Wybór r formy prawnej dla nowego biznesu

a Wybór r formy prawnej dla nowego biznesu Znaczenie decyzji o wyborze formy prawno- organizacyjnej business vehicle pojazd w biznesowej podróży Na tym etapie przesądzamy kluczowe kwestie Konieczność posiadania gruntownie przemyślanej koncepcji W przyszłości możliwe zmiany ale wtedy dodatkowe koszty, możliwe konflikty 2 Kluczowe kwestie wymagające wcześniejszego rozstrzygnięcia Kto będzie wspólnikiem a kto pracownikiem Przedmiot działalności Skala działalności na początku i docelowo Poziom zaangażowania inwestycyjnego Nazwa firmy 4 Liczba zarejestrowanych podmiotów w według form w tys. stan na 01.01.2006 (dane GUS) 2 776,5 Spółki cywilna 277,4 Spółki osobowe 26,9 Jawne 24,8 Partnerskie 0,8 Komandytowe i akcyjno komandytowe 1,3 Kapitałowe 203,6 Z ograniczoną 195,0 Akcyjne 8,6 Spółdzielnie 18,3 Przedsiębiorstwa państwowe 1,0 RAZEM 3 307,7 5 Co mamy do dyspozycji? Spółka cywilna mało użyteczna w aktualnym stanie prawnym Co mamy do dyspozycji? Spółki osobowe Spółka partnerska tylko dla wolnych zawodów Spółka komandytowa rzadko stosowana Spółka komandytowo-akcyjna rzadko stosowana 6 7 1

Co mamy do dyspozycji? Spółki kapitałowe działalno alność Najbardziej rozpowszechniona ok. 2.8 mln zarejestrowanych, z tego ok. 1.5 mln aktywnych podmiotów Uproszczone formalności ok. 10 dni, minimalny koszt Możliwość wyboru formy opodatkowania Ścieżka rejestracyjna (ważna kolejność) Urząd gminy Urząd Statystyczny Bank Urząd Skarbowy ZUS Szczegóły patrz np. www.mf.gov.pl 8 9 Spółki osobowe Spółka cywilna Spółka cywilna Spółka partnerska tylko dla wąskiej grupy tzw. wolnych zawodów Spółka komandytowa i komandytowoakcyjna rzadko stosowane formy hybrydowe Najbardziej popularna ze spółek osobowych uwarunkowania historyczne Prosta w założeniu na gruncie prawa cywilnego Od 2001 r. w myśl przepisów s.c. nie jest przedsiębiorcą istotne implikacje praktyczne Po przekroczeniu pułapu 800 tys. euro obrotu obligatoryjne przekształcenie Czy to jest dobra forma dla nowych dynamicznych przedsięwzięć? 10 11 Zdolność do czynności prawnych Umowa spółki w formie pisemnej Obowiązek zgłoszenia w Rejestrze Przedsiębiorców KRS Nieograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki Brak podmiotowości podatkowej w przypadku podatku dochodowego; podmiotowość w przypadku innych podatków (VAT,ZUS) 12 Spółki kapitałowe z ograniczona odpowiedzialności cią i akcyjna Odrębne podmioty prawa Wspólnicy (akcjonariusze) odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wkładów Funkcjonowanie szczegółowo regulowane przez Kodeks Spółek Handlowych Pełna podmiotowość podatkowa Minimalny próg kapitałowy 5 tys. dla Sp. z o.o. i 100 tys. dla S.A. (ale opłacone przed rejestracją może być tylko 25%) Sformalizowany proces tworzenia i rejestracji tego typu spółek 13 2

Kryteria wyboru formy prawnej Samodzielnie czy ze wspólnikami? Samodzielnie czy ze wspólnikami Oddzielenie sfery biznesu od sfery życia osobistego Wymagany poziom kapitału założycielskiego Czas i koszty związane z rejestracją Elastyczność operacyjna Implikacje podatkowe Potencjał rozwojowy Tylko samodzielnie Tylko ze wspólnikiem (wspólnikami) Może być samodzielnie bądź ze wspólnikami elastyczność zmian w strukturze udziałowców Może być samodzielnie bądź wraz z innymi akcjonariuszami. Struktura typowa dla znacznej liczby akcjonariuszy 14 15 Oddzielenie sfery biznesu od sfery życia osobistego Wymagany poziom kapitału u założycielskiego Brak rozdzielności. Nieograniczona odpowiedzialność właściciela w zakresie skutków prowadzonej działalności gospodarczej. Brak rozdzielności. Nieograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Może być na początku minimalny i być powiększany w miarę potrzeb Może być na początku minimalny i być powiększany w miarę potrzeb Spółka z ograniczoną Rozdzielność. Jednak odpowiedzialność członków zarządu, którymi często są udziałowcy. Pełna rozdzielność. Minimum 5 tys. PLN Minimum 100 tys. PLN 16 17 Czas i koszty