Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 015/016 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Kierunek studiów: Prawo Forma studiów: Niestacjonarne Stopień studiów: Magisterskie, jednolite Specjalności: bez specjalności Kryminologia Profil: Ogólnoakademicki Kod kierunku: PR 1 Przedmiot Nazwa przedmiotu Prawo konstytucyjne Kod przedmiotu WPAISM PRAJednolite magisterskien A 15/16 Kategoria przedmiotu Przedmioty podstawowe - obligatoryjne Liczba punktów ECTS 1 Język wykładowy polski Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów Semestr W C K S L I 0 15 0 0 0 0 0 15 0 0 0 0 Legenda: W WykładC Ćwiczenia/ JęzykiK KonwersatoriumS SeminariumL LabolatoriumI Inne
Cele przedmiotu Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Cel 1 Założeniem dydaktycznym i celem przedmiotu jest opanowanie podstawowych zasad prawnych kształtujących ustrój polityczny i społeczno-gospodarczy RP. Wiąże się to z konieczną znajomością postanowień Konstytucji RP z kwietnia 1997 r., jak również podstawowych aktów normatywnych (w pierwszym rzędzie ustaw), regulujących organizację i funkcjonowanie najważniejszych instytucji władzy publicznej. Absolwent winien opanować podstawowe metody wykładni przepisów, jak również nabyć umiejętność zastosowania wynikających z nich norm prawnych w odniesieniu do konkretnych sytuacji faktycznych związanych z działalnością instytucji ustrojowych Państwa. Celem przedmiotu jest również zaznajomienie z klasycznymi modelami systemu rządowych państw obcych (Francja, USA, Niemcy, Wlk. Bryt.). Cel Celem kursu jest przyswojenie przez studentów podstawowych pojęć z zakresu problematyki dotyczącej konstytucyjnego statusu jednostki w państwie oraz bezpośredniego sposobu sprawowania władzy w Rzeczypospolitej Polskiej przez Naród. Zajęcia umożliwią studentom nie tylko zrozumienie istoty praw i wolności człowieka i obywatela, ale również nabycie praktycznych umiejętności korzystania z konstytucyjnie gwarantowanych środków służących do ich ochrony. Ponadto w ramach kursu studenci zdobędą wiedzę z zakresu funkcjonowania mechanizmów sprawowania władzy bezpośrednio przez suwerena. Modułowe efekty kształcenia MU1 Korzysta z siatki pojęciowej prawa i swobodnie porusza się po niej, potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu prawa w celu analizowania i interpretowania problemów społecznych. MU Wykorzystuje wiedzę z zakresu doktryn polityczno-prawnych; analizuje i interpretuje doktrynalne źródła instytucji politycznych i prawnych; ma zdolność dokonania wykładni rozwiązań obowiązującego systemu prawa w kontekście ich doktrynalnego uzasadnienia. MU Samodzielnie dokonuje kwalifikacji prawnej różnych stanów faktycznych, umie dokonywać wykładni i stosować w praktyce przepisy różnych gałęzi prawa. MW Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o kluczowych regulacjach w zakresie następujących gałęzi prawa materialnego:prawo konstytucyjne, a w szczególności o ustrojowych zasadach funkcjonowania państwa, treściach i sposobach gwarantowania praw człowieka i obywatela oraz zaspokajania potrzeb społecznych, sposobu tworzenia prawa, hierarchii źródeł prawa a także kompetencji i wzajemnych relacji pomiędzy organami władzy państwowej MW5 Definiuje i opisuje organy i instytucje ochrony prawnej, zna ich społeczne znaczenie MU6 Rozumie mechanizmy społeczne i polityczne determinujące treść prawa, przewiduje skutki regulacji normatywnych. MU7 Posiada umiejętność analizy orzecznictwa sądowego oraz poglądów uznanych autorytetów wyrażanych w komentarzach i pracach naukowych. MK8 Przejawia zainteresowanie problemami polityki legislacyjnej, rozumie konieczność ciągłego monitorowania zmian legislacyjnych i orzecznictwa, a w związku z tym potrafi formułować postulaty de lege lata i de lege ferenda. 5 Treści programowe Wykład Lp Tematyka zajęć Liczba godzin Przedmiot prawa konstytucyjnego: pojęcie prawa konstytucyjnego, prawo W1 konstytucyjne w systemie prawa, treść prawa konstytucyjnego. Nauka o konstytucji: pojęcie konstytucji, rodzaje konstytucji, szczególna forma, W treść i moc konstytucji, gwarancje szczególnej mocy konstytucji, struktura wewnętrzna konstytucji znaczenie wstępów do konstytucji, stosowanie konstytucji, konstytucja a ustawa, funkcje konstytucji. Strona /6
