Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw Projekt z 9 marca 2010 r.
Zakres zmian proponowanych w ustawie o zmianie ustawy o systemie oświaty I. Subwencjonowana i powszechna edukacja przedszkolna II. System oceniania jakości edukacji III. System kompleksowego wspomagania szkół IV. Zmiany dotyczące specjalnych potrzeb edukacyjnych V. Zarządzanie edukacją w warunkach niżu demograficznego VI. Nowoczesne kształcenie zawodowe i ustawiczne VII. Zmiany w obszarze oświaty polskiej za granicą VIII. Daty wejścia proponowanych zmian w życie
Subwencjonowana i powszechna edukacja przedszkolna Projekt ustawy zakłada, że jedynymi miejscami edukacji przedszkolnej będą przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego. Proponowana zmiana wynika ze zgłaszanych problemów w zakresie funkcjonowania oddziałów przedszkolnych w szkołach, które są placówkami feryjnymi, przy jednoczesnym nieferyjnym charakterze pracy tych oddziałów i zatrudnionych tam nauczycieli. Proponowane jest objęcie subwencjonowaniem edukacji dzieci 4-letnich i 5-letnich towarzyszące daniu 4-latkom prawa podejmowania edukacji przedszkolnej. U podstaw projektowanych zmian leży również zamiar uelastycznienia systemu opieki nad małym dzieckiem poprzez umożliwienie w zależności od potrzeb objęcia edukacją przedszkolną dziecka 2-letniego, jak i pozostawienia pod opieką żłobkową dzieci do lat 3.
Upowszechnienie wychowania przedszkolnego Wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego dzieci w wieku 3-5 lat wzrósł do 64,6% (50% 3-latków, 64% 4-latków i 81% 5-latków), czyli w przedszkolach jest teraz aż o 250 tys. (20%) dzieci więcej niż w roku szkolnym 2006/2007 90% 80% 70% 60% 50% Dzięki nowym rozwiązaniom w ciągu 3 lat powstało 790 przedszkoli i 1 211 małych form przedszkolnych, głównie na terenach wiejskich, a także 1 388 nowych oddziałów przedszkolnych w szkołach 40% 30% 2006 2007 2008 2009 2010 % trzylatków objętych wych. przedszkolnym % czterolatków objętych wych. przedszkolnym % pięciolatków objętych wych. przedszkolnym
Zarządzanie jakością w polskiej edukacji stan docelowy Ministerstwo Edukacji Narodowej Naczelny Inspektor Jakości Edukacji (wiceminister) Krajowy Ośrodek Jakości Edukacji Krajowy Ośrodek Rozwoju Edukacji Sieć Regionalnych Ośrodków Jakości Edukacji wymaganie wspomaganie Sieć lokalnych Centrów Rozwoju Edukacji
System oceniania jakości edukacji Zasadnicza zmiana w szkołach i placówkach, nad którymi obecnie nadzór pedagogiczny sprawuje kurator oświaty, ewaluację i kontrolę zewnętrzną będą prowadzić jednostki zajmujące się badaniem jakości pracy szkół. Powstaną one na bazie obecnych zasobów kadrowych i lokalowych centralnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz kuratoriów oświaty. Efekt funkcjonowania nowego nadzoru pedagogicznego możliwość prezentowania w jednolitej w całym kraju formie informacji o ocenie pracy szkół (dla dyrektorów i organów prowadzących placówki oraz zamieszczanej w Internecie dla zainteresowanych, np. rodziców). Informacje te będą także narzędziem pomocnym w prowadzeniu polityki oświatowej na poziomie samorządu, regionu i kraju. Zadania kuratora oświaty będą nadal realizowane. Te wynikające ze sprawowania nadzoru pedagogicznego przejmą regionalne ośrodki jakości edukacji (utworzone w każdym województwie), ze stojącymi na ich czele regionalnymi inspektorami jakości edukacji. Pozostałe zadania kuratoriów będą wykonywane przez urzędy wojewódzkie.
Centrum Rozwoju Edukacji Placówka doskonalenia nauczycieli Biblioteka pedagogiczna Poradnia psychologiczno -pedagogiczna Poradnia psychologiczno -pedagogiczna SZKOŁA SZKOŁA SZKOŁA SZKOŁA SZKOŁA
System kompleksowego wspomagania szkół System kompleksowego wspomagania szkół w rozwoju będzie opierać się na centrach rozwoju edukacji (CRE), powstałych z połączenia zadań poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówki doskonalenia nauczycieli i biblioteki pedagogicznej. Od 2016 r. takie kompleksowe wspomaganie szkół będzie zadaniem powiatu. CRE, które mogą być prowadzone również przez organy niepubliczne, docelowo będą finansowane z subwencji oświatowej w sposób proporcjonalny do liczby obejmowanych opieką szkół i uczniów. Szkoła obowiązkowo dokona wyboru centrum, które będzie sprawować nad nią opiekę i podpisze z nim kontrakt określający zarówno obszary standardowego wspomagania, jak i szczególnego wspomagania w danym roku szkolnym. Ważnym elementem budowania systemu wspomagania szkół jest samorząd województwa, którego zadaniem oświatowym będzie prowadzenie w utworzonych wojewódzkich centrach informacji edukacyjno-zawodowej regionalnej publicznej bazy informacji dotyczącej oferty edukacyjnej regionu.
