Raport z debaty klimatycznej w Krakowie Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali: Agnieszka Czachowska Wojciech Kłosowski Nadzór eksperta: Andrzej Kassenberg Warszawa, 8.03.2013 Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WNIOSKI Z DEBATY KLIMATYCZNEJ W KRAKOWIE Debata w Krakowie odbyła się dnia 28 lutego 2013r. w sali sesyjnej Starostwa Powiatowego w Krakowie. Patronat objął Minister Środowiska. Na Debatę zostali zaproszeni i udział w niej wzięli przedstawiciele Starostwa Powiatowego, przedstawiciele z: Urząd Gminy Czernichów, Urząd Gminy Zielonki, Urząd Gminy Zabierzów, Urząd Miasta i Gminy Skała, Urząd Gminy Czernichów, przedstawiciele organizacji pozarządowych: LGD Stowarzyszenie Korona Północnego Krakowa, Fundacja Aeris Futuro, przedstawicielka firmy Consus Carbon Engineering sp. z o.o. oraz przedstawiciel Nadleśnictwa Krzeszowice i AGH. Debata miała na celu wypracowanie społecznych założeń do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju. W czasie Debaty zostały wymienione następujące uwarunkowania (w postaci zagrożeń i szans), które mają wpływ na rozwój gospodarki regionu a wynikają z kwestii zmian klimatycznych: ZAGROŻENIA: Osuwiska (np. Skawina, Świątniki Górne, Mogilany) Powodzie o Brak konserwacji rowów melioracyjnych i wałów przeciwpowodziowych o Zmiany stosunków wodnych o Zabudowa terenów zalewowych, podmokłych Czernichów 50% terenów zagrożone powodzią Trąby powietrzne w 2010 i 2012 Zjawisko szadzi (uszkodzenia linii energetycznych, zniszczenia w drzewostanie) Niska emisja ogrzewanie paliwem stałym Pogorszenie stanu zdrowia mieszkańców z uwagi na zły stan powietrza Niska świadomość ekologiczna Brak edukacji w zakresie ekologii Bariery administracyjne Ignorancja decydentów Brak wdrażania nowych strategii Ekonomia Brak środków We wszystkich grupach za szczególnie ważne uznano te zagrożenia, które wiążą się ze zmianami negatywnymi w środowisku, w tym głównie skażeniem powietrza i wód. Jako szanse grupy wymieniły, co następuje: SZANSE: Dofinansowania ze środków zewnętrznych - unijnych i krajowych Nowe technologie Rozwój nauki Przestrzeganie przepisów prawa oraz zmiany przepisów na lepsze Profilaktyka Edukacja od przedszkola do stulatka Większa współpraca ze stowarzyszeniami lokalnymi Program dopłat do eko-energii, nie tylko do źródeł odnawialnych Promocja niekonwencjonalnych źródeł energii Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu krakowskiego 2
Modernizacja wałów przeciwpowodziowych oraz budowa zbiorników retencyjnych i regulacja cieków Modernizacja i poprawa infrastruktury ( mosty, drogi, sieci energetyczne) Rozbudowa sieci gazowej Wzrost zatrudnienia Uczestnicy Debaty kontynuując pracę w trzech grupach wypracowali następujące propozycje i wizje Powiatu (zebrane w grupy tematyczne) w 2030 r., biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne: 1. TRANSPORT Rozbudowany transport publiczny System Park&Ride Komunikacja zbiorowa szynowa w całym powiecie Dostępność do ścieżek rowerowych w całym powiecie Transport wodny Zmiany w technologii produkcji i instalacji pojazdów na przyjazne środowisku Samochody na energię słoneczną bez kierowcy 2. SPOŁECZEŃSTWO I ADMINISTRACJA Pełne zatrudnienie Brak bezrobocia Korzyści finansowe przekładane na gospodarkę Zaostrzenie kar i sankcji E administracja - załatwianie większości spraw przez Internet Doskonałe partnerstwo trójsektorowe 3. ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA Społeczeństwo w pełni świadome i odpowiedzialne za swoje czyny Wdrożenie 1 godziny ekologii w szkołach Kampanie reklamowe edukacyjne Eko przedsiębiorstwa, szkoły, domy, urzędy Rolnictwo ekologiczne 4. BUDOWNICTWO I ZAGOPODAROWANIE PRZESTRZENNE Zielone dachy Duża ilość miejsc zielonych 90% budynków z termomodernizacją Nowe normy i technologie w budownictwie Inteligentne sieci infrastruktury technicznej Budownictwo pasywne 5. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Samowystarczalność energetyczna przy zastosowaniu OŹE 50% Powiatu Krakowskiego solaryzacja Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu krakowskiego 3
