Wypowiedzenie, zdanie, równoważnik zdania, czyli w jaki sposób budujemy swoje wypowiedzi

Transkrypt

1 Wypowiedzenie, zdanie, równoważnik zdania, czyli w jaki sposób budujemy swoje wypowiedzi 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna i rozumie pojęcie wypowiedzenia, wie, co to jest równoważnik zdania, wie, co to jest zdanie, zna podział wypowiedzeń ze względu na cel. b) Umiejętności Uczeń potrafi: odróżnić równoważnik zdania od zdania, określać rodzaje zdań, tworzyć zdania rozwinięte i nierozwinięte, zamieniać zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie, posługiwać się zdaniem i równoważnikiem zdania. 2. Metoda i forma pracy Podająca, ćwiczenia utrwalające, praca samodzielna. 3. Środki dydaktyczne Zeszyt ćwiczeń, ćwiczenia przygotowane przez nauczyciela. 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel wprowadza w temat lekcji, przypomina i uściśla podstawowe pojęcia.

2 Wypowiedzenie najmniejsza jednostka językowego porozumiewania się, wyraz lub grupa wyrazów pełniących funkcję komunikatywną i tworzących strukturę zgodną z obowiązującymi w gramatyce zasadami. Wypowiedzenia dzielimy na zdania i równoważniki zdań. Warszawa 1991, s. 208 Zdanie wypowiedzenie lub zespół wyrazów wykazujących wzajemną zależność gramatyczną, w którym występuje osobowa forma czasownika. Warszawa 1991, s. 217 Równoważnik zdania wypowiedzenie nie zawierające osobowej formy czasownika i w związku z tym nie tworzące formalnie zdania, jednak wyrażające te same treści, co zdanie. Warszawa 1991, s. 163 b) Faza realizacyjna Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia. Uczniowie wykonują ćwiczenia utrwalające. c) Faza podsumowująca Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań, tłumaczy niejasności, weryfikuje wnioski. 5. Bibliografia 1. Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Zeszyt ćwiczeń do klasy 6, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa Malczewski J., Szkolny słownik nauki o języku, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1991.

3 6. Załączniki a) Karta pracy ucznia Zadanie 1. Poniższe zdania zamień na równoważniki zdań. 1. Wczoraj padał deszcz Wreszcie nastała cisza Przyjmuję od Co będzie na obiad? Biegnij do przodu.... Zadanie 2. W podanych niżej zdaniach uzupełnij luki tak, aby powstały zdania rozwinięte (zastosuj wyrazy z ramki w odpowiedniej formie), a następnie dopisz zakończenie tak, żeby powstały zdania złożone poszedłbym z tobą do..., ale tata kupił... samochód, ponieważ bawiłem się..., gdy Kiedy... dostanę się..., zaczynają się ferie..., więc za kilka tygodni, mój, na studia, z chęcią, na placu zabaw, kino, nowy, dwa dni temu, wreszcie, zimowy Zadanie 3. Określ rodzaje poniższych zdań. Zwróć uwagę na zastosowane znaki interpunkcyjne.

4 Przeczytaj wreszcie tę książkę!... Co sądzisz o tej wystawie?... Agata ma nowego psa.... Koniecznie musisz to zobaczyć!... Ewa znowu się rozchorowała.... Natychmiast tu posprzątajcie!... Co robiłaś wczoraj wieczorem?... Nie wiedziałem, że już tak późno!... Wnioski: Ze względu na cel wypowiedzi i jej zabarwienie uczuciowe zdania dzielimy na: oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe, rozkazujące. Zadanie 4. W poniższym dialogu, tam gdzie to możliwe, zamień równoważniki zdań na zdania. - Hej! Co słychać? - W porządku! Dokąd to? - Do domu. Jutro mamy klasówkę. - Z matmy? - Niestety... W ogóle tego nie rozumiem. - Może pomóc? Jestem w tym niezły. - Chętnie! Ale jak u ciebie z czasem? - Mogę wpaść do ciebie za dwie godziny. Zgoda? - Super! Ratujesz mi życie! - Żaden problem. Na razie! - Do zobaczenia!

5 b) Zadanie domowe Wykonaj 4 wybrane przez siebie zadania w zeszycie ćwiczeń, strony [Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Zeszyt ćwiczeń do klasy 6, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000]. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak