Wspólna. polityka rybołówstwa. w liczbach. Podstawowe dane statystyczne WYDANIE Z 2016 R. Rybołówstwo ISSN

Wspólna ISSN 1977-3757 polityka rybołówstwa Podstawowe dane statystyczne WYDANIE Z 2016 R. w liczbach Rybołówstwo

1 Wstęp Drogi czytelniku! Potrzeba zrównoważenia zasobów ryb jest w Europie rzeczą oczywistą. Zasoby ryb mają zdolność do odnawiania się, lecz jeśli nie są właściwie zarządzane, mogą się wyczerpać, jeżeli będziemy podejmować ryzyko przełowienia oraz niszczenia ich. Z drugiej strony, zrównoważone zarządzanie tworzy stabilne warunki dla inwestycji i przyczynia się do rentowności przemysłu, zgodnie z przedstawionym przez Komisję Europejską programem na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Właściwe zarządzanie zasobami ryb oznacza co najmniej dwie rzeczy. Po pierwsze, polityka powinna opierać się na nauce: musimy posiadać dobrą znajomość biologicznego stanu stad, jak również wiarygodne ekonomiczne i społeczne dane dotyczące sektora, przed podjęciem decyzji, ile nasi rybacy mogą łowić. Po drugie, potrzebujemy przejrzystych i sprawiedliwych zasad dla rybaków zasad, które muszą być egzekwowane przez rządy poprzez promowanie kultury przestrzegania prawa i stosowania odstraszających sankcji dla podmiotów naruszających przepisy. Unijna nowa wspólna polityka rybołówstwa (lub WPRyb) zawiera te elementy i znacznie więcej. Naszym głównym celem jest, by rybołówstwo znajdowało się na ekologicznie, gospodarczo i społecznie zrównoważonym poziomie. Koncepcja maksymalnego podtrzymywalnego połowu jest obecnie głównym punktem odniesienia dla zarządzania naszymi wspólnymi zasobami, a nasze działania opierają się na opiniach naukowych. Unowocześniliśmy również proces podejmowania decyzji i zaangażowaliśmy w niego naukowców i zainteresowane podmioty. Nowe przepisy przeciwdziałające odrzutom zachęcają rybaków do prowadzenia połowów w sposób bardziej selektywny niż wcześniej, co powoduje, że marnujemy mniej ryb. Upraszczamy obowiązujące przepisy, aby uzyskać prostsze i skuteczniejsze ramy prawne. Mamy też specjalny fundusz wspierający przejście na bardziej zrównoważone rybołówstwo we wszystkich jego aspektach. Dziko żyjące ryby nie są naszym jedynym źródłem zasobów. Zdrowe, świeże i lokalne produkty morskie otrzymujemy również z naszego pierwszorzędnego sektora hodowlanego. Jednak tylko jedna na cztery ryby spożywane w UE pochodzi dziś z akwakultury. Jest to zdecydowanie za mało, zwłaszcza że produkty morskie wyhodowane w UE są całkowicie bezpieczne dla zwierząt i ekosystemów, a także dla nas ludzi. Jednym z moich celów jest wspieranie rozwoju tego sektora, aby mógł częściowo uzupełnić braki w podaży rybami najwyższej jakości.

2 Ryby nie znają granic i nie posiadają paszportów. Polityczne i prawne działania UE pójdą na marne, jeśli nie wszyscy międzynarodowi gracze wezmą udział w tej zespołowej grze. Europa będzie mogła odpocząć, dopiero gdy wszystkie stada ryb w oceanach świata będą zupełnie zdrowe. Do tego czasu UE będzie współpracować z innymi krajami, aby zapewnić pełne przestrzeganie międzynarodowego prawa leżącego u podstaw zrównoważenia zasobów ryb. W ostateczności nasze instrumenty prawne służące zwalczaniu nielegalnych połowów mogą nawet spowodować zablokowanie handlu rybami z państw, które w oczywisty sposób naruszają swoje zobowiązania międzynarodowe. Jesteśmy przecież głównym światowym rynkiem pod względem wartości, co pociąga za sobą ogromną odpowiedzialność w zakresie zarządzania stadami. Na rynku produktów morskich, który podobnie jak wiele innych staje się coraz bardziej zintegrowany i zglobalizowany, musimy zadbać o to, by ryby wprowadzane na nasz rynek były łowione w sposób zrównoważony. Dlatego nie przypadkiem w wydaniu z 2016 r.: Wspólna polityka rybołówstwa w liczbach powinno znaleźć się więcej informacji dotyczących struktury spożycia i nowa sekcja dotycząca nielegalnych połowów. Nasze doświadczenie z reformą WPRyb pokazuje, że zmiany strukturalne są możliwe i mogą przynieść znaczne korzyści gospodarcze. Stad ryb, podobnie jak Rzymu, nie da się (od)budować w ciągu jednego dnia. Stan wielu stad śródziemnomorskich jest nadal bardzo zły. Jednak liczebność innych już rośnie, w szczególności na północno wschodnim Atlantyku, co napawa optymizmem i zwiększa naszą determinację do dalszego podążania tą trudną ścieżką. Karmenu Vella Europejski Komisarz ds. Środowiska, Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa

3 Spis treści 1 2 3 Odpowiedzialne i zrównoważone rybołówstwo 5 Stan zasobów 5 Regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO) 6 Umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów i umowy w sprawie połowów na wodach nordyckich 8 Nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (NNN) 10 Flota rybacka 12 Zatrudnienie 16 4 5 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 19 4.1 Połowy 20 4.2 Akwakultura 26 4.3 Sektor przetwórstwa 32 4.4 Organizacja sektora 33 Organizacje producentów (2015 r.) 33 Komitety doradcze 34 Handel zagraniczny 36 6 7 Spożycie 45 Spożycie białka 47 Bilans dostaw 48 Samowystarczalność 49 Wsparcie Unii Europejskiej 50

6 1 Odpowiedzialne i zrównoważone rybołówstwo Regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO) Regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO) są międzynarodowymi organizacjami utworzonymi przez państwa prowadzące połowy w danym obszarze geograficznym. Na forum tych organów państwa wspólnie określają limity połowowe lub ograniczenia nakładu połowowego, środki techniczne i obowiązki w zakresie kontroli w celu zachęcania do sprawiedliwego i zrównoważonego zarządzania wspólnymi zasobami morskimi. Obecnie większość światowych wód podlega regionalnym organizacjom ds. zarządzania rybołówstwem, które zajmują się konkretnym regionem lub gatunkami. Niektóre RFMO zarządzają wyłącznie zasobami ryb masowo migrujących, takich jak tuńczyk, inne RFMO zarządzają innymi stadami ryb. W przypadku tuńczyka stan stad w ostatnich latach znacznie się poprawił, głównie dzięki zaangażowaniu i ciężkiej pracy regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem. Z 16 najważniejszych stad tuńczyka błękitnopłetwego w UE aż 13 w 2014 r. było poławianych w sposób zrównoważony. Sześć lat wcześniej, w 2008 r., liczba takich stad wynosiła 6. RFMO są otwarte zarówno dla państw nadbrzeżnych regionu, jak i krajów, które dokonują połowów lub mają inne interesy związane z rybołówstwem w danym regionie. Unia Europejska, reprezentowana przez Komisję Europejską, aktywnie uczestniczy w pracach sześciu regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem zajmujących się połowami tuńczyka (w tym w Porozumieniu w sprawie Międzynarodowego programu ochrony delfinów czyli w organizacji powiązanej z IATTC) oraz 9 RFMO ds. gatunków innych niż tuńczyk. Unia Europejska należy także do dwóch regionalnych organizacji ds. rybołówstwa, które pełnią jedynie funkcję doradczą: Komitetu ds. Rybołówstwa na Zachodnim i Środkowym Atlantyku oraz Komitetu ds. Rybołówstwa na Środkowym i Wschodnim Atlantyku.

