Dlaczego profilaktyka nowotworów?



Podobne dokumenty
Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ

Europejski kodeks walki z rakiem

Europejski Kodeks Walki z Rakiem

Profilaktykę dzielimy na:

JAK DBAĆ O ZDROWIE czyli EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej

Kodeks Walki z Rakiem

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

Profilaktyka Raka Piersi i Raka Szyjki Macicy prezentacja dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych

Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu

Sztum, dnia 10 lutego 2015r.

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Programy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność

Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM

Strona 1 z 7 ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ

PRACA ZALICZENIOWA Z PRAKTYK ZAWODOWYCH ODDZIAL GINEGOLOGICZNO POŁOŻNICZY

Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych

Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z

Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego

Personalizowana profilaktyka nowotworów

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

lek. Łukasz Mądry Oddział urologii Szpital Miejski Nr 4 w Gliwicach

Konsekwencje złych nawyków zdrowotnych dzieci i młodzieży dla rozwoju chorób nowotworowych w wieku dorosłym. Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz

Zachorowalność i zgony na nowotwory złośliwe w powiecie szczecineckim w latach

Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział Analiz i Statystyki Medycznej

EPIDEMIOLOGIA I PROFILAKTYKA WYBRANYCH NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne

NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim,

Rak gruczołu krokowego

Światowy Dzień Walki z Rakiem

W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.

Hematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum

Epidemiologia raka szyjki

Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów

Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia

,,Lepiej zapobiegać niż leczyć profilaktyka nowotworu jelita grubego

PROGRAM SZKOŁA PROMUJĄCA PROFILAKTYKĘ ONKOLOGICZNĄ. Dr n. med. Tomasz Mierzwa

RAZEM ZADBAJMY O ZDROWIE

Scenariusz zajęć. Marzanna Kostecka-Biskupska, Jadwiga Zapała

Scenariusz zajęć. Przepis na życie bez raka. Szkoła Promująca Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.

SPIS TREŚCI WSTĘP... 13

Co powinien wiedzieć każdy pacjent publicznej opieki zdrowotnej? Kinga Wojtaszczyk

EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM. Dorota Stępień Świętokrzyskie Centrum Onkologii Zakład Epidemiologii Nowotworów

PILOTAŻOWY PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE ZAGNAŃSK NA LATA

DZIEŃ lat lat EUROPEJSKI. Walki z Rakiem Piersi


Co powinien wiedzieć każdy pacjent publicznej opieki zdrowotnej? Kinga Wojtaszczyk

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?

Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Wszyscy jesteśmy narzędziami w rękach losu, musimy jednakże postępować w taki sposób, jak gdyby było inaczej - odparła czarownica.

Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Oddział Analiz i Statystyki Medycznej

Szkoła Podstawowa nr 28 im. Królowej Jadwigi w Bytomiu. jako szkoła promująca zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem

Czym jest nowotwór złośliwy?

Paszport zdrowej kobiety profilaktyka realizowana przez służbę medycyny pracy

statystyka badania epidemiologiczne

Rak piersi Czy można przewidzieć, która z nas zachoruje? dr n. med. Małgorzata Kubasiewicz - radiolog

Krzysztof Krzemieniecki. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Onkologii Klinicznej. Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Programy polityki zdrowotnej w onkologii. Jerzy Gryglewicz Warszawa 14 grudnia 2017 r.

Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy

Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego

REGULAMIN. Konkursu na zaprojektowanie plakatu promującego. Kodeks Walki z Rakiem

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Epidemiologia. Czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne. Polipy gruczołowe. Predyspozycje genetyczne. Rak jelita grubego. Zachorowalność w 2003 roku:

Uchwała nr XXV/206/2013 Rady Gminy Stawiguda z dnia 21 maja 2013 r.

wiek lat bez objawów raka jelita grubego Więcej Na czym polega kolonoskopia?

