 5 S0 = K Al S =,0 0 dm 5,0 0 dm 5 x 0,5 dm x = 0,5 0 4,5 5 4 0,5 0 x x =,59 0 = 0,6 m dpowiedź: Uczeń do otrzymania 50 cm nasyconeo roztworu chlorku srebra użył 0,6 m soli. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawneo wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędneo wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką lub brak wyniku 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń. Poprawna odpowiedź: Katoda: Pb + + 4 e = Pb Anoda: = + 4 + + 4 e pkt poprawne zapisanie dwóch reakcji elektrodowych 0 pkt poprawne zapisanie jednej reakcji elektrodowej, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM 4. Poprawna odpowiedź: As + S As + S 4 4 Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania pkt poprawne zapisanie równania reakcji 5. Poprawna odpowiedź: zynniki działające na układ zmniejszenie ciśnienia wywieraneo na reaujący układ podwyższenie temperatury wprowadzenie katalizatora wprowadzenie dodatkowych ilości wodoru wprowadzenie dodatkowych ilości pary wodnej Kierunek przesunięcia stanu równowai chemicznej w lewo w lewo nie zmieni się w prawo w lewo pkt podanie pięciu poprawnych odpowiedzi pkt podanie czterech lub trzech poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie dwóch lub jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 6. Przykład poprawnej odpowiedź:,4 dm x ram (masa a związku) dm ( cm ),5 Þ 56 (masa a związku) M x y DN = M = DN M x y N = M 8 = 56 N Wiedząc, że M = 44 i M = 8, obliczamy liczbę i i otrzymanych w zadaniu: 0, 009, n = = 0, 005 i n = = 0, 005 44 8 bliczamy liczbę i i, jaką możemy otrzymać z jedneo a x y : 0,07 x y 0,005 i 56 x y x Þ x = 4 i at. 4 x Þ x = 4 at. at. 4 x Þ x = 8 at. n : n = 4 : 8 i dlateo wzór sumaryczny związku to: 4 8 dpowiedź: Wzór sumaryczny węlowodoru to: 4 8. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń i podanie poprawneo wzoru sumaryczneo węlowodoru pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędneo wyznaczenia wzoru lub braku wyznaczenia wzoru 7. Poprawna odpowiedź: 6 8 4 4 Ra α Rn α Po α Pb β Bi 88 86 84 8 8 pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie przynajmniej jednej niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 4
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM 8. Poprawna odpowiedź:. miedź (u). lin (Al). manan (Mn) 4. krzem (Si) Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie przynajmniej jednej niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 9. Poprawna odpowiedź: dmiany alotropowe tworzą następujące pierwiastki: fosfor, tlen, siarka, węiel. pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie trzech, dwóch lub jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0. Przykład poprawnej odpowiedź: m m d V s p r r p = s = 9, % 0, 000 cm 00% = cm d V 00% 00% r r m s = 9,54 (masa jonów chlorkowych) ms 9, 54 ns = ns = = 055, M 5, 45 dpowiedź: dm badanej próbki wody morskiej zawiera 0,55 a jonów chlorkowych. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędneo wyniku zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki. Przykład poprawnej odpowiedź: a) Proponowane odczynniki: rozpuszczalne w wodzie sole srebra (np. AN ) i baru (np. Bal ). Skrócone równania jonowe reakcji: A + (aq) + l - (aq) = Al (s) Ba + (aq) + S 4 -(aq) = BaS 4(s) b) Jony obecne w wodzie morskiej można usunąć, stosując metodę destylacji, odwróconej osmozy lub chromatorafii jonowymiennej. pkt podanie poprawnych propozycji odczynników, zapisanie poprawnych skróconych równań reakcji oraz zaproponowanie poprawneo sposobu usunięcia wszystkich jonów obecnych w wodzie morskiej pkt podanie poprawnych propozycji odczynników, zapisanie poprawnych skróconych równań reakcji, ale zaproponowanie błędneo sposobu usunięcia wszystkich jonów obecnych w wodzie morskiej podanie niepoprawnych propozycji odczynników oraz zaproponowanie poprawneo sposobu usunięcia wszystkich jonów obecnych w wodzie morskiej 0 pkt podanie niepoprawnych propozycji odczynników oraz zaproponowanie błędneo sposobu usunięcia wszystkich jonów obecnych w wodzie morskiej lub brak odpowiedzi 5
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania. Poprawna odpowiedź: Prądu elektryczneo nie przewodzą roztwory: ) mocznika, ) cukru oraz 5) alkoholu etyloweo pkt podanie trzech poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie dwóch lub jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Przykład poprawnej odpowiedzi: v = k[ ][] Þ początkowa szybkość reakcji: v = k[][] = 8k Ze stechiometrii reakcji wynika, że jeżeli stężenie tlenku węla(ii) zmaleje o dm i będzie wynosiło [ ]=, to stężenie tlenu zmalało o 0, 5 dm dm i wyniosło [ ]= 5,, stąd: dm v = k[,5][] = 6k; v/v = 8k/6k Þ v = v Þ v = / v dpowiedź: Szybkość reakcji zmaleje trzy razy. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawneo wyniku wraz z odpowiednią jednostką oraz podanie poprawnej odpowiedzi pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń i popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędneo wyniku liczboweo wraz z jednostką zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawneo wyniku z niepoprawną jednostką lub bez jednostki oraz podanie poprawnej lub niepoprawnej odpowiedzi 4. Przykład poprawnej odpowiedzi: Biorąc pod uwaę, że entalpia reakcji jest równa różnicy między sumą entalpii tworzenia produktów a sumą entalpii tworzenia substratów wziętych ze współczynnikami odpowiadającymi współczynnikom stechiometrycznym w równaniu reakcji, entalpię reakcji D r można obliczyć ze wzoru: 0 D r = 0,5 0 0 0 ( { ( ) )+ ( D ) D tw. Al } tw. { } ( tw. { Al} ) = kj k = 05, 675, 7 + 85, J kj 8 9, 5 =+6, kj 95 dpowiedź: Standardowa entalpia reakcji rozkładu a wodorotlenku linu jest równa + 6,95 [kj/]. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawneo wyniku wraz z poprawną jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, ale podanie błędneo wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędneo wyniku 5. Poprawna odpowiedź: pkt poprawne zapisanie wzoru półstrukturalneo alkanu 6
