MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ PROGRAM RAMOWY KURSU DOSKONALĄCEGO Modułowe programy nauczania dla zawodu PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO I BUDŻETU PAŃSTWA Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Projekt współfinansowany ze środków WARSZAWA, Europejskiego 2007 r. Funduszu Społecznego i Budżetu Państwa 1
AUTORZY: Hanna Grządziel, Andrzej Zych OPRACOWANIE GRAFICZNE: Ewa Marszał-Demianiuk SKŁAD: Recontra Studio Graficzne DRUK: POLIGRAFIA D&N Zakład Usługowo-Handlowy
SPIS TREŚCI 1. Założenia organizacyjne kursu doskonalącego... 5 1.1 Uwagi wstępne... 5 1.2 Cele... 5 1.3 Organizacja kursu... 6 1.4 Uwagi dotyczące realizacji... 6 1.5 Zasady rekrutacji... 7 1.6 Kadra prowadząca... 7 1.7 Uczestnicy... 7 1.8 Warunki ukończenia kursu... 7 1.9 Dokumentacja kursu... 8 1.10 Ewaluacja... 8 2. Założenia programowe kursu... 9 2.1. Plan kursu... 9 2.2. Szczegółowy program kursu... 9 2.2.1. Kształcenie modułowe i jego formalno-prawne podstawy... 9 2.2.2 Modułowe programy nauczania... 11 2.2.3 Pakiety edukacyjne obudowa dydaktyczna programów modułowych... 13 2.2.4 Organizacja kształcenia modułowego w szkole zawodowej... 14 2.2.5 Warunki zewnętrzne wrażania kształcenia zawodowego w systemie modułowym... 16 2.2.6 Doradztwo projektowe... 17 2.3 Zaliczenie kursu... 18
1. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE KURSU DOSKONALĄCEGO 1.1 Uwagi wstępne Na obecnym etapie realizacji reformy systemu edukacji w zakresie kształcenia zawodowego zostały wprowadzone zewnętrzne egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe zarówno dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i dla technikum zapewniając ujednolicenie wymagań w poszczególnych zawodach w całym kraju. W dążeniu do podnoszenia jakości kształcenia i lepszego przygotowania ucznia do rynku pracy, szkoły mają do dyspozycji opracowane i zatwierdzone do użytku szkolnego modułowe programy nauczania dla bardzo wielu zawodów. Do wielu programów modułowych opracowano obudowę dydaktyczną w postaci pakietów edukacyjnych dla poszczególnych jednostek modułowych. Jednak brak doświadczeń w zakresie realizacji kształcenia z zastosowaniem programów modułowych jest barierą powstrzymującą wcielenie tej idei do praktyki szkolnej. Kurs doskonalący Modułowe programy nauczania dla zawodu pozwoli zespołom nauczycielskim na pokonanie tej bariery w krótkim czasie. Pozwoli wypracować rozwiązania organizacyjne oraz stworzyć warunki do dyskusji i wzajemnego wsparcia różnych uczestników procesu kształcenia zawodowego. Jest to szczególnie istotne ze względu na szybki proces zmian wynikających z rozwoju techniki i organizacji, a co za tym dezaktualizację i zaprzepaszczenie rezultatów dotychczas wykonanych prac. 1.2 Cele Promowanie systemu kształcenia opartego o programy modułowe. Projektowanie procesu wdrażania kształcenia opartego o programy modułowe. Rozwijanie umiejętności analizowania i modernizowania programów modułowych. Przygotowywanie nauczycieli kształcenia zawodowego do wdrożenia modułowych programów nauczania. Przygotowywanie nauczycieli kształcenia zawodowego do wykorzystywania pakietów edukacyjnych w procesie kształcenia modułowego. Budowanie środowiska sprzyjającego rozwojowi edukacji zawodowej. Rozwijanie współpracy partnerów społecznych i państwowych w planowaniu i wdrażaniu koncepcji kształcenia modułowego. Kształtowanie postaw sprzyjających tworzeniu otwartego środowiska edukacji zawodowej w regionie dla różnych form kształcenia, doskonalenia