Wykład Lp Tematyka zajęć Liczba godzin System źródeł prawa RP: akty prawa powszechnie obowiązującego i akty prawa wewnętrznego, konstytucja, ustawa i rozporządzenie z mocą ustawy, W ratyfikowana umowa międzynarodowa, rozporządzenie, prawo miejscowe, 5 zarządzenie i uchwała Rady Ministrów, prawo wspólnotowe w porządku prawnym RP, zamknięty i otwarty system źródeł prawa. W Podstawowe zasady ustroju RP: zasada państwa republikańskiego, zasada państwa demokratycznego, zasada państwa prawnego (formalny i materialny aspekt), zasada suwerenności Narodu (reprezentacyjne i bezpośrednie formy sprawowania władzy), zasada państwa unitarnego, zasada państwa regionalnego i federalnego, zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego, zasada samorządu zawodowego, zasada podziału władzy 6 i równowagi władz, zasada społecznej gospodarki rynkowej, zasada pomocniczości (subsydiarności), zasada neutralności politycznej sił zbrojnych oraz cywilnej i demokratycznej kontroli nad siłami zbrojnymi, podstawowe konstytucyjne zasady regulujące status jednostki, konstytucyjny system środków ochrony praw i wolności człowieka i obywatela. W5 Przedstawicielskie formy sprawowania władzy: pojęcie mandatu przedstawicielskiego i jego rodzaje, utrata mandatu przedstawicielskiego, prawa i obowiązki posła i senatora, immunitet parlamentarny, zasada powszechności wyborów i jej gwarancje, zasada bezpośredniości wyborów i jej gwarancje, zasada równości wyborów (aspekt formalny i materialny), zasada tajności głosowania i jej gwarancje, systemy wyborcze (większościowe i proporcjonalne), systemy wyborcze a systemy partyjne, zgłaszanie kandydatów na posłów i senatorów w RP, podział mandatów w wyborach do Sejmu i Senatu RP, gwarancje praworządności wyborów i kontrola ich ważności, uzupełnianie składu organów wybieranych. W6 Sejm i Senat: zasada kadencyjności; zasada permanencji; zasada autonomii; zasada jawności prac; zasada dyskontynuacji i wyjątki od niej; organizacja wewnętrzna organy Sejmu i Senatu, sposób ich powoływania, skład i kompetencje; funkcje: funkcja ustrojodawcza, funkcja ustawodawcza (inicjatywa ustawodawcza, postępowanie w Sejmie, postępowanie w Senacie, kompetencje Prezydenta, szczególne odmiany trybu ustawodawczego), funkcja kontrolna (absolutorium, wotum zaufania, wotum nieufności, kompetencje kontrolne komisji sejmowych, interpelacje, zapytania i pytania w sprawach bieżących, dezyderaty i opinie), funkcja kreacyjna, funkcja inspiracyjna, funkcja uczestnictwa w kierowaniu polityką wewnętrzną i zagraniczną państwa. Zgromadzenie Narodowe i jego kompetencje W7 Rada Ministrów: procedury powoływania, struktura, kompetencje (zwłaszcza prawodawcze), odpowiedzialność Rady Ministrów i ministrów, naczelne organy administracji rządowej a urzędy centralne, konstytucyjne kompetencje Prezesa Rady Ministrów. W8 Prezydent RP: zasady wyboru, ciągłość sprawowania urzędu, odpowiedzialność (kontrasygnata, prerogatywy), funkcje (zwłaszcza funkcja arbitrażu). Konstytucyjne zasady wymiaru sprawiedliwości: zasada sądowego wymiaru W9 sprawiedliwości, zasada dwuinstancyjnego postępowania, zasada niezawisłości sędziów i jej gwarancje, zasada udziału obywateli w wymierzaniu sprawiedliwości. Sąd Najwyższy: struktura wewnętrzna, funkcja nadzoru judykacyjnego; sądy powszechne, sądy wojskowe, sądy administracyjne. Krajowa Rada Sądownictwa sposób powoływania, skład i kompetencje.prokuratura - pozycja ustrojowa, organizacja. W10 Problematyka sądownictwa konstytucyjnego, jego modele. Rodzaje i skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny - pozycja ustrojowa i organizacja, funkcje, kompetencje. W11 Trybunał Stanu - pozycja ustrojowa i organizacja, funkcje, kompetencje. W1 Konstytucyjna regulacja finansów publicznych. 1 Strona /6