Zmiany dotyczące specjalnych potrzeb edukacyjnych Proponowane jest objęcie dziecka jak najwcześniej specjalistycznym wsparciem i dostrzeganie problemów rozwojowych już od chwili stwierdzenia zagrożenia niepełnosprawnością, tak aby bez zbędnej zwłoki minimalizować bądź eliminować występujące u dziecka zaburzenia rozwojowe. Projektowane rozwiązania to kontynuacja rozpoczętych już działań zmierzających do powstania spójnego modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Według tego modelu nauczyciele dostosowują działania edukacyjno-terapeutyczne do potrzeb edukacyjnych i rozwojowych oraz możliwości psychofizycznych każdego ucznia.
2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 Zmiany demograficzne Wg danych GUS w 2009 r. w Polsce było ok. 1,5 mln młodzieży w wieku 16-18 lat, czyli o ponad 190 tys. mniej (12%) w porównaniu z rokiem 2005 W 2020 r. liczba ta spadnie do poziomu ok. 1 mln osób, czyli będzie mniejsza o 500 tys. (33%) w porównaniu z rokiem 2009 2 200 000 2 000 000 1 800 000 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 Liczba młodzieży w wieku 16-18 lat w latach 2002-2030 Od roku 2005/2006 ze szkół podstawowych ubyło aż 411 tys. uczniów (więcej niż obecne roczniki pierwszoklasistów) 800 000 Źródło: prognoza GUS
Zarządzanie edukacją w warunkach niżu demograficznego Możliwość grupowania placówek wspólne zarządzanie i dodatkowa oferta ze zwiększonej subwencji. W niekorzystnych warunkach demograficznych na bazie rozdrobnionej sieci szkół i placówek będzie można utworzyć większe i silniejsze jednostki systemu oświaty. Grupowanie jako alternatywa dla likwidacji szkół. Grupowanie w silniejsze organizmy, o bardziej rozbudowanej ofercie, będzie mogło dotyczyć: edukacji przedszkolnej i podstawowej, kształcenia ogólnego na poziomie gimnazjalnym i licealnym, szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne, placówek zajmujących się szeroko pojętym wspomaganiem szkół w rozwoju. Przekazywanie zadań oświatowych do prowadzenia będzie możliwe wyłącznie organizacjom działającym w sferze pożytku publicznego, na podstawie precyzyjnie zdefiniowanych procedur konkursowych. Możliwość przekazywania szkół każdej wielkości jest alternatywą dla likwidacji większych placówek.
Edukacja na poziomie podstawowym razem z edukacją przedszkolną Przedszkole Dyrektor zarządzający, koordynator ds. specjalnych potrzeb Przedszkole Przedszkole Szkoła podstawowa Punkt przedszkolny Punkt przedszkolny Punkt przedszkolny Obwód szkoły podstawowej
Edukacja licealna razem z edukacją na poziomie gimnazjalnym Gimnazjum Gmina 1 Dyrektor zarządzający, koordynator ds. doradztwa edukacyjno -zawodowego Liceum ogólnokształcące Gimnazjum Gmina 3 Gimnazjum Gimnazjum Gmina 2
Nowoczesne kształcenie zawodowe i ustawiczne Nowocześniejsze zarządzanie kształceniem zawodowym i ustawicznym to możliwość elastycznej odpowiedzi na potrzeby lokalnego rynku pracy oraz włączanie pracodawców w proces kształcenia i potwierdzania kwalifikacji zawodowych. To także inne reguły dofinansowywania. Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły prowadzić kursy przygotowujące do potwierdzania kwalifikacji zawodowych objęte również subwencjonowaniem oraz być grupowane w centra kształcenia zawodowego i ustawicznego. Dofinansowywanie niepublicznej oferty kształcenia zawodowego dorosłych, w tym kursów kwalifikacyjnych i szkół policealnych, będzie możliwe tylko wtedy, jeśli zostanie zakończone pozytywnie zdanym egzaminem zawodowym.
Kształcenie zawodowe razem z edukacją dorosłych Szkoła policealna Zasadnicza szkoła zawodowa Technikum Kurs zawodowy 1 Gimnazjum i liceum dla dorosłych Kurs zawodowy 3 Kurs zawodowy 2 Współpracujący pracodawcy i uczelnie Baza kształcenia praktycznego Specjalistyczna kadra nauczycieli zawodu Centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego
Centra informacji edukacyjno-zawodowej Planowane jest utworzenie 16 centrów informacji edukacyjno-zawodowej (CIEZ), prowadzonych przez samorządy wojewódzkie, w celu: gromadzenia i udostępniania danych o ofercie edukacyjnej regionu; analizowania, na ile ta oferta odpowiada potrzebom regionu; proponowania rekomendacji dla marszałka województwa o inspirowaniu i wspieraniu zmian w sieci kształcenia zawodowego, ustawicznego, specjalnego; organizowania współpracy szkół i nauczycieli prowadzących kształcenie zawodowe. CIEZ mają w regionie zbierać i udostępniać wszystkim zainteresowanym szczegółowe informacje dotyczące oferty i potencjału: szkół i centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego; ośrodków specjalnych (jak MOS, MOW, SOSW, OREW), w tym kierować dzieci i młodzież do MOS i MOW; placówek rozwijających uzdolnienia dzieci i młodzieży; centrów rozwoju edukacji.