związane zane z rejestracją Elastyczność operacyjna 10 dni, 200-400 PLN Kilka tygodni, 2-3 tys. PLN Kilka, kilkanaście tygodni, 5-8 tys. PLN Kilkanaście tygodni, 10-15 tys. PLN Bardzo duża, zwłaszcza możliwości swobodnego dysponowania środkami zmiany poziomu środków zaangażowanych w biznesie Ograniczenie wewnętrzne umowa spółki Zewnętrzne ogólne regulacje KSH Ograniczenia wewnętrzne umowa spółki Zewnętrzne szczegółowe regulacje KSH Ograniczenia wewnętrzne statut spółki Zewnętrzne szczegółowe wymagania KSH narzucające także procedury n.p. powszechna notarialna forma uchwał, obowiązek rocznego audytu, szeroki wachlarz danych zgłaszanych do KRS 18 19 3

Efektywna stopa podatkowa = % zysku brutto przekazany na podatki Podstawowe formy prawne Opodatkowanie zysków z działalności bieżącej 34,4% 34,4% Opodatkowanie zysków ze sprzedaży przedsiębiorstwa 21 Potencjał rozwojowy Niemożność włączenia wspólników. Niezbyt dobry image dla działalności na większą skalę Możliwość powiększenia liczby wspólników i poziomu zaangażowania kapitałowego. Forma rzadko stosowana przy większych przedsięwzięciach. Niemożność przejścia do jednoosobowej własności. Możliwość kształtowania liczby wspólników i poziomu zaangażowania. Dobry image także dla dużych firm. Niemożność wejścia na giełdę. Forma wskazana dla przedsięwzięć na większą skalę, gdzie inwestorzy mają dalekosiężny plan wprowadzenia spółki na giełdę. 22 Jaką formę prawną wybrać na starcie - podsumowanie Jednoosobową gospodarczą lub Spółkę jawną lub Spółkę z ograniczoną lub Spółkę akcyjną 23 Co w przypadku gdy forma prawna nie odpowiada potrzebom? Możliwe jest przekształcenie jednej formy w inną, ale Konieczność porozumienia między wspólnikami Dość skomplikowana procedura Dodatkowe koszty Możliwe negatywne skutki podatkowe Typowe przekształcenia w Sp. z o.o. Spółka cywilna w spółkę jawną bądź spółkę z ograniczoną 26 Procedura zakładania adania firmy a Procedura formalno-prawna Procedura formalno-prawna i administracyjna uruchomienia działalności gospodarczej zależy od jej formy prawnej: Inaczej postępuje się przy zakładaniu firmy jednoosobowej, nieco inaczej przy zakładaniu spółki cywilnej osób fizycznych, zupełnie inna jest procedura zakładania spółki z ograniczoną. 28 4

Tok postępowania powania w fazie założycielskiej Postępowanie w frazie założycielskiej jest podobne i obejmuje następujące czynności. Rejestracja działalności gospodarczej. Uzyskanie koncesji. Uzyskanie numeru identyfikacji statystycznej REGON (REjestr GOspodarki Narodowej). Założenie rachunku bankowego. Rejestracja firmy w urzędzie skarbowym. Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego. Zawiadomienie innych urzędów i instytucji według wymagań prawa i potrzeby. Inne działania związane z organizacją firmy (pieczątki, zawieranie umów najmu, sporządzenie wykazu środków trwałych). Rejestracja działalno alności gospodarczej W przypadku podmiotów gospodarczych osób fizycznych oraz spółek cywilnych organem ewidencyjnym jest wójt gminy lub burmistrz (prezydent) miasta, a rejestr działalności gospodarczej prowadzą wydziały handlu i usług urzędu. Działalność osób prawnych (spółka komandytowa, spółka z ograniczoną, spółka akcyjna) podlega zgłoszeniu do rejestru handlowego, prowadzonego przez sąd rejonowy (wydział gospodarczy), lub sąd gospodarczy, właściwy ze względu na lokalizację firmy 29 30 Elementy zgłoszenia Zgłoszenie działalności gospodarczej do wpisu do ewidencji powinno zawierać: oznaczenie podmiotu gospodarczego, przez podanie imion i nazwiska osoby fizycznej lub nazwy spółki cywilnej wraz z imionami i nazwiskami udziałowców, określenie przedmiotu działalności gospodarczej, zgodnie z nazew-nictwem EKD Europejskiej Klasyfikacji Działalności, wskazanie miejsca wykonywania działalności, określenie planowanej daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. W przypadku spółki cywilnej do wniosku o wpis trzeba załączyć kopię umowy spółki z adnotacją urzędu skarbowego o uiszczeniu opłaty skarbowej od zawartej umowy. Rejestracja działalno alności gospodarczej Z obowiązku zgłaszania do ewidencji zostały ustawowo zwolnione niektóre rodzaje działalności, w tym: czynności handlowe polegające na sprzedaży nie przetworzonych produktów: rolnych, ogrodniczych, sadowniczych, hodowlanych, posiłków domowych, przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz przedmiotów rękodzieła ludowego i artystycznego, a także wytwórcza w rolnictwie. 