Efekty objęcia polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną
Plan prezentacji Wybrane efekty realizacji instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce. Oczekiwania co do przyszłej perspektywy finansowej na lata 2014-2020.
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 in billion - current prices WPR zmienia się wraz z upływem czasu (wydatki na WPR) 70 EU-10 EU-12 EU-15 EU-25 EU-27 60 50 40 30 20 10 0 Export subsidies Other market measures Coupled direct payments Decoupled direct payments Market-related expenditure Direct payments Rural development
Wydatki na rolnictwo, rozwój wsi i rynki rolne, na KRUS oraz środki z UE w latach 1996-2011 (w cenach bieżących) Źródło: A. Czyżewski, A. Matuszczak (2011), Krajowy i unijny budżet rolny dla Polski. Próba określenia proporcji, współzależności oraz efektów dla sektora rolnego, maszynopis. Wieliczko (2011): Finansowanie WPR w latach 2014-2020. konsekwencje dla Polski. www.ierigz.waw.pl 4
Saldo transferów finansowych pomiędzy Polską a UE w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2012 r. (w mln EUR) Od 2004 do 2011 2012 Razem Transfery z UE 61325,5 15439,9 76765,4 Wpłaty do budżetu UE Zwroty do budżetu UE -22889,8-3568,7-26458,5-138,9-1,6-140,5 Saldo 38296,8 11869,6 50166,4
Realizacja płatności bezpośrednich w mld zł 12 10 8 10.94 10.29 Finansowanie wpólnotowe Finansowanie krajowe 8.7 7.84 10.86 11.33 6 4 2 4.72 3.56 5.32 3.26 4.31 3.88 3.27 2.37 0 2004-2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Przeznaczenie płatności bezpośrednich - wyniki badań ankietowych (według wartości dopłat, w %) 14% 1% 0% 9% 25% 1% 2% 3% Środki ochrony roślin Nawozy 5% 70% Wniosek: Płatności wpływają na rozwój gospodarstwa głównie poprzez finansowanie bieżącej działalności rolniczej 20% Pasze Paliwo Wniosek: Nawozy są głównym kierunkiem Modernizacja gospodarstwa przeznaczenia płatności w gospodarstwach rolnych Zakup ziemi Zakup zwierząt Spłata kredytu Wydatki produkcyjne 84% beneficjentów bieżące 70% Wydatki inwestycyjne 25% 13% 34% Finansowanie inwestycji z funduszy UE 3% Oszczędności Niezwiązane z gospodarstwem Wydatki nieprodukcyjne 5% Źródło: Czubak W., Jędrzejak P. (2011): Wykorzystanie dopłat bezpośrednich w gospodarstwach rolnych, Roczniki Naukowe SERiA, Wrocław (w druku)
Wybrane efekty realizacji PROW 2007-2013 Zmodernizowano 37 tys. gospodarstw rolnych (całkowita wartość inwestycji to 14 mld zł); Wsparciem rolnośrodowiskowym objęto powierzchnię ponad 2 mln ha; Corocznie ok. 700 tys. gospodarstw otrzymuje pomoc w ramach ONW; Wybudowano 14,5 tys. km sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, wybudowano 182 oczyszczalnie; Wybudowano, zmodernizowano i wyposażono ponad 2,9 tys. świetlic, domów kultury, budynków sportowych; blisko 1,8 tys. obiektów sportowych i placów zabaw Przeprowadzono ok. 6 tys. szkoleń dla rolników i posiadaczy lasów; Ponad 23 tys. młodych rolników otrzymało premię; Ponad 10 tys. osób- rolników lub członków ich rodzin podjęło działalność pozarolniczą (głównie w usługach).
Poprawa konkurencyjności wyniki handlu rolno-spożywczego (mld Eur) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 3.5 3.8-0.3 Eksport Import Saldo 4.1 3.6 0.5 5.3 4.4 0.9 7.3 5.5 1.7 8.7 6.5 2.2 10.1 8.1 2.0 11.7 11.5 10.3 1.4 13.5 9.3 2.2 15.2 10.9 2.6 17.9 12.6 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2.6 13.6 4.3
Łączne wsparcie dla polskiego rolnictwa w latach 2004-2013 WYSZCZEGÓLNIENIE [mld zł] Płatności bezpośrednie [2004-2012] (JPO+UPO) 90,8 PROW 2004-2006 13 SPO-Rolnictwo 2004-2006 6,5 SPO-RYBY 2004-2006 1 PROW 2007-2013 47,9 PO RYBY 2007-2013 2,2 Wspólnotowa Organizacja Rynków 2,7 Razem wsparcie 2004-2013 164,1
Zróżnicowanie proporcji między filarami WPR
mld Eur Budżet na WPR w perspektywach finansowych 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 109.6 II filar 342.7 I filar w sumie mniej o ok. 10% 95.6 II filar 312.7 I filar 2007-2013 2014-2020!! Budżet ogólny na WPR został zmniejszony o ok. 44 mld euro (tj. o ok. 10% w porównaniu do obecnego okresu programowania), w tym na płatności bezpośrednie o ok. 30 mld euro natomiast na rozwój obszarów wiejskich o ok. 14 mld euro (po przeliczeniu na ceny bieżące)
mld Eur mld Eur Porównanie kopert finansowych na PB i ROW dla Polski w 2014-2020 i 2007-2013 35 30 25 20 15 28.6 +10,9% 32.1 25 20 15 10 15.2 21.1 13.4! - 22% 11 10 5 5 0 2007-2013 2014-2020 0 PB ROW 2007-2013 2014-2020
Płatności bezpośrednie
Rozwój obszarów wiejskich
Przyszłość płatności bezpośrednich W 2014 r. rolnicy europejscy będą mieli dostęp do: Płatności obowiązkowe (wszystkie państwa): System płatności podstawowych Płatności pro-ekologiczne* Płatność dla młodych rolników (+) Płatności dobrowolne (państwa mogą wybrać): Wsparcie powiązane z produkcją Wsparcie w obszarach występowania utrudnień naturalnych Zasada wzajemnej zgodności (uproszczenie i usprawnienie) LUB Uproszczona płatność dla drobnych producentów rolnych (obowiązkowa dla wszystkich państw, rolnik ma swobodę wyboru) * Płatność za praktyki rolne o korzystnym wpływie na klimat i środowisko
Eur/ha Stawki płatności bezpośrednich Stawki PB w 2013 r. oraz 2020 r. przed i po przesunięciu 25% środków z II filaru do I filaru 260 250 244 240 230 220 210 215 217 200 2013 2020 bez przenoszenia śr. z II filara 2020 po przeniesieniu śr. z II filara
Przyszła WPR będzie ewoluować Rosnące oczekiwania społeczne Wyzwania globalne: bezpieczeństwo żywnościowe, wysoka zmienność cen surowców rolnych Wyzwania środowiskowe: bioróżnorodność, zmiany klimatyczne dążenie do niskoemisyjnej gospodarki Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i żywotności obszarów wiejskich (innowacje)
Dziękuję za uwagę.