i zmiany kwalifikacji w formach szkolnych i pozaszkolnych. Po ukończeniu kursu nauczyciel powinien posiadać umiejętności: uzasadnienia, w warunkach obowiązującego prawa, możliwości wprowadzenia modułowego systemu kształcenia zawodowego, analizowania programów modułowych i ich modernizacji, opracowywania projektów wdrażania modułowego systemu kształcenia w warunkach konkretnej szkoły lub placówki kształcenia zawodowego, wykorzystania i przygotowywania materiałów dydaktycznych wspierających proces kształcenia modułowego, projektowania zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod nauczania zalecanych w kształceniu modułowym, 5
1. Założenia organizacyjne kursu doskonalącego organizowania przedsięwzięć propagujących kształcenie modułowe, definiowania wskaźników służących ocenie jakości kształcenia w systemie modułowym, opracowywania projektów promocji kształcenia modułowego w różnych środowiskach dydaktycznych. 1.3 Organizacja kursu Przyjmuje się następujące warunki organizacyjne kursu: 1. Sala dydaktyczna wyposażona w stanowisko multimedialne (rzutnik pisma, projektor). 2. Wyposażenie sali powinno umożliwiać uczestnikom szkolenia pracę w małych grupach oraz prezentację wytworów. 3. Materiały do prowadzenia ćwiczeń (flipchart, papier biały i kolorowy A4, papier na plakaty, flamastry. 4. Udostępnione kilka stanowisk komputerowych z drukarką oraz ksero. 5. Organizator szkolenia powinien stworzyć warunki umożliwiające wymianę doświadczeń, konsultacje pomiędzy uczestnikami szkolenia oraz uczestnikami i prowadzącymi szkolenie. 6 1.4 Uwagi dotyczące realizacji Osiągnięcie pożądanych rezultatów szkolenia wymaga dobrego przygotowania organizacyjnego oraz zastosowania skutecznych metod szkolenia. Główny nacisk należy położyć na promowanie kształcenia modułowego poprzez wypracowanie rozwiązań zdefiniowanych problemów, prezentację praktycznych przykładów, wyjaśnianie wątpliwości, wskazywanie zalet i perspektyw tej formy kształcenia. Zaleca się zastosowanie problemowych metod nauczania, takich jak: wykłady problemowe, dyskusje dydaktyczne (związane z wykładem, dyskusje panelowe, metaplan, itp.), ćwiczenia realizowane w zespołach, metodę projektów. Projekt realizacji prac związanych z wdrożeniem kształcenia modułowego w warunkach konkretnej szkoły jest głównym wynikiem szkolenia i jest projektem grupowym realizowanym etapowo podczas kolejnych zjazdów szkoleniowych. Ze względu na konieczność wykonania elementów projektu z uwzględnieniem warunków konkretnej szkoły, należy szkolenie podzielić minimum na trzy zjazdy, realizowane w odstępach. Podczas wykonywania ćwiczeń prowadzący zajęcia powinni wpierać aktywność uczestników, pobudzać ich do własnych przemyśleń i propozycji oraz wyjaśniać wątpliwości. Szczególną rolę podczas ćwiczeń pełnić powinni tacy uczestnicy szkoleń jak: wizytatorzy, doradcy i konsultanci. Wykorzystanie tych uczestników szkolenia powinno sprzyjać podniesieniu jakości, poprzez urealnienie wypracowywanych projektów, zapewnienie zgodności z obowiązującym prawem i poprawności merytorycznej. Należy ponadto dążyć rozszerzenia kontaktów pomiędzy różnymi uczestnikami szkolenia co w przyszłości może stanowić wsparcie przy praktycznym wdrażaniu kształcenia modułowego. Bardzo ważne będzie również stworzenie warunków do rozmów kuluarowych, dyskusji i wspólnych działań, co może przyczynić się podniesienia efektów szkolenia oraz powstania grup wspierających różne działania szkół i placówek zajmujących się kształceniem zawodowym.