31 32 Rejestracja spółek W przypadku spółki z o. o., przed złożeniem przez Zarząd wniosku do sądu o wpisanie spółki do KRS, konieczne jest: zawarcie umowy w formie aktu notarialnego oraz zgromadzenie udziałów na rzecz kapitału zakładowego spółki. Sąd wydaje postanowienie o dokonanym wpisie spółki z o.o. do KRS, co daje podstawę do uruchomienia działalności przez spółkę, która od daty rejestracji uzyskuje osobowość prawną. Zakładanie spółki z o.o. powinno się odbywać z udziałem prawnika, który pomoże także sformułować wniosek o zarejestrowanie spółki i skompletować dokumenty. Uzyskanie koncesji Konieczność uzyskania koncesji dotyczy tylko działalności koncesjonowanej. Uzyskanie koncesji ma charakter wyjątkowy (jest odstępstwem od reguły, że prowadzenie działalności gospodarczej nie wymaga zezwoleń) i dotyczy np.: wyrobu wódek, handlu napojami alkoholowymi, produkcji wyrobów tytoniowych, prowadzenia aptek, doradztwa podatkowego. Koncesji udziela właściwy organ administracji rządowej. Jej uzyskanie zastępuje wpis do ewidencji działalności gospodarczej. 33 34 5

Uzyskanie numeru identyfikacji statystycznej REGON Numer ten uzyskuje się we właściwym terenowo Urzędzie Statystycznym po złożeniu wniosku na formularzu urzędowym: RG Wniosek o nadanie statystycznego numeru identyfikacyjnego REGON. Urząd statystyczny wydaje zaświadczeniu o nadaniu numeru. Wniosek składa się przy rejestracji firmy w sądzie, urzędzie gminy lub w Urzędzie Statystycznym. Numer służy do: celów sprawozdawczo-statystycznych, ponadto potrzebny jest przy kontaktach z: kontrahentami, bankami, firmami ubezpieczeniowymi. Pozwala zidentyfikować firmę wśród innych podmiotów gospodarczych. Firmy są zobowiązane do podawania numeru REGON na pieczęciach i drukach urzędowych. Założenie rachunku bankowego Obowiązek założenia rachunku bankowego (konta) wynika z przepisu o obrocie bezgotówkowym ustawy o działalności gospodarczej. Podmiot gospodarczy jest zobowiązany do rozliczeń za pośrednictwem banku w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny podmiot gospodarczy, a jednorazowa płatność przekracza 3000 euro lub 1000 euro, jeśli suma płatności w poprzednim miesiącu przekroczyła 10 000 euro. Otwarcie rachunku bankowego odbywa się na wniosek podmiotu gospodarczego. W razie otwarcia kilku rachunków bankowych, podmiot obowiązany jest wskazać rachunek podstawowy. 36 37 Rejestracja firmy w urzędzie skarbowym Zgłoszenia podatkowego należy dokonać niezwłocznie po założeniu firmy, a przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. W tym celu, oprócz takich dokumentów, jak: odpis z rejestru handlowego lub kopia zaświadczenia wpisania do rejestru działalności gospodarczej, odpis zaświadczenia o nadaniu statystycznego numeru identyfikacyjnego REGON, informacji o rachunku bankowym, odpisu umowy spółki, należy w urzędzie skarbowym złożyć zgłoszenie identyfikacyjne w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej (NIP) (NIP 1 do NIP 6 z załącznikami). Urząd d Skarbowy 2 Podatnicy płacący podatek od towarów i usług (VAT) i podatek akcyzowy są zobowiązani przed dniem pierwszej sprzedaży lub wykonania pierwszej czynności objętej tym podatkiem złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT R. Niektórzy podatnicy mogą być zwolnieni od podatku VAT, z możliwością rezygnacji. Składa się wtedy odpowiednie zgłoszenie na formularzu VAT 6. Z podatku od towarów i usług zwolnieni są podatnicy, którzy: uzyskują wartość sprzedaży nie większą niż 80 000 zł (kwota ta może się zmieniać), opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej, prowadzą zakład pracy chronionej. 