Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego w oddziale dziecięcym Dr hab. n. med. Piotr Albrecht I Katedra Pediatrii WUM
Plan wykładu Ostre zapalenie ucha środkowego Podgłośniowe zapalenie krtani Zapalenie nagłośni Zapalenie oskrzelików Zapalenie oskrzeli Zapalenie płuc Podsumowanie
Ostre zapalenie ucha środkowego OZUŚ
Wskazania do natychmiastowej antybiotykoterapii w OZUŚ Wiek poniżej 6 mies. OZUŚ z wysoką gorączką i wymiotami Wiek <2 lat i obustronne ZUŚ Wyciek z ucha
Amoksycylina - Dzieci < 12 r.ż.: 90 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych - dorośli: 2 x 1,5-2,0 g - Ampicylina Leczenie - u dorosłych i dzieci o masie ciała >40 kg w dawce 1-2 g co 6 godz., - u dzieci o masie ciała <40 kg w dawce 100-200 mg/kg/dobę w czterech dawkach co 6 godz. Czas leczenia - dzieci < 2 r.ż. 10 dni - pozostali 5 dni, jeżeli zakażenie niepowikłane
Leczenie Leczenie skorygowane Brak poprawy, częste nawroty H. influenzae, M. catarrhalis betalaktamazo (+) Aksetyl cefuroksymu Amoksycylina + kwas klawulanowy 7-8 : 1
Leczenie Ciężko przebiegające lub u niemowląt Ceftriakson 50 100 mg/kg/dobę (im, iv) co 24 godz. 3 dni 3 doby zapewniają eradykację!
Leczenie Nadwrażliwość lub nietolerancja betalaktamów Makrolid (klarytromycyna lub azytromycyna) Aktywne wobec H. influenzae
Podgłośniowe zapalenie krtani
Rozpoznawanie Nagły początek, w nocy u dziecka dotychczas zupełnie zdrowego Szczekanie psa Duszność wdechowa ze świstem krtaniowym Bez toksycznego wyglądu i wysokiej gorączki
Leczenie Deksametazon (po, iv, sc, im) 0,3-0,6mg/kg/dawkę Nebulizacja adrenaliny w dawce 0,5 mg w 2 ml 0,9% NaCl Wyjątkowo: OIOM lub oddz. laryngologiczny, tracheotomia
Różnicowanie zapalenie nagłośni Wysoka gorączka Ślinotok Zaburzenia połykania Chrypka niewielka Obrzęk szyi 2-5 rok życia Każda pora dnia i roku Wysoka śmiertelność Haemophilus influenzae
Leczenie Nie oglądać gardła! Antybiotyk już w IP Ceftriakson lub cefotaksym Ew. transport karetką R na OIOM
Ostre zapalenie oskrzelików
Rozpoznawanie Duszność wydechowa, świsty, rzężenia oraz niedotlenienie u dziecka do 2 r.ż. [BII] O hospitalizacji decyduje: liczba oddechów, wciąganie międzyżebrzy, saturacja oraz czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia (przewlekłe schorzenia układu oddechowego i krążenia oraz niedobory odporności) [BII]
Nie zaleca się: Leczenie stosowania glikokortykosteroidów (żadną drogą) [EI] rutynowego stosowania leków rozszerzających oskrzela [DI] W indywidualnych przypadkach można rozważyć próbne zastosowanie epinefryny lub beta2mimetyków [CIII]
Leczenie Nebulizacje hipertonicznego 3%NaCl można stosować u dzieci z pierwszym epizodem bronchiolitis o umiarkowanie ciężkim przebiegu klinicznym [CII]
Ostre zapalenie oskrzeli Obturacyjne zapalenie oskrzeli
Rozpoznawanie Objawy ostrej infekcji górnych dróg oddechowych (kichanie, katar, chrypka) Nagłe pojawienie się nieproduktywnego kaszlu Pieczenie za mostkiem (zapalenie tchawicy) Temperatura w normie lub nieznacznie Niekiedy świsty i furczenia Tendencja do samoograniczania się!
