Scenariusz lekcji języka polskiego w kl. II Gimnazjum

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Scenariusz lekcji języka polskiego w kl. II Gimnazjum"

Karol Jastrzębski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Barbara Wójcik Nauczyciel ZS Nr 1 w Goworowie Scenariusz lekcji języka polskiego w kl. II Gimnazjum Temat: Sny, cojakmotyldrżą i koszmar ponurej apokalipsy w wierszu K.K. Baczyńskiego Elegia o...[chłopcu polskim]. Cel operacyjny poznanie wiersza K.K. Baczyńskiego Elegia o... [chłopcu polskim] i na tej podstawie losu wielu chłopców walczących o wolność ojczyzny z okupantem hitlerowskim, konkretyzacja pojęcia: liryka inwokacyjna, bogacenie słownictwa uczniów, doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji utworu lirycznego (określenie sposobu kreacji podmiotu lirycznego i monologu lirycznego, ustalenie typu liryki, dostrzeganie środków stylistycznych, odczytywanie głównej myśli utworu), kształcenie umiejętności dostrzegania związków między literaturą i historią, doskonalenie umiejętności korzystania ze słownika terminów literackich i słownika języka polskiego. Cel nieoperacyjny: budzenie zainteresowania liryką Baczyńskiego, kształtowanie postawy szacunku dla Polaków walczących o wolność kraju w czasie II wojny światowej, kształtowanie postawy antywojennej. Środki dydaktyczne: album Wojna i dziecko (H. Boczek, J. Wilczur), Słownik terminów literackich, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Słownik wyrazów bliskoznacznych. Metody dydaktyczne: poszukująca, oglądowa. 1

.. [chłopcu polskim] i na tej podstawie losu wielu chłopców walczących o wolność ojczyzny z okupantem hitlerowskim, konkretyzacja pojęcia: liryka inwokacyjna, bogacenie słownictwa uczniów,

2 Tok lekcji 1. Zapis tematu. Przypomnienie znaczenia wyrazu apokalipsa. 2. Uświadomienie uczniom celu zajęć: możliwie pełna i wyczerpująca analiza i interpretacja wiersza K.K. Baczyńskiego. 3. Odczytanie wiersza. 4. Rozmowa prowadzącej z uczniami na temat utworu według schematu: Dominanta kompozycyjna: Sytuacja wyznania Ogniwo 1 kto mówi? podmiot liryczny (matka) czas (czas gramatyczny) jak mówi? co mówi? przeszłość emocjonalnie, patetycznie (słownictwo: metaforyka znak: krzyż) pożegnanie, lament, płacz (ton żalu, elegii) Ogniwo 2 Adresat chłopiec polski (młody niewinny, skazany wojną) żołnierz (walczy z bronią wręku i ginie) syn (jasny synek, syneczek) Ogniwo 3 Język liryka inwokacyjna (monolog liryczny jest wypowiedzią matki kierującej swe słowa do syna) obrazy poetyckie (kontrast deformacja) tropy stylistyczne (metafory, porównania, epitety, animizacja, pytania retoryczne) 5. Powrót do tematu lekcji, do jego zapisu. Jest on zbudowany na zasadzie kontrastu. Z jednej strony sny co jak motyl drżą (szerzejświat dobra) z 2

podmiot liryczny (matka) czas (czas gramatyczny) jak mówi? co mówi?

3 drugiej koszmar ponurej apokalipsy (szerzej: świat zła). Słowo koszmar kojarzy się w tym kontekście ze złowieszczym niedobrym snem. Tekst nie upoważnia do tego, by los chłopca w nim przedstawiony traktować jako właśnie sen. Była to przecież rzeczywistość. W tym miejscu warto przedstawić kilkanaście fotografii młodziutkich powstańców walczących z niemieckim najeźdźcą z albumu Wojna i dziecko. Prowadząca informuje równocześnie o celu zabiegu dydaktycznego: przedstawione fotografie udowadniają, że tragicznylos dziecka nie jest tylko poetycką fantazją, że nie jest przypadkiem odosobnionym, przeciwnie dotyczy wielu młodych Polaków, jest przeżyciem całego pokolenia. 6. Redagowanie tabeli: w jednej rubryce uczniowie zapisują to,comożna przypisać snom,cojakmotyldrżą, w drugiej zaś to, co jest koszmarem apokalipsy. Sny co jak motyl drżą syneczku jasny synku Koszmar ponurej apokalipsy haftowali smutne oczy rudą krwią malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg wyszywali wisielcami drzew płonące morze ścieżki powycinał żelaznymi łzami odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg czarna broń noc jak się jeżywdźwięku minut zło kula, pęknięte serce WNIOSEK: Świat dobra i piękna światsynów,cojakmotyldrżą właśnie istnieje. Ogranicza się tylko do czułych zwrotów matczynych. Świat zewnętrzny jest pełen okropności, jest złem. Dominuje ono wyraźnie. Towarzyszy chłopcu ciągle i wszędzie, osacza go. 7. Ćwiczenia słownikowe. Za pomocą słownika wyrazów bliskoznacznych i słownika frazeologicznego uczniowie określają dwa światy w wierszu Baczyńskiego: sny, co jak motyl drżą błogie, łagodne, barwne, fantastyczne, rozkoszne (słownik frazeologiczny hasło sen ), piękne, ładne, śliczne, cudowne, czarowne, zachwycające (słownik wyrazów bliskoznacznych hasło piękny ); koszmar ponurej apokalipsy ciężki, niespokojny, dręczący, męczący, okropny, straszny, trapiący, złowieszczy, zły ( słownik frazeologiczny hasło sen ). 8. Prowadząca zwraca uwagę uczniów na epitety metaforyczne, które znacznie wzbogacają zakres treści utworu: 3