Wykład Lp Tematyka zajęć Liczba godzin W1 Systemy ustrojowe państw obcych (m.in. USA, Wlk.Brytania, Niemcy, Francja). Razem 0 Ćwiczenia/ Języki Lp Tematyka zajęć Liczba godzin Pojęcie i podmioty praw i wolności jednostki. Koncepcje praw i wolności jednostki (indywidualistyczna i uniwersalistyczna oraz prawno-naturalna C1 i pozytywistyczna). Generacje praw jednostki. Klasyfikacja praw i wolności. 1 Granice praw jednostki i możliwość ich ograniczenia w świetle Konstytucji RP i umów międzynarodowych. C Zasada proporcjonalności. Zasada równości wobec prawa i równości praw. Zasada równości a zasada sprawiedliwości społecznej. Konstytucyjne środki ochrony praw i wolności jednostki: skarga konstytucyjna, C prawo do sądu, wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich, prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organów władzy publicznej. C Prawa i wolności osobiste, polityczne oraz ekonomiczne, socjalne i kulturalne - ogólna charakterystyka.konstytucyjne obowiązki jednostki. Konstytucyjne prawa i wolności polityczne: Wolność zgromadzeń. Wolność zrzeszania się w stowarzyszeniach i partiach politycznych. C5 System źródeł prawa RP: akty prawa powszechnie obowiązującego (konstytucja, ustawa i rozporządzenie z mocą ustawy, ratyfikowana umowa międzynarodowa, rozporządzenie, prawo miejscowe) i akty prawa wewnętrznego (zarządzenie i uchwała Rady Ministrów). C6 Stany Nadzwyczajne oraz prawa i wolności jednostki podczas ww. stanów. 1 C7 Formy demokracji bezpośredniej: referendum, jego rodzaje i plebiscyt, zgromadzenie ludowe, veto ludowe, inicjatywa ludowa, obywatelska inicjatywa C8 ustawodawcza w RP. Problematyka prawa wyborczego: system wyborczy, zasady wyborcze, procedura wyborcza. Funkcje parlamentu: ustrojodawcza, ustawodawcza, kontrolna, kreacyjna, C9 współuczestniczenia w kształtowaniu polityki państwa. Zgromadzenie Narodowe i jego kompetencje C10 Funkcje, zadania, kompetencje i odpowiedzialność Prezydenta RP. Procedura powoływania, struktura, kompetencje i odpowiedzialność Rady C11 1 Ministrów. C1 Pozycja ustrojowa, funkcje i organizacja Trybunału Konstytucyjnego. C1 Pozycja ustrojowa, funkcje i organizacja Trybunału Stanu. C1 Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - pozycja ustrojowa i organizacja, funkcje, kompetencje. Razem 0 6 Metody oceny Ocena podsumowująca P1. Egzamin pisemny P6. Średnia ważona ocen formułujących P11. Aktywność na zajęciach Strona /6
I1. rozwiązywanie kazusów I. E-learning Warunki zaliczenia przedmiotu 1 Warunkami zaliczenia przedmiotu są: udział w 90% wszystkich zajęć, odpowiedni poziom aktywności na zajęciach oraz uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu kończącego kurs. Kryteria oceny Na ocenę Na ocenę.5 Na ocenę Na ocenę.5 Na ocenę 5 Warunkami uzyskania oceny są: - udział w 90% zajęć prowadzonych w ramach kursu tj. wykładów i ćwiczeń, - przynajmniej podstawowy poziom aktywności przy rozwiązywaniu zadań problemowych podczas ćwiczeń, - zaliczenie wszystkich uzyskanie co najmniej 50% porwanych odpowiedzi z testu kończącego kurs, - rozwiązanie co najmniej w stopniu podstawowym zadań problemowych przedstawionych w postaci kazusów, podczas egzaminu kończącego kurs. Warunkami uzyskania oceny są: - udział w 90% zajęć prowadzonych w ramach kursu tj. wykładów i ćwiczeń, - przynajmniej podstawowy poziom aktywności przy rozwiązywaniu zadań problemowych podczas ćwiczeń, - zaliczenie wszystkich uzyskanie co najmniej 60% porwanych odpowiedzi z testu kończącego kurs, - rozwiązanie w stopniu więcej niż podstawowym zadań problemowych przedstawionych w postaci kazusów, podczas egzaminu kończącego kurs. Warunkami uzyskania oceny dostatecznej są: - udział w 90% zajęć prowadzonych w ramach kursu tj. wykładów i ćwiczeń, - duży poziom aktywności przy rozwiązywaniu zadań problemowych podczas