PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA język polski gimnazjum

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA język polski gimnazjum 1. Przedmiotowy system oceniania opracowano w oparciu o: - zarządzenia MEN dotyczące oceniania - programy nauczania przedmiotu - wewnątrzszkolny system oceniania - analizę celów ogólnych i szczególnych określonych do przedmiotu Cel nauczania przedmiotu - pogłębianie umiejętności wyniesionych z kształcenia polonistycznego w młodszych klasach - motywowanie i przygotowanie uczniów do dalszego kształcenia - doskonalenie umiejętności rozumienia słowa mówionego i pisanego - wyposażenie uczniów w niezbędne wiadomości w budowie i funkcjonowaniu języka jako narzędzia porozumiewania się i literatury - ukazanie roli języka (z omówieniem kultury języka) i jego funkcji użytkowej - pobudzanie aktywności poznawczej, intelektualnej, społecznej, emocjonalnej oraz motywacyjnej uczniów - kształcenie motywacji do czytania: dbałość o kontakt uczniów z literaturą wysoką, ale również z uwzględnieniem aksjologii (wartościowania) czytelniczej uczniów - ukazanie świata tekstu i jego oddziaływania na odbiorców, przyczynienie się do rozwijania wrażliwości humanistycznej i zdolności przeżywania - przygotowanie do udziału w kulturze, wprowadzenie w tradycję narodu i języka ojczystego - wzbogacenie wiedzy o człowieku, życiu i świecie z perspektywy współczesności, ale i z dbałością o zakorzenienie w tradycji Obszary aktywności podlegające ocenianiu - pisanie prace domowe i klasowe - czytanie - mówienie wypowiedź ustna na tematy związane z lekturą i inne - ortografia - odbiór tekstów kultury (kształcenie literackie) - kształcenie językowe - samokształcenie (przygotowanie do zajęć; praca samodzielna) - recytacja (proza i poezja) - udział w zajęciach ( zaangażowanie) Na początku roku szkolnego ( na pierwszej lekcji organizacyjnej) nauczyciel informuje uczniów o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowania programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów i kryteriach ocen oraz 1

o obszarach aktywności, które podlegają ocenie. Ocenianie wewnątrzprzedmiotowe ma na celu: rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania; - poinformowanie ucznia (jego opiekunów) o osiągnięciach i postępach - pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju - motywowanie go do dalszej pracy - umożliwianie nauczycielowi doskonalenia metod pracy dydaktycznej Skala ocen i wymagania programowe Wybrano skale ocen od 1 do 6 Wymagania programowe dwa poziomy wymagań a) podstawowy b) ponadpodstawowy (pełny) Przy ustalaniu wymagań kierowano się następującymi kryteriami: a) przystępności wymagania podstawowe (P) wiadomości i umiejętności b. Łatwe i łatwe wymagania ponadpodstawowe (PP) wiadomości i umiejętności trudne i bardzo trudne b) użyteczności wymagania P wiadomości i umiejętności praktyczne, przydatne w życiu wymagania PP wiadomości i umiejętności teoretyczne, mniej przydatne w życiu, naukowe c) niezbędności wewnątrzprzedmiotowej wymagania P wiadomości i umiejętności niezbędne w dalszej edukacji; wymagania PP wiadomości i umiejętności rozszerzające podstawy; d) niezbędności międzyprzedmiotowej wymagania P wiadomości i umiejętności ułatwiające uczenie się innych przedmiotów interdyscyplinarne wymagania PP wiadomości i umiejętności - pogłębiające e) niezawodności wymagania P wiadomości i umiejętności pewne, sprawdzone, wdrożone w praktyce wymagania PP wiadomości i umiejętności także hipotezy, problematyczne Kryteria oceny prac pisemnych 2

a) zawartość merytoryczna: zgodność pracy z tematem całkowita, częściowa, nie na temat ( praca nie na temat nie może być oceniona pozytywnie, choćby miała inne plusy) wyczerpanie tematu całkowite, częściowe, nieuzasadnione zawężenie lub rozszerzenie tematyki stopień samodzielności w opracowaniu tematu oryginalność ujęcia tematu, samodzielność myśli (praca niesamodzielna zostaje zdyskwalifikowana) wartość materiału faktograficznego (poziom wiedzy merytorycznej, umiejętność doboru lektury, cytaty, poprawność interpunkcji prezentowanych faktów oraz wyciągniętych wniosków). b) kompozycja: zgodność struktury tekstu z wymogami gatunkowymi wymaganej lub wybranej formy wypowiedzi; planowany i uporządkowany układ treści (zgodność treści z ustalonym planem, jeśli plan poprzedza wypracowanie; proporcje między częściami pracy; spójność tekstu; logiczny związek między poszczególnymi członami tekstu; c) język wypowiedzi: poprawność leksykalna i frazeologiczna (użycie wyrazów i frazeologizmów we właściwym znaczeniu; poprawne użycie stałych i łączliwych związków wyrazowych; zachowanie właściwej łączliwości semantycznej wyrazów; poprawność gramatyczna ( poprawne korzystanie z różnych typów wypowiedzeń; przestrzeganie właściwej odmiany wyrazów). d) styl wypowiedzi: trafność doboru środków językowych ze względu na cel, tematykę i formę wypowiedzi oraz jej adresata (ewentualnie) odpowiedni dla tematyki i formy wypowiedzi dobór wyrazów i połączeń wyrazowych; zgodność z wymogami formy wypowiedzi struktury składniowej tekstu; celowe i uzasadnione użycie różnych rodzajów wypowiedzi. e) elementy techniczne mające wpływ na estetykę i czytelność tekstu ( zachowanie marginesów, staranne pismo, niewiele skreśleń i poprawek...) f) ortografia i interpunkcja poprawna pisownia, właściwie stosowane znaki interpunkcyjne Praca pisemna powinna być opatrzona recenzją (sprawozdawczym i krytycznym omówieniem tekstu napisanego przez ucznia) Za prace pisemną może być wystawiona tylko jedna ocena. Ortografia i interpunkcja jest tylko jednym z kryteriów i nie może decydować o przekreśleniu pracy. Uzyskanie określonej oceny wskazuje, jaki poziom wymagań spełnił uczeń. 3

W stosunku do uczniów, u których stwierdzono trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe uniemożliwiające sprostania wymaganiom edukacyjnym wynikającym z programu nauczania ( na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno pedagogicznej) obniża się poziom wymagań edukacyjnych; Warunki zaliczania przedmiotu. Kontrola i ocena osiągnięć ucznia. Warunkiem zaliczania przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny co najmniej dopuszczającej; Praca ucznia w ciągu semestru kontrolowana jest w różnych formach; a) kilka prac literackich w semestrze zadawanych jako prace domowe uczeń musi napisać te prace, b) jedna praca klasowa (2 godz.) sprawdzająca poziom sprawności ucznia w zakresie wykorzystywania wiedzy, c) sprawdziany językowe w zależności od potrzeb (do 15 min.) z ostatniej lekcji, nie muszą być zapowiedziane; z 3 ostatnich lekcji zapowiedziane; d) test literacki 1 godz. e) test ortograficzny lub dyktando 1 godz. f) test językowy 1 godz. g) kontrola (ustna lub pisemna w formie krótkich sprawdzianów) i ocena znajomości lektur h) bieżąca kontrola (ilościowa i w razie potrzeby jakościowa) praca ucznia prace domowe, notatki, posługiwanie się pomocami dydaktycznymi itd. i) ocena dłuższych wypowiedzi ustnych (np. przygotowanie mowy, recytacja, prezentacja zgromadzonych informacji itp.) j) ocena aktywności na lekcji ( udział w lekcji, praca w grupach, praca samodzielna, referaty, udział w dyskusjach itp.) Ocena może być także dokonana bez stopnia w obowiązującej skali za pomocą: - informacji udzielanej uczniowi (opiekunowi) na temat jego postępów, sposobów przezwyciężania trudności, - motywującej pochwały na lekcji, 4