W tym miejscu warto przedstawić kilkanaście fotografii młodziutkich powstańców walczących z niemieckim najeźdźcą z albumu Wojna i dziecko.

4 ściegi pożóg (drzew) morze hafty ręczne lub ślady pożarów ogromny zbiornik ogrom drzew maszynowe wzory zniszczeń wodny rudą krwi żelaznymi łzami rdzawy, krew zastygła mocny, stalowy, łzy spowodowane zardzewiały (na broni) twardy, broń, karabin zabijaniem bohen trwóg jeży się zło chleb, strawa codzienność wojenna nastroszyć zło, które wzbiera codzienna strachu i bólu sterczeć otacza, atakuje 9. Podsumowanie analizy i interpretacji dłuższe wypowiedzi uczniów. Prowadząca zwróci uwagę na ponadczasowy, ahistoryczny charakter wiersza. Powstał on co prawda w określonej sytuacji historycznej, jest datowany 20 marca 1944, dotyczy okupacji hitlerowskiej, ale trzeba powiedzieć, że wiersz ten protestuje nie tylko przeciw II wojnie światowej, jest protestem przeciwko wojnie jako zjawisku historii. Ci, którzy zniszczyli los polskiego dziecka, to Niemcy taka jest prawda historyczna. Ale oni totakże ci wszyscy, którzy wywołują każdą inną wojnę. 10. Zadanie pracy domowej. a) Wyjaśnij za pomocą słownika terminów literackich pojęcie elegia. Uzasadnij użycie tego słowa przez K.K. Baczyńskiego w tytule wiersza. b) Napisz list wyznanie chłopca z wiersza Baczyńskiego. List powinien zawierać opis snów, co jak motyl drżą i opis tragicznej rzeczywistości koszmaru ponurej apokalipsy adresatem ma być 4

Podsumowanie analizy i interpretacji dłuższe wypowiedzi uczniów. Prowadząca zwróci uwagę na ponadczasowy, ahistoryczny charakter wiersza.

5 matka. Spróbuj dostosować stylistykę i nastrój wypowiedzi do następującego początku: Nie wiem, mamo, czy to była kula. Nie wiem, czy to serce pękło. Bo krwi i ran wiele. Tych prawdziwych i tych, które nosi się w sobie, nie znaczonych czerwienią. Wołam Cię stamtąd, szepcę zaklęcie wieków wiecznych, wołam gwiazdę czarów, Ciebie, modlę się słowem jasnym jak słonecznik, matusiu, matusiu, pomóż mi przetrwać złą ciemność, przywróć mi sny, co jak motyl drżą... Prowadząca informuje uczniów, żewtekście sparafrazowała następujący fragment wiersza J. Czechowicza Jednakowo : szepcą zaklęcia wieków wiecznych, wołają gwiazdę czarów, słowo jak słonecznik matusiu. 5

Wołam Cię stamtąd, szepcę zaklęcie wieków wiecznych, wołam gwiazdę czarów, Ciebie, modlę się słowem jasnym jak słonecznik, matusiu, matusiu, pomóż mi przetrwać złą

Podobne dokumenty

WOJEWÓDZKI KONKURURS JĘZYKA POLSKIEGO ETAP SZKOLNY

... kod ucznia WOJEWÓDZKI KONKURURS JĘZYKA POLSKIEGO ETAP SZKOLNY Wojna nigdy nie kończy się dla tych, co walczyli. /C. Malaparte/ Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo