Spis treści części podręcznikowej

Spis treści części podręcznikowej U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I POROZUMIENIE Młodzieńczy bunt... 5 Wobec tragedii... 7 Prowokacja... 9 Dyskryminacja w okupowanej przez nazistów Warszawie... 11 Miłość i pokora... 12 Charakterystyka porównawcza... 15 WŁADZA I PRAWO Oblicza władzy... 17 Z nadzieją i bez nadziei... 19 Szkoła pisania sprawozdanie... 20

Spis treści zeszytu ćwiczeń U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE Pytania i odpowiedzi... 22 Sąd Parysa... 33 Bunt... 42 Człowiek człowiekowi... 51 Zgoda, akceptacja, zrozumienie... 62 Oblicza sporów... 73 WŁADZA I PRAWO Władczynie... 82 Rządzący i rządzeni... 93 Artysta pamięta...102 W balladach, baśniach i pieśniach...113 Sprzeciwiać się władzy...120 ćwiczenie ustne ćwiczenie przeznaczone do rozwiązywania w oddzielnym zeszycie ćwiczenie z zeszytu ćwiczeń A. Łuczak, E. Prylińskiej, R. Maszki, Między nami, cz. 1 bez zmian ćwiczenie z zeszytu ćwiczeń A. Łuczak, E. Prylińskiej, R. Maszki, Między nami, cz. 1 z niewielkimi zmianami

Miłość i pokora 13 2. Na podstawie tekstu napisz, w jakiej sytuacji zostali ukazani Achilles i Priam. 3. Na podstawie planu opowiedz własnymi słowami przedstawioną historię. 1. Przywitanie Priama z Achillesem. 2. Przypomnienie Achillesowi o jego ojcu. 3. Rozważania Achillesa na temat ingerencji bogów w wydarzenia. 4. Prośba o pozwolenie zabrania zwłok Hektora. 5. Propozycja okupu w zamian za ciało. 6. Przygotowanie zwłok do wydania ojcu. 7. Oddanie ciała Hektora i ustalenie dnia pogrzebu. PODRĘCZNIK U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I POROZUMIENIE 4. a) Zaznacz w tekście (podręcznik, s. 68) wypowiedzi Achillesa. Na ich podstawie opisz zachowanie Achillesa wobec Priama. b) Dopasuj do cytatów odpowiednie nazwy cech i wpisz je we właściwych miejscach. wrażliwy honorowy surowy współczujący Rzekł tak, i ojca wspomnieniem w Achillu żałość obudził.... Wziął rękę starca swą dłonią, odsunął lekko od siebie.... Obu wspomnienia objęły. Spojrzał na niego złym wzrokiem Achilles:... Gniewu ty mego nie drażnij, starcze! Ja sam myślę o tym,... Żeby ci oddać Hektora!

14 Miłość i pokora PODRĘCZNIK U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I POROZUMIENIE 5. Napisz, jak oceniasz postępowanie bohatera wobec Priama. Podaj przyczyny, które twoim zdaniem wpłynęły na decyzję Achillesa. 6. Podkreśl wszystkie cechy eposu (podręcznik, s. 324). Występują w nim porównania homeryckie i stałe epitety. Jest podzielony na części, pieśni i księgi. Zawiera stałe elementy kompozycyjne, np. inwokację. Czas i miejsce akcji są nieokreślone, a bohaterowie dzielą się na pozytywnych inegatywnych. Narrator jest wszechwiedzący i obiektywny. W losy bohaterów ingerują bogowie. Jest pisany prozą i zawiera dialogi. Ma wierszowaną formę. Jest wielowątkowy, zawiera liczne dygresje. 7. Pomóż Eneaszowi opuścić płonącą Troję. Do wyjścia prowadzą postaci występujące w Iliadzie.

Pytania i odpowiedzi 31 20. Przekształć dialog na mowę zależną. 21. Zamień mowę zależną na niezależną. Wpisz w dymkach na rysunku odpowiednie kwestie. Zwróć uwagę na konieczność zamiany zaimka. W szkole na matematyce pani zapytała ucznia, co to jest kąt. Chłopiec odpowiedział, że to najbrudniejsza część jego pokoju. PRZYPOMNIJ SOBIE Wypowiedzenie najmniejsza jednostka porozumiewania się, wyraz lub grupa wyrazów powiązanych ze sobą pod względem logicznym i gramatycznym. Ze względu na cel rozróżniamy wypowiedzenia: oznajmujące, np.zapytałem, która jest godzina. pytające, np.która godzina? rozkazujące, np.powiedz mi, która godzina! Ze względu na zabarwienie emocjonalne wypowiedzenia dzielimy na: neutralne, wykrzyknikowe. Uwaga. Wypowiedzeniem wykrzyknikowym może być każde zdanie oznajmujące, pytające i rozkazujące, które jest silnie nacechowane emocjonalne (w piśmie zakończone jest wykrzyknikiem), np. Która godzina?! Nie każde wypowiedzenie rozkazujące jest wypowiedzeniem wykrzyknikowym, np. Zapisz mi swój adres. ZESZYT ĆWICZEŃ U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE

Sąd Parysa 37 10. Wybierz jedną z postaci mitologicznych, a następnie zredaguj plan wydarzeń przedstawiający losy tego bohatera. Opowiedz jego historię. 11. a) Przypomnij sobie informacje o czasowniku (podręcznik, s. 309 312), a następnie w pierwszych czterech zdaniach tekstu 1. jedną linią podkreśl 6 czasowników w czasie teraźniejszym, a dwiema liniami 5 czasowników w czasie przeszłym. b) Utwórz formy czasowników podanych w nawiasach. 1 6 3 5 4 2 1. 3. os. lp., czas teraźniejszy (stać) 2. 2. os. lp., tryb rozkazujący (liczyć) 3. bezokolicznik (wziąłem) 4. 3. os. lm., r. nmos., czas przeszły aspekt dokonany (nadejść) 5. 1. os. lm., r. mos., czas przeszły (podjąć) 6. forma bezosobowa zakończona na -no lub -to (obrazić) Hasło:... eposprzedstawiający ostatni rok wojny trojańskiej ZESZYT ĆWICZEŃ U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE 12. Podkreśl w podanych zdaniach imiesłowy i określ ich formę. Aż pociemniało mi w oczach, tak oślepiająca była ich uroda. Hera i Pallada zmierzyły mnie gniewnym wzrokiem i oddaliły się, nie zaszczyciwszy mię nawet jednym słówkiem pożegnania.

Bunt 47 Tekst 2 Gdy młody człowiek mówi: nie zgadzam się, nie będę tak robić, nie podoba mi się to, wyraża swoją odrębność i odmienne zdanie. Gdy nabiera fizycznych cech osoby dorosłej, chce samodzielnie podejmować decyzje i oczekuje, że otoczenie będzie traktować go po partnersku. Nikt nie lubi słuchać nawet słusznych zakazów i nakazów, ponieważ wydaje się, że ograniczają wolność. [...] Są to na pewno ograniczenia utrudniające korzystanie z licznych atrakcji życia i najczęściej przeciwko nim młodzież się buntuje. [...] Nastolatek spostrzega daną sytuację jako sprzeczną z własnymi oczekiwaniami, ograniczającą jego różne prawa i niesprawiedliwą. Bunt jako efekt powyższej sytuacji staje się próbą walki nastolatka o większą swobodę i poszanowanie jego praw przez otoczenie. [...] Ten rodzaj buntu można nazwać buntem egoistycznym, gdyż wiąże się z dużą koncentracją na sobie. Inną ważną przyczyną buntu młodzieży jest fakt, że świat okazuje się inny niż ten, o którym mówią dorośli. [...] Docierające do młodego człowieka informacje o rzeczywistości są podstawą spostrzegania rozbieżności między idealistycznymi, reformatorskimi poglądami i postawami młodzieży a rzeczywistością. [...] Tak jawi się kolejny rodzaj buntu: bunt altruistyczny*, który [...] powstaje i jest podtrzymywany w imieniu wyższych wartości ogólnoludzkich [...]. Te najwyższe wartości to wolność, tolerancja i solidarność. Fragment artykułu Anny Oleszkiewicz Bunt młodzieńczy, Charaktery 1997, nr 9 SŁOWNICZEK altruistyczny kierujący się w swym postępowaniu dobrem innych 13. Na podstawie tekstu zapisz w punktach najważniejsze według ciebie twierdzenia dotyczące buntu. ZESZYT ĆWICZEŃ U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE 14. Powiedz, do jakiego rodzaju buntu odnosi się ilustracja. Na czym polega komizm przedstawionej sytuacji?

