Nazwa modułu: Ekonomika górniczych systemów Rok akademicki: 2030/2031 Kod: GGiG-1-406-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr inż. Utrata Arkadiusz (utrata@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Student ma wiedzę w zakresie funkcjonowania górniczych podmiotów gospodarczych oraz zna procesy ekonomiczne przebiegające w górniczych systemach oraz w ich otoczeniu GiG1A_W16 M_W002 Student zna i rozumie podstawowe pojęcia i prawa związane z ekonomiką górniczych systemów GiG1A_W16 M_W003 Student wie co znaczy efektywność gospodarowania majątkiem trwałym i obrotowym GiG1A_W16 Umiejętności M_U001 Student potrafi określić metody i stawki amortyzacyjne dla majątku trwałego w górnictwie oraz podstawowe mierniki ekonomiczne, charakteryzujące proces produkcyjny w górnictwie GiG1A_U09, GiG1A_U19 1 / 6
M_U002 Student potrafi określić strukturę wynagrodzenia oraz obliczyć obciążenia finansowe pracobiorcy i przedsiębiorcy związane z pracą GiG1A_U09, GiG1A_U19 M_U003 Student potrafi zidentyfikować i zanalizować ekonomiczne aspekty funkcjonowania górniczych podmiotów gospodarczych oraz otoczenie bliższe i dalsze górniczych systemów GiG1A_U04, GiG1A_U09, GiG1A_U19 Kompetencje społeczne M_K001 Student potrafi pracować w zespole dokonującym obliczeń mierników ekonomicznych górniczych systemów GiG1A_K01, GiG1A_K03, GiG1A_K05 M_K002 Student ma świadomość samodzielnego śledzenia zmian w otoczeniu górniczych systemów i górnictwa oraz wyraża gotowość dalszego kształcenia (rozwoju) w ramach ekonomicznych aspektów procesów gospodarczych w górnictwie GiG1A_K01, GiG1A_K05, GiG1A_K07 zajęciach Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności Student ma wiedzę w zakresie funkcjonowania górniczych podmiotów gospodarczych oraz zna procesy ekonomiczne przebiegające w górniczych systemach oraz w ich otoczeniu Student zna i rozumie podstawowe pojęcia i prawa związane z ekonomiką górniczych systemów Student wie co znaczy efektywność gospodarowania majątkiem trwałym i obrotowym 2 / 6
M_U001 M_U002 M_U003 Student potrafi określić metody i stawki amortyzacyjne dla majątku trwałego w górnictwie oraz podstawowe mierniki ekonomiczne, charakteryzujące proces produkcyjny w górnictwie Student potrafi określić strukturę wynagrodzenia oraz obliczyć obciążenia finansowe pracobiorcy i przedsiębiorcy związane z pracą Student potrafi zidentyfikować i zanalizować ekonomiczne aspekty funkcjonowania górniczych podmiotów gospodarczych oraz otoczenie bliższe i dalsze górniczych systemów - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Student potrafi pracować w zespole dokonującym obliczeń mierników ekonomicznych górniczych systemów Student ma świadomość samodzielnego śledzenia zmian w otoczeniu górniczych systemów i górnictwa oraz wyraża gotowość dalszego kształcenia (rozwoju) w ramach ekonomicznych aspektów procesów gospodarczych w górnictwie - + - - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład <strong>1. Istota ekonomiki górnictwa</strong> Ekonomia. Makroekonomia. Mikroekonomia. Ekonomiki szczegółowe. Ekonomika przedsiębiorstwa. Ekonomika górniczych systemów. Specyfika ekonomiki górnictwa. <strong>2. System produkcyjny i jego istota</strong> Pojęcie systemu produkcyjnego. Czynniki produkcji (czynniki wejściowe). Czynniki wyjściowe (produkcja, usługi, odpady, doświadczenia produkcyjne). Proces wydobywczo-przeróbczy. Proces zarządzania systemem produkcyjnym w górnictwie. Sprzężenia materialne, energetyczne i informatyczne w górniczym systemie produkcyjnym <strong>3. Charakterystyka podstawowych systemów w górnictwie</strong> Gospodarka Narodowa. Polska Klasyfikacja Działalności. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług. Pojęcia: przedsiębiorstwo i przedsiębiorca. Podstawowe formy prawno- 3 / 6
organizacyjne przedsiębiorstw i ich ogólna charakterystyka (przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielnia, spółki prawa handlowego i cywilnego). Przedsiębiorstwo górnicze i jego formy prawne. Rejestracja działalności gospodarczej (CEIDG-1) <strong>4.otoczenie górniczych systemów </strong> Otoczenie wewnętrzne. Otoczenie bliskie (podmiotowe). Otoczenie dalsze. Wpływ otoczenia na funkcjonowanie górniczych systemów. <strong>5. Materialne czynniki produkcji w górniczych systemach </strong> Aktywa trwałe i obrotowe. Zużycie i amortyzacja środków trwałych. Wykorzystanie środków trwałych. Ruch okrężny środków obrotowych oraz mierniki oceny wykorzystania środków obrotowych. <strong>6. Czynnik ludzki w górniczych systemach </strong> Poziom i struktura zatrudnienia. Fluktuacja załogi. Czas pracy jego wymiar i klasyfikacja. Systemy wynagradzania. <strong>7. Proces wydobywczo-przeróbczy i jego podstawowe mierniki</strong> Przykłady procesów wydobywczo-przeróbczych