WSPÓŁCZESNE PODEJŚCIE DO MIEJSCOWEJ ANTYBIOTYKOTERAPII ZAPALEŃ DRÓG ODDECHOWYCH

Transkrypt

1

2 WSPÓŁCZESNE PODEJŚCIE DO MIEJSCOWEJ ANTYBIOTYKOTERAPII ZAPALEŃ DRÓG ODDECHOWYCH Wprowadzenie antybiotyków do lecznictwa było wielkim przełomem w medycynie. W chwili obecnej posiadamy bogate, 50-letnie doświadczenie w stosowaniu tej grupy leków. Antybiotyki udowodniły, że są skuteczną i cenną formą zwalczania zakażenia. Z upływem lat przekonano się również, że antybiotykoterapia obarczona jest, niestety, szeregiem ograniczeń i powikłań. Każdy lekarz praktyk wielokrotnie obserwuje u swoich chorych objawy niepożądane po zastosowaniu antybiotyków. Stosunkowo często występują: zaburzenia przewodu pokarmowego spowodowane zniszczeniem saprofitycznej flory bakteryjnej, grzybice błony śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego oraz rozwój bakterii opornych na działanie zastosowanego antybiotyku. paleń górnych dróg oddechowych w laboratoriach firmy Servier powstał Bioparox (fusafungina). Miejscowa antybiotykoterapia fusafunginą ma swoje ugruntowane, ściśle określone miejsce w leczeniu zapaleń układu oddechowego. Bioparox dzięki wzajemnie uzupełniających się właściwościach działa korzystnie zarówno w zapaleniach o etiologii bakteryjnej, jak i wirusowej. Zdecydowana większość zakażeń układu oddechowego ma etiologię wirusową i ustępuje samoistnie po 5-7 dniach. Niemniej jednak, w każdym przypadku, istnieje prawdopodobieństwo wtórnej, bakteryjnej infekcji, jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie płuc oraz oskrzeli. Infekcja wirusowa, szczególnie wirusem grypy, zaburza integralność błony śluzowej i predysponuje do rozwoju wtórnego bakteryjnego zakażenia. Wirus namnaża się w komórkach nabłonkowych bło- Poważnym problemem staje się coraz gwałtowniej narastające zjawisko oporności bezpośredniej i krzyżowej, będące konsekwencją powszechnie obserwowanego nadużywania antybiotyków. Doniesienia z ostatnich lat wskazują również na niekorzystny wpływ antybiotyków systemowych na układ immunologiczny, co może usposabiać do nawracania zakażeń. Aby uniknąć ogólnych działań niepożądanych, podjęto próby miejscowego stosowania antybiotyków. Taka forma podania jest szczególnie pożądana w przypadku zapaleń układu oddechowego. Niestety, większość antybiotyków podanych drogą wziewną wywołuje silne reakcje alergiczne i szybko narastającą oporność. W wyniku poszukiwań skutecznej, a zarazem bezpiecznej i dobrze tolerowanej formy leczenia zany śluzowej układu oddechowego, powodując zapalenie i zmiany martwicze. Proces zapalny w tchawicy i drzewie oskrzelowym cechuje się zanikiem rzęsek, zgrubieniem błony podstawnej i naciekami komórkowymi. Opisane zmiany, w sposób oczywisty, sprzyjają rozwojowi nadkażeń bakteryjnych, spośród których najbardziej niebezpieczne są gronkowcowe oraz ostatnio, coraz częściej obserwowane, zakażenia florą Gram- -ujemną Wzrost częstości zakażeń bakteriami Gram-ujemnymi przypisuje się powszechnemu nadużywaniu antybiotyków systemowych.