10 1 Odpowiedzialne i zrównoważone rybołówstwo Nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (NNN) Nielegalne połowy to główne zagrożenie dla światowych zasobów morskich. Przyczyniają się one do zmniejszenia stad ryb i niszczenia siedlisk morskich, zaburzają konkurencję, stawiają uczciwych rybaków w niesprawiedliwie gorszej pozycji konkurencyjnej oraz niszczą środki utrzymania społeczności nadmorskich, szczególnie w krajach rozwijających się. Szacuje się, że co roku łowionych jest nielegalnie od 11 do 26 mln ton ryb, co odpowiada co najmniej 15 % światowych połowów. Jako największy na świecie importer produktów rybołówstwa, UE przyjęła innowacyjną politykę zwalczania nielegalnych połowów na całym świecie, nie pozwalając na dostęp produktów rybołówstwa do UE, o ile nie są one certyfikowane jako legalne. Rozporządzenie w sprawie połowów NNN weszło w życie w dniu 1 stycznia 2010 r. Dotyczy ono zarówno państw członkowskich UE, jak i państw trzecich oraz ma zastosowanie do wszystkich statków, które komercyjnie eksploatują zasoby rybne przeznaczone na rynek UE. Zgodnie z tym rozporządzeniem UE wchodzi w zorganizowany proces dialogu i współpracy z państwami trzecimi, które mają problemy z przestrzeganiem międzynarodowych zasad dotyczących NNN, aby ułatwić im podjęcie niezbędnych reform (zob. rysunek z prawej strony). W tym kontekście UE prowadzi obecnie dialog z 50 państwami trzecimi. Dzięki tej współpracy ponad 30 państw trzecich poprawiło swoje systemy, aby dołączyć do UE w zakresie zwalczania połowów NNN. Rozporządzenie w sprawie połowów NNN przyczyniło się również do poprawy standardów kontroli UE. Umożliwia państwom członkowskim lepszą kontrolę oraz, w stosownych przypadkach, odmowę przywozu do UE, na przykład poprzez wymianę informacji. Flota UE jest ściśle kontrolowana dzięki kompleksowym ramom prawnym i rozbudowanemu systemowi kontroli, który stosuje się wszędzie i niezależnie od bandery. UE publikuje również regularnie wykaz statków NNN. Zbadano ponad 200 przypadków domniemanych połowów NNN przez statki z 27 państw. Bezpośrednią konsekwencją było nałożenie sankcji w wysokości ok. 8 mln EUR wobec ponad 50 statków. Więcej informacji: http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/illegal_fishing/info/index_en.htm

2 Flota rybacka Zarządzanie zdolnością połowową floty jest ważnym narzędziem wykorzystywanym do zagwarantowania zrównoważonej eksploatacji zasobów połowowych, co jest jednym z głównych celów wspólnej polityki rybołówstwa. Unijna flota rybacka jest bardzo zróżnicowana, a statki mają długość od sześciu do ponad 75 metrów. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej całkowita zdolność połowowa floty rybackiej nie może wzrosnąć, a wszelkie wycofywanie statków z eksploatacji lub zmniejszanie zdolności połowowej floty przy pomocy funduszy publicznych musi mieć trwały charakter. W ciągu ostatnich 20 lat zdolność połowowa unijnej floty rybackiej zmniejszyła się zarówno pod względem tonażu, jak i mocy. Mimo rozszerzenia UE liczba unijnych statków w 2015 r. wynosiła 85 154, tj. o 18 693 mniej niż w 1996 r. Zdrowsze stada przyczyniają się do tego, że sektor rybołówstwa staje się bardziej zrównoważony. Ogólnie rzecz biorąc, flota UE w 2013 r. była rentowna, wzmacniając stopniowe ożywienie gospodarcze ostatnich lat, kiedy zarówno zysk brutto, jak i marża zysku netto floty wykazały tendencję wzrostową. Zdolność połowowa unijnej floty rybackiej według kategorii długości (2015 r.) Długość Liczba statków Uwaga: Długość oznacza długość całkowitą. Źródło: Rejestr floty rybackiej UE. Stan we wrześniu 2015 r. Pojemność brutto Moc silnika w kw Średni wiek < 12 72 301 182 989 2 603 689 25 12 24 9 998 399 193 1 830 772 24 > 24 2 855 1 041 399 2 035 719 19 OGÓŁEM 85 154 1 623 581 6 470 180 22,6

2 Flota rybacka 13 Flota rybacka państw członkowskich (2015 r.) Źródło: Rejestr floty rybackiej UE. Stan we wrześniu 2015 r. Liczba statków Pojemność brutto Moc silnika w kw MS % % % BE 78 0,1 % 14 535 0,9 % 46 289 0,7 % BG 1 989 2,3 % 6 541 0,4 % 58 043 0,9 % DK 2 396 2,8 % 69 607 4,3 % 224 769 3,5 % DE 1 465 1,7 % 64 221 4,0 % 141 679 2,2 % EE 1 534 1,8 % 13 225 0,8 % 43 714 0,7 % IE 2 156 2,5 % 62 331 3,8 % 189 442 2,9 % EL 15 638 18,4 % 76 573 4,7 % 449 534 6,9 % ES 9 572 11,2 % 354 186 21,8 % 815 872 12,6 % FR 6 964 8,2 % 171 544 10,6 % 1 001 603 15,5 % HR 7 540 8,9 % 52 341 3,2 % 414 618 6,4 % IT 12 414 14,6 % 162 749 10,0 % 1 003 301 15,5 % CY 893 1,0 % 3 502 0,2 % 40 209 0,6 % LV 688 0,8 % 24 671 1,5 % 43 114 0,7 % LT 144 0,2 % 41 403 2,6 % 46 484 0,7 % MT 1 005 1,2 % 7 106 0,4 % 73 106 1,1 % NL 832 1,0 % 133 995 8,3 % 312 548 4,8 % PL 874 1,0 % 26 293 1,6 % 76 256 1,2 % PT 8 136 9,6 % 96 596 5,9 % 359 633 5,6 % RO 152 0,2 % 870 0,1 % 6 146 0,1 % SI 169 0,2 % 597 0,0 % 8 540 0,1 % FI 2 839 3,3 % 15 613 1,0 % 160 475 2,5 % SE 1 357 1,6 % 30 398 1,9 % 167 214 2,6 % UK 6 319 7,4 % 194 683 12,0 % 787 592 12,2 % UE-28 85 154 100,0 % 1 623 581 100,0 % 6 470 180 100,0 %

14 2 Flota rybacka Zmiana zdolności połowowej unijnej floty rybackiej w latach 1996 2015 9 000 EU-15 UE-25 UE-27 UE-28 8 000 7 000 6 000 Całkowita moc silnika w kw/1 000 kw UE-28 kw UE-27 kw UE-25 kw UE-15 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 Całkowita pojemność GT/1 00 GT UE-28 GT UE-27 GT UE-25 GT UE-15 0 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Rejestr floty rybackiej UE.

2 Flota rybacka 15 Wskaźniki wyników gospodarczych unijnej floty rybackiej w latach 2010 2013 Zysk brutto na sprzedaży (w mld EUR) Zużycie energii (w mln litrów paliwa) 2009 2 636-16 % 1 268 1 344 1 277 1 342 Spadek zużycia paliwa od 2009 r. do 2013 r. (na zielono) 2010 2 523 2010 2011 2012 2013 2011 2 328 Marża zysku netto (jako odsetek dochodu) 2012 2 226 6 % 2010 6 % 2011 5 % 2012 8 % 2013 2013 2 215 Uwaga: Szacunki oparte na próbie flot krajowych. Źródło: Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF), Roczne sprawozdanie gospodarcze za 2015 r. dotyczące floty rybackiej UE (STECF 15-07), Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2015 (Report EUR 27428 EN, JRC 97371).