1.5 Zasady rekrutacji Kandydaci na kurs powinni spełniać następujące warunki: w szkoleniu powinny uczestniczyć zespoły składające się z min. 3 nauczycieli z jednej szkoły zawodowej, w tym wskazane byłoby aby w tej grupie był przewodniczący zespołu przedmiotowego kształcenia zawodowego, kierownik laboratorium lub warsztatów, v-ce dyrektor odpowiedzialny za kształcenia zawodowe, dyrektorzy CKP i CKU z 2-3 osobowymi grupami swoich nauczycieli, dyrektorzy ośrodków kursowych publicznych i niepublicznych z 2-3 osobowymi grupami swoich nauczycieli, oraz osoby wspierające zespoły nauczycieli: przedstawiciele organu prowadzącego, przedstawiciele organu nadzorującego, doradcy metodyczni i konsultanci. Uczestnicy w karcie zgłoszenia podają informacje dotyczące osiągnięć i odbytych form doskonalenia tematycznie związanych z tematyką kursu. Informacje te zostaną wykorzystane w celu doboru grup szkoleniowych reprezentujących różne umiejętności i doświadczenie. 1.6 Kadra prowadząca Zajęcia dydaktyczne są prowadzone przez: doradców metodycznych i konsultantów posiadających doświadczenie w prowadzeniu szkoleń i zajmujących się problematyką określoną w programie, edukatorów w zakresie właściwym do ich kwalifikacji, wizytatorów, inspektorów w zakresie właściwym do ich kompetencji. 1.7 Uczestnicy W szkoleniu powinni uczestniczyć: nauczyciele mianowani wyposażeni w modułowe programy nauczania dla zawodów kształconych w ich szkole oraz przykładowe pakiety edukacyjne, doradcy metodyczni i konsultanci, osoby pracujące w organach prowadzących i nadzorujących pracę szkoły, pracownicy CKP i CKU. 1.8 Warunki ukończenia kursu Warunkiem ukończenia kursu jest uczestnictwo w 90% zajęć dydaktycznych, wykonanie zaplanowanych zadań oraz zaliczenie obowiązkowego projektu wykonywanego jako praca zespołowa nauczycieli z jednej szkoły wraz z osobami z grupy wsparcia. Temat: Projekt realizacji prac związanych z wdrożeniem modułowego systemu kształcenia zawodowego w mojej szkole. 7
2. Założenia programowe kursu Dokumentacja projektu powinna zawierać: Założenia jako wynik analizy programu pod kątem wymagań dotyczących warunków realizacji programu nauczania, analizę możliwości szkoły baza i kadra kształcenia zawodowego stan aktualny oraz stan pożądany, algorytm wdrożenia systemu kształcenia modułowego wraz z harmonogramem obejmującym proces przygotowania szkoły/placówki oraz monitoring w okresie jednego cyklu kształcenia, krótki opis zaplanowanych działań, szkolny plan nauczania oraz wytyczne do planu lekcji, kalkulację kosztów wdrożenia kształcenia w systemie modułowym w jednym cyklu kształcenia, dwa scenariusze zajęć metodami zalecanymi w kształceniu modułowym wraz z obudową dydaktyczną, opis działań promujących projekt skierowanych do różnych grup zainteresowań, ewaluację projektu. 1.9 Dokumentacja kursu wykaz i opis kwalifikacji kadry prowadzącej zajęcia, opis procedury rekrutacji, szczegółowy program kursu, harmonogram kursu, procedury i narzędzia ewaluacji, dziennik zajęć, rejestr wydanych zaświadczeń, raport z ewaluacji. 1.10 Ewaluacja Ewaluacja diagnostyczna na podstawie kart zgłoszeń, Ewaluacja formatywna dyskusje i okresowe oceny prac projektowych, Ewaluacja sumatywna ocena opracowanych projektów.
2. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE KURSU 2.1. Plan kursu Lp. Moduły 1. Kształcenie modułowe i jego formalno-prawne podstawy Liczba godzin Ogółem Wykłady Warsztaty 6 2 4 2. Modułowe programy nauczania 2 1 1 3. Pakiety edukacyjne obudowa dydaktyczna programów modułowych 4. Organizacja kształcenia modułowego w szkole zawodowej 5. Warunki zewnętrzne wdrażania kształcenia zawodowego w systemie modułowym 6 1 5 18 3 15 4 1 3 Razem 36 8 28 6. Doradztwo projektowe 4 7. Ogółem 40 2.2. Szczegółowy program kursu 2.2.1. Kształcenie modułowe i jego formalno-prawne podstawy Cele: charakteryzować kształcenie oparte o modułową strukturę treści, analizować akty prawa oświatowego w zakresie dotyczącym kształcenia modułowego, aktualizować zapisy w statucie szkoły i szkolnym systemie oceniania, analizować dokumenty strategii państwa i strategii regionalnych w zakresie rozwoju kształcenia, dokształcania i doskonalenia zawodowego, poszukiwać finansowanych z funduszy Unii Europejskiej programów wspierających kształcenia zawodowe, określać możliwe kierunki dofinansowania programów szkoły w zakresie rozwoju bazy, kadry oraz rozwoju uczniów i słuchaczy, opracowywać projekty działań dotyczące przygotowania formalno-prawnego szkoły do kształcenia modułowego. Materiał kształcenia Istota kształcenia modułowego. Kształcenie modułowe w Ustawie o systemie oświaty, Karcie Nauczyciela. Rozporządzenia o ramowych statutach, ramowych planach nauczania, ocenianiu i klasyfikowaniu, praktycznej nauce zawodu, uzyskiwaniu i uzupełnianiu przez osoby dorosłe kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego. 9
2. Założenia programowe kursu 10 Statut szkoły i szkolny system oceniania. Strategie rozwoju w zakresie kształcenia zawodowego. Fundusze Unii Europejskiej wspierające kształcenie zawodowe. Propozycje ćwiczeń Osiągnięcia Analizowanie Karty Nauczyciela i Ustawy o systemie oświaty zakresie kształcenia modułowego. Analizowanie przepisów prawa oświatowego dotyczącego: statutów, ramowych planów nauczania, oceniania i klasyfikowania, praktycznej nauki zawodu, uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych, Centrów Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego. Opracowywanie założeń do projektu wpierającego kształcenie modułowe i finansowanego z funduszy Unii Europejskiej. Opracowywanie projektu działań dotyczącego przygotowania formalno-prawnego szkoły do kształcenia modułowego. W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: Literatura scharakteryzować istotę kształcenia modułowego, odszukać w Karcie Nauczyciela i Ustawie o systemie oświaty zapisów wiążących się z kształceniem modułowym, odszukać w rozporządzeniach ministra ds. edukacji zapisów wiążących się z kształceniem modułowym, wskazać zmiany w statucie i szkolnym systemie oceniania konieczne do wdrożenia kształcenia modułowego, opracować projekt działań dotyczących przygotowania formalno-prawnego szkoły do kształcenia modułowego wraz z konkretnymi zapisami i zmianami, wskazać określone w strategiach regionalnych i państwowych kierunki rozwoju kształcenia zawodowego, opracować założenia do projektu wpierającego kształcenie modułowe i finansowanego z funduszy Unii Europejskiej. 1. Jeruszka U., Kwiatkowski S. M., Plewka Cz.: Podstawy kształcenia modułowego. ZCE, Szczecin 1995 2. Zych A.: Koncepcja kształcenia modułowego. Nowa szkoła zawodowa, Warszawa 2004 3. Akty prawne: Ustawa o systemie oświaty Ustawa Karta Nauczyciela Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie ramowych statutów: publicznego centrum kształcenia ustawicznego i publicznego ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publicznego centrum kształcenia praktycznego, (Dz. U. Nr 132, poz. 1226). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego
i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (Dz. U. Nr 132, poz. 1225). Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, Nr 137, poz. 1155, z 2003 r. Nr 39, poz. 337 i Nr 116, poz. 1093, z 2004 r. Nr 43, poz. 393 oraz z 2005 r. Nr 30, poz. 252). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 61 poz. 626, Nr 61, poz. 624 z 2002 r. Nr 10 poz. 96 oraz z 2003r. Nr 146, poz. 1416). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 113, poz. 988 oraz z 2003 r. Nr 192, poz. 1875). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz. 2046 oraz z 2005 r. Nr 74, poz. 649 i Nr 108, poz. 905). 2.2.2 Modułowe programy nauczania Cele analizować wymagania formalno-prawne opracowywania i dopuszczania do użytku programów nauczania, charakteryzować przyjęte metodologie opracowywania modułowych programów nauczania, analizować programy modułowe dopuszczone do użytku szkolnego i oceniać je, dostosowywać programy do wymagań rynku pracy poprzez opracowywanie modułów specjalizacyjnych lub modernizację istniejących, dostosowywać programy do warunków szkoły poprzez analizę opisu pracy w zawodzie, zaleceń dotyczących organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego, wykazu modułów i jednostek modułowych, dydaktycznej mapy programu. Materiał kształcenia Wymagania formalno-prawne opracowywania i dopuszczania do użytku programów nauczania. Metodologia opracowywania modułowych programów nauczania. Analiza i ewaluacja modułowych programów nauczania. Dostosowywanie modułowych programów nauczania do wymagań rynku pracy. Dostosowywanie modułowych programów nauczania do warunków szkoły. 11
2. Założenia programowe kursu Propozycje ćwiczeń Osiągnięcia Analizowanie wymagań formalno-prawnych dotyczących opracowywania i dopuszczania do użytku programów nauczania. Analizowanie modułowego programu nauczania określenie wpływu programu na proces realizacji kształcenia. Opracowywanie narzędzi ewaluacji programu przed wdrożeniem, w trakcie wdrażania i po zakończeniu kształcenia. Opracowywanie programu modułu specjalizacyjnego. Opracowywanie założeń do modernizacji programu, poprzez rozdysponowanie na moduły podstawowe, godzin przewidzianych na specjalizację. W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: Literatura odszukać w rozporządzeniach ministra ds. edukacji zapisów dotyczących programów nauczania dopuszczonych do użytku szkolnego, przeprowadzić analizę wybranego modułowego programu nauczania, opracować narzędzia do ewaluacji modułowego programu nauczania, opracować program do modułu specjalizacyjnego, dostosować program do wymagań rynku pracy poprzez zmodernizowanie istniejących programów modułów podstawowych dla zawodu. 1. Jeruszka U., Kwiatkowski S. M., Plewka Cz.: Podstawy kształcenia modułowego. ZCE, Szczecin 1995 2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITE Radom 3. Praca zbiorowa pod kierunkiem Symeli K.: Zarys metodologii konstruowania modułowego programu nauczania dla zawodu. KOWEZiU, Warszawa 2002 4. Przykładowe programy modułowe 5. Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. Nr 25, poz. 220). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych (Dz. U. Nr 69, poz. 635). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 114, poz. 1195 oraz z 2005 r. Nr 116, poz. 969). 12