Zmiany w obszarze oświaty polskiej za granicą Przewiduje się stworzenie możliwości zakładania za granicą niepublicznych polskich szkół uzupełniających i ośrodków polskiej edukacji. Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą będzie prowadził ich rejestr oraz sprawował nad nimi nadzór pedagogiczny, będzie zajmował się także prowadzeniem: polskich szkół uzupełniających przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, szkół na terenie kraju prowadzących kształcenie na odległość, ośrodków polskiej edukacji. Ośrodki polskiej edukacji będą placówkami mającymi siedzibę za granicą, wspierającymi metodyczne nauczycieli polskich szkół uzupełniających oraz dla nauczycieli nauczających w języku polskim w szkołach prowadzonych przez zarejestrowane za granicą organizacje społeczne oraz w szkołach zagranicznych systemów oświaty. Mają one też gromadzić i udostępniać nauczycielom zasoby dydaktyczne, działając na rzecz promocji języka polskiego.
Daty wejścia zmian w życie Większość proponowanych rozwiązań, jak nowy system oceniania jakości edukacji, unowocześnione kształcenie zawodowe, zacznie obowiązywać zgodnie z kalendarzem zmian programowych w edukacji od września 2012 roku. Wcześniej w ciągu 14 dni od wejścia w życie ustawy planowane jest wejście w życie nowych możliwości dotyczących grupowania szkół i placówek. Prawo do edukacji przedszkolnej dla 4-latka od września 2014 r. Subwencja na edukację przedszkolną 5-latka od 2014 r., a na 4-latka od 2016 r. Zmiany dotyczące sposobu finansowania centrów rozwoju edukacji wejdą w życie od roku 2016. Wcześniej planowane jest wspieranie tych zadań częściowo z budżetu, częściowo z funduszy UE.
Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych edukacją przedszkolną (w %) <20%; 1% powiatów (20%;40%>; 20% powiatów (40%;60%>; 49% powiatów (60%;80%>; 24% powiatów >80%; 6% powiatów
Średnie wyniki sprawdzianu po klasie szóstej szkoły podstawowej <23; 19% powiatów (23 ; 24,5>; 47% powiatów (24,5 ; 26>; 23% powiatów (26 ; 27,5>; 8% powiatów >27,5 2% powiatów
Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego część humanistyczna <28; 12% powiatów (28 ; 30>; 45% powiatów (30 ; 32>; 34% powiatów (32 ; 34>; 9% powiatów >34 1% powiatów
Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego część matematyczno-przyrodnicza <22.5; 29% powiatów (22,5 ; 24>; 42% powiatów (24 ; 25,5>; 21% powiatów (25,5 ; 27>; 5% powiatów >27 2% powiatów
Średnie wyniki egzaminu maturalnego język polski poziom podstawowy <44; 1% powiatów (44 ; 49,5>; 4% powiatów (49,5 ; 55>; 31% powiatów (55 ; 60,5>; 48% powiatów >60,5 15% powiatów
Średnie wyniki egzaminu maturalnego matematyka poziom podstawowy <34,5; 1% powiatów (34,5 ; 43>; 1% powiatów (43 ; 51,5>; 16% powiatów (51.5 ; 60 >; 62% powiatów >60 21% powiatów
Odsetek dyslektyków na sprawdzianie (10% ; 15%>; 17% powiatów <5% 35% powiatów (5% ; 10%>; 37% powiatów (15% ; 20% >; 8% powiatów >20% 3% powiatów
Odsetek dyslektyków na egzaminie gimnazjalnym (10% ; 15%>; 17% powiatów <5% 31% powiatów (5% ; 10%>; 42% powiatów (15% ; 20% >; 8% powiatów >20% 2% powiatów
Wyzwania dla samorządów województw Strategiczne myślenie o rozwoju i jakości oferty edukacyjnej województwa Utworzenie i prowadzenie wojewódzkiego centrum informacji edukacyjno-zawodowej Współpraca z samorządami powiatowymi w utworzeniu sieci centrów rozwoju edukacji oraz w rozwoju sieci kształcenia zawodowego i ustawicznego na terenie województwa
Wyzwania dla samorządów powiatowych Strategiczne myślenie o rozwoju i jakości oferty edukacyjnej powiatu Utworzenie i prowadzenie powiatowego centrum rozwoju edukacji Współpraca z samorządami gminnymi w optymalizowaniu sieci kształcenia gimnazjalnego i licealnego na terenie powiatu Współpraca z samorządem województwa w rozwoju sieci kształcenia zawodowego i ustawicznego na terenie województwa