38 39 Urząd d Skarbowy 3 Jednocześnie z rejestracją w urzędzie skarbowym podatnik dokonuje wyboru formy opodatkowania podatkiem dochodowym oraz wyboru sposobu prowadzenia ewidencji podatkowej. Jeśli podatnik wybierze kartę podatkową, to może ubiegać się o płacenie zryczałtowanego podatku dochodowego, składając wniosek-deklarację na formularzu PIT 16. Urząd skarbowy wydaje decyzję ustalającą wysokość tego podatku. Podatnik może także ubiegać się o opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Natomiast, jeśli podmiot gospodarczy rozlicza się z obowiązku podatkowego na zasadach ogólnych, to jest zobowiązany prowadzić: podatkową księgę przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe. Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości, bez prawa wyboru w tym zakresie, mają spółki z o.o. oraz osoby fizyczne i spółki cywilne (jawne) uzyskujące przychody netto powyżej 800 000 euro. Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego Rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wynikają z obowiązku ubezpieczenia właściciela firmy i członków jego rodziny będących na jego utrzymaniu oraz pracowników zatrudnionych. Zgłoszenie płatnika następuje na formularzy zgłoszeniowym, np.: ZUA zgłoszenie do ubezpieczenia, ZZA zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego, ZCZA, ZCNA zgłoszenie członków rodziny. 40 41 6

ZUS 2 Zgłoszenia osób objętych obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym należy dokonać w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia działalności lub daty zatrudnienia pracownika. Płatnik składek jest zobowiązany zawiadomić ZUS o wszelkich zmianach, jakie nastąpiły w stosunku do osób ubezpieczonych przedstawionych w zgłoszeniu, w terminie 7 dni od zaistnienia tych zmian (w terminie 14 dni, jeżeli te zmiany dotyczą danych zawartych we własnym zgłoszeniu przedsiębiorcy). Co miesiąc płatnik składek jest zobowiązany składać deklarację rozliczeniową ZUS DRA do ZUS oraz przekazywać ubezpieczonemu, na formularzu RMUA, informacje zawarte w imiennych raportach w celu ich weryfikacji. Zawiadomienie innych urzędów w i instytucji W zależności od charakteru i rozmiarów działalności, zatrudnienia i innych czynników, podmiot gospodarczy jest zobowiązany do poinformowania stosowanych urzędów oraz uzyskania zezwoleń, atestów i innych dokumentów. Wśród tych organizacji należy wymienić: Państwową Inspekcję Pracy gdy firma zatrudnia pracowników lub szkoli uczniów, prowadzi produkcyjną, tworzy stanowiska o szczególnych wymaganiach bhp, Państwową Inspekcję Sanitarno-Epidemiologiczną gdy firma prowadzi wymagająca nadzoru sanitarnego, higienicznego lub epidemiologicznego, np.: produkcja żywności, sklepy spożywcze, placówki gastronomiczne, obiekty wypoczynkowe, Państwową Inspekcję Handlową dotyczy placówek handlowych i gastronomicznych, Straż Pożarną, Inspektorat Ochrony Środowiska, Główną Inspekcję Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych, Urząd Gminy dotyczy nieruchomości i środków transportu; Inne w zależności od prowadzonej działalności, np. firmy ubezpieczające. 42 43 Inne działania ania związane zane z organizacją firmy Zakładanie adanie firmy w Polsce i innych krajach Do takich czynności należą: wyposażenie firmy w pieczątki, szyldy i tablice informacyjne, druki dokumentów, urządzenia biurowe, sporządzenie wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz przeprowadzenie inwentaryzacji na dzień rozpoczęcia działalności; zawarcie umów najmu, dzierżawy, leasingu, o pracę i innych; założenie ewidencji, zakup programów komputerowych. Czas trwania procedur (minimalny): Polska 3 tygodnie, Wielka Brytania zgłoszenie może być dokonane mailem i po potwierdzeniu w ciągu 1 dnia można rozpocząć, Działalność gospodarczą jako osoba fizyczna może prowadzić od chwili podjęcia decyzji o założeniu firmy. Formalnej rejestracji należy dokonać w ciągu trzech miesięcy od rozpoczęcia działalności. W Australii zgłoszenie mailem - czas potwierdzenie 1 dzień w większości krajów UE formalności założycielskich można dokonać w jednym okienku od połowy 2009 roku również w Polsce ma zostać stworzona możliwość rejestracji firmy odwiedzając jedno tylko miejsce jedno okienko. 