- rzetelnej i życzliwej recenzji jego pracy, w której wskazane zostaną słabości, ale też i zalety pracy itd. Ocena pracy ucznia i jego postępów w nauce jest jawna, ciągła, systematyczna i różnicowana. Służy ona ustaleniu poziomu wiedzy i umiejętności, wskazuje braki i niedociągnięcia, daje motywację do dalszej pracy przez eksponowanie dokonań ucznia. - Termin oddawania prac pisemnych, kontrolnych, klasowych do 14 dni - Uczeń może być w semestrze 2 razy nieprzygotowany ( z wyj. zapowiedzianych prac kontrolnych) musi jednak zgłosić przed lekcją swoje nieprzygotowanie. Nauczyciel odnotowuje ten fakt w dzienniku ( nie ma to wpływu na ocenę końcową), - Uczeń, który zgłosi nieprzygotowanie po wywołaniu do odpowiedzi, otrzymuje ocenę ndst. - Prawo do ulg ulega zawieszeniu w styczniu i czerwcu. - Na dwa tygodnie przed klasyfikacją śródroczną (końcową) nie przeprowadza się prac klasowych. - Prace klasowe muszą być zapowiedziane co najmniej na tydzień wcześniej i zapisane w dzienniku. - Każda praca klasowa (dłuższa) musi być poprzedzona lekcją powtórzeniową, z podaniem kryteriów oceny i wymagań edukacyjnych, np. zasady punktacji. Warunki poprawy wyników pracy ucznia. po każdej pracy klasowej dokonuje się analizy błędów i poprawy, uczniowie, u których stwierdzono braki, mogą je uzupełniać wykonując dodatkowe zadania domowe, uczeń nieobecny usprawiedliwiony na pracy pisemnej pisze ją w terminie ustalonym przez nauczyciela; ( do 2 tygod.) uczeń może poprawić niekorzystny dla siebie wynik pracy pisemnej w ciągu siedmiu dni; do dziennika wpisujemy dwie oceny, liczy się ocena wyższa, 5

ustalona przez nauczyciela niedostateczna ocena kwalifikacyjna końcowa może być zmienioną tylko w wyniku egzaminu poprawkowego, uczniowie mający kłopoty ze zrozumieniem pewnych partii materiału, mogą korzystać z indywidualnych konsultacji Sposoby przekazywania informacji zwrotnej stronom zainteresowanym wynikami ucznia rodzicom na zebraniach rodzicielskich lub w czasie konsultacji z nauczycielem przedmiotu, uczniom na pierwszej lekcji organizacyjnej- o wymaganiach, obszarach aktywności podlegających ocenianiu, o kryteriach oceniania, w bibliotece szkolnej do wglądu rodziców (opiekunów) przedmiotowy system oceniania o każdej ocenie uczeń jest informowany na bieżąco (w sposób jawny) ZASADY przedmiotowego systemu oceniania 1. PSO ma na celu wspieranie rozwoju intelektualnego i osobowościowego ucznia 2. Wymagania edukacyjne uwzględniają zapisy z Podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. nr 14, z dnia 23 lutego 1999r.) dotyczące kształcenia w gimnazjum i z programu. DKW 4014 204 / 99 3. Zasady PSO są zgodne z zasadami WSO 4. Stosuje się dwa poziomy wymagań: podstawowy i ponadpodstawowy 5. Obowiązuje sześciostopniowa skala ocen 6

6. Prace klasowe są zapowiadane z dwutygodniowym wyprzedzeniem, sprawdziany (testy) z jednotygodniowym wyprzedzeniem, krótkie sprawdziany z kształcenia językowego z wyprzedzeniem 2-3 dniowym; kartkówki z ostatniej lekcji nie muszą być zapowiadane 7. Prace klasowe są obowiązkowe! 8. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie pisał pracy klasowej, powinien to uczynić w terminie tygodniowym od powrotu do szkoły. W przypadkach szczególnych (np. długa nieobecność) termin może być dłuższy warunki należy uzgodnić z nauczycielem 9. Uczeń ma prawo jeden raz do poprawy oceny niedostatecznej z danej pracy klasowej, w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, nie później niż dwa tygodnie po otrzymaniu oceny 10. Prace klasowe oraz ww. prace pisemne są gromadzone przez nauczyciela. Ma do nich wgląd uczeń i rodzice 11. Pracą domową jest nie tylko praca pisemna, ale również przeczytanie tekstu kultury 12. Dwa razy w semestrze uczeń może zgłosić brak przygotowania do lekcji bez żadnych sankcji (nieprzygotowanie rozumiane jest jako: brak pracy domowej, brak zeszytu, ćwiczeń) Ocenę celującą (6) otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności Zgodne są z obowiązującymi wymaganiami w zakresie kształcenia kulturowo literackiego oraz językowego na ocenę bardzo dobrą. Ponadto uczeń powinien spełniać jeden z niżej wymienionych warunków: - brać udział i osiągnąć sukcesy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych, olimpiadach - podejmować działalność literacką lub kulturowa w różnych formach (np. uczestniczyć w inscenizacjach teatralnych, akademiach, redagować teksty do gazetki szkolnej); - rozwijać twórczo i samodzielnie własne zainteresowania Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań przewidzianych na ocenę dopuszczającą, ma lekceważący stosunek do przedmiotu, nie odrabia prac domowych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego. KRYTERIA OCENIANIA WYPOWIEDZI USTNYCH Wypowiedzi ustne: - związek z tematem 0-1 p. P - spójność wypowiedzi 0-1 p. P - poprawność językowa 0-1 p. P - bogactwo słownictwa 0-1 p. Pp - kompozycja 0-1 p. Pp - długość wypowiedzi 0-1 p. Pp Recytacja prozy i poezji: - pamięciowe opanowanie tekstu 0-2 p. P i Pp - zachowanie interpunkcji 0-1 p. P - dykcja 0-1 p. P - modulacja i intonacja głosu 0-1 p. Pp - interpretacja głosowa tekstu 0-1 p. Pp Przeliczenie punktów na oceny: - 2p. - dopuszczający - 3p. - dostateczny 7