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM 6. Poprawna odpowiedź: a) etanol, propan--ol, -metylopropan--ol b) Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania l Znl l pkt poprawne uporządkowanie alkoholi, niepoprawne zapisanie równania reakcji pkt poprawne uporządkowanie alkoholi natomiast błędne zapisanie równania reakcji lub błędne uporządkowanie alkoholi, natomiast poprawne zapisanie równania reakcji 0 pkt brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 7. Przykład poprawnej odpowiedzi: a) Jednym z łównych składników mydeł jest np. stearynian sodu, któreo polarny frament określa się jako hydrofilowy, a frament niepolarny jako hydrofobowy. Konsekwencją takiej budowy mydeł jest między innymi możliwość stosowania ich do usuwania kurzu. b) Faza: WDA Faza: LEJ pkt poprawne uzupełnienie tekstu oraz poprawne przypisanie faz pkt poprawne uzupełnienie tekstu i niepoprawne przypisanie faz lub niepoprawne uzupełnienie tekstu i poprawne przypisanie faz 0 pkt brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 8. Poprawna odpowiedź: Nazwa: polichloroetylen Wzór półstrukturalny: l pkt podanie poprawnej nazwy i zapisanie poprawneo wzoru półstrukturalneo pkt podanie poprawnej nazwy i niepoprawneo wzoru półstrukturalneo lub podanie niepoprawnej nazwy i zapisanie poprawneo wzoru półstrukturalneo 0 pkt podanie niepoprawnej nazwy i zapisanie niepoprawneo wzoru półstrukturalneo 7
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM 9. Poprawna odpowiedź:. substytucja elektrofilowa. substytucja wolnorodnikowa. substytucja nukleofilowa Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania pkt podanie trzech poprawnych odpowiedzi pkt podanie dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0. Poprawna odpowiedź: + N N N N pkt poprawne zapisanie równania reakcji hydrolizy. Poprawna odpowiedź: Diament Grafit nie przewodzi prądu elektryczneo przewodzi prąd elektryczny hybrydyzacja atomów węla sp hybrydyzacja atomów węla sp stosowany do produkcji wierteł większa trwałość termodynamiczna pkt poprawne uzupełnienie sześciu miejsc w tabeli pkt poprawne uzupełnienie pięciu lub czterech miejsc w tabeli 0 pkt poprawne uzupełnienie trzech miejsc w tabeli, dwóch miejsc w tabeli, jedneo miejsca w tabeli, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Poprawna odpowiedź: Nazwa związku -metylopent--en--yn wiązań s pomiędzy atomami węla 5 wiązań p pomiędzy atomami węla atomów węla o hybrydyzacji orbitali sp atomów węla o hybrydyzacji orbitali sp atomów węla o hybrydyzacji orbitali sp pkt poprawne uzupełnienie sześciu miejsc w tabeli pkt poprawne uzupełnienie pięciu lub czterech miejsc w tabeli 0 pkt poprawne uzupełnienie trzech miejsc w tabeli, dwóch miejsc w tabeli, jedneo miejsca w tabeli, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 8
hemia. Poziom rozszerzony Próbna Matura z Polskim Towarzystwem hemicznym i PERNEM. Przykład poprawnej odpowiedzi: Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania hu + l l + l Równanie reakcji Typ reakcji substytucja = + Br Br addycja p, T n polimeryzacja n pkt poprawne uzupełnienie sześciu miejsc w tabeli pkt poprawne uzupełnienie pięciu lub czterech miejsc w tabeli 0 pkt poprawne uzupełnienie trzech miejsc w tabeli, dwóch miejsc w tabeli, jedneo miejsca w tabeli, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 4. Poprawna odpowiedź: Probówka. T Równanie reakcji: + u() + u + bserwacje: zaobserwowanie zanikania osadu o barwie niebieskiej i utworzenie osadu o barwie celastoczerwonej Probówka. Równanie reakcji: + T + [A(N )] + + A+ 4N + bserwacje: zaobserwowano osadzanie się srebra na ściankach naczynia pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji oraz poprawne zapisanie obserwacji pkt poprawne zapisanie jedneo z dwóch równań reakcji, poprawne zapisanie obserwacji 0 pkt błędne zapisanie dwóch równań reakcji, błędne zapisanie obserwacji, dla jednej lub dwóch reakcji lub brak odpowiedzi 5. Poprawna odpowiedź: Wzór estru lub Wzór kwasu lub pkt poprawne narysowanie w tabeli jedneo wzoru estru oraz jedneo wzoru kwasu będących izomerami octanu etylu pkt poprawne narysowanie w tabeli jedneo wzoru estru/kwasu oraz niepoprawne zapisanie druieo wzoru lub brak druieo wzoru estru/kwasu 0 pkt niepoprawne narysowanie wzorów lub brak odpowiedzi 6. Przykład poprawnej odpowiedzi: Nazwa disacharydu: sacharoza Nazwa wiązania: likozydowe pkt poprawne podanie dwóch odpowiedzi 0 pkt poprawne podanie jednej odpowiedzi, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 7. Poprawna odpowiedź: 4 asymetryczne atomy węla pkt podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 9