Renata Zalewska Nauczanie języka angielskiego w wieku przedszkolnym Rodzice małych dzieci często zadają sobie pytanie, kiedy ich pociecha powinna zacząć naukę języka obcego. Wielu z nich decyduje się zapisać dziecko na lekcje języka angielskiego już w przedszkolu czy też w,,zerówce. Niezaprzeczalny jest fakt, iż umysł dziecka jest w tym wieku bardzo chłonny. Dzieci posiadają naturalną ciekawość świata i chęć do nauki, co warto wykorzystać. Wczesne nauczanie języka angielskiego zgodne jest z ogólnoeuropejskimi tendencjami obniżania wieku rozpoczęcia nauki języka obcego. Nauczyciel uczący małe dzieci powinien pamiętać o zabawowej formie pracy oraz o kręgu zainteresowań dziecka. Pierwsze lata nauki języka angielskiego powinny być dla dziecka przede wszystkim przyjemnością. Trudno podać receptę na to jak uczyć języka obcego małe dzieci. Są jednak pewne warunki, bez których spełnienia efekty mogą nie być zadowalające. Dziecko w wieku 5, 6 czy 7 lat uczy się przede wszystkim pamięciowo i na tę sprawność należy zwrócić szczególną uwagę. Podczas zajęć trzeba jak najczęściej zwracać się do dzieci w języku angielskim obrazując polecenia odpowiednim gestem, np. nauczyciel, wskazując na krzesło, mówi: Sit down, please. Wczesne wprowadzanie prostych zwrotów spowoduje, że po krótkim czasie dzieci będą na nie prawidłowo reagowały. Również pochwały za wszelkie przejawy aktywności powinny być formułowane po angielsku, np.: Great! Well done! itp. Korzystanie z pomocy dydaktycznych, np. plansz lub modeli przedmiotów, przemawia do wyobraźni dziecka i ułatwia zapamiętywanie. Ucząc języka obcego nauczyciel powinien często korzystać z magnetofonu lub odtwarzacza CD jako niezbędnego środka do nauki rytmicznych piosenek, wyliczanek czy wierszyków. Wielokrotne chóralne powtarzanie w nauce języka obcego ma ogromne znaczenie ze względu na prawidłowość wymowy i akcentu. Należy często wracać do tego, czego dzieci nauczyły się wcześniej, gdyż zapominanie następuje u nich bardzo szybko. Naukę trzeba rozpocząć od kręgu zainteresowań najbliższych dziecku (np. dom, rodzina, zwierzęta, zabawki, itp.) 1
- Nie należy uczyć małych dzieci gramatyki. Dzieci w tym wieku uczą się konkretnych wyrażeń i zwrotów automatycznie, zbyteczne jest analizowanie przy tym kategorii i reguł gramatycznych, choć można zwrócić uwagą na pewne prawidłowości (np. kiedy mówimy there is, a kiedy there are ). Nauczyciel powinien pamiętać także o tym, by tempo zajęć było wartkie, by zbyt długo nie koncentrować dzieci na jednym rodzaju ćwiczeń. Dobre rezultaty daje przeprowadzenie krótkiej gimnastyki z poleceniami w języku angielskim (np. Jump! Dance! Clap your hands! Turn around! itp.) lub zabawy ruchowej do piosenki czy rymowanki. Warto także kilka minut poświęcić na wykonanie przez dzieci rysunku lub kolorowanie. W pracy z małymi dziećmi, a szczególnie w początkowym okresie nauki, bardzo ważne jest wprowadzenie przyjaznej, serdecznej atmosfery i zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa. Można to osiągnąć pozwalając, by głośno odpowiadali tylko,,ochotnicy, ponieważ niektórzy uczniowie będą potrzebowali więcej czasu na słuchanie i rozumienie oraz oswojenie się z nową sytuacją. Należy dbać o to, aby dziecko miało czas na zastanowienie się nad swoją wypowiedzią oraz aby każdy, kto ma ochotę się wypowiedzieć, mógł to uczynić. Przykłady zabaw do wykorzystania podczas zajęć językowych Zabawy metodą TPR (Total Physical Response reagowanie całym ciałem) Metoda ta polega na rozumieniu i wykonywaniu instrukcji wydawanych przez nauczyciela. Dzieci nie muszą utrzymywać werbalnego kontaktu z nauczycielem, wystarczy, że wypełniają jego polecenia. z czasem dzieci same mogą wydawać polecenia kolegom i koleżankom. Zabawa Teddy Bear Nauczyciel trzyma przed sobą misia wydając komendy. Dzieci naśladują czynności wykonywane przez maskotkę, np.: Teddy Bear, Teddy Bear clap your hands! Teddy Bear, Teddy Bear turn around! Teddy Bear, Teddy Bear point to your nose! Teddy Bear, Teddy Bear touch your toes! 2