Rak prostaty męska sprawa. Dr med. Piotr Machoy

Paszport zdrowej kobiety profilaktyka realizowana przez służbę medycyny pracy

Służba Zdrowia nr z 23 marca Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk

EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM

Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu trendy zmian w latach

PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ

Profilaktyka raka szyjki macicy

Jerzy Błaszczyk. Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu w latach lat obserwacji epidemii

Wczesne rozpoznawanie i profilaktyka najczęstszych nowotworów złośliwych

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi

Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.

PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH 4

AUTOR: KATARZYNA MARCINIAK- HELIŃSKA NA BAZIE ZASOBÓW INTERNETU

Kodeks zdrowego a Rafał ł Warszawa 2013

Rak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z NOWOTWORAMI ZŁOŚLIWYMI. został sporządzony, przez Komisję Ekspertów Onkologii

STATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA PŁUCA

CHOROBY NOWOTWOROWE. Dym tytoniowy zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych!

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO

EPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne

Biochemiczne markery nowotworowe

Europejski Kodeks Walki z Rakiem

PROFILAKTYKA SCHORZEŃ PIERSI

Bądź Zdrowa. Badaj się.

Transkrypt:

Zbigniew Ciosek Sztum, 10.02.2015 Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Dlaczego profilaktyka nowotworów? - najczęstsza przyczyna zgonów u kobiet -druga przyczyna zgonów u mężczyzn po chorobach układu krążenia. -tendencja wzrostowa zachorowalności szczególnie u kobiet - nadal znacznie gorsza wykrywalność wczesnych nowotworów i gorszy odsetek przeżywalności w stosunku do średniej europejskiej. to czy zachorujemy na raka zależy od naszych genów, wieku i trybu życia Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Zachorowalność na nowotwory-polska mężczyźni kobiety 1980 34074 30746 2010 70024 70540 Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Umieralność z powodu nowotworów mężczyźni kobiety 1980 33183 26519 2010 51817 40793 Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Dlaczego wybór takich nowotworów? Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Nowotwory-częstość zgonów 2010 Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Polska na tle Europy-zachorowania Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem -efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Polska na tle UE-umieralność

Pięcioletnie przeżycia w Polsce Nowotwory

Dlaczego profilaktyka?-bo to medycyna przyszłości - nieporównywalne szanse dla pacjenta-większe możliwości wyleczenia nowotworu we wczesnym stadium i mniejsza uciążliwość terapii, -najtańsza / wykrycie i leczenie wczesnego nowotworu wielokrotnie tańsze od kosztów leczenia nowotworu zaawansowanego/-zostaje więcej środków dla pozostałych pacjentów identyfikacja populacji ze stanami przednowotworowymi, obciążeniem rodzinnym i wprowadzenie nadzoru nad grupami ryzyka.

Czym jest profilaktyka w chorobie nowotworowej To wszystkie podejmowane działania mające na celu zapobieganie powstaniu choroby nowotworowej /lub zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia/ Profilaktyka pierwotna Profilaktyka wtórna Profilaktyka trzeciorzędowa

Profilaktyka pierwotna mająca na celu utrwalenie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia i zapobieganie szerzeniu się niekorzystnych wzorców zachowań, w odniesieniu do osób zdrowych przez: wyeliminowanie lub ograniczenie środowiskowych czynników ryzyka związanych z paleniem tytoniu, piciem alkoholu, niewłasciwymodżywianiem, otyłością, brakiem aktywności fizycznej,

Profilaktyka pierwotna cd. ograniczenie ryzyka infekcji związanych z rakiem / HPV wirus brodawczaka ludzkiego-szczepienia /. edukacja dotycząca właściwej ekspozycji na słońce / czerniak i inne nowotwory skóry/ ograniczenie zanieczyszczenia środowiska substancjami rakotwórczymi / gospodarka odpadami/- większość nowotworów

Profilaktyka pierwotna-narzędzia edukacja środowisk medycznych, grup społeczno zawodowych/ zakłady pracy, koła gospodyń, związki emerytów, nauczyciele!!!/ edukacja młodzieży w szkołach!-promocja zachowań prozdrowotnych działania legislacyjne- ścisłe egzekwowanie zakazu spalania śmieci w gospodarstwach domowychszczególnie plastikowych butelek-benzopiren- bardzo silny karcinogen!!!!!!!!!, stwarzanie warunków do aktywności fizycznej, gminne i powiatowe programy edukacyjne propagujące zachowania prozdrowotne.

Profilaktyka wtórna Zapobieganie konsekwencjom choroby przez jej wczesne wykrycie i leczenie/ programy badań przesiewowych mające na celu wykrycie osób chorych w populacji lub osób u których rozwinie się choroba nowotworowa- stany przednowotworowe/

Profilaktyka trzeciorzędowa Działania mające na celu ograniczenie rozwoju choroby nowotworowej i jej powikłań- leczenie i rehabilitacja, nadzór nad pacjentem po leczeniu.

Nowotwory-czynniki ryzyka Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Nowotwory a wiek mężczyźni- 70% zachorowań po 60 roku życia kobiety - 60% zachorowań po 60 roku życia Tendencja wzrostowa zachorowań u kobiet w 0statnich trzech dekadach. Od 2007 roku zagrożenie powstania nowotworu populacji kobiet jest na poziomie populacji mężczyzn.

Nowotwory a aktywność fizyczna siedzący tryb życia-częstsze występowanie raka jelita grubego, raka piersi i raka trzonu macicy regularna umiarkowana aktywność fizyczna-obniża o 30% ryzyko zgonu z powodu choroby nowotworowej i o 16 % ryzyko zachorowania na nowotwór-badania populacyjne skandynawskie / 30 minut 5x w tygodniu/

Nowotwory a alkohol większe ryzyko nowotworu jamy ustnej, gardła przełyku, krtani, wątroby, piersi u kobiet i odbytnicy u mężczyzn / dopuszczalna dawka 10g/dobę dla kobiet, 20g/dobę dla mężczyzn/ działanie potęgowane przez jednoczesne palenie papierosów/ rak krtani, wątroby, gardła i przełyku/ ograniczenie obu nałogów pozwala na eliminacje 80% nowotworów jamy ustnej i znacznego odsetka nowotworów gardła, krtani i przełyku. Picie przynajmniej 3 porcji alkoholu dziennie zwiększa możliwość wystąpienia raka piersi o 50%

Nowotwory a alkohol większa zapadalność na raka piersi u kobiet pijących w młodym wieku alkohol ma związek ze wzrostem poziomu estrogenów nawet o 35% w połowie cyklu częściej nawrót choroby nowotworowej u kobiet pijących, szczególnie w połączeniu z otyłością znacznie podwyższa ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet z obciążeniem rodzinnym ale po menopauzie 1 drink tygodniowo zmniejsza ryzyko udaru i zawału serca o 35%. Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Nowotwory a dieta jeżeli nie palisz i pijesz alkohol w sposób umiarkowany, najważniejszym czynnikiem kształtującym Twoje zdrowie jest dieta profesor Witold Zatoński jak jeść i pić aby przechytrzyć raka?

Nowotwory a dieta jelito grube, przełyk, nowotwory jamy ustnej, wątroby ograniczenie spożycia soli, pokarmów bogatotłuszczowych, ubogobłonnikowych

Nowotwory a otyłość BMI powyżej 30-podwyższone ryzyko zachorowania raka jelita grubego, gruczolakoraka przełyku, piersi po menopauzie, trzonu macicy, trzustki i nerki rola podwyższonego poziomu insuliny i insulinowego czynnika wzrostu silnie stymulującego wzrost komórek nowotworowych otyłość wieku dziecięcego-zwiększa ryzyko nowotworu złośliwego u dorosłych

Nowotwory a palenie tytoniu 80% nowotworów raka krtani i płuca dotyczy palaczy częstsze zachorowania na raka jamy ustnej żołądka, przełyku, pęcherza, wątroby, gardła 35% zgonów z powodu nowotworów przypisuje się paleniu tytoniu Bierny palacz tytoniu wdycha 10-15 x większe stężenia związków rakotwórczych niż podczas aktywnego palenia.