2.2.3 Pakiety edukacyjne obudowa dydaktyczna programów modułowych Cele charakteryzować kształcenie oparte o modułową strukturę treści, analizować wybrane pakiety edukacyjne, modernizować i dostosowywać pakiety edukacyjne do zmiennych warunków procesu dydaktycznego, tworzyć pakiety edukacyjne modułów specjalizacyjnych, oceniać pakiety edukacyjne, projektować metody nauczania i oceniania stosowane w kształceniu modułowym, tworzyć scenariusze zajęć zalecanymi metodami nauczania wraz z obudowa dydaktyczną tworzyć banki zadań sprawdzających wybrane umiejętności zawodowe. Materiał kształcenia Istota kształcenia modułowego. Metodyka kształcenia zawodowego. Metodyka tworzenia materiałów dydaktycznych. Pomiar dydaktyczny w kształceniu zawodowym. Metody nauczania stosowane w kształceniu modułowym. Ocenianie w kształceniu modułowym. Egzaminy zewnętrzne potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Propozycje ćwiczeń Analizowanie pakietów edukacyjnych w kontekście realizowanych celów kształcenia jednostki modułowej. Modernizacja wybranego pakietu edukacyjnego ze względu na przyjęte formy organizacyjne kształcenia zawodowego. Projektowanie kryteriów oceny pakietów edukacyjnych. Ocena przykładowego pakietu edukacyjnego Opracowanie scenariusza zajęć metodą tekstu przewodniego. Opracowanie przykładów zadań sprawdzających wybrane umiejętności praktyczne. Osiągnięcia W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: przeanalizować pakiety edukacyjne w zakresie realizowanych celów kształcenia jednostki modułowej, zmodernizować wybrany pakiet edukacyjny ze względu na wskazane warunki realizacji procesu dydaktycznego, zaprojektować kryteria oceny obudowy dydaktycznej programu, dokonać oceny wybranego pakietu edukacyjnego, 13
2. Założenia programowe kursu Literatura opracować scenariusz zajęć prowadzonych metodami zalecanymi w kształceniu modułowym, opracować przykładowe zadania sprawdzające wskazane umiejętności zawodowe. 1. Brudnik E.,Moszyńska A., Owczarska B. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie przewodnik po metodach aktywizujących ZW SFS Kielce 2000 2. Jeruszka U., Kwiatkowski S. M., Plewka Cz.: Podstawy kształcenia modułowego. ZCE, Szczecin 1995 3. Niemiecko B.: Pomiar wyników kształcenia, WSiP 1999 4. Piotrowski M. Zapewnienie jakości w kształtowaniu kwalifikacji zawodowych; Instytut Technologii i Eksploatacji, Radom 1999 5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Idee Radom 1995r 6. Przykładowe pakiety edukacyjne 7. Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. Nr 25, poz. 220). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych (Dz. U. Nr 69, poz. 635). 2.2.4 Organizacja kształcenia modułowego w szkole zawodowej Cele określać wymagania dotyczące nauczycieli prowadzących kształcenie zawodowe w systemie modułowym, opracowywać plany przygotowania nauczycieli do kształcenia modułowego, opracowywać założenia do projektów wyposażenia pracowni kształcenia zawodowego, opracowywać dokumentację dydaktyczną procesu kształcenia, projektować ewaluację procesu kształcenia modułowego, opracowywać algorytm wdrożenia kształcenia modułowego, opracowywać wstępne kosztorysy przygotowania szkoły do kształcenia modułowego. 14 Materiał kształcenia Przygotowanie zespołu nauczycielskiego do nauczania w systemie modułowym. Szkolny plan wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego. Pracownie w kształceniu modułowym. Szkolny plan nauczania. Plan i harmonogram zajęć. Nauczycielskie plany wynikowe.