dla różnych zakładów górniczychprezentacje audiowizualne. Pojęcie wydobycia i sprzedaży. Mierniki produkcji. Jakość produkcji w kopalniach. Czasochłonność. Pracochłonność. Wykres narastania pracochłonności. Wydajność pracy. Wykres zaniku wydajności pracy. Wskaźniki redukcji wydajności. Efektywność procesu wydobywczo-przeróbczego. Podstawowe mierniki ekonomiczno-finansowe. <strong>8. Koszty własne produkcji górniczej</strong> Charakterystyka i klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych rachunkowość finansowa. Układy ewidencyjne kosztów. Rachunek kosztów zmiennych rachunkowość zarządcza. Matematyczne modele kosztów i przychodów ze sprzedaży. Próg rentowności BEP. Struktura kosztów w górnictwie. <strong>9. Polityka cen w górnictwie</strong> Cena a wartość. Rodzaje cen. Ceny kosztowe, formułowe, popytowe, umowne, urzędowe. Ceny w eksporcie i imporcie. Strategie cenowe przedsiębiorstw. Metody ustalania cen. Cena a inne instrumenty marketingu mix. <strong>10. Efektywność działania przedsiębiorstwa</strong> Określanie wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Rachunek zysków i strat- ogólna charakterystyka. Podstawowe mierniki efektywności działania przedsiębiorstwa. Ćwiczenia audytoryjne <strong>1. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych</strong> Stawki amortyzacyjne, metody amortyzacji, sposób wyliczania odpisów amortyzacyjnych i innych wielkości związanych z amortyzacją środków trwałych. <strong>2. Ruch okrężny środków obrotowych</strong> Istota ruchu okrężnego środków obrotowych. Wskaźniki charakteryzujące ruch okrężny środków obrotowych oraz sposoby wyliczania tych wskaźników. Optymalizacja zapasów magazynowych (wzór Harrisa- Wilsona). <strong>3. Matematyczne modele kosztów i przychodów ze sprzedaży</strong> Koszty stałe. Koszty zmienne. Równanie kosztów. Równanie przychodów ze sprzedaży. Próg rentowności przedsiębiorstwa oraz sposoby jego określania. Mierniki rentowności sprzedaży. <strong>4. Metody kalkulacji kosztów i ustalania cen</strong> Określanie kosztów dla różnych rodzajów produkcji. Kalkulacja podziałowa prosta. Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami. Kalkulacja doliczeniowa. Określanie ceny dla wybranych produktów metodami kosztowymi. Obliczanie cen w oparciu o popyt. <strong>5. Mierniki wydajności pracy i pracochłonności w górnictwie</strong> 4 / 6
Obliczanie wydajności i pracochłonności dla pojedynczych stanowisk pracy, oddziałów, ciągów technologicznych i kopalni. <strong>6. Analiza struktury wynagrodzenia</strong> Struktura wynagrodzenia pracownika na etacie i zatrudnionego w ramach umowy zlecenia i umowy o dzieło. Obciążenia finansowe pracobiorcy i przedsiębiorcy związane z pracą. Sposób obliczania oceny końcowej Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa = 0,5 oceny z ćwiczeń audytoryjnych + 0,5 oceny z kolokwium z wykładów (lub 0,5 oceny z pracy semestralnej). Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1. Durlik I.: Inżynieria Zarządzania, Placet, Warszawa, 2005 2. Duraj J., Podstawy ekonomiki przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 2004. 3. Dębski St., Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. WSiP, Warszawa 1997. 4. Kufel J., Siuda W., Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Wydawnictwo SCRIPTUS, Poznań 2001. 5. Stronczek A. i inni, Rachunek kosztów. Wybrane zagadnienia w teorii o praktyce. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010 6. Konspekty do wykładów i ćwiczeń w formie plików pdf. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Liczba przewidywanych terminów zaliczeń: - ćwiczenia audytoryjne: 1 termin podstawowy oraz 1 termin poprawkowy; jeżeli student opuścił więcej niż 20% zajęć, może być niedopuszczony do terminu podstawowego i poprawkowego, - wykłady: 1 termin podstawowy oraz 1 termin poprawkowy. Forma zaliczenia: - ćwiczenia audytoryjne: kolokwium pod koniec zajęć. Studenci będą mieli do rozwiązania 4 losowo wybrane zadania, - wykłady: kolokwium pod koniec zajęć lub opracowanie pracy semestralnej na z góry zadany temat przez prowadzącego wykład; podczas kolokwium studenci będą musieli odpowiedzieć na 4 losowo wybrane pytania z zagadnień omawianych na wykładach, - wysokość zaliczeń cząstkowych z ćwiczeń i wykładów będzie uzależniona od terminu ich uzyskania (termin podstawowy czy poprawkowy). Sposób odrobienia przez studenta ewentualnych nieobecności: - ćwiczenia audytoryjne: odrobienie z inną grupą, a przy braku takiej możliwości opracowanie konspektu (referatu) na uzgodniony temat, Obecność na: - ćwiczeniach audytoryjnych: jest obowiązkowa, - wykładach: nie jest obowiązkowa. 5 / 6
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 30 godz 15 godz 2 godz 23 godz 10 godz 80 godz 3 ECTS 6 / 6