Jak żyć? jeżeli pić alkohol to rzadko, w niewielkich ilościach i do posiłku nie palić papierosów nie mieć nadwagi /BMI poniżej 25kg/m2/ dieta-co najmniej 5 porcji owoców i warzyw dziennie / 400g/, bogata w błonnik /25g/, białe mięso zamiast czerwonego, redukcja spożycia soli, nie peklować mięsa, zwiększyć regularną aktywność fizyczną do minimum 30 minut 5x w tygodniu Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Jak żyć? nie stosować leków hormonalnych karmić piersią minimum 6 miesięcy ograniczyć opalanie się unikanie infekcji wirusowych-szczepienia, zachowania seksualne Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Rak płuca najczęściej występujący nowotwór złośliwy u mężczyzn na świecie najczęstsza przyczyna zgonu z powodu nowotworu na świecie najczęstszy nowotwór w Polsce pod względem zachorowań i liczby zgonów wywodzi się z nabłonka dróg oddechowych nowotwór tytoniozależny

Rak płuca -epidemiologia palenie tytoniu-rakotwórcze działanie wielu składników dymu tytoniowego- 30 paczkolat-do 60x większe ryzyko zachorowania u mężczyzn, do 20 razy u kobiet, nie chronią filtry i papierosy niskonikotynowe!!!! bierne palenie tytoniu-do 50% niepalących chorujących na raka płuca było biernymi palaczami. pył azbestowy, długotrwała ekspozycja na spaliny węgla i paliw płynnych, metale ciężkie/ kadm, arsen, nikiel/ Promieniowanie jonizujące- przebyta radioterapia Czynniki genetyczne-dziedziczna podatność na rakotwórcze działanie dymu tytoniowego- brak testów

Rak płuca-profilaktyka zaprzestanie czynnego i biernego palenia tytoniu-powrót do średniego zagrożenia populacyjnego-po 15-20 latach od zarzucenia nałogu ograniczenie biernego palenia-zakazy w miejscach publicznych edukacja prozdrowotna!!!!!!!!!!!!!!!! niskodawkowatomografia komputerowa u nałogowych palaczy tytoniu-zwiększa wykrywalność małozaawansowanych raków i zmniejsza umieralność klasyczne RTG klatki piersiowej zwiększa wykrywalność raka płuca ale nie zmniejsza umieralności-wykrywa przypadki już zaawansowane!!

Rak płuca -epidemiologia

Rak płuca -epidemiologia Zachorowania w Polsce mężczyźni kobiety 1980 9041 1503 2010 14819 6052

Rak płuca przeżycia 5-letnie

Rak płuca-umieralność mężczyźni kobiety 1980 10146 1812 2010 16204 6170

Rak płuca na tle UE Zachorowalność

Rak płuca na tle UE-umieralność

Rak szyjki macicy 85% przypadków w krajach rozwijających się 60% zachorowań między 45-65 rokiem życia\ 4% zgonów nowotworowych u kobiet w Polsce w Polsce niewielka tendencja spadkowa zachorowań/ efekt programów profilaktycznych/ 1980-353o zachorowań 2010-3078 zachorowań