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury UE jest piątym największym producentem na świecie, odpowiadającym za około 3,2 % ogólnych połowów oraz produktów akwakultury. 80 % produkcji pochodzi z rybołówstwa, a 20 % z akwakultury. W ujęciu ilościowym najwięksi producenci w UE to Hiszpania, Wielka Brytania, Francja i Dania. Główni światowi producenci (2013 r.) (połowy i akwakultura) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) Połowy Akwakultura Produkcja łącznie % całości Chiny 16 557 949 57 113 175 73 671 124 38,63 % Indonezja 6 120 137 13 147 297 19 267 434 10,10 % Indie 4 645 182 4 554 109 9 199 291 4,82 % Wietnam 2 803 800 3 294 480 6 098 280 3,20 % UE-28 4 841 560 1 211 259 6 052 819 3,17 % Peru 5 876 322 125 693 6 002 015 3,15 % Stany Zjednoczone 5 242 379 441 098 5 683 477 2,98 % Japonia 3 741 959 1 027 185 4 769 144 2,50 % Mjanma 3 786 840 930 780 4 717 620 2,47 % Filipiny 2 335 404 2 373 386 4 708 790 2,47 % Rosja 4 351 209 155 540 4 506 749 2,36 % Norwegia 2 228 513 1 247 865 3 476 378 1,82 % Bangladesz 1 550 446 1 859 808 3 410 254 1,79 % Chile 2 288 874 1 045 718 3 334 592 1,75 % Inne (*) 27 192 695 8 606 314 35 799 009 18,77 % Ogółem 93 563 269 97 133 707 190 696 976 100,00 % (*) Dane szacunkowe FAO. Źródło: Eurostat, Eumofa i FAO dla UE-28 oraz FAO dla innych krajów.

20 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy 4.1 Połowy Podobnie jak w poprzednich latach, UE odpowiada za nieco ponad 5 % całkowitej globalnej produkcji w sektorze rybołówstwa. Połowy stanowią około 80 % całkowitej wielkości produkcji UE. Choć flota europejska jest obecna na całym świecie, unijne połowy odbywają się głównie na północno wschodnim Atlantyku, na Morzu Śródziemnym oraz na środkowym i wschodnim Atlantyku, a gatunkami najczęściej łowionymi są śledzie i makrele. Główne kraje rybackie pod względem ilości to Hiszpania, Dania, Wielka Brytania i Francja, których łączne połowy stanowią ponad połowę całkowitych połowów UE. Całkowite połowy w UE w strefach połowowych (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) Północno-wschodnie obszary Oceanu Atlantyckiego 3 600 950 74,4 % Morze Śródziemne 413 841 8,5 % Środkowo-wschodnie obszary Oceanu Atlantyckiego 379 677 7,8 % Zachodnie obszary Oceanu Indyjskiego 187 815 3,9 % Południowo-zachodnie obszary Oceanu Atlantyckiego 125 491 2,6 % Północno-zachodnie obszary Oceanu Atlantyckiego 65 196 1,3 % Południowo-wschodnie obszary Oceanu Atlantyckiego 44 869 0,9 % Wody śródlądowe 12 569 0,3 % Morze Czarne 11 152 0,2 % Łowiska ogółem 4 841 560 100,0 % Źródło: Eurostat i FAO.

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy 21 Całkowite połowy głównych producentów światowych (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) Chiny 16 557 949 17,70 % Indonezja 6 120 137 6,54 % Peru 5 876 322 6,28 % Stany Zjednoczone 5 242 379 5,60 % UE-28 4 841 560 5,17 % Indie 4 645 182 4,96 % Rosja 4 351 209 4,65 % Mjanma 3 786 840 4,05 % Japonia 3 741 959 4,00 % Wietnam 2 803 800 3,00 % Filipiny 2 335 404 2,50 % Chile 2 288 874 2,45 % Norwegia 2 228 513 2,38 % Tajlandia 1 843 747 1,97 % Inne (*) 26 899 394 28,75 % Ogółem 93 563 269 100,00 % (*) Dane szacunkowe FAO. Źródło: Eurostat i FAO dla UE-28 oraz FAO dla innych krajów. Uwaga: Nie dotyczy LU. Źródło: Eurostat dla wszystkich państw członkowskich z wyjątkiem FAO dla AT, CZ, HU i SK. Całkowite połowy według państw członkowskich (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) ES 904 126 18,67 % DK 668 338 13,80 % UK 617 592 12,76 % FR 528 732 10,92 % NL 324 370 6,70 % IE 246 240 5,09 % DE 219 001 4,52 % PL 195 477 4,04 % PT 194 610 4,02 % SE 176 789 3,65 % IT 172 907 3,57 % FI 144 297 2,98 % LV 115 759 2,39 % HR 75 267 1,55 % LT 74 803 1,55 % EE 66 763 1,38 % EL 63 638 1,31 % BE 25 377 0,52 % BG 9 535 0,20 % HU 6 472 0,13 % CZ 3 761 0,08 % MT 2 355 0,05 % SK 1 986 0,04 % RO 1 617 0,03 % CY 1 166 0,02 % AT 350 0,01 % SI 232 0,005 % Ogółem UE-28 4 841 560 100,00 %

22 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy 15 głównych gatunków poławianych przez Unię Europejską (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) Śledź atlantycki 716 043 14,8 % Makrela 450 246 9,3 % Szprot 337 676 7,0 % Sardynka 243 376 5,0 % Ostrobok 190 193 3,9 % Bonito 163 134 3,4 % Morszczuk europejski 154 703 3,2 % Dorsz atlantycki 142 229 2,9 % Małe gatunki pelagiczne 132 144 2,7 % Tuńczyk żółtopłetwy 128 127 2,6 % Błękitek 122 378 2,5 % Rekiny 112 350 2,3 % Gładzica 95 231 2,0 % Sardela europejska 90 567 1,9 % Przegrzebek 80 458 1,7 % Główne gatunki poławiane przez dane państwo członkowskie (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) BE Gładzica 8 228 32,4 % Sola 4 005 15,8 % Żabnica 1 633 6,4 % Raja 1 413 5,6 % Dorsz atlantycki 1 343 5,3 % BG Ślimaki morskie 4 834 50,7 % Szprot 3 794 39,8 % CZ Karp 2 917 77,6 % DK Śledź atlantycki 141 028 21,1 % Szprot 96 386 14,4 % Bielmik 38 364 5,7 % Małż 37 491 5,6 % Makrela 33 260 5,0 % Źródło: Eurostat. Uwaga: Nie dotyczy LU. Brak danych, dotyczących głównych gatunków, dla AT. Źródło: Eurostat z wyjątkiem FAO dla CZ, HU i SK.

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy 23 DE Śledź atlantycki 71 841 32,8 % Małe gatunki pelagiczne 28 685 13,1 % Makrela 20 935 9,6 % Krewetka (Crangon) 16 165 7,4 % Dorsz atlantycki 14 537 6,6 % Szprot 11 899 5,4 % Błękitek 11 418 5,2 % Czarniak 10 903 5,0 % EE Szprot 29 805 44,6 % Śledź atlantycki 21 941 32,9 % Krewetki zimnowodne 6 653 10,0 % IE Makrela 56 603 23,0 % Małe gatunki pelagiczne 35 441 14,4 % Śledź atlantycki 23 192 9,4 % Błękitek 13 205 5,4 % EL Sardela europejska 8 752 13,8 % Sardynka 6 865 10,8 % Dorady 5 242 8,2 % Morszczuk europejski 4 694 7,4 % ES Bonito 128 027 14,2 % Rekiny 92 452 10,2 % Morszczuk europejski 88 801 9,8 % Tuńczyk żółtopłetwy 85 794 9,5 % Sardynka 49 024 5,4 % Makrela 47 010 5,2 % FR Tuńczyk żółtopłetwy 41 809 7,9 % Morszczuk europejski 32 348 6,1 % Przegrzebek 30 977 5,9 % Śledź atlantycki 30 142 5,7 % Bonito 29 432 5,6 % Sardynka 27 519 5,2 %