48 Bunt 15. Dopasuj stwierdzenia do ilustracji. Przy każdej wpisz właściwą cyfrę. bunt przeciw: 1. ograniczeniu swobód obywatelskich, 2. zafałszowaniu wyborów, 3. ingerencji człowieka w przyrodę, 4. nieposzanowaniu praw pracowniczych, 5. zakazowi palenia, 6. cenzurze, 7. braku tolerancji w stosunku do cudzoziemców ZESZYT ĆWICZEŃ U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE 16. Wybierz 2 ilustracje i zapisz odpowiedzi na poniższe pytania. Z jakich utworów pochodzą bohaterowie? Przeciw komu/czemu się buntował/buntowali? Jaki był cel i skutek tego buntu? I... II...

84 Władczynie 6. Na podstawie wiadomości z podręcznika ułóż definicje haseł krzyżówki. 7 1 A K T 2 D R A M A T 3 D I A L O G 4 M O N O L O G 5 S C E N A 6 K O M E D I A D I D A S K A L I A 8 O D S Ł O N A ZESZYT ĆWICZEŃ U ŹRÓDEŁ KONFLIKT I PRZEBACZENIE 7. Przyjrzyj się ilustracjom. Zapisz autorów i tytuły dramatów, których te ilustracje dotyczą............. 8. Podaj znaczenia wyrazu dramat.

Artysta pamięta 109 18. Uzupełnij tekst częściami mowy zapisanymi wramce. a jednej kapelusz lipcowych obrazie nim obraz oraz różnych upamiętnia rękach na wiodąca... francuskiego malarza Eugène a Delacroix a Wolność... (rzeczownik) (im. przym. czynny) lud na barykady... wydarzenia rewolucji lipcowej, wymierzonej (czasownik) przeciwko panowaniu króla Francji Karola X. Postać kobiety, która trzyma w... ręce trójkolorową flagę,... w drugiej muszkiet zakończony (liczebnik) (spójnik) bagnetem, jest alegorią wolności. Widoczni rewolucjoniści...... to (przyimek) (rzeczownik) przedstawiciele... klas społecznych. Widać na (przymiotnik) między innymi osobę z klasy wyższej, ubraną w wysoki... (zaimek)...,oraz (rzeczownik) młodego chłopca z klasy robotniczej, trzymającego w... pistolety. Postaci charakteryzują determinacja... zaangażowanie, które towarzyszyły re- (rzeczownik) (spójnik) wolucjonistom podczas... walk. (przymiotnik) ZESZYT ĆWICZEŃ WŁADZA I PRAWO 19. Zaznacz miejsca, w których powinny się pojawić akapity.

W balladach, baśniach i pieśniach 113 W balladach, baśniach i pieśniach Tekst 1 Jacek Kaczmarski Ballada o kamiennych lwach Do pałacu, gdzie mieszka król i rada, Prowadzą schody szerokie i drzwi. Na tych schodach, jak baśń ta opowiada, Trzymają wartę dwa kamienne lwy. Legenda mówi, że kiedy próg przekroczy Prawdziwy król, co państwo wieczne stworzy, Kamienne lwy, jak jeden lew zaryczą; I wchodzą władcy po szerokich schodach, Mijają lata, świat się toczy boży, Kamienne lwy, jak milczały, tak milczą. (Z baśni dzieciństwa, 1974) 1. Wymień elementy świata przedstawionego w utworze Jacka Kaczmarskiego.. 2. Podaj elementy fantastyczne pojawiające się w utworze.. ZESZYT ĆWICZEŃ WŁADZA I PRAWO 3. Objaśnij, jak w kontekście utworu rozumiesz sformułowania: prawdziwy król... państwo wieczne... 4. Napisz, jaka refleksja została wyrażona w ostatniej strofie utworu.... 5. Przypomnij sobie informacje o baśni jako gatunku literackim (podręcznik, s. 324), a następnie podaj przykłady co najmniej 3 znanych ci baśni, w których jednym z bohaterów jest król...