Rak szyjki macicy -przeżycia

Rak szyjki macicy na tle UE Zachorowania

Rak szyjki macicy na tle UE Umieralność

Rak szyjki macicy-czynniki ryzyka przetrwała infekcja onkogennym typem virusa brodawczaka ludzkiego/ HPV/-najczęstszej choroby przenoszonej drogą płciową-80% infekcji ma charakter przemijający i nie wszystkie szczepy wirusa są onkogenne/. Przebycie infekcji nie uodparnia przed nastepną! wiek liczba porodów / powyżej 5/. niski status socjoekonomiczny nowotwór w rodzinie

Rak szyjki macicy-profilaktyka unikanie czynników ryzyka-edukacja seksualna i kształtowanie zachowań prozdrowotnych / prezerwatywa nie jest zabezpieczeniem pewnym przed infekcja HPV zwiększenie odporności na czynnik ryzyka-szczepienie HPV najlepiej przed rozpoczęciem współżycia. regularne badania ginekologiczne / także u po szczepieniu/ badanie materiału genetycznego HPV-określenie typów onkogennych propagowanie uczestnictwa w badaniach przesiewowych cytologicznych/ 50 lat badań przesiewowych w UE zmniejszyło śmiertelność o 80%/

Nowotwory jelita grubego- na świecie najczęstszy nowotwór złośliwy u mężczyzn na świecie- 660000/zachorowań rocznie 10 % drugi nowotwór złośliwy u kobiet na świecie- 570000/ zachorowań rocznie- 9% 60% zachorowań w krajach rozwiniętych 2x częściej dotyczy mężczyżń 600 000 zgonów rocznie / czwarte miejsce na świecie umieralność większa u mężczyzn

Nowotwory złośliwe jelita grubego-polska mężczyźni kobiety 1980 2288 2432 2010 6885 7115

Rak jelita grubego/ RJG/ zachorowalność w latach 1980-2010

Przeżycia pięcioletnie RJG

Zachorowalność na tle UE

Umieralność na tle UE

RJG-czynniki ryzyka 90-95% przypadków to zachorowania sporadycznie, 5-10% ma podłoże dziedziczne. wiek- 9 na 10 osób z RJG ma 50 i więcej lat choroby zapalne jelit/ wrzodziejące zapalenie jelita grubego- do 20x wzrost zachorowalności/ zespół metaboliczny/ nadciśnienie, cukrzyca, hipercholesterolemia/- większy wpływ u mężczyzn palenie tytoniu niska aktywność fizyczna rasa częściej u Afroamerykanów i Żydów Aszkenazyjskich

Czynniki ryzyka RJG cd. polipy jelita grubego lub rak jelita grubego w wywiadzie uwarunkowania genetyczne-polipowatość rodzinna- 100% pewności wystąpienia RJG, dziedziczny rak niepolipowaty- 70-80 % pewności wystąpienia RJG niewłaściwa dieta/ wysokotłuszczowa, bogatokaloryczna, ubogobłonnikowa, uboga w wapń. nadużywanie alkoholu- głównie rak odbytnicy, przebyta radioterapia jamy brzusznej rodzinne występowanie raka jelita grubego. Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Profilaktyka RJG w miarę możliwości eliminacja czynników ryzyka i rozpoznanie grup ryzyka / wywiad/ edukacja o objawach alarmowych RJG- krew stolcu / jawna lub utajona/, zmiana rytmu wypróżnień, bolesne parcia na stolec, niedorkrwistość niedoborowa kolonoskopiajako badanie przesiewowe-największa skuteczność w wykrywaniu RJG i zapobieganiuwykrywanie i usuwanie polipów jelita grubego. Powtarzana co 10 lat kolonoskopiazapobiega powstaniu 60-90% RJG.