24 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy HR Sardynka 53 159 70,6 % Sardela europejska 8 904 11,8 % Małe gatunki pelagiczne 5 128 6,8 % LT Ostrobok 33 919 45,3 % Makrela 11 786 15,8 % Sardynka 10 955 14,6 % Szprot 5 775 7,7 % IT Sardela europejska 29 664 17,2 % Sardynka 22 986 13,3 % Małże 16 898 9,8 % Morszczuk europejski 9 767 5,6 % Garnela tropikalna 8 949 5,2 % CY Tuńczyk biały 359 30,8 % Dorady 170 14,6 % Pikarel 88 7,5 % Barwena 74 6,3 % LV Szprot 33 310 28,8 % Małe gatunki pelagiczne 27 066 23,4 % Śledź atlantycki 20 720 17,9 % Makrela 12 112 10,5 % Sardynka 9 947 8,6 % HU Karp 3 390 52,4 % Karpiowate 1 337 20,7 % Tołpyga biała 370 5,7 % MT Włócznik 460 19,5 % Makrela 308 13,1 % Sardynka 219 9,3 % Tuńczyk błękitnopłetwy 155 6,6 % Pałaszowate 123 5,2 % NL Śledź atlantycki 88 010 27,1 % Ostrobok 63 027 19,4 % Błękitek 51 584 15,9 % Gładzica 33 748 10,4 % Makrela 22 873 7,1 % Krewetka (Crangon) 20 280 6,3 %

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.1 Połowy 25 PL Szprot 80 988 41,4 % Ostrobok 27 758 14,2 % Śledź atlantycki 23 560 12,1 % Dorsz atlantycki 19 104 9,8 % Sardynka 17 348 8,9 % Stornia 11 861 6,1 % SK Karp 1 463 73,7 % FI Śledź atlantycki 122 318 84,8 % Szprot 11 086 7,7 % PT Makrela 45 442 23,4 % Sardynka 27 854 14,3 % Ostrobok 23 043 11,8 % Ośmiornice 11 750 6,0 % Karmazyny 10 660 5,5 % RO Mięczaki i bezkręgowce wodne 1 314 81,3 % Sardela europejska 111 6,9 % SE Śledź atlantycki 77 225 43,7 % Szprot 52 909 29,9 % UK Makrela 163 801 26,5 % Śledź atlantycki 93 569 15,2 % Przegrzebek 45 038 7,3 % Plamiak 39 742 6,4 % Krab 30 936 5,0 % SI Witlinek 57 24,6 % Sardynka 29 12,5 % Sardela europejska 21 9,1 % Ośmiornice 19 8,2 % Sola 15 6,5 %

26 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura 4.2 Akwakultura W wielu regionach europejskich akwakultura stanowi ważny obszar działalności. Odpowiada za ponad 20 % łącznej produkcji rybnej w UE i produkuje około 1,2 mln ton oraz 4 mld EUR pod względem wartości. W światowej produkcji akwakultury udział akwakultury UE to 1,25 % pod względem ilości i 3,4 % pod względem wartości. Pod względem ilości głównymi krajami będącymi producentami akwakultury są Hiszpania, Wielka Brytania, Francja, Grecja i Włochy. Uwaga: Nie dotyczy LU. Źródło: Dane Eurostatu, zintegrowane z danymi z Eumofa dla DE, DK i EL oraz odpowiadające im kwoty. Całkowita produkcja akwakultury według państw członkowskich (2013 r.) (wartość w tys. EUR w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) wartość % wartości ilość % ilości UK 896 701 22,34 % 203 263 16,78 % FR 693 087 17,26 % 200 332 16,54 % EL 639 963 15,94 % 145 373 12,00 % ES 429 438 10,70 % 226 222 18,68 % IT 392 882 9,79 % 140 879 11,63 % IE 114 185 2,84 % 34 200 2,82 % NL 110 151 2,74 % 46 605 3,85 % MT 105 865 2,64 % 9 077 0,75 % DK 98 584 2,46 % 31 790 2,62 % HR 78 946 1,97 % 13 720 1,13 % PL 75 073 1,87 % 31 258 2,58 % DE 70 525 1,76 % 23 287 1,92 % PT 49 266 1,23 % 7 874 0,65 % FI 47 921 1,19 % 13 286 1,10 % SE 43 591 1,09 % 13 366 1,10 % CZ 35 267 0,88 % 19 360 1,60 % CY 29 214 0,73 % 5 341 0,44 % HU 25 575 0,64 % 14 383 1,19 % BG 23 027 0,57 % 11 244 0,93 % RO 20 645 0,51 % 10 146 0,84 % AT 16 528 0,41 % 2 946 0,24 % LT 8 292 0,21 % 3 812 0,31 % SK 3 164 0,08 % 1 085 0,09 % SI 2 848 0,07 % 1 084 0,09 % LV 1 617 0,04 % 644 0,05 % EE 1 522 0,04 % 509 0,04 % BE 749 0,02 % 173 0,01 % UE-28 4 014 626 100,00 % 1 211 259 100,00 %

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura 27 Produkcja akwakultury w UE według typu produktu (2013 r.) (odsetek ilości całkowitej) 21,8 % 34,6 % Mięczaki i skorupiaki Ryby morskie (z uwzględnieniem pstrąga i łososia hodowanych w wodzie morskiej) Ryby słodkowodne (z uwzględnieniem pstrąga i łososia hodowanych w wodach słodkich) 43,6 % Całkowita produkcja akwakultury według innych głównych producentów (2013 r.) (wartość w tys. EUR, ilość w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) wartość % wartości ilość % ilości Chiny 55 031 892 46,38 % 57 113 175 58,80 % Indonezja 7 935 385 6,69 % 13 147 297 13,54 % Indie 7 797 576 6,57 % 4 554 109 4,69 % Chile 5 687 048 4,79 % 1 045 718 1,08 % Norwegia 5 193 051 4,38 % 1 247 865 1,28 % Wietnam 4 699 994 3,96 % 3 294 480 3,39 % UE-28 4 014 626 3,38 % 1 211 259 1,25 % Japonia 3 400 319 2,87 % 1 027 185 1,06 % Bangladesz 3 323 540 2,80 % 1 859 808 1,91 % Tajlandia 2 383 713 2,01 % 1 056 944 1,09 % Filipiny 1 664 420 1,40 % 2 373 386 2,44 % Egipt 1 572 824 1,33 % 1 097 544 1,13 % Korea Południowa 1 405 241 1,18 % 1 533 446 1,58 % Mjanma/ Birma 1 291 190 1,09 % 930 780 0,96 % Inne (*) 13 261 146 11,18 % 5 640 711 5,81 % Ogółem 118 661 965 100,00 % 97 133 707 100,00 % Źródło: Eurostat i Eumofa. (*) Dane szacunkowe FAO. Źródło: FAO dla państw spoza UE oraz Eurostat i Eumofa dla UE-28.

28 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura 10 głównych gatunków produkowanych w hodowlach w UE (2013 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) wartość % wartości Łosoś 855 936 21,32 % Pstrąg 561 378 13,98 % Dorada 541 724 13,49 % Ostryga 446 092 11,11 % Labraks 438 777 10,93 % Małż 411 797 10,26 % Tuńczyk błękitnopłetwy 183 472 4,57 % Małże 174 460 4,35 % Karp 148 442 3,70 % Turbot 66 982 1,67 % 10 głównych gatunków produkowanych w hodowlach w Unii Europejskiej (2013 r.) (poławiane ilości w tonach żywej wagi i jako odsetek całości) ilość % ilości Małż 405 654 33,49 % Pstrąg 183 444 15,14 % Łosoś 172 679 14,26 % Dorada 110 150 9,09 % Ostryga 92 609 7,65 % Karp 79 473 6,56 % Labraks 77 470 6,40 % Małże 30 000 2,48 % Tuńczyk błękitnopłetwy 11 642 0,96 % Turbot 9 360 0,77 % Źródło: Eurostat i Eumofa.

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura 29 Główne gatunki produkowane w hodowlach przez dane państwo członkowskie (2013 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości ilość w tonach żywej wagi i jako odsetek ilości całkowitej) BE wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 749 100,0 % 173 100,0 % BG wartość % wartości ilość % ilości Karp 9 865 42,8 % 2 892 25,7 % Pstrąg 8 600 37,3 % 5 542 49,3 % Małż 1 530 6,6 % 1 787 15,9 % EE wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 1 368 89,9 % 465 91,4 % Karp 136 9,0 % 44 8,6 % IE wartość % wartości ilość % ilości Łosoś 55 680 48,8 % 9 125 26,7 % Ostryga 39 906 34,9 % 8 640 25,3 % Małż 14 906 13,1 % 15 361 44,9 % CZ wartość % wartości ilość % ilości Karp 30 236 85,7 % 17 700 91,4 % DK wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 87 474 88,7 % 29 856 93,9 % DE wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 36 461 51,7 % 10 656 45,8 % Karp 13 802 19,6 % 5 836 25,1 % Małż 10 878 15,4 % 5 036 21,6 % Uwaga: Nie dotyczy LU. Źródło: Dane Eurostatu, zintegrowane z danymi z Eumofa dla DE, DK i EL oraz odpowiadające im kwoty. EL wartość % valore ilość % ilości Dorada 362 043 56,6 % 73 300 50,4 % Labraks 248 627 38,9 % 48 600 33,4 % Małż 6 987 1,1 % 18 638 12,8 % ES wartość % wartości ilość % ilości Labraks 92 559 21,6 % 14 946 6,6 % Małż 79 962 18,6 % 162 012 71,6 % Dorada 76 924 17,9 % 18 897 8,4 % Pstrąg 42 156 9,8 % 15 799 7,0 % FR wartość % wartości ilość % ilości Ostryga 389 122 56,1 % 77 511 38,7 % Małż 132 173 19,1 % 74 139 37,0 % Pstrąg 103 196 14,9 % 31 764 15,9 %

30 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura HR wartość % wartości ilość % ilości Tuńczyk błękitnopłetwy 37 942 48,1 % 2 616 19,1 % Labraks 15 975 20,2 % 2 826 20,6 % Dorada 15 394 19,5 % 2 978 21,7 % Karp 5 101 6,5 % 2 739 20,0 % Małż 2 012 2,5 % 1 950 14,2 % LT wartość % wartości ilość % ilości Karp 7 026 84,7 % 3 532 92,7 % HU wartość % wartości ilość % ilości Karp 19 614 76,7 % 11 881 82,6 % Zębacz słodkowodny 4 644 18,2 % 2 262 15,7 % IT wartość % wartości ilość % ilości Małże 127 650 32,5 % 24 609 17,5 % Pstrąg 107 972 27,5 % 36 850 26,2 % Małż 44 354 11,3 % 64 235 45,6 % MT wartość % wartości ilość % ilości Tuńczyk błękitnopłetwy 92 797 87,7 % 6 123 67,5 % Dorada 10 927 10,3 % 2 550 28,1 % CY wartość % wartości ilość % ilości Dorada 18 880 64,6 % 3 795 71,05 % Labraks 9 271 31,7 % 1 422 26,62 % LV wartość % wartości ilość % ilości Karp 1 068 66,1 % 529 82,1 % Pstrąg 150 9,3 % 30 4,7 % NL wartość % wartości ilość % ilości Małż 72 834 66,1 % 37 112 79,6 % Węgorz 24 523 22,3 % 2 885 6,2 % Zębacz słodkowodny 4 650 4,2 % 3 100 6,7 % Ostryga 3 719 3,4 % 2 958 6,3 % AT wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 12 162 73,6 % 2 066 70,1 % Karp 2 339 14,2 % 660 22,4 % Inne łososiowate 1 599 9,7 % 182 6,2 %

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.2 Akwakultura 31 PL wartość % wartości ilość % ilości Karp 35 996 47,9 % 17 364 55,6 % Pstrąg 31 054 41,4 % 11 419 36,5 % SK wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 2 279 72,0 % 738 68,0 % Karp 516 16,3 % 232 21,4 % PT wartość % wartości ilość % ilości Małże 24 727 50,2 % 2 370 30,1 % Turbot 12 724 25,8 % 2 453 31,2 % Dorada 4 393 8,9 % 810 10,3 % Labraks 3 071 6,2 % 489 6,2 % Ostryga 2 477 5,0 % 980 12,4 % RO wartość % wartości ilość % ilości Karp 15 640 75,8 % 8 729 86,0 % Pstrąg 4 263 20,6 % 1 106 10,9 % SI wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 2 014 70,7 % 582 53,7 % Labraks 371 13,0 % 50 4,6 % Karp 295 10,4 % 123 11,3 % Małż 164 5,7 % 327 30,2 % FI wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 39 626 82,7 % 12 027 90,5 % Inne łososiowate 7 646 16,0 % 1 155 8,7 % SE wartość % wartości ilość % ilości Pstrąg 30 539 70,1 % 9 763 73,0 % Inne łososiowate 11 034 25,3 % 1 808 13,5 % Małż 1 180 2,7 % 1 702 12,7 % UK wartość % wartości ilość % ilości Łosoś 799 780 89,2 % 163 518 80,4 % Małż 44 057 4,9 % 22 480 11,1 % Pstrąg 35 305 3,9 % 12 824 6,3 %

32 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.3 Sektor przetwórstwa 4.3 Sektor przetwórstwa Pomimo wzrostu kosztów produkcji i niskiej marży zysku sektor przetwórstwa rybnego jest wciąż rentowny, przy całkowitym obrocie w wysokości prawie 28 mld EUR. Kraje o największej produkcji to Wielka Brytania, Francja, Hiszpania, Włochy i Niemcy. W wielu państwach posiadających silny przemysł przetwórczy sektor korzysta z outsourcingu zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz UE. Jednak w większości państw członkowskich UE inwestycje netto spadają, nawet w krajach takich, jak Dania czy Polska, które wciąż odnotowują zysk netto. Jedynie Niemcy i Hiszpania wciąż są inwestorami netto. Obrót (2012 r.) (w tys. EUR) UK 5 009 468 FR 4 861 618 ES 4 533 205 IT 2 557 006 DE 2 040 378 DK 2 009 993 PL 1 934 753 PT 1 077 971 BE 825 897 NL 775 383 IE 656 463 SE 613 214 LT 290 812 FI 264 749 EL 232 861 LV 226 708 EE 143 152 HR 48 009 SI 32 262 RO 30 353 MT 29 566 CY 7 424 BG 7 188 Ogółem 28 208 434 Uwaga: Brak danych dla AT, CZ, HU, LU i SK. Źródło: Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF), Sprawozdanie dotyczące wyników gospodarczych w sektorze przetwórstwa ryb w UE (STECF-14-21), Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014 (Report EUR 27029 EN, JRC 93340).

4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.4 Organizacja sektora 33 4.4 Organizacja sektora Organizacje producentów (2015 r.) Rybacy i hodowcy z sektora akwakultury mogą połączyć siły w ramach organizacji producentów, aby ich produkcja była bardziej zrównoważona, a wprowadzanie produktów na rynek bardziej efektywne. Robią to poprzez ustanawianie planów produkcji i wprowadzania do obrotu. Organizacje producentów są głównymi podmiotami w sektorze rybołówstwa i akwakultury. W 2015 r. w 17 państwach członkowskich UE działało 219 organizacji producentów. Rybołówstwo Ogółem: 190 organizacji w 2015 r. Akwakultura Ogółem: 29 organizacji w 2015 r. 2 24 15 5 IE UK 1 NL BE 16 8 FR DK 13 1 DE 4 1 SE PL 2 9 EE 2 3 LV 3 LT 3 5 1 RO IT Uwaga: Organizacje producentów nie funkcjonują w AT, BG, CY, CZ, FI, HR, HU, LU, MT, SI i SK. Źródło: państwa członkowskie. Dla Rumunii: Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 68 z 8.3.2013 r. 14 PT ES 6 35 7 38 1 EL