Ewaluacja procesu kształcenia. Koszty wdrożenia programów. Praca zespołów wdrażających system kształcenia modułowego. Projekty realizacyjne wdrożenia kształcenia modułowego. Propozycje ćwiczeń Osiągnięcia Określanie zadań nauczycieli kształcących w oparciu o modułowe programy, w tym nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Projektowanie planu wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego. Opracowywanie projektów pracowni i laboratoriów z uwzględnieniem ich wielofunkcyjności. Opracowywanie szkolnego planu nauczania. Opracowywanie planu i harmonogramu zajęć. Opracowywanie nauczycielskich planów wynikowych. Opracowywanie założeń do WSO wynikających z procesu oceniania w jednostkach modułowych i modułach. Opracowywanie narzędzi ewaluacji procesu kształcenia modułowego. Opracowywanie kosztorysu wdrożenia. Opracowywanie algorytmu wdrożenia i opisu działań. W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: określić zadania nauczycieli prowadzących zajęcia w systemie modułowym, opracować plan wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego, opracować projekt wyposażenia pracowni, laboratorium do prowadzenia zajęć w systemie modułowym, opracować szkolny plan nauczania, opracować plan i harmonogram zajęć, opracować plan wynikowy do modułu, zaprojektować proces oceniania osiągnięć w module i dla zawodu, opracować narzędzia ewaluacji procesu kształcenia modułowego, opracować kosztorys wdrożenia, opracować algorytm wdrożenia i opisać poszczególne działania. Literatura 1. Brejnak A. Strojna E.; Projektowanie modułowych programów kształcenia zawodowego w formie kursowej i szkolnej, MPiPS Warszawa 2000 2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia, WSiP 1999 3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITE Radom 15
2. Założenia programowe kursu 4. Piotrowski M. Zapewnienie jakości w kształtowaniu kwalifikacji zawodowych; Instytut Technologii i Eksploatacji, Radom 1999 5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Idee Radom 1995r 2.2.5 Warunki zewnętrzne wdrażania kształcenia zawodowego w systemie modułowym Cele charakteryzować konsekwencje wynikające z kształcenia modułowego w szkole zawodowej z punktu widzenia organu prowadzącego szkołę, charakteryzować konsekwencje wynikające z kształcenia modułowego z punktu widzenia organu nadzorującego, określać zasady współpracy z organem prowadzącym i nadzorującym pracę szkoły w warunkach kształcenia modułowego, opracować strategię promocji kształcenia modułowego w środowisku edukacyjnym, projektować kryteria oceny zewnętrznej i wewnętrznej procesu dydaktycznego realizowanego w systemie modułowym (arkusz hospitacji, kryteria oceny pracy nauczyciela, budować regionalne systemy kształcenia i dokształcania zawodowego zapewniające drożność i spójność kształcenia stacjonarnego, ustawicznego i incydentalnego. 16 Materiał kształcenia Obszary i zadania organu prowadzącego szkołę. Obszary i zadania organu sprawującego nadzór nad pracą placówki kształcenia zawodowego. Strategie promocji działań edukacyjnych. Ocena zewnętrzna i wewnętrzna procesu dydaktycznego. Założenia polityki oświatowej w regionie. Strategie walki z bezrobociem. Propozycje ćwiczeń Opracowanie wykazu problemów wymagających rozwiązania w ramach współpracy szkoły prowadzącej kształcenie modułowe z jej organem prowadzącym. Opracowanie wykazu problemów wymagających rozwiązania w ramach współpracy szkoły prowadzącej kształcenie modułowe z organem sprawującym nadzór. Opracowanie propozycji rozwiązań tych problemów. Opracowanie strategii promującej kształcenie modułowe w danym regionie, szkole, wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, władz lokalnych różnego szczebla. Opracowanie kryteriów oceny procesu dydaktycznego prowadzonego w systemie modułowym Opracowanie wykazu czynników wpływających na drożność i wzajemne uzupełnianie się systemów edukacji stacjonarnej, zaocznej, kursowej i incydentalnej. Osiągnięcia W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: wskazać problemy wynikające z wprowadzenie kształcenia modułowego oraz zaproponować sposoby rozwiązania tych problemów,