44 45 Rodzaj działalno alności Sposoby opodatkowania Wybór dziedziny powinien się wiązać z: I. Znajomością technologii: masz wiedzę i doświadczenie w metodach wytwarzania produktu II. Znajomością rynku - masz wiedzę na temat danego rynku - znasz dostawców i potencjalnych, głównych klientów - znasz kogoś, kto taką wiedzę posiada III. Dotychczasowymi zainteresowaniami -ułatwi to twórcze i efektywne zarządzanie Twoją firmą Sukces jest bezpośrednio uzależniony nie tylko od sprawnego zarządzania firmą, ale także od warunków rynkowych funkcjonowania. Wybierając dziedzinę działalności, trzeba odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie: Czy możemy zaproponować potencjalnym klientom coś, co będą chcieli kupować właśnie od nas? na zasadach ogólnych według skali podatkowej w formie ryczałtowej 46 47 7

Opodatkowanie wg skali podatkowej (zasady ogólne) Podatki w firmie Podatek według skali mogą opłacać następujący przedsiębiorcy: 1. prowadzący gospodarczą jednoosobowo 2. wspólnicy spółek: - cywilnej, -jawnej, - partnerskiej, - komandytowej, - komandytowo-akcyjnej. Podatek według skali można opłacać zawsze i dzieje się to automatycznie Decydując się na opodatkowanie w tej formie nie trzeba składać do urzędu skarbowego żadnych dodatkowych oświadczeń ani zawiadomień Karta podatkowa Opodatkowanie w tej formie wybrać mogą osoby fizyczne prowadzące gospodarczą oraz spółki cywilne osób fizycznych, których polega w szczególności na świadczeniu usług dla ludności, przy niewielkim zatrudnieniu. Podstawą opodatkowania jest indywidualna decyzja urzędu skarbowego wydana na wniosek podatnika. Obowiązki dokumentacyjne ograniczają się do gromadzenia wystawionych przez podatnika dokumentów sprzedaży, ewidencji zatrudnienia oraz prowadzenia kart przychodów pracowników. W związku z tym, że w decyzji określona jest wielkość podatku, podatnik nie składa deklaracji podatkowych, dokonuje jedynie - bez wezwania urzędu skarbowego - miesięcznej płatności podatku, w terminie do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, zaś za grudzień do 28 grudnia. 48 49 Karta podatkowa a VAT Ryczałt t od przychodów w ewidencjonowanych Podatnicy opłacający podatek w formie karty są zwolnieni od podatku VAT, z tym, że ze zwolnienia tego mogą zrezygnować i opodatkowywać czynności podlegające regulacją ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym na zasadach ogólnych. Opodatkowanie przychodów w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podobnie jak karta podatkowa, jest przewidziane dla osób fizycznych i spółek cywilnych osób fizycznych. Wybór tej formy opodatkowania zależy od decyzji podatnika, a nie jak w przypadku karty podatkowej od decyzji urzędu skarbowego. Podatnicy opodatkowani w tej formie obowiązani są do: prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy, gromadzenia dowodów zakupów oraz prowadzenia kart przychodów pracowników i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych. Obowiązki w podatku VAT powstają dla tych podatników na zasadach ogólnych. 50 51 Stawki podatku w ryczałcie cie od przychodów w ewidencjonowanych Osiągnięty przez podatnika przychód podlega opodatkowaniu stawkami podatkowymi określonymi przez przepisy. Podatek jest obliczany i wpłacany do 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, za grudzień zaś do 15 stycznia wraz z zeznaniem o wysokości przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym i wielkości należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto do dnia 31 lipca podatnik składa informację o wysokości uzyskanego przychodu i wysokości dokonanych odliczeń za I półrocze roku podatkowego. 52 8