34 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.4 Organizacja sektora Komitety doradcze Komitety doradcze są organizacjami zainteresowanych stron, w skład których wchodzą przedstawiciele sektora oraz innych grup interesów (60 40 % przydziału miejsc w zgromadzeniu ogólnym i w komitecie wykonawczym). Ich celem jest przedstawienie Komisji Europejskiej i państwom członkowskim zaleceń dotyczących kwestii związanych z rybołówstwem i akwakulturą. Komitety doradcze mogą również dostarczać informacji służących opracowaniu środków ochronnych, podczas gdy państwa członkowskie mają się z nimi konsultować w kontekście regionalizacji. Ponieważ służą one celowi leżącemu w ogólnym europejskim interesie, komitety doradcze otrzymują unijne wsparcie finansowe od Komisji Europejskiej na pokrycie części swoich kosztów operacyjnych. Oprócz siedmiu istniejących komitetów doradczych (Morze Bałtyckie, flota dalekomorska, Morze Śródziemne, Morze Północne, wody północno zachodnie, zasoby pelagiczne, wody południowo zachodnie) w nowej WPRyb ustanowiono cztery nowe komitety ds. Morza Czarnego, akwakultury, rynków i regionów najbardziej oddalonych. Działają już pierwsze trzy. Morze Bałtyckie Morze Czarne Flota dalekomorska (wody nienależące do UE na całym świecie) Morze Śródziemne Morze Północne Wody północno zachodnie Wody południowo zachodnie Regiony najbardziej oddalone Zasoby pelagiczne (błękitek, makrela, ostrobok, śledź, kaprosz) Wody UE

Gwadelupa Martynika 4 Produkcja w sektorze rybołówstwa i akwakultury 4.4 Organizacja sektora 35 Majotta Reunion Gujana Francuska

5 Handel zagraniczny UE jest światowym liderem w handlu produktami rybołówstwa i akwakultury pod względem wartości. Handel UE (przywóz i wywóz) wzrósł w ciągu ostatnich lat, osiągając w 2014 r. 45,9 mld EUR. Norwegia, Chiny, Ekwador i Maroko są głównymi dostawcami UE, natomiast Stany Zjednoczone, Norwegia, Szwajcaria i Chiny są głównymi klientami UE. UE jest importerem netto produktów rybołówstwa i akwakultury, głównie mrożonych i przetworzonych. Hiszpania, Szwecja, Wielka Brytania i Dania są głównymi importerami wśród państw członkowskich. Handel między państwami UE jest bardzo istotny i odgrywa zasadniczą rolę w unijnej wymianie handlowej w zakresie produktów rybołówstwa. Jego wartość jest porównywalna do wartości przywozu spoza UE, tj. 20,6 mld EUR w 2014 r. Główni eksporterzy do innych państw członkowskich UE to Szwecja, Dania, Holandia i Hiszpania. Główni importerzy to Francja, Niemcy, Włochy i Hiszpania. Jeśli unijne produkty akwakultury pozostaną na rynku europejskim, wywóz z UE będzie niemal całkowicie składał się z produktów z połowów. W latach 2012 2014 unijny wywóz do państw trzecich wzrósł do 4,3 mld EUR. Hiszpania, Wielka Brytania, Dania i Holandia są wiodącymi państwami członkowskimi w zakresie wywozu do państw trzecich.

5 Handel zagraniczny 37 Handel produktami rybołówstwa i akwakultury między Unią Europejską a państwami trzecimi (2014 r.) (ilość w tonach i wartość w tys. EUR) Wymiana handlowa wewnątrz i poza UE (2014 r.) (wartość w mld EUR) Przywóz Wywóz tony wartość tony wartość Ryby pelagiczne 1 057 615 3 226 300 1 118 369 1 372 097 Łososiowate 837 320 4 429 927 117 676 702 642 Pozostałe ryby 1 881 271 5 917 574 405 804 1 191 656 Skorupiaki 621 184 4 474 711 66 816 311 198 Mięczaki 614 215 1 997 959 46 291 225 477 Produkty wykorzystywane do celów nieżywnościowych 936 103 914 014 390 213 518 314 Ogółem UE-28 5 947 708 20 960 485 2 145 169 4 321 384 Przywóz spoza UE 21 Handel wewnątrzunijny 20,6 Wywóz poza UE 4,3 Źródło: Eurostat i Eumofa.

5 Handel zagraniczny 39 Handel produktami rybołówstwa i akwakultury między Unią Europejską a państwami trzecimi Główni klienci (2014 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) Norwegia 11 % Rosja 4 % Stany Zjednoczone 12 % UE-28 Maroko 2 % Szwajcaria 8 % Chiny 7 % Japonia 5 % (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) Stany Zjednoczone 516 216 Norwegia 477 119 Szwajcaria 352 433 Chiny 316 844 Nigeria 277 397 Japonia 218 420 Rosja 173 548 Wietnam 165 132 Egipt 130 397 Maroko 99 961 Brazylia 81 549 Pozostałe państwa trzecie 1 512 368 Ogółem 4 321 384 Brazylia 2 % Egipt 3 % Nigeria 6 % Wietnam 4 % < 0,2 mld 0,2-0,4 mld > 0,4 mld

40 5 Handel zagraniczny Handel produktami rybołówstwa i akwakultury między Unią Europejską a państwami trzecimi (2014 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) Państwa członkowie będące największymi importerami z państw trzecich ES 3 395 282 16 % SE 3 174 285 15 % UK 2 388 140 11 % DK 2 072 802 10 % DE 1 963 153 9 % FR 1 902 438 9 % NL 1 892 037 9 % IT 1 883 901 9 % Inne państwa członkowskie 2 288 447 11 % Ogółem UE-28 20 960 485 100 % Państwa członkowie będące największymi eksporterami do państw trzecich ES 765 957 18 % UK 706 941 16 % DK 630 015 15 % NL 591 627 14 % DE 299 755 7 % FR 288 839 7 % IE 180 225 4 % PT 179 715 4 % Inne państwa członkowskie 678 309 16 % Ogółem UE-28 4 321 384 100 % Źródło: Eurostat i Eumofa.

5 Handel zagraniczny 41 Przywóz i wywóz produktów rybołówstwa i akwakultury handel zewnętrzny UE (2014 r.) (ilość w tonach i wartość w tys. EUR) Przywóz Wywóz tony wartość tony wartość BE 123 495 741 933 4 633 22 554 BG 9 186 13 853 3 270 11 460 CZ 15 394 42 655 2 718 8 686 DK 881 085 2 072 802 275 564 630 015 DE 674 650 1 963 153 143 050 299 755 EE 9 707 22 471 76 451 59 223 IE 48 647 28 566 158 976 180 225 EL 71 161 181 400 8 444 49 071 ES 1 040 637 3 395 282 445 728 765 957 FR 438 136 1 902 438 75 955 288 839 HR 8 564 22 279 14 104 46 217 IT 442 689 1 883 901 29 410 127 018 CY 7 828 29 044 3 021 19 264 LV 16 178 29 981 66 378 59 187 LT 53 105 109 351 22 749 32 955 LU 14 1 212 323 3 498 HU 3 022 5 757 1 002 2 838 MT 9 138 12 519 4 166 49 977 NL 509 313 1 892 037 514 189 591 627 AT 9 521 48 859 1 877 12 308 PL 174 389 369 908 26 817 93 495 PT 129 318 400 539 39 376 179 715 RO 16 617 33 241 795 3 196 SI 3 815 8 008 2 012 8 578 SK 5 968 9 991 341 893 FI 64 319 176 880 14 268 10 529 SE 661 651 3 174 285 17 205 57 362 UK 520 164 2 388 140 192 346 706 941 Ogółem UE-28 5 947 708 20 960 485 2 145 169 4 321 384

42 5 Handel zagraniczny Przywóz produktów rybołówstwa i akwakultury w podziale według głównych kategorii konserwacji handel zewnętrzny UE (2014 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) Wywóz produktów rybołówstwa i akwakultury w podziale według głównych kategorii konserwacji handel zewnętrzny UE (2014 r.) (wartość w tys. EUR i jako odsetek całości) 5 % 20 % 24 % 13 % 17 % 21 % 3 % 47 % 4 % 45 % Produkty świeże i schłodzone 5 123 620 Produkty zamrożone 9 893 989 Produkty wędzone, solone i suszone 686 812 Przetwory i konserwy 4 112 037 Niewyszczególnione 1 144 026 Ogółem 20 960 485 Produkty świeże i schłodzone 900 690 Produkty zamrożone 1 946 539 Produkty wędzone, solone i suszone 192 783 Przetwory i konserwy 730 300 Niewyszczególnione 551 072 Ogółem 4 321 384 Źródło: Eurostat i Eumofa.