Profilaktyka RJG Narodowy Zwalczania Chorób Nowotworowych-każda osoba w wieku 50-69 lat poddawana kolonoskopiii osoby w wieku 40-49 lat z RJG w najbliższej rodzinie/ rodzeństwo, rodzice/ -zgłaszalność mimo imiennych zaproszeń w Warszawie-do 30%, w USA 50%, Japonia -80%

Czerniak skóry nowotwór wywodzący się z melanocytów-komórek barwnikowych skóry główna przyczyna zgonów na nowotwory złośliwe skóry wysoki odsetek wyleczeń pod warunkiem wczesnego wykrycia/ grubość zmiany poniżej 1 mm/-97% przeżyć 10 letnich. bardzo złe rokowania w postaciach zaawansowanych

Czerniak skóry-zachorowalność mężczyźni kobiety 1980 265 346 2010 1195 1346

Czerniak skóry-zachorowalność

Czerniak skóry przeżycia 5-letnie

Czerniak-zachorowalność na tle UE

Czerniak-umieralność na tle UE mężczyźni kobiety 1980 200 186 2010 620 570

Czerniak skóry czynniki ryzyka nadmierna ekspozycja na promieniowanie UVA i UVB / słońce, solarium/- 4x wizyta rocznie w solarium- 11% wzrost ryzyka czerniaka kumulacyjna ekspozycja-przebyte oparzenia słoneczne, szczególnie w dzieciństwie- jasny fenotyp skóry / rasa biała, włosy rude lub jasne, skłonność do oparzeń słonecznych/ wiek i płeć- częściej u kobiet, zachorowalność wzrasta z wiekiem czerniak skóry w wywiadzie/ 10% wzrost/ mnogie znamiona/ minimum 5 znamion powyżej 6 mm/. Zespół znamion dysplastycznych-dziedziczny, powyżej 50 znamion o wymiarze min. 2 mm znamiona wrodzone immunosupresja/ po przeszczepie/ podłoże genetyczne/ 3% czerniaków/.

Czerniak skóry -profilaktyka eliminacja czynników ryzyka edukacja na temat opalania i solarium- latem-wystarczy dla syntezy witaminy D 4 minuty nasłonecznienia całego ciała lub 12 minut spaceru z odsłonietatwarzą i ramionami, zima- 45 minut spaceru identyfikacja populacji zagrożonej wywiad badania dermatoskopowe znamiom- dermatoskopia immersyjna lub cyfrowa. biopsja wycinająca chirurgiczna z badaniem histopatologicznym/ znamion podejrzanych/. Obserwacja własnej skóry- samobadanie raz w miesiącu! Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Algorytmy diagnostyczne ABCDE A-asymetria-zmiany łagodne są zwykle symetryczne, zmiany atypowe lub wczesny czerniak rosną asymetrycznie B-border-granica-we wczesnym czerniaku nierówne, brzegi karbowane, łuskowate C-color- nierówne zabarwienie zmiany D-diameter- rozmiar powyżej 6mm E-ewolucja-zmiana dotycząca kolory zmamienia, krwawienia, swędzenia, pojawienia się strupa itp..

Czerniak skóry-dermatoskopia Przy pomocy specjalnej lupy z użyciem olejku immersyjnego lub kamery cyfrowej ze światłem spolaryzowanym oglądamy zmiany skórne poszukując zmian złośliwych lub z istniejącym potencjałem zezłośliwienia-co pozwala na właściwą kwalifikację do biopsji wycinającej i rozpoznanie wczesnych całkowicie wyleczalnych form czerniaka. możliwość wykorzystania w badaniach przesiewowych

Rak gruczołu krokowego Gruczoł krokowy- narząd wielkości kasztana położony w miednicy mniejszej, poniżej pęcherza moczowego, otaczający cewkę moczową. Dostępny badaniem palcem przez odbytnicę!!!!- badanie per rectum druga przyczyna zachorowań na nowotwory złośliwe u mężczyzn.