- 4 5p - dobry - 6p - bardzo dobry Szczegółowe kryteria prac polegających na przekładzie inter semiotycznym (np. inscenizacja, nagranie, drama, konkretyzacja plastyczna) będą podawane uczniom przed podjęciem zadania indywidualnego lub grupowego. Do kryteriów głównych zalicza się : pomysłowość wkład pracy, estetykę. Klasa I Kl I - III Wymagania na stopnie szkolne program nr DKW-4014-204/99 Umiejętności ucznia w zakresie słuchania, mówienia pisania, czytania i odbioru tekstów kultury oraz rozpoznawania i analizy zjawisk językowych. SŁUCHANIE Uczeń 1. Koncentruje uwagę podczas słuchania cudzej wypowiedzi. 2. Rozpoznaje intencję mówiącego na podstawie barwy, siły głosu i intonacji. 3. Dostrzega niezrozumiałe wyrazy, wyrażenia i zwroty oraz stara się je wyjaśnić. 4. Wyróżnia najważniejsze informacje. 5. Określa tematykę usłyszanego tekstu i rozpoznaje jego funkcję. Słuchanie jest umiejętnością trudną do sprawdzania kryterialnego. Uczeń potwierdza ją przez wypowiedzi ustne i pisemne. MÓWIENIE Bardzo dobry Uczeń: 1. Wypowiada się logicznie, płynnie, poprawnie i dba o estetykę wypowiedzi. 2. Podejmuje polemikę. 3. Mówi przejrzystą intencją do rzeczywistych i wyobrażonych odbiorców w sytuacjach 8

Dobry Oficjalnych i nieoficjalnych (3-4 minuty). 4. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa. 5. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 6. Potrafi zaplanować własną wypowiedź ustną i dokonać prezentacji. 7. Tworzy wypowiedzi ustne takie jak relacje i sprawozdanie z lektury. Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą, opanowanie w stopniu dobrym. ad. 3. (2-3 minuty). Dostateczny 1. Wypowiada się w miarę logicznie i dba o estetykę wypowiedzi. 2. Skutecznie komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia). 4. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 5. Uczestniczy w planowaniu wypowiedzi i prezentacji. (2 minuty) Dopuszczający 1. Wypowiada się na temat (1-1,5 minuty). 2. Komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 4. Wygłasza z pamięci krótkie wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia). Bardzo dobry Uczeń PISANIE 1. Dba o estetykę tekstu, pisze starannie. 2. Przestrzega norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych. 3. Zna wszystkie normy przewidziane programem (opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, streszczenie, rozprawka, reportaż, proste formy użytkowe: list, kartka pocztowa, życzenia, zaproszenie, telegram, ogłoszenie) i redaguje je zgodnie z cechami danej formy. 4. Stosuje samodzielnie odpowiednie techniki notowania (schematy, tabele, skróty, własne znaki). 5. Przygotowuje się pisemnie do wypowiedzi ustnej (plan wypowiedzi, szkic). 6. W tworzeniu tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, zna i stosuje związki frazeologiczne. 7. Redaguje wypowiedź w stylu odpowiednim do sytuacji komunikacyjnej (sprawozdawca, komentator, opiniotwórca). 8. Odróżnia specyfikę tekstu pisanego od tekstu mówionego. 9

Dobry Umiejętności jak na ocenę bardzo dobrą, opanowanie w stopniu dobrym. Dostateczny 1. Pisze czytelnie, dba o estetykę tekstu. 2. Popełnia nieliczne błędy językowe, ortograficzne, stylistyczne. 3. Stara się redagować następujące formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystykę, rozprawkę, reportaż, list, kartkę pocztową, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie. 4. Stosuje odpowiedni techniki notowania wg wskazań nauczyciela. 5. Przygotowuje się pisemnie do wypowiedzi ustnej (plan) 6. Tworzy tekst spójny pod względem treści. Dopuszczający 1. Stara się pisać czytelnie i dba o estetykę tekstu. 2. Mimo licznych błędów tekst jest zrozumiały. 3. Podejmuje próby redagowania następujących form wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka, list, kartka pocztowa, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie. 4. Podejmuje próby argumentowania. 5. Redaguje prostą notatkę przy pomocy nauczyciela. Bardzo dobry CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY Uczeń: 1. Zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur podstawowych. 2. Wykorzystuje informacje z różnych źródeł. 3. Porównuje różne formy przekazu treści. 4. Odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji i umie się nim posłużyć. 5. Rozróżnia rodzaje literacki i poznane gatunki. 6. Określa funkcje tekstu. 7. Samodzielnie wyciąga wnioski z przeczytanego tekstu. 8. Dostrzega kompozycyjną i stylistyczną specyfikę różnych tekstów. 9. Rozumie i stosuje poznane pojęcia z zakresu teorii literatury. 10. Zna podstawowe informacje z biogramów pisarzy tworzących: a) przed XIX w. K. Kochanowski, W. Szekspir b) w XIX w. A. Mickiewicz, J. Słowacki, H. Sienkiewicz Dobry Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą opanowane w stopniu dobrym. 10

Dostateczny 1. Przeczytał większość lektur z listy lektur obowiązkowych. 2. Wykorzystuje informacje z kilku wskazanych źródeł. 3. Odróżnia teksty fabularne od informacyjnych. 4. Znajduje informacje w czytanym tekście. 5. Rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe oraz kompozycję utworu, wskazuje elementy świata przedstawionego. 6. Próbuje wyciągnąć wnioski z przeczytanego tekstu. 7. Przekazuje własnymi słowami najważniejsze informacje z przeczytanego tekstu. Dopuszczający 1. Czyta ze zrozumieniem proste teksty. 6. Zapoznał się z częścią lektur z listy obowiązkowej. 7. Wyszukuje konkretną informację we wskazanym fragmencie. 8. Rozumie pojecie fikcji literackiej. ROZPOZNAWANIE I ANALIZA ZJAWISK JĘZYKOWYCH Uczeń 1. Poprawnie wymawia i zapisuje zgłoski oznaczone literami ą,ę ( w zależności od sąsiedztwa innych głosek i na końcu wyrazu) 2. Poprawnie wymawia i zapisuje grupy spółgłoskowe. 3. Zna i stosuje zasady akcentowania. 9. Rozróżnia i buduje różne typy wypowiedzeń: - wypowiedzenie złożone (dwa i więcej zdań składowych); - zdania złożone współrzędnie (łączne, rozłączne, przeciwstawne, wynikowe); - zdania złożone podrzędnie. 10. Rozpoznaje i nazywa różne typy przedmiotów i orzeczeń oraz określeń z grupy podmiotu i orzeczenia. 11. Rozpoznaje w tekście i nazywa części mowy, określa ich formy gramatyczne i funkcje składniowe, ze szczególnym uwzględnieniem form osobowych i nieosobowych czasownika, w tym imiesłowów. 12. Przeprowadza analizę słowotwórczą wybranych grup rzeczowników i tworzy wyrazy według poznanych wzorców słowotwórczych. 13. Rozwija i koduje skróty i skrótowce w kontekście i w oderwaniu od kontekstu, z uwzględnieniem zasad ortografii w zapisie. 14. Zna i stosuje zasady ortograficzne. Każdy uczeń próbuje rozwiązać wszystkie problemy i zadania. Kryteria ustalane są przy poszczególnych sprawdzianach. 11

