... kod ucznia WOJEWÓDZKI KONKURURS JĘZYKA POLSKIEGO ETAP SZKOLNY Wojna nigdy nie kończy się dla tych, co walczyli. /C. Malaparte/ Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. Czas pracy: 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 46 Arkusz liczy 7 stron i zawiera 24 zadania. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli zauważysz usterki, zgłoś Komisji Konkursowej. Pisz czytelnie. Nie używaj korektora. W zadaniach wielokrotnego wyboru (w których podano odpowiedzi: A, B, C, D) zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem X. W razie pomyłki odpowiedź błędną otocz kółkiem. Pracuj samodzielnie. Powodzenia! 1
Tekst I. Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty) 1. Od bomb i samolotów wybaw nas, Panie, Od czołgów i goliatów wybaw nas, Panie, Od pocisków i granatów wybaw nas, Panie, Od miotaczy min wybaw nas, Panie, Od pożarów i spalenia żywcem wybaw nas, Panie, Od rozstrzelania wybaw nas, Panie, Od zasypania wybaw nas, Panie... (s.41) 2. Litanię tę odmawiały potem inne piwnice (...) Strasznie to chwyciło komentuje. Najczęściej jednak odmawiano modlitwy maryjne różaniec, litanię loretańską, Pod Twoją obronę..., co przeplata się w narracji ze świstem kul i bomb: Oooo Paaani oo Paani... I nagle ( Najświętsze Serce Jezusa ) liczenie raz dwa trzy cztery pięć (...) Zmiłuj się nad nami Coś się wali Pocieszycielko nasza... (s.70) 3. W piwnicy na Starówce zbudowano polowy ołtarz, na którym pipiły się świeczuchny. Przy tym ołtarzu odmawiano na przemian bo to jednakowa liturgia modlitwy i... czytano konspiracyjne gazetki. Celebransem był Swen, choć wynikało to nie tyle z jego pobożności, co z aktorstwa. Przedtem te modlitwy były nieco monotonne. Ze Swenem zrobiło się od razu ciekawie. I sensowniej. Swen bowiem pełnił także funkcje duszpasterskie, np. zwrócił się do wszystkich od ołtarza : - Proszę państwa, przysięgnijmy sobie, że nie będziemy się kłócili. - Przysięgamy... powtórzył pokornie cały tłum. I nawet to pomagało. Przynajmniej na pewien czas. A potem znowu Swen to powtórzył. I schron znów pokornie przyrzekł sobie. I znów pomogło na ileś. Więc jednak nie takie gołosłowne. (s. 42) Zadanie 1. (0-1) Napisz, gdzie i kiedy rozgrywają się wydarzenia przedstawione w tekście I.... Zadanie 2. (0-1) Nazwij podkreślone w tekście I środki stylistyczne.... 2
Zadanie 3. (0-1) Napisz, kto jest nadawcą, a kto odbiorcą treści zawartej w 1. akapicie tekstu I.... Zadanie 4. (0-1) Wypisz z tekstu I dwie apostrofy.... Zadanie 5. (0-1) W zdaniu I schron znów pokornie przyrzekł to sobie. wyrazy podkreślone pozostają w związku A. głównym. B. rządu. C. przynależności. D. zgody. Zadanie 6. (0-1) Określ trzema przymiotnikami język utworu (tekstu I).... Zadanie 7. (0-1) Zaznacz odpowiedź nieprawdziwą. Pamiętnik to A. utwór o wydarzeniach autentycznych. B. utwór o przeżyciach i uczuciach autora. C. utwór pisany na bieżąco. D. utwór pisany z perspektywy czasu. Zadanie 8. (0-1) Antonimem wyrazu monotonny jest wyraz A. zmienny. B. normalny. C. stały. D. statyczny. Zadanie 9. (0-1) Wypisz znaki interpunkcyjne, które nie wystąpiły w tekście I.... Zadanie 10. (0-2) Zamień mowę zależną na niezależną. Swen powiedział, żebyśmy się już nigdy więcej nie kłócili.... Zadanie 11. (0-2) Uzupełnij pozostałe formy czasownika. Liczba pojedyncza Liczba mnoga 1. osoba -... 1. osoba - pamiętajmy 2. osoba -... 2. osoba -... 3. osoba -... 3. osoba -... 3
Zadanie 12. (0-5) Zredaguj krótką notatkę o Pamiętniku z powstania warszawskiego, która mogłaby być zamieszczona na okładce pierwszego wydania dzieła i zachęcałaby do jego przeczytania. Tekst II. Krzysztof Kamil Baczyński Elegia o... [chłopcu polskim] Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą, haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią, malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg, wyszywali wisielcami drzew płynące morze. Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć, gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami. Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg, przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg. I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc, i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut - zło. Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką. Czy to była kula, synku, czy to serce pękło? 20 III 1944r. K. K. Baczyński, Elegia o...[chłopcu polskim], [w:] Po stronie nadziei, Warszawa 1997. Zadanie 13. (0-1) Kim jest postać wypowiadające się w wierszu i do kogo się zwraca?... 4
Zadanie 14. (0-1) Jakie wydarzenie historyczne miało wpływ na dorastanie młodego człowieka będącego adresatem wiersza?... Zadanie 15. (0-1) Podaj jedną cechę świata ukazanego w pierwszej zwrotce wiersza. Nie cytuj.... Zadanie 16. (0-1) Czemu służą zdrobnienia zastosowane w Elegii o...[chłopcu polskim]?... Zadanie 17. (0-1) Co oznacza gest pożegnania ziemi przez chłopca?... Zadanie 18. (0-1) Wyjaśnij, co było tragiczne w dorastaniu bohatera wiersza i jego rówieśników....... Zadanie 19. (0-1) We fragmencie haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią znajdują się A. epitety i animizacja B. kontrast i porównanie C. metafora i epitety D. epifora i personifikacja Zadanie 20. (0-1) Pierwsza strofa wiersza jest wypowiedzeniem wielokrotnie złożonym, które składa się z A. 3 wypowiedzeń składowych. B. 4 wypowiedzeń składowych. C. 5 wypowiedzeń składowych. D. 6 wypowiedzeń składowych. Zadanie 21. (0-1) W wierszu występują tylko rymy A. dokładne. B. niedokładne. C. męskie. D. parzyste. Zadanie 22. (0-2) Wyjaśnij, na czym polega związek utworów: Pamiętnik z powstania warszawskiego i Elegia o...[chłopcu polskim] z biografią ich twórców............. 5
Zadanie 23. (0-1) Wypisz przykłady co najmniej trzech, innych niż literackie, dzieł sztuki, które upamiętniają tragiczne czasy II wojny światowej....... Zadanie 24. (0-16) Zredaguj wypowiedź na wybrany temat: 1. Napisz charakterystykę dowolnie wybranego bohatera literackiego, w której wyeksponujesz cechy świadczące o jego trudnym dorastaniu spowodowanym sytuacją polityczną (wojną, zaborami itp.). 2. W imieniu syna żołnierza-powstańca napisz list pożegnalny skierowany do matki. Pamiętaj, że twoja praca powinna zajmować minimum 2/3 wyznaczonego miejsca. 6
7