Metadane scenariusza Wpływ kwaśnych deszczy i innych czynników na rośliny test sprawdzający 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - wie, jak kwaśne deszcze i detergenty wpływają na wegetację roślin, - zna rodzaje odczynów gleby, - wie, od czego zależy odczyn gleby. b) Umiejętności Uczeń potrafi: - odczytać informacje z diagramu i tabeli, - analizować informacje zawarte w tekście, - formułować krótkie odpowiedzi związane z tematem lekcji. 2. Metoda i forma pracy diagnoza umiejętności uczniów, praca indywidualna 3. Środki dydaktyczne test kompetencji
4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel nawiązuje do poprzednich lekcji, zadając krótkie pytania: - O jakich czynnikach, które negatywnie wpływają rośliny, mówiliśmy na poprzednich lekcjach? - Jakie ćwiczenia wykonywaliśmy na lekcjach, które obrazowały negatywny wpływ tych czynników? - Co to jest hipoteza? Nauczyciel informuje uczniów, że na dzisiejszej lekcji będą rozwiązywać zadania, które pozwolą ocenić ich umiejętności. Uczniowie otrzymują karty z zadaniami (załącznik 1). b) Faza realizacyjna 1. Różne ph gleby i jej wpływ na wegetacje roślin: - uczniowie analizują informacje w tekście, - odczytują dane z diagramu, - piszą krótką notatkę na temat różnic w pochłanianiu wody przez glebę. 2. Jak kwaśne deszcze wpływają na liście roślin? - uczniowie analizują tekst i formułują cel prowadzonego doświadczenia, - podają nazwy roślin wykorzystane w doświadczeniu, - opisują na podstawie tekstu wygląd roślin, - uzasadniają hipotezę. 3. Co dzieje się z rośliną umieszczoną w roztworze wody z solą? - uczniowie formułują odpowiedź na postawione pytanie. 4. Jak zachowuje się roślina, której nasiona podlewano wodą z dodatkiem płynu? - uczniowie uzasadnia swój wybór, - odczytują dane z tabelki, - porównują rozmiary roślin, - określają rodzaj czynnika, który zadecydował o wzroście rzeżuchy, - rysują wykres zależności między ilością detergentu a wzrostem rzeżuchy. 5. Bibliografia E. Dudek, E. Szedzianis, K. Tryl, Przyroda 6, Wiking, Wrocław 2000. 6. Załączniki a) Karta pracy ucznia
Załącznik 1. Karta z zadaniami dla uczniów Instrukcja dla ucznia: przeczytaj uważnie zadania i wykonaj zawarte w nich polecenia, po zakończonej pracy jeszcze raz sprawdź swoje odpowiedzi. Zadanie 1. Wojtek i Tomek chcieli sprawdzić, jaki odczyn ma gleba pobrana w dwóch różnych miejscach. Wojtek pobrał próbkę gleby w okolicy zakładów mleczarskich, natomiast Tomek pobrał dla porównania glebę ze swojego ogródka. W szkole na zajęciach z przyrody sprawdzili przy użyciu kwasomierza, jaki odczyn ma gleba, którą przynieśli. Wojtek odczytał na swoim kwasomierzu, że gleba ma ph 4 (ph odczyn gleby - co oznaczało, że jest kwaśna). Natomiast odczyn gleby Tomka, po odczytaniu na kwasomierzu, wynosił ph 8. Gleba Tomka ma odczyn zasadowy. Gdyby odczyn gleby wyniósł ph 7, to oznaczałoby to, że gleba nie jest ani kwaśna, ani zasadowa, czyli ma odczyn obojętny. Gleba zebrana przez Wojtka była piaszczysta i zawierała dużą ilość żwiru. Natomiast gleba Tomka miała liczne grudki, była czarna i wilgotna. Chłopcy zebrali i oznaczyli rośliny, które rosły wokół zakładów mleczarskich i te dziko rosnące w ogródku. Sporządzili rysunek obrazujący zestawienie roślin rosnących na terenie wokół zakładów mleczarskich i rosnących w ogródku. W swoim zestawieniu uwzględnili ph gleby, czyli jej odczyn. Schemat przygotowany przez chłopców: Ilustracja wg własnego pomysłu A. Jakiego przyrządu użyli chłopcy do zbadania odczynu gleby?... B. Jaki odczyn miała gleba wokół zakładów mleczarskich?...
C. Jaki odczyn miała gleba w ogródku Tomka?... D. Jakie ph ma gleba o odczynie obojętnym?... E. Odczytaj z diagramu, które rośliny rosną: wokół zakładów mleczarskich?... w ogródku?... D. Jak sądzisz, w której glebie: Tomka czy Wojtka, woda ucieka szybciej w głąb? Uzasadnij swoją odpowiedź.... Zadanie 2. Małgosia chciała sprawdzić, jak kwaśne deszcze wpływają na liście roślin. W tym celu przygotowała dwa zestawy doświadczalne: I zestaw: jeden liść lipy umieściła na wacie nasączonej wodą, a drugi ułożyła na wacie nasączonej słabym kwasem siarkowym. II zestaw: igły świerku położyła na wacie nasączonej wodą, a inne igły na wacie nasączonej słabym kwasem siarkowym. Przez 3 dni prowadziła obserwacje. Na karcie obserwacji po trzech dniach odnotowała następujące informacje: W I zestawie liście lipy i igły świerku umieszczone na wacie nasączonej wodą, nie zmieniły swojego wyglądu. W II zestawie na liściach lipy umieszczonych na wacie nasączonej kwasem, pojawiły się liczne brązowe plamki od środka liścia, natomiast igły świerku zaczęły odbarwiać się od czubka. A. W jakim celu Małgosia wykonała swoje doświadczenie?... B. Nazwij rośliny, których Małgosia użyła w swoim doświadczeniu?... C. Opisz, jak zareagowały liście drzew na działanie kwasu siarkowego?... D. Uzasadnij hipotezę: Drzew iglastych nie powinno sadzić się w miastach, natomiast drzewa liściaste tak (podaj argumenty, które uzasadnią przyjętą hipotezę).... Zadanie 3. Roślinę włożono do probówki z roztworem wody z solą kuchenną i trzymano prze kilka godzin. Jak sądzisz, jak wyglądała ta roślina po kilku godzinach przebywania roztworze?...
Zadanie 4. Przygotowano 4 zestawy po 20 nasion rzeżuchy. Nasiona podlewano czystą wodą oraz wodą z dodatkiem płynu do mycia naczyń. Liczono, ile nasion wykiełkowało w każdej hodowli oraz mierzono i ustalano średnią wysokość roślin w każdym zestawie. Zebrane wyniki umieszczono na karcie obserwacji. Tabelka przedstawia wyniki z ostatniego dnia. Zestawy I zestaw czysta woda II zestaw 2 krople płynu na 1 litr wody III zestaw 4 krople płynu na 1 litr wody Ilość nasion, które zakiełkowało Średnia wysokość siewek rzeżuchy w (cm ) 8 3 12 7 19 10 A. Który z przygotowanych zestawów był zestawem kontrolnym? Uzasadnij swój wybór?... B. Odczytaj z tabelki, w którym zestawie zakiełkowało najwięcej nasion?... C. W którym zestawie rozmiary roślin były największe, a w którym najmniejsze?... D. Jaki czynnik zadecydował o bardziej intensywnym wzroście roślin?... E. Na podstawie danych w tabeli narysuj wykres zależności między ilością detergentu a wzrostem rzeżuchy? 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza Test kompetencji przeznaczony dla uczniów klas VI.