Klasa II Umiejętności ucznia z zakresu: słuchania, mówienia, pisania, czytania i odbioru tekstów kultury oraz rozpoznawania i analizy zjawisk językowych. SŁUCHANIE Uczeń 1. Koncentruje uwagę podczas słuchania cudzej wypowiedzi. 13. Rozpoznaje intencję mówiącego na podstawie barwy, siły głosu i intonacji. 14. Dostrzega niezrozumiałe wyrazy, wyrażenia i zwroty oraz stara się je wyjaśnić. 15. Wykorzystuje usłyszane informacje na lekcjach i w życiu. 16. Potrafi określić tematykę usłyszanego tekstu, rozpoznaje jego funkcję. 17. Potwierdza słuchanie notatką i zajęciem stanowiska w rozmowie. 18. Zna i stosuje werbalne i niewerbalne środki podtrzymujące rozmowę. Słuchanie jest umiejętnością trudną do sprawdzania kryterialnego. Uczeń potwierdza ją przez wypowiedzi ustne i pisemne. MÓWIENIE Bardzo dobry Uczeń 1. Wypowiada się logicznie, płynnie, poprawnie i dba o estetykę wypowiedzi. 2. Podejmuje polemikę. 3. Mówi z przejrzystą intencją do rzeczywistych i wyobrażonych odbiorców w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych (3-4 minuty) 4. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa. 5. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 6. Potrafi zaplanować własną wypowiedź ustną i dokonać prezentacji. 7. W rozmowie daje dowody logicznego toku myślowego (rozumowania, wnioskowania, uogólniania). 8. Zadaje pytania, udziela odpowiedzi w związku z różnymi sytuacjami komunikacyjnymi, formułuje pytania szczegółowe, ogólne i problemowe adekwatne do potrzeby. 9. Tworzy wypowiedzi ustne takie jak relacja, przemówienie. 10. Nawiązuje do wypowiedzi rozmówcy. 11. Relacjonuje czyjeś stanowisko. 12. Potrafi wystąpić w roli negocjatora. 12

Dobry Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą, opanowane w stopniu dobrym. Ad, 3. (2-3 minuty) Dostateczny 1. Wypowiada się w miarę logicznie i dba o estetykę wypowiedzi. 2. Skutecznie komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Uczestniczy w dialogu. 4. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia) 5. Nawiązuje bezpośredni kontakt z rozmówcą.. 6. Uczestniczy w planowaniu wypowiedzi i prezentacji (2 minuty) 7. Próbuje w rozmowie dawać dowody logicznego toku myślowego. 8. Próbuje zadawać pytania i udzielać odpowiedzi w związku z różnymi sytuacjami komunikacyjnymi. 9. Próbuje tworzyć wypowiedzi ustne (relacje i przemówienie). Dopuszczający 1. Wypowiada się na temat (1-1,5 minuty). 2. Komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 4. Wygłasza z pamięci krótkie wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia). 5. Stara się tworzyć relację i przemówienie. Bardzo dobry PISANIE Uczeń 1. Dba o estetykę tekstu, pisze starannie. 2. Przestrzega norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych. 3. Zna wszystkie formy przewidziane programem (opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, streszczenie, pamiętnik, rozprawka, reportaż, artykuł prasowy, recenzja, proste formy użytkowe: list, kartka pocztowa, zaproszenie, telegram, ogłoszenie, zawiadomienie) i redaguje je zgodnie z cechami danej formy. 4. Stosuje samodzielnie odpowiednie techniki notowania (schematy, tabele, skróty, własne znaki). 5. Przygotowuje się pisemnie do wypowiedzi ustnej (plan wypowiedzi, szkic). 6. W tworzeniu tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, zna i stosuje związku frazeologiczne. 7. Redaguje wypowiedź w stylu odpowiednim do sytuacji komunikacyjnej (sprawozdawca, komentator, opiniotwórca) 8. Odróżnia specyfikę tekstu pisanego od tekstu mówionego. 13

Dobry 1. Umiejętności jak na ocenę bardzo dobrą, opanowane w stopniu dobrym. Dostateczny 2. Pisze czytelnie, dba o estetykę tekstu. 3. Popełnia nieliczne błędy językowe, ortograficzne, stylistyczne. 4. Poprawnie redaguje następujące formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystykę, list, kartkę pocztową, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie; 5. Stosuje odpowiednie techniki notowania wg wskazań nauczyciela. 6. Tworzy tekst spójny pod względem treści. Dopuszczający 1. Stara się pisać czytelnie i dba o estetykę tekstu. 2. Mimo licznych błędów tekst jest zrozumiały. 3. Podejmuje próby zredagowania następujących form wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka: list, kartka pocztowa, życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie; próbuje pisać streszczenie, rozprawkę, reportaż, recenzję. 4. Redaguje prostą notatkę. Bardzo dobry Uczeń CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY 1. Zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur podstawowych. 2. Wykorzystuje informacje z różnych źródeł. 3. Porównuje różne formy przekazu treści. 4. Odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji i umie się nim posłużyć. 5. Rozróżnia rodzaje literacki i poznane gatunki. 6. Określa funkcję tekstu. 7. Samodzielnie wyciąga wnioski z przeczytanego tekstu, 8. Dostrzega kompozycyjna i stylistyczną specyfikę różnych tekstów. 9. Rozumie i stosuje poznane pojęcia z zakresu teorii literatury. 10. Zna podstawowe informacje z biogramów pisarzy tworzących a. przed XIX w J. Kochanowski, W. Szekspir; b. w XIX w A. Mickiewicz, J. Słowacki, C. K. Norwid, H. Sienkiewicz, B. Prus W. Reymont; c. współcześnie - W. Szymborska, Cz. Miłosz. 14

Dobry Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą opanowane w stopniu dobrym. 1. Przeczytał większość lektur z listy lektur obowiązkowych. 19. Wykorzystuje informacje z kilku wskazanych źródeł. 20. Odróżnia teksty fabularne od informacyjnych. 21. Znajduje informacje w czytanym tekście. 22. Rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe oraz kompozycję utworu; wskazuje elementy świata przedstawionego. 23. Próbuje wyciągnąć wnioski z przeczytanego tekstu. 24. Przekazuje własnymi słowami najważniejsze informacje z przeczytanego tekstu. Dopuszczający 1. Czyta ze zrozumieniem proste teksty. 15. Zapoznał się z częścią lektur z listy obowiązkowej. 16. Wyszukuje konkretną informację we wskazanym fragmencie. 17. Rozumie pojęcie fikcji literackiej. ROZPOZNAWANIE I ANALIZA ZJAWISK JĘZYKOWYCH Uczeń 1. Poprawnie wymawia i zapisuje grupy spółgłoskowe podwojone i występujące obok siebie takie same i różne samogłoski. 2. Rozróżnia i buduje różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, imiesłowowy równoważnik zdania, zdania podrzędne i współrzędnie złożone, zdania wielokrotnie). 3. Stosuje mowę zależną i niezależną. 4. Operuje spójnikami i modulantami. 5. Stosuje stronę bierną i formy nieosobowe na -no, -to. 6. Przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego, rozpoznaje orzeczenie imienne, którego składnikiem jest rzeczownik z przyimkiem; przeprowadza analizę składniową zdań złożonych. 7. Przeprowadza analizę słowotwórczą wybranych grup rzeczowników i przymiotników (rzeczowniki odrzeczownikowe nazywające wykonawców czynności, rzeczowniki złożone, przymiotniki złożone, przymiotniki odrzecznikowe na -owy). 8. Zna i stosuje zasady ortograficzne. 9. Zna i stosuje zasady interpunkcyjne. Klasa III Każdy uczeń próbuje rozwiązać wszystkie problemy i zadania. Kryteria ustalane są przy poszczególnych sprawdzianach. 15