5 Handel zagraniczny 43 Przywóz produktów rybołówstwa i akwakultury handel zewnętrzny UE (2014 r.) (wartość w tys. EUR) Ryby pelagiczne Łososiowate Pozostałe ryby ES 737 990 IT 560 316 FR 484 830 UK 409 141 DE 270 493 NL 265 523 PL 87 623 BE 76 447 Inne państwa członkowskie 333 935 Totale UE-28 3 226 300 SE 2 586 277 DK 752 518 DE 337 452 UK 322 836 FI 116 731 FR 92 535 NL 49 081 PL 36 874 Inne państwa członkowskie 135 624 Totale UE-28 4 429 927 NL 996 136 UK 833 523 ES 791 218 DE 786 056 DK 557 392 FR 443 585 SE 392 852 IT 310 325 Inne państwa członkowskie 806 486 Totale UE-28 5 917 574 Skorupiaki ES 907 247 UK 682 220 FR 648 371 NL 460 263 BE 411 175 IT 405 967 DK 399 566 DE 285 575 Inne państwa członkowskie 274 327 Totale UE-28 4 474 711 Mięczaki ES 855 305 IT 558 300 FR 175 299 PT 87 537 NL 78 437 EL 64 175 UK 56 091 BE 44 166 Inne państwa członkowskie 78 648 Totale UE-28 1 997 959 Produkty wykorzystywane do celów nieżywnościowych DK 279 176 DE 249 784 UK 84 328 ES 74 618 FR 57 817 NL 42 598 EL 34 174 IT 28 407 Inne państwa członkowskie 63 111 Totale UE-28 914 014 Źródło: Eurostat i Eumofa.

44 5 Handel zagraniczny Wywóz produktów rybołówstwa i akwakultury handel zewnętrzny UE (2014 r.) (wartość w tys. EUR) Ryby pelagiczne ES 426 727 NL 333 525 IE 121 540 UK 97 914 FR 66 458 IT 60 435 LV 52 195 MT 47 330 Inne państwa członkowskie 165 974 Ogółem UE-28 1 372 097 Łososiowate UK 464 979 DK 46 280 PL 39 108 DE 35 598 NL 30 848 FR 21 711 SE 20 741 LT 7 351 Inne państwa członkowskie 36 026 Ogółem UE-28 702 642 Pozostałe ryby ES 238 076 DK 181 166 FR 137 462 NL 123 718 PT 109 269 DE 93 475 IT 44 408 UK 42 900 Inne państwa członkowskie 221 181 Ogółem UE-28 1 191 656 Skorupiaki DK 105 061 NL 87 235 UK 32 976 FR 17 025 DE 15 330 ES 13 837 EE 10 069 BE 8 357 Inne państwa członkowskie 21 310 Ogółem UE-28 311 198 Mięczaki ES 73 631 UK 33 157 FR 32 299 IE 24 585 PT 22 638 IT 10 424 BG 8 065 NL 5 520 Inne państwa członkowskie 15 157 Ogółem UE-28 225 477 Produkty wykorzystywane do celów nieżywnościowych DK 289 952 DE 128 187 UK 35 015 FR 13 884 NL 10 782 ES 10 052 IE 9 942 PT 4 086 Inne państwa członkowskie 16 414 Ogółem UE-28 518 314 Źródło: Eurostat i Eumofa.

6 Spożycie Produkty rybołówstwa i akwakultury stanowią ważne źródło białka i są istotnym elementem zdrowej diety. Sprawdza się to szczególnie w przypadku przeciętnego Europejczyka, który spożywa 24,9 kg ryb lub owoców morza rocznie (o 6 kg więcej niż w pozostałych częściach świata). Spożycie to jednak bardzo się różni w poszczególnych państwach UE i wynosi od 5,3 kg na osobę na Węgrzech do 56,8 kg w Portugalii. Trzy czwarte ryb i owoców morza spożywanych w UE pochodzi z połowów dziko żyjących gatunków, natomiast pozostała jedna czwarta pochodzi z akwakultury. Najpopularniejszymi gatunkami są tuńczyk, łosoś i dorsz. Spożycie produktów rybołówstwa i akwakultury (2011 r.) (ilość żywej wagi (w kg na mieszkańca rocznie)) Źródło: FAO, Eurostat i Eumofa. PT 56,8 LT 43,4 ES 42,4 FI 35,6 FR 34,6 SE 31,0 MT 30,5 LU 29,1 LV 27,5 IT 25,4 BE 25,1 UE-28 24,9 NL 23,6 CY 23,3 DK 23,0 IE 22,3 HR 19,7 EL 19,6 UK 19,0 EE 14,7 DE 14,2 AT 13,3 PL 12,0 SI 11,2 CZ 9,5 SK 8,1 BG 6,6 RO 6,1 HU 5,3

46 6 Spożycie Spożycie produktów rybołówstwa i akwakultury w wielkich gospodarkach światowych (2011 r.) (ilość żywej wagi (w kg na mieszkańca rocznie)) Islandia 90,1 Japonia 53,7 Norwegia 53,4 Chiny 32,9 UE-28 24,9 Kanada 22,3 Rosja 22,3 Stany Zjednoczone 21,7 Średnia światowa 18,9 Brazylia 10,6 Indie 5,2 Główne gatunki spożywane w Unii Europejskiej (2012 r.) (ilość żywej wagi (w kg na mieszkańca rocznie)) Na mieszkańca (w kg) % dzikich % hodowlanych Tuńczyk (w puszce) 2,02 100 % 0 % Łosoś 1,97 7 % 93 % Dorsz atlantycki 1,96 98 % 2 % Rdzawiec 1,60 100 % 0 % Śledź atlantycki 1,52 100 % 0 % Małż 1,27 12 % 88 % Morszczuk europejski 0,86 100 % 0 % Panga 0,82 0 % 100 % Makrela 0,78 100 % 0 % Kałamarnica 0,76 100 % 0 % Garnela tropikalna 0,68 42 % 58 % Sardynka 0,54 100 % 0 % Przegrzebek 0,48 81 % 19 % Źródło: FAO, Eurostat i Eumofa. Źródło: Eumofa, Rynek rybny UE, wydanie z 2015 r.

48 6 Spożycie Bilans dostaw Dostawy na rynek UE pochodzą z własnej unijnej produkcji i przywozu, czyli ogółem 13,84 mln ton udostępnionych do spożycia przez ludzi w 2012 r. W tym samym roku widoczna konsumpcja, otrzymana poprzez odjęcie wywozu od tej liczby, wynosiła 11,97 mln ton. Bilans dostaw (2012 r.) (wielkości w mln ton ekwiwalentu masy w relacji pełnej) Produkcja UE (wyłącznie na użytek spożywczy) 5,31 Przywóz 8,53 Dostawa 13,84 Wywóz 1,87 Widoczne spożycie 11,97 Źródło: Eumofa.

6 Spożycie 49 Samowystarczalność Wskaźnik samowystarczalności UE, który jest stosunkiem produkcji własnej (połowy i akwakultura) do całkowitej widocznej konsumpcji, pozostawał na stabilnym poziomie około 45 % w latach 2008 2012. Produkcja unijna obejmuje dwie trzecie konsumpcji dla gatunków pelagicznych i połowę dla mięczaków, ale jest bardziej zależna od zewnętrznych źródeł zaopatrzenia dla skorupiaków i łososiowatych. Wskaźnik samowystarczalności Unii Europejskiej (2012 r.) (procentowo według grup produktów) Ryby pelagiczne 74 % Mięczaki 50 % Pozostałe ryby Łososiowate 32 % 31 % Skorupiaki 21 % Źródło: Eumofa.