Nauczyciel może też nauczyć dzieci piosenki pt. Teddy Bear. Teddy Bear, Teddy Bear touch the ground! Teddy Bear, Teddy Bear turn around! Teddy Bear, Teddy Bear point to the door! Teddy Bear, Teddy Bear say Hallo. Teddy Bear, Teddy Bear jump up high! Teddy Bear, Teddy Bear reach for the sky! Teddy Bear, Teddy Bear count to five! Teddy Bear, Teddy Bear that s all right! Do łączenia muzyki z ruchem doskonale nadaje się też piosenka Head and shoulders. Śpiewa się ją trzy razy, za każdym razem szybciej. Dzieci pokazują przy tym części ciała, o których śpiewają. Head and shoulders, knees and toes, knees and toes. Eyes and ears and mouth and nose, mouth and nose. Head and shoulders, knees and toes, knees and toes, knees and toes! Rymowanka Touch your arm jest także bardzo lubiana przez maluchy. Mówi się ją kilka razy, za każdym razem szybciej oraz wykonuje się zawarte w niej czynności. Number one touch your arm! Number two touch your shoe! Number three touch your knee! Number four touch the floor! Naśladowanie zwierząt Nauczyciel mówi po angielsku nazwę zwierzęcia, którego dzieci próbują naśladować, wydając przy tym odgłosy mające go przypominać. Oczywiście nauczyciel musi dzieci wcześniej zapoznać z nazwami zwierząt, demonstrując ich sylwety na ilustracjach. w tej zabawie można wykorzystać takie nazwy zwierząt, jak: a dog, a cat, a bird, a mouse, a rabbit, a frog, a fish, a lion, a monkey, an elephant, itp. Kolory zabawa z piłką Nauczyciel rzuca kolejno do dzieci piłkę wypowiadając w języku angielskim jakiś kolor. Dziecko łapie piłkę, a następnie odrzuca nauczycielowi tłumacząc na język polski usłyszany kolor. Nauczyciel może się z dziećmi umówić, by nie łapały piłki, gdy usłyszą black (czarny). 3
Zabawę można zmodyfikować (nauczyciel rzucając piłkę mówi kolor po polsku, a dziecko odrzucając ją mówi po angielsku). Powitanie w parach Zabawę można przeprowadzić, gdy dzieci znają już nazwy części ciała. Dzieci dobierają się parami. Nauczyciel wydaje komendy, a dzieci dotykają się danymi częściami ciała, np.: Shoulder to shoulder; Knee to knee; Head to head; Arm to arm; itp. Simon says Zabawa polega na tym, że dzieci wykonują znane z wcześniejszej nauki komendy nauczyciela, tylko wtedy, gdy komenda poprzedzona jest zwrotem Simon says, np.: Simon says touch your ears! (dzieci dotykają swoich uszu) Simon says clap your hands! (dzieci klaszczą) Turn around! ten, kto wykonał tę czynność odpada na chwilę z gry, gdyż komenda nie została poprzedzona słowami Simon says! Zgadywanki Dzieci bardzo lubią tego typu zabawy. Można tu wykorzystać niezbędne w tym okresie nauki ilustracje, tzw. flashcards. Nauczyciel przygotowuje zestaw tematyczny, np. Toys (Zabawki) i losuje jedną ilustrację nie patrząc na obrazek. Odwraca ją w kierunku dzieci i próbuje zgadnąć, co jest na obrazku. Dzieci muszą zrozumieć nauczyciela i odpowiedzieć mu czy ma rację, np.: Nauczyciel wylosował lalkę - Is it a doll? Nauczyciel wylosował pociąg Is it a car? YES NO, it s a train. Podobnie można bawić się z ilustracjami przedstawiającymi zwierzęta, pojazdy, kolory lub liczby. Inną zgadywanką jest zabawa What have i got in my box? Nauczyciel chowa w pudełku rzecz lub ilustrację związaną z określonym tematem i pyta: What have i got in my box? Dzieci kolejno zgadują, co może być w pudełku. Jeśli zgadną nauczyciel wyjmuje daną rzecz czy ilustrację. Zabawę można zmodyfikować. Nauczyciel chowa w pudełku przedmiot o wyraźnym kształcie. Dziecko wkłada rączkę do pudełka i nie podglądając próbuje zgadnąć, co jest w środku. 4
Atrakcyjną dla małych dzieci jest też zabawa: Who stole the cookies? Polega ona na przeprowadzeniu mini-dialogu między uczestnikami zabawy. Nauczyciel zaczyna zabawę oskarżając jedno z dzieci o kradzież ciasteczek: Kasia stole the cookies from the cookie box! Kasia odpowiada: Who? Me? Nauczyciel: Yes, you! Not me! Nauczyciel: Then who? Kasia przerzuca winę: Tomek stole the cookies from the cookie box! Who? Me? Yes, you! Not me! Then who? Ola stole the cookies from the cookie box! itd. Przedstawione tu zabawy bardzo urozmaicają zajęcia językowe z małymi dziećmi. Maluchy chętnie się bawią i nawet nie zdają sobie sprawy, że przy okazji uczą się zapamiętując słownictwo oraz kształtując prawidłową wymowę i akcent. Propozycje wielu ciekawych piosenek i zabaw przy muzyce można znaleźć w książkach z cyklu i can sing Anny Wieczorek, wydanych przez PWN. Do książeczek dołączona jest kaseta lub płyta CD z nagraniami piosenek oraz ich wersjami instrumentalnymi. Bibliografia 1. A. Wieczorek E. Skiba,,Program nauczania j.angielskiego dla klas i III Wydawnictwo Szkolne PWN 1999 2. A. Wieczorek,,I can sing piosenki po angielsku dla najmłodszych Wydawnictwo Szkolne PWN 2000 3. E. Zajdel,,Przewodnik metodyczny do podręcznika Learn with us Kielecka Oficyna Wydawnicza,,MAC S.A. Kielce 2000 5