Umiejętności ucznia w zakresie słuchania, mówienia, pisania, czytania i odbioru tekstów kultury oraz rozpoznawania i analizy zjawisk językowych. Dostateczny 1. Pisze czytelnie, dba o estetykę tekstu. 2. Popełnia nieliczne błędy językowe, ortograficzne, stylistyczne. 3. Poprawnie redaguje następujące formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystykę, list, kartkę pocztową, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie; 4. Stosuje odpowiednie techniki notowania wg wskazań nauczyciela. 5. Tworzy tekst spójny pod względem treści. Dopuszczający 1. Stara się pisać czytelnie i dba o estetykę tekstu. 2. Mimo licznych błędów tekst jest zrozumiały. 3. Podejmuje próby zredagowania następujących form wypowiedzi: opis, opowiadanie, Charakterystyka, list, kartka pocztowa, życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie, próbuje pisać streszczenie, rozprawkę, reportaż, recenzję. 4. Redaguje notatkę. Bardzo dobry Uczeń CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY 1. Zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur podstawowych. 2. Wykorzystuje informacje z różnych źródeł. 3. Porównuje różne formy przekazu treści. 4. Odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji i umie się nim posłużyć. 5. Rozróżnia rodzaje literackie i poznane gatunki. 6. Określa funkcję teksu. 7. Samodzielnie wyciąga wnioski z przeczytanego tekstu. 8. Dostrzega kompozycyjną i stylistyczną specyfikę różnych tekstów. 9. Rozumie i stosuje poznane pojęcia z zakresu teorii literatury. 10. Zna podstawowe informacje z biogramów pisarzy tworzących: a) przed XIX w J. Kochanowski, W. Szekspir; b) w XIX w. A. Mickiewicz, J. Słowacki, C.K. Norwid, H. Sienkiewicz, B. Prus, W. Reymont; c) współcześnie W. Szymborska, Cz. Miłosz. Dobry 16

Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą opanowane w stopniu dobrym. Dostateczny SŁUCHANIE Uczeń 1. Koncentruje uwagę podczas słuchania cudzej wypowiedzi. 18. Rozpoznaje intencję mówiącego na podstawie barwy, siły głosu i intonacji. 19. Dostrzega niezrozumiałe wyrazy, wyrażenia i zwroty oraz stara się je wyjaśnić. 20. Wykorzystuje usłyszane informacje na lekcjach i w życiu. 21. Określa tematykę usłyszanego tekstu i rozpoznaje jego funkcję. 22. Potwierdza słuchanie zajęciem stanowiska w rozmowie. 23. Zna i stosuje werbalne i niewerbalne środki językowe. Słuchanie jest umiejętnością trudną do sprawdzania kryterialnego. Uczeń potwierdza ją przez wypowiedzi ustne i pisemne. MÓWIENIE Bardzo dobry Uczeń 1. Wypowiada się logicznie, płynnie, poprawnie i dba o estetykę wypowiedzi. 25. Podejmuje polemikę. 26. Mówi z przejrzystą intencją do rzeczywistych i wyobrażonych odbiorców w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych (3-4 minuty) 27. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa. 28. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 29. Potrafi zaplanować własną wypowiedź ustną i dokonać prezentacji. 30. W rozmowie daje dowody logicznego toku myślowego ( rozumowania, wnioskowania, uogólniania). 31. Zadaje pytania, udziela odpowiedzi w związku z różnymi sytuacjami komunikacyjnymi, formułuje pytania szczegółowe, ogólne i problemowe adekwatnie do potrzeby. 32. Tworzy wypowiedzi ustne, takie jak relację, przemówienie. 33. Nawiązuje do wypowiedzi rozmówcy. 34. Relacjonuje czyjeś stanowisko. 35. Potrafi wystąpić w roli negocjatora. 36. Ustala i określa tematykę książki, wystawy, filmu, spektaklu na podstawie noty wydawnictw, katalogu, programu kinowego lub teatralnego. Dobry 17

Umiejętności takie jak na ocenę bardzo dobrą, opanowane w stopniu dobrym ad. 3 (2-3 minuty). Dostateczny 1. Wypowiada się w miarę logicznie i dba o estetykę wypowiedzi. 2. Skutecznie komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Uczestniczy w dialogu. 4. Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia). 5. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówcą. 6. Uczestniczy w planowaniu wypowiedzi i prezentacji (2-3 minuty) 7. Próbuje w rozmowie dawać dowody logicznego toku myślowego. 8. Próbuje zadawać pytania i udzielać odpowiedzi w związku z różnymi sutuacjami komunikacyjnymi. Próbuje tworzyć wypowiedzi ustne (relację, przemówienie). Dopuszczający 1. Wypowiada się na temat (1-1,5 minuty). 2. Komunikuje się w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 3. Nawiązuje bezpośredni i życzliwy kontakt z rozmówca. 4. Wygłasza z pamięci krótkie wiersze i fragmenty prozy (dopuszczalne są potknięcia). 5. Stara się tworzyć relację i przemówienie. Bardzo dobry PISANIE Uczeń 1. Dba o estetykę tekstu, pisze starannie. 2. Przestrzega norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych. 3. Zna wszystkie formy przewidziane programem (opis, opowiadanie, charakterystyka, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie, rozprawka, artykuł prasowy, recenzja, reportaż, wywiad, referat, esej szkolny, list motywacyjny, otwarty, intencyjny; proste formy użytkowe: list, kartka pocztowa, życzenia, dedykacja, zaproszenie, telegram, ogłoszenie, zawiadomienie) i redaguje je zgodnie z cechami danej formy. 4. Stosuje samodzielnie odpowiednie techniki notowania (schematy, tabele, skróty, własne znaki). 5. Przygotowuje się pisemnie do wypowiedzi ustnej (plan wypowiedzi, szkic). 6. W tworzeniu tekstów wykorzystuje wiedze o języku, zna i stosuje związki frazeologiczne, doskonali indywidualny styl wypowiedzi pisemnej. 7. Redaguje wypowiedź w stylu odpowiednim do sytuacji komunikacyjnej ( sprawozdawca, komentator, opiniotwórca). 8. Odróżnia specyfikę tekstu pisanego od tekstu mówionego. 9. Dokonuje stylizacji i parafrazy tekstu. 18