3 " "..l.... "...,...~: ~~~.~:: ~.,...-~..... Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz immunokorekcyjne fusafungina jest szczególnie przydatna w terapii zapaleń układu oddechowego. Lokalna antybiotykoterapia fusafunginą wykazała znaczącą rolę zarówno w zapobieganiu, jak i zwalczaniu infekcji bakteryjnej. Adhezji bakterii do komórek można zapobiec przez proste płukanie, ale o wiele większą skuteczność Zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych Wirusy: ryno, adeno-, mykso- i koronarowirus najczęstszym czynnikiem sprawczym: są Oczywiście systemowe antybiotyki są wskazane w terapii pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju powikłań (deficyt odporności) oraz u tych pacjentów, którzy wykazują oznaki wtórnej infekcji bakteryjnej z objawami ogólnymi (gorączka, dreszcze). uzyskuje się stosując miejscowo działający antybiotyk. Taka droga podania gwarantuje wysokie stężenie antybiotyku bezpośrednio w miejscu infekcji. Cztery często występujące stany ilustrują wartość miejscowej antybiotykoterapii fusafunginą. Choroba przeziębieniowa Wirusy są czynnikiem etiologicznym we wszystkich przypadkach. U dorosłych: zapalenie zatok, ostre z gorączką i wysoką leukocytozą, lub podostre z mniej nasilonymi objawami nie należy do rzadkości. Powszechnie stwierdza się, że zapalenie zatok jest poprzedzone wirusowym nieżytem błony śluzowej nosa. U dzieci: zapalenie ucha środkowego, zależnie od wieku pacjenta wywołane przez Haemophilus influenzae lub Streptococcus pneumoniae. Zastosowanie miejscowej antybiotykoterapii fusafunginą w chorobie przeziębieniowej ogranicza proces zapalny i może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia wtórnej bakteryjnej infekcji. Jednakże paciorkowce beta-hemolizujące i, w mniejszym stopniu, M. pneumoniae lub N. gonorrhoeae są również znajdowane u dużej liczby pacjentów. Obecność mocno nasilonego bólu, powiększenia szyjnych węzłów chłonnych, czopów ropnych na migdałkach podniebiennych oraz leukocytozy przewyższającej przemawia za obecnością infekcji paciorkowcowej. Miejscowym powikłaniem anginy paciorkowcowej może być ropień okołomigdałkowy, zawsze należy mieć na uwadze, szczególnie w klimacie umiarkowanym, ogólnoustrojowe powikłanie - gorączkę reumatyczną. Podczas gdy antybiotyki systemowe są oczywiście niezbędne w przypadku anginy paciorkowcowej, antybiotykoterapia miejscowa fusafunginą odgrywa cenną rolę, jako leczenie addycyjne, w zapobieganiu szerzenia się procesu zapalnego i występowania powikłań. Ostre zapalenie krtani Choroba przebiega bez gorączki, charakteryzuje się chrypką o różnym nasileniu, do utraty głosu włącznie. W części przypadków zapalenie krtani może towarzyszyć zapaleniu błony śluzowej nosa.

4 Zapalenie tchawicy i zapalenie oskrzeli Czynnik zakaźny: najczęściej wirus grypy w przypadku zapalenia tchawicy, również w zapaleniach oskrzeli wirusy są najczęstszą pierwotną przyczyną zapalenia. Wtórna bakteryjna infekcja jest pospolitym powikłaniem wirusowego zapalenia oskrzeli i zastosowanie miejscowej antybiotykoterapii fusafunginą może odegrać znaczącą profilaktyczną rolę. Rola fusafunginy (BIOPAROX) w miejscowym leczeniu zapaleń układu oddechowego Idea stosowania antybiotyków działających miejscowo w leczeniu zapaleń układu oddechowego ponownie wzbudza zainteresowanie. Zastosowanie formy aerozolu pozwala na uzyskanie dużego stężenia leku bezpośrednio w miejscu infekcji. Zasadniczą kwestią pozostaje rozróżnienie pacjentów, którzy rzeczywiście wymagają antybiotyków systemowych, od tych, którzy mogą być z powodzeniem leczeni antybiotykiem podawanym miejscowo. Wnioski Powyższe przykłady ilustrują, że początkowa infekcja wirusowa jest zwykle chorobą samoograniczającą się, ale wtórne nadkażenie bakteryjne występuje stosunkowo często i powinno być zawsze brane pod uwagę. W świetle przytoczonych danych, miejscowa antybiotykoterapia fusafunginą ma do odegrania znaczącą rolę w leczeniu zapaleń układu oddechowego. Podczas gdy stosowanie antybiotyków systemowych jest w pełni uzasadnione w zakażeniach paciorkow- Fusafungina w pełni spełnia wymagania stawiane skutecznemu, miejscowo działającemu antybiotykowi. W badaniach klinicznych poddano ocenie następujące parametry fusafunginy: - zakres aktywności przeciwbakteryjnej, - występowanie oporności bezpośredniej i krzyżowej z najczęściej stosowanymi antybiotykami systemowymi, - stopień penetracji aktywnych cząstek do docelowych obszarów układu oddechowego, - wpływ na miejscowe mechanizmy odpornościowe. Antybiotyk podany tą drogą działa szybko, mimo stosowania małych dawek, co więcej, nie powoduje działań ubocznych. cowych oraz niektórych innych przypadkach (np. pacjenci z deficytem odpornościowym, którzy mają wysokie ryzyko powikłań), miejscowa antybiotykoterapia fusafunginą może być zastosowana z powodzeniem w celu ograniczenia ryzyka rozwoju powikłań. Antybiotykoterapia fusafunginą okazała się skuteczna w szerokim zakresie przewlekłych i ostrych stanów zapalnych dróg oddechowych. Badania przeprowadzone in vitro wskazują, że spektrum działania fusafunginy jest szczególnie odpowiednie do leczenia zakażeń układu oddechowego. Bioparox zwalcza większość patogenów spotykanych w zapaleniach dróg oddechowych. Wszystkie badane laboratoryjnie szczepy bakteryjne były wrażliwe na Bioparox przy minimalnym stężeniu hamującym (MIC) 26 ).1g/mllub mniejszym.