Etiologia Wirusy 60-90% Częstsze nadkażenia bakteryjne Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis Rzadkie nadkażenia bakteryjne Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Bordetella pertussis i parapertussis
Badania diagnostyczne Nie są konieczne! Badanie w kierunku RSV tylko w celu izolacji lub kohortacji [BII] Rtg klatki piersiowej gdy kaszel trwa > 14 dni
Leczenie 7 10 dni terapia objawowa Przeciwgorączkowa, przeciwzapalna, przeciwkaszlowa Nawadnianie i nawilżanie Wykrztuśna, mukolityczna Wziewna (betamimetyki betamimetyki, sterydy) gdy obturacja Pogorszenie, gorączka, ropna wydzielina, niewydolność oddechowa, narastanie wskaźników stanu zapalnego Antybiotykoterapia
Ostre bakteryjne zapalenie oskrzeli Etiologia typowa Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis Etiologia atypowa Betalaktam Mycoplasma, Chlamydia, Bordetella Makrolid
Zapalenie płuc
Definicja Objawy wskazujące na zakażenie dolnych dróg oddechowych wraz z zagęszczeniami w polach płucnych w rtg klp. WHO - zamiast PZP - u dzieci do 5 r. ż.: ostre zakażenie d.d.o.. czyli prawdopodobne zapalenie płuc oceniane na podstawie charakteru i liczby oddechów na minutę Dlaczego nie rtg klp.? brak jasnych kryteriów rozpoznawania tej choroby w badaniu obrazowym
Objawy Objawami najbardziej czułymi i swoistymi dla PZP u dzieci są: tachypnoe gorączka > 38 0 C wciąganie międzyżebrzy [BIII] Brak tych objawów znacząco zmniejsza prawdopodobieństwo zapalenia płuc [CIII]
Wskazania do hospitalizacji Wiek <6 mies. Zajęcie kilku płatów Niedobory odporności Toksyczny wygląd Znaczna duszność Potrzeba tlenoterapii (sat. <92%) Odwodnienie Wymioty lub brak tolerancji terapii doustnej Brak odpowiedzi na terapie po Wskazania socjalne
Etiologia W ok. 50% przypadków etiologii nie udaje się ustalić 14-35% same wirusy Najczęściej 4 m.ż. 4 r.ż. 8 40% zakażenia mieszane Pneumokok + wirus Na rolę pneumokoka wskazują efekty masowych szczepień PCV7 30% redukcja wszystkich PZP i 65% pneumokokowych Szczepienia PCV7 w Kielcach dały 65% redukcję hospitalizacji z powodu radiologicznie potwierdzonego zapalenia płuc u dzieci < 2 r.ż. Bakteriemia pneumokokowa w 3-5% wszystkich PZP
Etiologia a wiek Wiek Etiologia Noworodki (do 20 dniażycia) Paciorkowce grupy B Enterobacteriacae Cytomegalowirus Listeria monocytogenes 3 tydzień 3 miesiąc Chlamydia trachomatis RSV, wirus paragrypy Streptococcus pneumoniae Bordetella pertussis Staphylococcus aureus 4 miesiąc 4 r.ż. RSV, wirusy grypy i paragrypy, adenowirus, rhinowirus Streptococcus pneumonia, Haemophilus influenzae Mycoplasma pneumoniae 5 15 r.ż. Mycoplasma pneumoniae Chlamydophila pneumoniae Streptococcus pneumoniae
Rozpoznawanie Klinika Rtg klp Morfologia z rozmazem, OB, CRP Posiew krwi USG Nakłucie opłucnej
Leczenie Tlenoterapia saturacja <92% Nawadnianie Antybiotykoterapia Drenaż
Leczenie 2012 Leczenie podstawowe amoksycylina/ampicylina w wysokiej dawce Leczenie skorygowane amoksycylina/klawulanianklawulanian w dużej dawce w zakażeniach nawracających w zakażeniach, w których często lub niedawno stosowano antybiotyki β-laktamowe Brak poprawy po β-laktamie - dołączyć makrolid klarytromycynę lub azytromycynę
Leczenie 2012 Alergia nienatychmiastowa na β-laktamy lub nietolerancja amoksycyliny/klawulanianuklawulanianu cefalosporyny 3 generacji Alergia natychmiastowa na β-laktamy lub nienatychmiastowa na amoksycylinę i cefalosporyny klarytromycyna
Podsumowanie Antybiotyki są nadużywane To że dziecko znalazło się w szpitalu nie nakazuje natychmiastowej antybiotykoterapii Stosować ją adekwatnie do sytuacji Zgodnie z Rekomendacjami 2010 Królem jest amoksycylina/ampicylina