Dobry Umiejętności jak na ocenę bardzo dobrą, opanowane w stopniu dobrym. Dostateczny 1. Pisze czytelnie, starannie, dba o estetykę tekstu. 37. Popełnia nieliczne błędy językowe, ortograficzne, stylistyczne. 38. Poprawnie redaguje następujące formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystykę, streszczenie, rozprawkę, reportaż, list motywacyjny, list, kartkę pocztową, życzenia, dedykację, zaproszenie, telegram, ogłoszenie, zawiadomienie. Próbuje pisać referat, wywiad, esej szkolny. 4 Stosuje odpowiednie techniki notowania wg wskazań nauczyciela. 5 Przygotowuje się pisemnie do wypowiedzi ustnej (plan). 6 Tworzy tekst spójny pod względem treści. 7 Wykorzystuje wiedzę o języku redagując własną wypowiedź. Dopuszczający 1. Stara się pisać czytelnie i dba o estetykę tekstu. 2. Mimo licznych błędów tekst jest zrozumiały. 39. Podejmuje próby redagowania następujących form wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka, list, kartka pocztowa, życzenia, zaproszenie, ogłoszenie, zawiadomienie. Próbuje pisać streszczenie, rozprawkę, reportaż, recenzję, list motywacyjny. 40. Podejmuje próby argumentowania. 41. Redaguje prostą notatkę. Bardzo dobry Uczeń CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY 1. Zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur podstawowych. 24. Wykorzystuje informacje z różnych źródeł. 25. Porównuje różne formy przekazu treści. 26. Odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji i umie się nim posłużyć. 27. Rozróżnia rodzaje literackie. 28. Określa funkcje tekstu. 29. Samodzielnie wyciąga wnioski z przeczytanego tekstu. 30. Dostrzega kompozycyjną i stylistyczną specyfikę różnych tekstów. 31. Rozumie i stosuje poznane pojęcia z zakresu teorii literatury. 32. Zna podstawowe i informacje z biogramów pisarzy tworzących: a/ przed XIX w. J. Kochanowski, W. Szekspir, I. Krasicki; 19

b/ w XIX w. A. Mickiewicz, J. Słowacki, C.K. Norwid, H. Sienkiewicz, B. Prus, W. Reymont,; c/ współcześnie K. K. Baczyński, Z. Herbert, W. Szymborska, Cz. Miłosz. 33. Odróżnia fakty od opinii. Dobry Umiejętności takie jak na ocenę dobrą opanowane w stopniu dobrym. Dostateczny 1. Przeczytał większość lektur z listy lektur obowiązkowych. 2. Wykorzystuje informacje z kilku wskazanych źródeł. 3. Odróżnia teksty fabularne od informacyjnych. 4. Znajduje informacje w czytanym tekście. 5. Rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe oraz oraz kompozycję utworu; wskazuje elementy świata przedstawionego. 6. Próbuje wyciągnąć wnioski z przeczytanego tekstu. 7. Przekazuje własnymi słowami informacje z przeczytanego tekstu. 8. Odróżnia fakty od opinii. 9. Zapoznał się z częścią lektur z listy obowiązkowej. 10. Wyszukuje konkretną informację we wskazanym fragmencie. 11. Rozumie pojęcie fikcji literackiej. 12. Odróżnia fakty od opinii. Uczeń ROZPOZNAWANIE I ANALIZA ZJAWISK JĘZYKOWYCH. 1. Rozpoznaje upodobnienia fonetyczne (gł. Pod względem dźwięczności) i dostrzega ich znaczenie dla poprawnej wymowy i pisowni. 3. Rozpoznaje w tekście i nazywa części mowy, określa ich formy gramatyczne i funkcje składniowe, ze szczególnym uwzględnieniem form osobowych i nieosobowych czasownika, w tym imiesłów. 4. Rozróżnia i buduje różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, imiesłowowy równoważnik zdania, zdania współrzędnie i podrzędnie złożone, zdania złożone wielokrotnie). Dokonuje dwukierunkowych przekształceń wypowiedzeń: zdanie równoważnik, zdanie pojedyncze złożone, konstrukcje czynne bierne. Potrafi dokonać analizy składniowej w/w wypowiedzeń. 5. Stosuje mowę zależną i niezależną. 6. Operuje spójnikami i modulantami. 7. Przeprowadza analizę słowotwórczą wybranych grup rzeczowników i przymiotników, tworzy wyrazy wg. poznanych wzorców słowotwórczych. 20

8. Rozwija i koduje skróty i skrótowce w kontekście i w oderwaniu od kontekstu, z uwzględnieniem zasad ortografii w zapisie. 9. Zna i stosuje zasady ortograficzne. 10. Zna i stosuje zasady interpunkcyjne. 11. Zna podstawowe pojęcia dotyczące stylizacji archaicznej. 12. Odróżnia język ogólnopolski od dialektu, gwary, żargonu. 13. Rozpoznaje cechy dialektu, gwary, żargonu na poziomie fonetycznym, fleksyjnym, leksykalnym, składniowym. Każdy uczeń próbuje rozwiązać wszystkie problemy i zadania. Kryteria ustalane są przy poszczególnych sprawdzianach. 21

Przedmiotowy system oceniania na lekcjach historii w gimnazjum opracowany na podstawie programu nr DKW-4014-202/99 I. Wiedza i jej zrozumienie. CELE EDUKACJI HISTORYCZNEJ 1. Znajomość i rozumienie historii. Celem nauczania historii w gimnazjum jest: - rozumienie najważniejszych etapów dziejów człowieka, Polski, naszego kręgu kulturowego, świata - kształtowanie umiejętności dostrzegania związków człowieka z przyrodą, społecznością lokalną, Ojczyzną, innymi narodami i kulturami, - ukazanie spuścizny kulturowej przeszłych epok, - dostrzeganie genezy współczesnych struktur społecznych, politycznych, religijnych oraz zjawisk kulturowych, - poznawanie tradycji, obyczajów, zasad moralno prawnych i kultury społeczeństwa, w którym żyje uczeń, - dokonywanie wyboru wartości i rozumienie konsekwencji różnych systemów i norm dla jednostek i grup społecznych, - przygotowanie do rozumienia przyczyn, dla których interpretacje przeszłości różnią się między sobą, - wyjaśnianie pojęć i terminów niezbędnych w refleksji uczniowskiej o przeszłości w zakresie wyznaczonym programem. 2. Znajomość właściwości historii jako nauki. Celem nauczania historii w gimnazjum jest: - przygotowanie uczniów do rozpoznawania zmian w życiu społecznym, - zapoznawanie z podstawowymi elementami procesu historycznego: czasem, przestrzenią historyczną, ciągłością i zmiennością, - prezentowanie różnych źródeł informacji historycznej ( źródła historyczne, literatura naukowa i popularnonaukowa, literatura piękna), - uświadamianie uczniom, że zmiany w dziejach mogą zachodzić w różnym tempie (łagodnie, radykalnie, rewolucyjnie), - przygotowanie uczniów do dostrzegania różnic między poszczególnymi okresami w przeszłości, - pomoc w rozpoznawaniu momentów dziejowych i punktów zwrotnych w historii, - rozumienie przemian zachodzących w sferze przekonań i postaw ludzi, dostrzeganie wartości, które przetrwały niezmienione, 22