7 Wsparcie Unii Europejskiej Pięć europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych 1 wspiera ożywienie gospodarcze UE do 2020 r. Jeden z nich Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) jest przeznaczony dla europejskich mórz i wybrzeży. Jego wynoszący 6,4 mld EUR budżet (z którego 5,7 mld EUR jest przydzielone państwom członkowskim i zarządzane przez nie w ramach zarządzania dzielonego) przeznaczony jest nie tylko na stworzenie podstaw dla nowej wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) oraz spowodowanie, by rybołówstwo i akwakultura stały się bardziej zrównoważone i przynosiły zyski. Ma także służyć dywersyfikacji lokalnych gospodarek w celu zrównoważonego rozwoju regionów morskich, rybołówstwa śródlądowego i obszarów akwakultury. EFMR wspiera inicjatywy mające na celu odbudowę stad ryb, stopniowe wyeliminowanie odrzutów, gromadzenie danych dotyczących rybołówstwa i ograniczenie wpływu człowieka na środowisko morskie. Wchodzi w to również kontrola i egzekwowanie, aby zapewnić właściwe przestrzeganie zasad. Fundusz wspiera również współpracę międzynarodową i integrację w sektorach morskich, takich jak planowanie przestrzenne i nadzór. EFMR ma następujące sześć głównych priorytetów Zrównoważone rybołówstwo (26,9 %): osiągnięcie równowagi pomiędzy zdolnością połowową ludzi a dostępnymi zasobami naturalnymi w celu prowadzenia bardziej selektywnych połowów i ograniczenia niezamierzonych połowów. Zrównoważona akwakultura (21 %): spowodowanie, by sektor odnosił większe sukcesy i był bardziej konkurencyjny poprzez położenie nacisku na jakość, zdrowie i bezpieczeństwo, jak i ekologiczne sposoby produkcji; a także zapewnienie konsumentom produktów wysokiej jakości, o wysokich wartościach odżywczych i godnych zaufania. Wdrażanie WPRyb (19,1 %): poprawa gromadzenia danych, wiedzy naukowej, kontroli i egzekwowania przepisów w dziedzinie rybołówstwa. Zatrudnienie i spójność terytorialna (9 %): pomoc przybrzeżnym i śródlądowym społecznościom zajmującym się połowami i akwakulturą w uzyskaniu większych zysków z ich produktów i w dywersyfikacji ich gospodarek na inne dziedziny związane z morzem, takie jak turystyka lub sprzedaż bezpośrednia. Wprowadzanie do obrotu i przetwarzanie (17,6 %): poprawa organizacji rynku, badań rynkowych oraz informowania konsumentów na temat największego rynku owoców morza na świecie. Wdrażanie zintegrowanej polityki morskiej (IMP) (1,2 %): pogłębianie wiedzy o morzu, lepsze planowanie działalności na morzu, wspieranie współpracy w zakresie nadzoru morskiego oraz zarządzania basenami morskimi zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Pozostałe 5,1 % dotyczy pomocy technicznej, aby pomóc państwom członkowskim w realizacji powyższych priorytetów. 1 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Fundusz Spójności (FS), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR).

7 Wsparcie Unii Europejskiej 51 Priorytety EFMR (w tys. EUR i jako odsetek całości) 26,9 % Zrównoważone rybołówstwo 1 545 795 21 % Zrównoważona akwakultura 1 210 131 Oprócz tych priorytetów EFMR nie narzuca sposobu wydatkowania każdej kwoty, lecz przyznaje część całkowitego budżetu każdemu z państw i pozostawia każdemu krajowemu organowi i każdej społeczności lokalnej wybór projektów i rozwiązań, które najlepiej sprawdzają się w ich gospodarce. 5,1 % Pomoc techniczna 291 595 19,1 % Wdrażanie WPRyb 1 100 000 9 % 1,2 % Wdrażanie IMP 71 056 Zatrudnienie i spójność terytorialna 518 954 17,6 % Wprowadzanie do obrotu i przetwarzanie 1 011 801

52 7 Wsparcie Unii Europejskiej Wkład z EFMR okres programowania 2014 2020 na priorytet (w tys. EUR i jako odsetek całości) Zrównoważone rybołówstwo Zrównoważona akwakultura Wykonanie WPRyb Zatrudnienie i spójność terytorialna Wprowadzanie do obrotu i przetwarzanie Wykonanie IMP Pomoc techniczna Ogółem na państwo członkowskie % na państwo członkowskie BE 14 375 6 725 14 245 0 4 101 1 000 1 300 41 746 0,73 % BG 18 921 27 161 10 477 15 180 9 703 2 500 4 125 88 067 1,53 % CZ 0 20 772 2 653 0 5 976 0 1 707 31 108 0,54 % DK 74 150 25 750 70 546 7 518 19 868 2 500 8 022 208 355 3,62 % DE 41 195 64 232 59 695 20 910 23 081 2 500 7 983 219 596 3,82 % EE 19 325 13 402 11 655 23 600 24 664 2 500 5 824 100 970 1,76 % IE 33 500 14 900 69 791 6 000 17 282 5 335 795 147 602 2,57 % EL 128 025 67 319 70 433 46 000 59 777 4 446 12 778 388 778 6,76 % ES 352 491 205 906 155 955 107 674 274 410 5 335 59 851 1 161 621 20,20 % FR 150 941 88 790 122 279 22 581 163 236 5 335 34 818 587 980 10,23 % HR 86 827 55 261 34 824 18 954 40 618 1 000 15 159 252 643 4,39 % IT 173 056 110 567 102 429 42 430 72 088 4 446 32 247 537 263 9,34 % CY 12 928 9 450 8 692 5 250 1 246 1 400 750 39 715 0,69 % LV 30 450 34 700 11 148 12 750 40 786 2 500 7 500 139 834 2,43 % LT 10 404 21 219 7 440 10 396 9 302 1 000 3 672 63 432 1,10 % HU 2 541 25 768 2 451 0 7 984 0 352 39 096 0,68 % MT 8 548 2 480 8 692 0 407 1 200 1 300 22 627 0,39 % NL 36 240 4 920 49 460 0 3 424 2 500 4 980 101 523 1,77 % AT 45 3 604 1 400 0 1 690 0 227 6 965 0,12 % PL 130 176 201 740 23 627 79 700 61 603 2 500 31 873 531 219 9,24 % PT 103 625 59 000 55 447 35 000 111 229 5 335 22 850 392 485 6,83 % RO 13 204 84 258 12 943 33 684 11 766 2 500 10 067 168 421 2,93 % SI 3 000 6 000 4 266 5 000 3 558 1 000 1 985 24 809 0,43 % SK 0 9 407 1 400 0 4 041 0 937 15 785 0,27 % FI 12 300 15 600 30 018 4 400 5 530 4 446 2 100 74 393 1,29 % SE 22 042 11 871 60 401 8 343 7 189 4 446 5 864 120 156 2,09 % UK 67 487 19 327 97 634 13 584 27 244 5 335 12 528 243 139 4,23 % Ogółem na priorytet 1 545 795 1 210 131 1 100 000 518 954 1 011 801 71 056 291 595 5 749 332 100,00 % Uwaga: Nie dotyczy LU. Źródło: Programy operacyjne państw członkowskich.

Więcej informacji Strony internetowe Komisji Europejskiej Dyrekcja Generalna ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa: Wspólna polityka rybołówstwa: http://ec.europa.eu/fisheries Europejski atlas mórz: http://ec.europa.eu/maritimeatlas Eumofa Europejskie Centrum Monitorowania Rynku Produktów Rybołówstwa i Akwakultury http://www.eumofa.eu/ Eumofa jest internetową wielojęzyczną bazą danych, która zawiera aktualne pełne dane dotyczące cen, wartości i wielkości produktów rybołówstwa i akwakultury w całej UE oraz informacje i analizy rynkowe. Eurostat, dane statystyczne dotyczące rybołówstwa: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/web/fisheries/statistics-illustrated Stosowane w niniejszej publikacji kody państw członkowskich BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR HR IT CY LV Belgia Bułgaria Czechy Dania Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Chorwacja Włochy Cypr Łotwa LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Litwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Wielka Brytania