SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 11 Przedmowa prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej........... 15 Rozdzia³ 1 BEZPIECZEÑSTWO I SKUTECZNOŒÆ FARMAKOTERAPII Wstêp............................................ 21 1. Bezpieczeñstwo i skutecznoœæ farmakoterapii............ 23 1.1. Proces stosowania leków i jego wady................ 24 Pytania kontrolne.................................... 27 Rozdzia³ 2 PODSTAWOWE POJÊCIA W OPIECE FARMACEUTYCZNEJ 2. Podstawowe pojêcia w opiece farmaceutycznej............ 31 2.1. Filozofia opieki farmaceutycznej................... 32 2.2. Definicje opieki farmaceutycznej................... 33 2.3. Problemy lekowe................................ 34 5
2.3.1. Problemy medyczne i problemy lekowe......... 35 2.3.2. Rzeczywiste i potencjalne problemy lekowe...... 36 2.3.3. Rodzaje problemów lekowych................ 36 Pytania kontrolne.................................... 46 Rozdzia³ 3 PROCES OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ 3. Proces opieki farmaceutycznej........................ 51 3.1. Nawi¹zanie kontaktu z pacjentem.................. 54 3.2. Zbieranie informacji o pacjencie................... 55 3.2.1. Do czego s¹ potrzebne informacje o pacjencie?.. 55 3.2.2. Jak zbieraæ informacje o pacjencie?............ 57 3.2.3. Dane obiektywne i subiektywne............... 59 3.2.4. Jakie dane nale y zbieraæ?................... 60 3.2.5. Jak zapisaæ zebrane informacje?............... 65 3.2.6. Poufnoœæ zebranych danych.................. 66 3.3. Plan opieki farmaceutycznej....................... 66 3.3.1. Analiza informacji o pacjencie................ 66 3.3.2. Plan opieki farmaceutycznej.................. 72 3.3.3. Wdra anie planu opieki..................... 76 3.3.4. Kontynuacja opieki i jej ocena................ 77 3.4. Dokumentacja opieki farmaceutycznej............... 80 3.5. Modele opieki farmaceutycznej.................... 84 3.6. Wewn¹trzzawodowe przeszkody we wprowadzaniu opieki farmaceutycznej do praktyki zawodowej....... 91 3.7. Warunki wdra ania opieki farmaceutycznej........... 93 Pytania kontrolne.................................... 95 Wykaz tabel i rycin.................................... 97 Indeks wa niejszych pojêæ rzeczowych..................... 98 6
SUPLEMENT Dokumenty i materia³y dotycz¹ce opieki farmaceutycznej Œwiatowej Organizacji Zdrowia, Miêdzynarodowej Federacji Farmaceutycznej, Grupy Farmaceutycznej Unii Europejskiej, EuroPharm Forum i Rady Europy Opieka farmaceutyczna Deklaracja norm zawodowych przyjêta przez Radê FIP na posiedzeniu w Hadze w 1998 r.................. 105 Rola farmaceuty, jakoœciowo dobre us³ugi farmaceutyczne, korzyœci dla rz¹dów i spo³eczeñstw Sprawozdanie z II Spotkania WHO w Tokio w 1993 r............................... 108 O roli i kszta³ceniu aptekarzy z aptek ogólnodostêpnych Rezolucja Rady Europy AP (93)1 przyjêta przez Komitet Ministrów 23 listopada 1993 r... 114 O racjonalnym stosowaniu leków Rezolucja Rady Europy AP (94)1 przyjêta przez Komitet Ministrów 10 paÿdziernika 1994 r........................... 117 Rozwój funkcji aptekarzy i dostosowanie ich podstawowego kszta³cenia Rezolucja Rady Europy AP (97)2 przyjêta przez Komitet Ministrów 30 wrzeœnia 1997 r... 120 Rola farmaceuty w zakresie bezpieczeñstwa zdrowia Rezolucja Rady Europy RsAP (2001)2 przyjêta przez Komitet Ministrów 21 marca 2001 r.... 125 Dobra Praktyka Apteczna w Europie Dokument PGEU z 1994 r...................... 130 7
Standardy jakoœciowe us³ug farmaceutycznych Oœwiadczenie Komitetu Ekspertów WHO ds. Preparatów Farmaceutycznych, zaaprobowane przez Radê FIP na Kongresie FIP w Vancouver w 1997 r............. 143 Rola farmaceuty w zachêcaniu do przestrzegania zaleceñ w d³ugotrwa³ym leczeniu Dokument przyjêty przez Radê FIP na Kongresie FIP w Sydney w 2003 r............... 150 Samoopieka z samoleczeniem: rola farmaceutów Dokument przyjêty przez Radê FIP na Kongresie FIP w Jerozolimie w 1996 r............ 154 Obowi¹zki i rola farmaceutów w edukacji o lekach dzieci i m³odzie y Stanowisko przyjête przez Radê FIP na Kongresie FIP w Singapurze w 2001 r............ 158 B³êdy w leczeniu zwi¹zane ze stosowaniem leków Oœwiadczenie przyjête przez Radê FIP na Kongresie FIP w Barcelonie w 1999 r............ 161 Rola farmaceutów w doborze leku: wymiana terapeutyczna i zamiana generyczna Deklaracja przyjêta przez Radê FIP na Kongresie FIP w Vancouver w 1997 r............. 167 Rola farmaceuty w promowaniu przysz³oœci wolnej od tytoniu Zalecenia przyjête przez Radê FIP na Kongresie FIP w Sydney w 2003 r............... 170 8
Farmaceuta w zespole opieki diabetologicznej Protokó³ programu EuroPharm Forum PharmaDiaβ (wersja z 2001 r.)............................... 172 Program wspomagania leczenia nadciœnienia w aptece Dokument EuroPharm Forum z 1997 r............ 190 Opieka farmaceutyczna w astmie Wstêp do Protoko³u EuroPharm Forum z 1997 r.... 203 Objaœnienie najczêœciej wystêpuj¹cych wa niejszych skrótów................................. 207 Rozwi¹zania zadañ podanych w tekœcie................... 211 Piœmiennictwo....................................... 216