- przygotowanie uczniów do analizy i interpretacji źródła historycznego, pisanego i materialnego, - poznawanie sposobów przedstawiania wiedzy o przeszłości (odczytywanie i wydobywanie informacji, stawianie pytań, interpretacja i ocena różnych przekazów, łączenie w całość informacji uzyskanych z różnych źródeł), - uświadamianie uczniom konieczności integralnego spojrzenia na dzieje ludzkości, II. Umiejętności historyczne Celem nauczania historii w gimnazjum jest: - rozwijanie myślenia historycznego, dostrzeganie związków genetycznych, ich interpretacja i ocena - dostrzeganie analogii historycznych, - lokalizacja czasowo przestrzenna faktów z wykorzystaniem osi czasu, mapy, planu, tabeli, wykresów, modeli, schematów, - dostrzeganie współistnienia i następstwa wydarzeń w czasie, obliczanie upływu czasu, - rekonstrukcja wydarzeń na podstawie różnych źródeł informacji historycznej, - porównywanie sprzecznych interpretacji przeszłości, ustalanie przyczyn rozbieżności stanowisk, - odróżnianie opinii od faktów, - obserwacja i interpretacja zabytku historycznego ( na podstawie ikonografii i bezpośredniego kontaktu z przedmiotami historycznymi), - odczytywanie informacji zapisanych na mapie historycznej, - wchodzenie w role postaci z przeszłości (symulacja, drama), - dostrzeganie problemów i ich rozwiązywanie, - sporządzanie prostej syntezy na podstawie różnych rodzajów piśmiennictwa historycznego, III. Wartości, poglądy, postawy Celem nauczania historii w gimnazjum jest: - rzetelny stosunek do przeszłości, poszanowanie prawdy historycznej, ostrożność w formułowaniu uogólnień, - poszanowanie wartości humanistycznych i demokratycznych (życie, godność ludzka, wolność, prawo, dobro, piękno, tolerancja, szacunek dla reguł i procedur demokratycznych itp.) - otwartość na potrzeby i poglądy innych ludzi, - respektowanie przyjętych norm współżycia społecznego, praw mniejszości narodowych, politycznych, religijnych, - krytycyzm wobec różnych interpretacji historii, a także mitów stereotypów i uprzedzeń, - uzasadnianie własnych poglądów i postaw, - gotowość przeciwstawiania się różnym przejawom patologii w życiu publicznym. 23

STANDARDY WYMAGAŃ OSIĄGNIĘĆ I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW Poziom wymagań podstawowych: (P i PP) P 1. odczytywanie danych kartograficznych, 2. dostrzeganie związków między życiem gospodarczym, a położeniem geograficznym między przyrodą, osadnictwem, gospodarką, 3. szeregowanie wydarzeń w ciągach chronologicznych, 4. rozróżnianie podstawowych typów źródeł informacji historycznej, 5. gromadzenie informacji przydatnych do opisu i oceny faktów, 6. posługiwanie się podręcznikiem, słownikiem, encyklopedią, 7. czytanie ze zrozumieniem treści zawartych w źródle, próba interpretacji, proste objaśnienie pojęć, 8. przedstawianie najważniejszych informacji o przeszłości, posługiwanie się podstawowymi pojęciami historycznymi, 9. chronologicznie przedstawia wydarzenia, sytuuje wydarzenia w czasie i przestrzeni oraz w związkach przyczynowo skutkowych, 10. zna podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, potrafi wyciągnąć wnioski z otrzymanych informacji, 11. wskazuje elementy tradycji w życiu współczesnym 12. wykazuje się wstępnym rozumieniem różnic i poglądów na różne wydarzenia historyczne potrafi uzasadnić swoje stanowisko, Poziom wymagań ponadpodstawowych: 1. posiada kompetencje na poziomie podstawowym, 2. potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, 3. potrafi porównywać wydarzenia z przeszłości, dostrzega analogie historyczne, 4. dostrzega dynamikę zmian w przeszłości, 5. odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej na podstawie źródeł i kultury, 6. prawidłowo posługuje się terminologią historyczną wskazuje cechy pojęć, wie, że 24

możliwa jest zmiana znaczenia niektórych pojęć w czasie, 7. posiada kompetencje określone w poziomie 1-3, 8. przeprowadza analizę porównawczą źródeł, 9. ocenia przydatność źródeł do rekonstrukcji wydarzeń historycznych, 10. dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formcjach życia społecznego państwo, przemiany w gospodarce, strukturze społecznej, religii, obyczajowości, sztuce, 11. podejmuje i wykonuje zadania o charakterze dobrowolnym (np. gromadzi materiał regionalny, przeprowadza wywiady ze świadkami historii, samodzielnie opracowuje materiał do zajęć fakultatywnych), 12. integruje wiedzę uzyskaną ze źródeł różnego typu, oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, 13. zna i wykorzystuje różne sposoby przechowywania danych. KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Ocena niedostateczna: - uczeń nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, - nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać najprostszych zadań, - nie chce korzystać z zaproponowanych form pomocy, - na lekcji zajmuje się sprawami nie związanymi z zajęciami, - ma poważne braki w wiedzy i umiejętnościach uniemożliwiające kontynuację nauki, Ocena dopuszczająca: - uczeń dysponuje niepełną wiedzą z zakresu podstawy programowej, ale przy pomocy nauczyciela jest w stanie wykonać proste polecenia i zadania, - przedstawi najważniejsze fakty z przeszłości nie łącząc ich w związki przyczynowo -skutkowe, - zna podstawowe rodzaje źródeł historycznych, - przy pomocy nauczyciela umieszcza wydarzenia na linii chronologicznej, - posiada zeszyt, sporadycznie prowadzi notatki, - przy pomocy nauczyciela potrafi pracować z mapą, Ocena dostateczna: - szereguje w czasie i przestrzeni ważniejsze wydarzenia historyczne, 25