opracować założenia strategii promującej kształcenie modułowe w danym regionie, szkole, wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, władz lokalnych różnego szczebla, zaproponować kryteria oceny zewnętrznej i wewnętrznej procesu dydaktycznego prowadzonego w systemie modułowym, zaproponować działania zmierzające do budowy lokalnych systemów kształcenia i dokształcania zawodowego. Literatura 1. Jeruszka U., Kwiatkowski S. M., Plewka Cz.: Podstawy kształcenia modułowego. ZCE, Szczecin 1995 2. Zych A.: Koncepcja kształcenia modułowego. Nowa szkoła zawodowa, Warszawa 2004 3. Akty prawne: Ustawa o systemie oświaty Ustawa Karta Nauczyciela Rozporządzenia ministra ds. edukacji w sprawie ramowych statutów: publicznego centrum kształcenia ustawicznego i publicznego ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publicznego centrum kształcenia praktycznego, szkoły zawodowej, (Dz. U. Nr 132, poz. 1226). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (Dz. U. Nr 132, poz. 1225). Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216). 2.2.6 Doradztwo projektowe Przewidziane w kursie doradztwo projektowe ma na celu wsparcie zespołów szkolnych, uczestniczących w kursie, w opracowaniu projektu realizacji prac związanych z wdrożeniem modułowego systemu kształcenia we własnej szkole. Doradztwo realizować powinni przede wszystkim prowadzący zajęcia oraz wizytatorzy, inspektorzy i specjaliści w zakresie programów unijnych. Proponuje się następujący zakres doradztwa: Moduł Godziny Zakres tematyczny Pierwszy 1 Aspekty formalno-prawne kształcenia modułowego. Programy unijne wspierające kształcenie modułowe. Drugi/Trzeci 1 Programy modułowe. Pakiety edukacyjne. Czwarty/Piąty 1 Organizacja kształcenia. Uwarunkowania zewnętrzne wdrażania programów modułowych. 1 Prezentacja i ocena projektu. Organizator kursu powinien stworzyć odpowiednie warunki do prowadzenia doradztwa z zakresu tematyki modułów (warunki lokalowe sprzyjające niekrępującym rozmowom), prezentacji (sala wyposażona w sprzęt do prezentacji, umożliwiająca dyskusję) i oceny projektu. Ocena projektu 17
2. Założenia programowe kursu powinna odbywać się na podstawie kryteriów opisanych w karcie oceny i w obecności zespołu autorów. W prezentacji powinni uczestniczyć wszyscy prowadzący, jako słuchacze oraz oceniający. 2.3 Zaliczenie kursu Zaliczenie kursu dokonywane powinno być na podstawie: 1. 90% obecności na zajęciach. 2. Opracowanie i zaprezentowanie projektu. 3. Pozytywnej oceny opracowanego projektu. Na ocenę projektu powinna się składać ocena prezentacji i ocena dokumentacji projektu. Oceniać powinni prowadzących zajęcia na kursie. 18
OŚRODEK EDUKACJI INFORMATYCZNEJ I ZASTOSOWAŃ KOMPUTERÓW PUBLICZNA PLACÓWKA DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W WARSZAWIE ul. Raszyńska 8/10 02-026 Warszawa telefon: 0 22/ 579-41-00 fax: 0 22/ 579-41-70 e-mail: oeiizk@oeiizk.waw.pl http://www.oeiizk.waw.pl ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO http://www.wckp.lodz.pl OGÓLNOPOLSKA FUNDACJA EDUKACJI KOMPUTEROWEJ ul. Szamarzewskiego 82 60-569 Poznań telefon: 0 61/ 846-04-80 tel./fax: 0 42/ 846-04-99 e-mail: poznan@ofek.pl http://www.ofek.pl ul. Kopcińskiego 29 90-142 Łódź telefon: 0 42/ 678-33-78 tel./fax: 0 42/ 678-07-98 ADRES WWW PROJEKTU: http://www.efs.oeiizk.waw.pl