Likwidacja w 80% niskiej Nowe kierunki akademickie specjalizujące się w OŹE 6. ODPADY Lokalne punkty zorganizowanej zbiórki odpadów Uporządkowana gospodarka śmieciowa wszyscy segregujemy odpady Stworzenie eko-mapy (punkty do selektywnej zbiórki) W czasie głosowania 14 punktów otrzymała propozycja: ROZWÓJ ZRÓWNIOWAŻONEGO TRANSPORTU MIEJSKIEGO, następnie 11 i 9 punktów otrzymały kolejno: BUDOWNICTWO Z WYKORZYSTANIEM NOWOCZESNYCH TEHNOLOGII oraz BUDOWNICTEO ENERGOOSZCZĘDNE I PASYWNE i uznano je tym samym jako najważniejsze do realizacji, następnie 8 punktami wybrano propozycję DOTYCZĄCĄ ODPADÓW, pozostałe propozycje otrzymały od 5 do 0 punktów. Pierwsza grupa skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT publiczny i rowerowy. Wymieniono następujące zasoby: Tereny Linie wraz z infrastrukturą Nieuporządkowane ścieżki Busy Szeroko wykwalifikowana kadra Społeczeństwo Organizacje na terenie gmin oraz instrumenty: Parkingi rowerowe Projekty Motywacja Konsultacje społeczne Mieszkaniec + urzędnik = plan Dobre praktyki Druga grupa skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: NOWOCZESNE BUDOWNICTWO z wykorzystaniem nowoczesnych technologii oraz termomodernizacji. Wymieniono następujące zasoby: Zaplecze dydaktyczno - naukowe Uczelnie wyższe Firmy produkcyjno usługowe Plany i strategia założenia w urzędach gmin Spółdzielnie mieszkaniowe wspólnoty Środki NFOŚiGW Fundusz Rozwoju Regionalnego i instrumenty: Uchwały rady gmin Źródła finansowania Zapisy planu zagospodarowania przestrzennego Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu krakowskiego 4
Rada Wspólnoty mieszkaniowej Zewnętrzne środki finansowe wykorzystanie w budownictwie użyteczności publicznej Trzecia grupa skupiła się na spisaniu zasobów i instrumentów dla propozycji: BUDOWNICTWO PASYWNE I ENERGOOSZCZĘDNE. Wymieniono następujące zasoby: Surowce dostępne lokalnie Wolne tereny inwestycyjne Prawo sprzyjające ww. technologii Wiedza ośrodki akademickie Istniejące przykłady Ciepło systemowe i instrumenty: Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego Stworzenie odpowiednich instrumentów finansowania Programy edukacyjne W czasie podsumowania Debaty uczestnicy podkreślili, że we wprowadzaniu zmian bardzo ważnym jest zaangażowanie każdej osoby oraz podejmowanie wspólnie wypracowanych działań. Uczestnicy wielokrotnie podkreślali wartość współpracy międzysektorowej i planowania zrównoważonego. Wyrażona chęć popracowania nad dalszym zrównoważonym rozwojem powiatu, może zostać kontynuowana poprzez organizację szeregu spotkań poświęconych temu tematowi, tym bardziej, że temat cieszy się zrozumieniem wśród mieszkańców. Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu krakowskiego 5
Co po debacie? W ramach projektu Dobry klimat dla powiatów w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013 roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację Dobry klimat dla powiatów. Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym mieszkańców powiatu w latach 2014-15. W ramach opracowywania programu zidentyfikowane zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej do roku 2020. Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii pierwszego niskowęglowego regionu w Wielkiej Brytanii. W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu Dobry klimat dla powiatów. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: http://liso.chronmyklimat.pl Projekt Dobry klimat dla powiatów jest realizowany przy udziale środków instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Społeczne założenia Programu Niskowęglowego Rozwoju powiatu krakowskiego 6