- rozumie podstawowe pojęcia historyczne, - zna i rozróżnia rodzaje źródeł historycznych, - dysponuje wiedzą i umiejętnościami umożliwiającymi mu uzupełnienie braków niezbędnych do dalszego kształcenia, - samodzielnie nie potrafi łączyć wydarzeń w związki przyczynowo skutkowe, - nie zachowuje chronologii, - przy pomocy nauczyciela potrafi przenieść informację z mapki w podręczniku na mapę w atlasie i ścienną, - prowadzi zeszyt przedmiotowy, - wybierze z podręcznika potrzebne do analizy fragmenty, - wykazuje sporadyczną aktywność, - zadania i polecenia wykonuje z dużymi usterkami i licznymi błędami, - wypowiedzi pisemne są ogólnikowe i krótkie Ocena dobra: - prawidłowo posługuje się terminologią historyczną, - samodzielnie pracuje z podręcznikiem, tekstem źródłowym i mapą, - rozumie znaczenie wydarzeń historycznych i łączy je logicznie, - widzi zależności między różnymi dziedzinami życia człowieka i jego działalnością, - zna najważniejsze wydarzenia dotyczące przeszłości własnego regionu, samodzielnie zredaguje notatkę, - próbuje uzasadnić, dokonywać ocen, wyrażać sądy o wydarzeniach z przeszłości, - analizuje przy pomocy nauczyciela teksty źródłowe, - wykorzystuje własną wiedzę i informacje z innych źródeł, np. mediów, - aktywnie uczestniczy w lekcjach, - samodzielnie wykonuje prace domowe, - systematycznie i estetycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy, - wykonuje z własnej inicjatywy, proste pomoce dydaktyczne. Ocena bardzo dobra: - pamięta daty wydarzeń historycznych ujętych w programie nauczania, - rozumie i potrafi wyjaśnić zależności między dziejami Polski a powszechnymi, - formułuje i przedstawia na forum klasy własne opinie i sądy o ważnych wydarzeniach, - zna, rozróżnia i samodzielnie korzysta z różnych typów źródeł historycznych i źródeł wiedzy, - samodzielnie umiejscawia w czasie i przestrzeni zjawiska i procesy historyczne, - operuje pojęciami historycznymi, - posiada wiedzę z dziejów własnego regionu, - aktywnie pracuje podczas lekcji, - dostrzega związki przyczynowo skutkowe, czasowo przestrzenne i genealogiczne 26

- starannie, systematycznie i estetycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy, - formułuje samodzielnie wnioski Ocena celująca: - rozwija własne zainteresowania historyczne, - interesuje się historią własnego regionu, - osiąga sukcesy w konkursach historycznych - wykorzystuje wiedzę z różnych przedmiotów i dziedzin, - współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu zajęć, sam wykonuje niektóre pomoce - zna dużo szczegółów, posługuje się terminologią przedmiotu, czyta lektury oraz książki historyczne spoza kanonu lektur. SPOSOBY OCENIANIA Kontrola i ocena osiągnięć uczniów poprzez: 1. samodzielne, dłuższe wypowiedzi ustne, 2. aktywność na lekcjach, umiejętność wnioskowania, analizowania, dostrzegania związków przyczynowo skutkowych, 3. umiejętność korzystania z mapy, 4. prace dodatkowe, problemowe lub przekrojowe badające znajomość wiedzy, umiejętności formułowania wypowiedzi historycznych na piśmie, ocena przydatności ważnych źródeł informacji w rozwiązywaniu konkretnych problemów, znajomość różnych interpretacji wydarzeń i formułowanie własnych ocen i sądów historycznych, 5. zadania testowe oparte o analizę źródeł sprawdzające umiejętności uczniów w zakresie interpretacji dokumentu normatywnego i opisowego, biegłości w dokonywaniu uogólnień, dostrzeganie różnic w opisywaniu tych samych wydarzeń przez różnych autorów i uzasadnienie własnego stanowiska, 6. test problemowy sprawdzający znajomość treści programowych z epoki i umiejętności uczniów kształtowanych na konkretnym materiale po każdym dziale test oceniany wg punktów: 100% - 90% - ocena bardzo dobra 89% - 75% - ocena dobra 74% - 50% - ocena dostateczna 49% - 25% - ocena niedostateczna 7. kartkówki krótkie sprawdziany z 3 ostatnich lekcji, 27

8. prace domowe różnego typu (krzyżówki, prace rysunkowe, graficzne) KONTAKT UCZEŃ NAUCZYCIEL HISTORII Warunki, prawa przysługujące w procesie oceniania, przekazywanie informacji zwrotnej: 1. Każdy uczeń ma prawo być dwa razy w ciągu semestru nieprzygotowany bez podania powodu. Nie zaliczają się w to sytuacje losowe ( np. choroba) 2. Pierwszego dnia po dłuższej nieobecności w szkole, uczeń może być nieprzygotowany i nie mieć pracy domowej. Zaległości powinien nadrobić w terminie ustalonym z nauczycielem. 3. O każdej pracy sprawdzającej opanowanie materiału z danego działu programowego uczeń jest uprzedzony tydzień wcześniej. 4. Oceny niekorzystne z prac klasowych uczeń może poprawić w ciągu 2 tygodni od jej otrzymania. 5. Krótkie sprawdziany z 3 ostatnich lekcji mogą być przeprowadzone przez nauczyciela po uprzedniej zapowiedzi, z jednej lekcji bez zapowiedzi. 6. Otrzymanie 4 plusów za pracę domową lub aktywność na lekcji równa się ocenie bardzo dobrej. 7. Uczeń ma prawo 3 razy w ciągu semestru nie odrobić pracy domowej, zaznacza się to minusem. Czwarty brak pracy domowej odnotowywany jest jako ocena niedostateczna. 8. Wszystkie prace pisemne ucznia są gromadzone w jego teczce i udostępniane na życzenie ucznia lub jego rodzica. 9. Uczeń na miesiąc przed zakończeniem semestru jest informowany o przewidywanej ocenie z przedmiotu. 10. Uczeń szczególnie zainteresowany przedmiotem lub wyrażający chęć poprawienia oceny może otrzymać do wykonania pracę dodatkową (esej, praca fakultatywna). 11. Uczniowie i ich rodzice są informowani na początku roku szkolnego o sposobach oceniania, kryteriach, standardach wymagań. 12. Kontrakt jest otwarty i po uzgodnieniach stron może być modyfikowany. 28

CELE EDUKACJI WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE W GIMNAZJUM W OPARCIU O PROGRAM KOSS-U nr DKW-4014-3/99 Cele ogólne: 1. Uświadomić sobie obowiązki wobec ojczyzny i poznać sposoby realizacji ich przez młodych ludzi i dorosłych obywateli. 2. Pogłębić poczucie przynależności do wspólnoty obywateli państwa polskiego i szacunku do własnego państwa. 3. Zrozumieć zasady demokracji konstytucyjnej oraz szanować wartości demokratyczne. 4. Działać zgodnie z prawem oraz stosować demokratyczne procedury. 5. Odpowiedzialnie i skutecznie uczestniczyć w życiu publicznym, w tym także w życiu społeczności lokalnej. 6. Ugruntować poczucie więzi ze swoją wspólnota lokalną małą ojczyzną 7. Budować poczucie własnej odrębności, własnej wartości i przydatności działania na rzecz wspólnego dobra. 8. Rozwijać swoje obywatelskie zainteresowania i umiejętności w trakcie dalszej formalnej i nieformalnej edukacji. 9. Zainteresować się ważnymi wydarzeniami życia społecznego, politycznego oraz gospodarczego w kraju i na świecie. 10. Zrozumieć podstawowe zjawiska gospodarcze i zmiany zachodzące obecnie w Polsce. 11. Przygotować się do przyszłej aktywności zawodowej, poszukiwania pracy i dalszego kształcenia się. 12. Rozwinąć wiedzę o własnym regionie oraz wzmocnić poczucie tożsamości regionalnej. 13. Zrozumieć miejsce Polski w Europie oraz fazy i problemu procesu integracji z Unią Europejską. 14. Poznać główne instytucje europejskie, ich funkcje i zasady działania. 29