Gruczoł krokowy-epidemiologia 1980-1731 2010-9273

Gruczoł krokowy-przeżycia

Umieralność Polska na tle UE POLSKA 1980-1687 zgonów 2010-3940 zgonów

Rak gruczołu krokowego-czynniki ryzyka wiek- bardzo rzadko występuje przed 50 rokiem życia, 50% chorych ma ponad 70 lat, szczyt zachorowalności- 75 rok życia obciążenie rodzinne-rak stercza w rodzinie-ojciec, brat rasa czarna otyłość i dieta wysokotłuszczowa narażenie na androgeny- męskie hormony płcioweanaboliki, leki, gruczolaki nadnerczy produkujące hormony

Rak gruczołu krokowego-profilaktyka eliminacja / redukcja czynników ryzyka-promocja zachowań prozdrowotnych, identyfikacja osób z obciążeniami genetycznymi i objawami choroby- wywiad Badania profilaktyczne: - badanie prostaty palcem przez odbytnicę- obowiązkowe już gabinecie lekarza rodzinnego!!!- edukacja - badanie PSA- swoisty antygen sterczowy w surowicy-czułość 80% - USG gruczołu krokowego przezbrzusznelub przezodbytnicze/ większa czułość/ Po konsultacji urologa-skierowanie na biopsję gruboigłową przezodbytnicząprostaty / TRUS/osób z nieprawidłowym wynikiem badania profilaktycznego.

Rak piersi u kobiet Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w populacji Polski i UE

Rak piersi epidemiologia 80% przypadków po 50 roku życia! 50% przypadków w wieki 50-69 lat! wyraźny trend wzrostowy zachorowalności POLSKA 1980-5144 zachorowania 2010-15784 UE 330000 zachorowań w 2008 roku

Rak piersi-czynniki ryzyka płeć- 100x częściej niż u mężczyzn wiek- 80% po 50 roku życia obciążenie genetyczne- 5-10% charakter rodzinny- rak piersi u krewnych pierwszego stopnia / Gen BRCA1/BRCA2-80% pewności powstania raka piersi. wczesny wiek pierwszej i późny ostatniej miesiączki późna pierwsza ciążą-wyraźne znaczenie gdy po 35 rż karmienie piersią-zdania podzielone-raczej działanie ochronne hormonoterapia zastępcza, antykoncepcja hormonalna w wieku nastoletnim

Rak piersi czynniki ryzyka cd. styl życia-dieta bogatotłuszczowa, alkohol, / papierosy?/ inne nowotwory w przeszłości- rak jajnika, rak macicy zmiany łagodne w piersi z potwierdzeniem rozrostu atypowego. typ budowy piersi- gęsta tkanka gruczołowa przebyte napromienianie np. chłoniaka

Rak piersi profilaktyka eliminacja/redukcja czynników ryzyka identyfikacja grup ryzyka i przeprowadzanie badań samobadanie piersi-edukacja- każda zmiana wyglądu piersi, każdy wyczuwalny guzek, wydzielina, szczególnie krwista wymagają weryfikacji badania przesiewowe-mammografia w wieku 50-69 lat co dwa lata- edukacja celem poprawy zgłaszalnościobecnie do 30% nadzór nad pacjentkami grup ryzyka i badania kontrolne

Rak piersi-profilaktyka opieka nad pacjentami nosicielkami genu BRCA1/2- profilaktyczna mastektomia, terapia Tamoksifenem, profilaktyczne usunięcie jajników-ustalane indywidualnie większa częstotliwość badań profilaktycznych dla pacjentek z obciążeniem rodzinnym rakiem piersi Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Rak piersi -przeżycia

Rak piersi - umieralność 1980r- 1936 zgonów 2010r- 5225 zgonów Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Rak piersi Polska na tle UE zachorowania

Rak piersi-umieralność na tle UE Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13

Dziękuję za uwagę Projekt pn. Uprzedź nowotwór i ciesz się życiem - efektywna profilaktyka chorób nowotworowych oraz promocja zdrowego stylu życia w powiecie sztumskim finansowany ze środków Programu PL13 Ograniczenie społecznych nierówności w zdrowiu Norweskiego Mechanizmu Finansowego