5 ANTYBIOTYKOTERAPIA MIEJSCOWA W LECZENIU ZAPALEŃ UKŁADU ODDECHOWEGO NISKIE RYZYKO powikłań systemowych Antybiotyk podawany miejscowo Jednak każdy przypadek jest zagrożony rozwojem wtórnej infekcji bakteryjnej, np zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok oraz zapalenie oskrzeli WYSOKIE RYZYKO powikłań systemowych (u chorych z deficytem odporności oraz u tych pacjentów, którzy wykazują oznaki wtórnej infekcji bakteryjnej z objawami ogólnymi)

6 W przypadku drobnoustrojów izolowanych od pacjentów, aż 97% z 248 szczepów wykazywało wrażliwość na Bioparox. Nawet szczepy gronkowców metycylinoopornych pozostawały wrażliwe na Bioparox. Fusafungina jest również aktywna wobec bardziej specyficznych patogenów, jak Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila (odpowiedzialne za 20% zapaleń płuc) oraz Haemophilus influenzae (w ostatnim przypadku przez zmniejszenie adhezji do komórek nabłonkowych). Zakres działania obejmuje również Candida albicans, co zmniejsza ryzyko wtórnej drożdżycy i pozwala na przedłużenie terapii. przeprowadzone in vitro z powtarzanym pasażowaniem w obecności Bioparoxu potwierdziły, że Bioparox nie wywołuje oporności bezpośredniej ani krzyżowej na antybiotyki zwykle stosowane ogólnie. Pozwala to na przedłużenie lub powtórzenie kuracji bez ryzyka interferencji z antybiotykami stosowanymi ogólnie. NIEZALEŻNE WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWZAPALNE FUSAFUNGINY Zarówno kliniczne jak i laboratoryjne badania wykazały, że fusafungina posiada niezależne właściwoś- Haemophilus influenzae - jeden znajczęstszych czynników etiologicznych zapaleń dróg oddechowych W obecności fusafunginy obserwuje się zmiany morfologiczne drobnoustrojów, przeciwdziałające namnażaniu, rozprzestrzenianiu i kolonizacji bakteryjnej Candida albicans - komensal błony śluzowej, jego zjadliwość ujawnia się często podczas stosowania antybiotyków systemowych,,."."~.. 7."$ '.' ~.... _.;. ;.t, 'l; Zakażenie błony śluzowej jamy ustnej wywołane Candida albicans Stosowanie fusafunginy powoduje szybki wzrost aktywności komórek NK (naturalnych zabójców), co sugeruje korzystne działanie w infekcjach wirusowych. Bioparox ma całkowicie stabilny zakres działania: do chwili obecnej nie odnotowano przypadków oporności bezpośredniej lub krzyżowej. Badania ci przeciwzapalne. Wyniki badania rynomanometrycznego wskazują, że pacjenci z alergicznym nieżytem nosa po 1O-dniowym leczeniu Bioparoxem są znamiennie mniej wrażliwi na donosową prowokację alergenem. Jednym z możliwych wytłumaczeń tego zjawiska jest korzystny wpływ Bioparoxu na odpowiedź immunologiczną

7 p < 0, (Pa).t: () >- ~ o (/J o c~ 'o "Oo ~Q) No. 'O o. O O przepływ (Ls_ 1 ) Placebo 360 (Pa).t: () >- ~ o (/J o c ~ 'o "Oo ~Q) t:! o. ' o. O 0,5 O przepływ (Ls_ 1 ) BIOPAROX Dzięki swej aktywności przeciwzapalnej metody rynomanometrii. Bioparox zmniejsza nad reaktywność błony śluzowej, co wykazano przy użyciu obiektywnej Zastosowanie Bioparoxu zmniejsza wydzielanie silnych czynników prozapalnych: TNF, IL 1. Z drugiej strony Bioparox działa potencjalizująco na wytwarzanie IL 2 i aktywująco na komórki NK. Wspomagając zjawiska odporności miejscowej oraz skutecznie eliminując liczne czynniki zakaźne, Bioparox łączy zalety antybiotyku z ograniczonym, ale korzystnym wpływem na zdolności obronne układu odpornościowego. Forma podania - aerozol - pozwala na dystrybucję substancji aktywnej do całego drzewa oskrzelowego. Szereg przeprowadzonych badań klinicznych potwierdza wysoką skuteczność Bioparoxu w leczeniu zapaleń układu oddechowego, począwszy od zapaleń błony śluzowej nosa i zatok do zapaleń oskrzeli. Optymalny profil bezpieczeństwa i skuteczności sprawił, że Bioparox znajduje powszechne zastosowanie w 65 krajach. 4 inhalacje do każdego nozdrza i/lub do ust 4 razy dziennie zapewniają całodobową ochronę i optymalne zahamowanie wzrostu mikroorganizmów. BioparoX o IL 1ł (Interleukina 1) IL2t (Interleukina 2) BioparoX c Działanie przeciwzapalne "Makrofagi odgrywają podstawową rolę w mechanizmach obronnych układu oddechowego. Wykazane in vivo u szczurów bezpośrednie działanie podanego w inhalacji preparatu Bioparox na makrofagi i uwalnianie przez nie interleukin jest wyjaśnieniem skuteczności przeciwzapalnej leku". Thang M., 1990 Aktywacja komórek NK (natural killer) - uzupełnienie działania przeciwbakteryjnego,,podanie na drodze inhalacji preparatu Bioparox powoduje zwiększenie aktywności komórek NK oraz wzrost produkcji interleukiny 2 (IL 2)".

8