ćwiczeń, - zaliczenie wszystkich uzyskanie co najmniej 70% porwanych odpowiedzi z testu kończącego kurs, - rozwiązanie większości z zadań problemowych przedstawionych w postaci kazusów, podczas egzaminu kończącego kurs. Warunkami uzyskania oceny dostatecznej są: - udział w 90% zajęć prowadzonych w ramach kursu tj. wykładów i ćwiczeń, - bardzo duży poziom aktywności przy rozwiązywaniu zadań problemowych podczas ćwiczeń, - zaliczenie wszystkich uzyskanie co najmniej 80% porwanych odpowiedzi z testu kończącego kurs, - rozwiązanie większości z zadań problemowych przedstawionych w postaci kazusów, podczas egzaminu kończącego kurs. Warunkami uzyskania oceny dostatecznej są: - udział w 90% zajęć prowadzonych w ramach kursu tj. wykładów i ćwiczeń, - bardzo duży poziom aktywności przy rozwiązywaniu zadań problemowych podczas ćwiczeń, - zaliczenie wszystkich uzyskanie co najmniej 90% porwanych odpowiedzi z testu kończącego kurs, - rozwiązanie wszystkich zadań problemowych przedstawionych w postaci kazusów, podczas egzaminu kończącego kurs. 7 Wykaz literatury Literatura podstawowa: [1] L. Garlicki Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu., Warszawa, 015, LIBER [] Z. Maciąg (red.) Stosowanie Konstytucji RP z 1997 roku doświadczenia i perspektywy., Kraków, 006, KTE Oficyna Wydawnicza AFM [] M. Grzybowski (red.) Prawo Konstytucyjne., Białystok, 009, Temida Strona 5/6
[] B. Banaszak Prawo Konstytucyjne., Warszawa, 01, C.H. BECK [5] P. Sarnecki (red.) Prawo konstytucyjne RP., Warszawa, 01, C.H. BECK [6] W. Skrzydło (red.) Polskie prawo konstytucyjne., Lublin, 010, VERBA [7] Z. Witkowski (red.) Prawo Konstytucyjne., Toruń, 011, TNOIK Literatura uzupełniająca: [1] Z. Maciąg Kształtowanie zasad państwa demokratycznego, prawnego i socjalnego w Niemczech (do 199 r.)., Białystok, 1998, Temida [] Z. Maciąg System partyjny Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa, 1979, PWN [] Z. Maciąg (red.) European Constitution and National Constitutions., Kraków, 009, KTE Oficyna Wydawnicza AFM [] B. Banaszak Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz., Warszawa, 01, C.H. BECK [5] A. Poczatenko, M. Wystrychowski Prawo konstytucyjne. Repetytorium., Kraków, 007, ZAKAMYCZE [6] W. Skrzydło Ustrój polityczny RP w świetle konstytucji z 1997roku., Warszawa, 009, Wolters Kluwer Polska [7] W. Skrzydło (red.), S. Grabowska (red), R. Grabowski (red.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny., Warszawa, 009, Wolters Kluwer Polska [8] W. Skrzydło Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz., Warszawa, 01, Wolters Kluwer Polska [9] P. Winczorek Komentarz do konstytucji RP z kwietnia 1997roku., Warszawa, 008, LIBER [10] M. Grzybowski (red.) System rządów Rzeczypospolitej Polskiej założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa., Warszawa, 006, Wydawnictwo Sejmowe [11] S. Wronkowska (red.) Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP., Warszawa, 006, Wydawnictwo Sejmowe [1] C. Kosikowski (red.) Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji., Warszawa, 005, Wydawnictwo Sejmowe [1] M. Chmaj (red.) Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej., Warszawa, 008, Wolters Kluwer Polska, ZAKAMYCZE [1] H. Zięba-Załucka System organów państwowych w Konstytucji RP., Warszawa, 005, Lexis Nexis [15] M. Grzybowski (red.) Szkice o pozycji ustrojowej i statusie głowy państwa., Kraków, 00, Miniatura [16] J. Bodio, G. Borkowski, T. Demendecki Ustrój organów ochrony prawnej. Część szczegółowa, Kraków, 01, Wolters Kluwer Polska [17] B.Banaszak Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa, 01, Wolters Kluwer Polska 8 Informacje o nauczycielach akademickich Oboba odpowiedzialna za kartę prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Maciąg (kontakt: zmaciag@afm.edu.pl) Oboby prowadzące przedmiot prof. zw. dr hab. Marian Grzybowski (kontakt: marian.grzybowski@interia.pl) mgr Grzegorz Kościelniak (kontakt: gkoscielniak@afm.edu.pl) Strona 6/6