Komitet Rolniczych Organizacji Zawodowych Główny Komitet Spółdzielczości Rolniczej DA(08)2812:8 RF/MC/MB Bruksela, 10 lipca 2008 COPA COGECA PROPOZYCJA ROZPORZĄDZENIAPARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY DOTYCZĄCA INFORMACJI O ŻYWNOŚCI PODAWANYCH KONSUMENTOM (COM (2008)40 wersja ostateczna) Rue de Trèves, 61 B-1040 Bruxelles 32-2-287 27 11 Fax 32-2-287 27 00 E-mail : mail@copa-cogeca.eu www.copacogeca.eu
COPA COGECA PROPOZYCJA ROZPORZĄDZENIAPARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY DOTYCZĄCA INFORMACJI O ŻYWNOŚCI PODAWANYCH KONSUMENTOM (COM (2008)40 wersja ostateczna) W styczniu 2008, Komisja przedstawiła propozycję Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego informacji o żywności podawanych konsumentom (COM (2008)40 wersja ostateczna). Propozycja ta: stanowi całkowitą zmianą różnych poziomych rozporządzeń dotyczących oznakowania, w celu uczynienia z nich jednolitego dokumentu wprowadza reguły w celu wyznaczenia granicy między obowiązkowymi informacjami a informacjami dodatkowymi, które muszą znajdować się na oznakowaniu ustala warunki dla fakultatywnego wskazania pochodzenia grupuje reguły dotyczące oznakowania pokarmowego i rozporządzenia poziome i wprowadza obowiązek umieszczenia ich na najbardziej widocznej części opakowania Komitety COPA i COGECA chciałyby skorzystać z okazji i przedstawić swoją opinię na temat tej propozycji. 1. UWAGI OGÓLNE Badania w kwestii konsumpcji Badania w kwestii konsumpcji przeprowadzane w ostatnich latach przez Unię Europejską w wielu dziedzinach pokazały, iż konsumenci Unii Europejskiej interesują się coraz bardziej kupowaną przez nich żywnością. Oznakowanie artykułów spożywczych stanowi ważne narzędzie, które może pomóc konsumentom w dokonywaniu jasnych wyborów dotyczących produktów, które kupują. Rynek wewnętrzny Wzmocnienie rynku wewnętrznego oraz wolnego przepływu towarów przez granice są głównymi elementami propozycji. W pełni je popieramy, ale jednocześnie wierzymy, że państwa członkowskie mają zbyt duże kompetencje (artykuł 44 i inne) i że równowaga pomiędzy kompetencjami krajowymi i unijnymi nie jest optymalna. Ponadto, Komitety COPA-COGECA wolałyby, aby Komisja ustaliła właściwą unijną etykietę dla składników odżywczych, która byłaby używana w państwach członkowskich, zamiast pozostawiać to w gestii władz krajowych.
W końcu, obawiają się, że krajowe systemy oznakowania doprowadzą do utworzenia wielu różnych etykiet dotyczących składników odżywczych. To z kolei będzie mylące dla konsumenta, który będzie miał trudności w odnalezieniu najważniejszych informacji na każdej etykiecie, a więc nie będzie w stanie dokonać wyboru korzystnego dla zdrowia i opartego na rzetelnej informacji. Dlatego też, Komitety COPA i COGECA preferują zharmonizowaną strategię na poziomie Unii Europejskiej, jeśli chodzi o sposób prezentacji informacji konsumentom, w szczególności tych, które dotyczą ich żywności. Uproszczenie Komitety COPA-COGECA popierają działanie wprowadzenia zasad oznakowania poprzez Rozporządzenie. Uważają jednak, że propozycja nie jest łatwa do zastosowania, nie da się wprowadzić bezpośrednio i nie jest łatwodostępna. Dlatego też proponują one na przykład załączyć do niej aneks, w którym znajdą się definicje pojęć używanych w tekście. 2. UWAGI SZCZEGÓŁOWE Oznaczanie pochodzenia : Artykuł 9.i artykuły 35 i 37 W swojej propozycji Komisja przyznaje, że pochodzenie towaru ma coraz większe znaczenie dla konsumentów i że istnieje w tej dziedzinie ryzyko wprowadzenia konsumentów w błąd. Również Komitety COPA-COGECA wspierają wprowadzenie do propozycji wymogów dotyczących pochodzenia surowców, jeśli jest ono inne, niż pochodzenie artykułów spożywczych. Dla Komitetów COPA-COGECA umieszczenie na etykiecie informacji dotyczących pochodzenia jest bardzo ważne, ponieważ: º dostarcza konsumentom właściwej informacji na temat wszystkich surowców artykułu spożywczego º zwiększa przejrzystości informacji, ponieważ podawana jest w sposób opisowy º przyczynia się do wzrostu zaufania konsumentów º będzie mogła informować obywateli Unii Europejskiej o wdrażanych politykach, szczególnie tych, dotyczących wspólnej polityki rolnej oraz bezpieczeństwa żywności UE Obowiązkowe umieszczanie informacji dotyczących pochodzenia z UE Komitety COPA i COGECA uważają, iż aktualne propozycje dotyczące umieszczania informacji na temat pochodzenia powinno przewidywać obowiązkowe wskazanie pochodzenia z UE
Jest rzeczą bardzo ważną, aby nie tylko żywność pochodząca z Unii Europejskiej, ale również żywność importowana była produkowana i komercjalizowana respektując normy europejskiej lub, co najmniej normy im odpowiadające. Dlatego też, Komitety COPA i COGECA uważają, iż wytyczne dotyczące umieszczania informacji na etykiecie dotyczących pochodzenia z UE wymagane dla komercjalizacji produktów na rynku wspólnotowym, powinny być również stosowane dla produktów importowanych do Wspólnoty. Obowiązkowe umieszczanie informacji dotyczących kraju pochodzenia Komitet COPA uważa, iż podawanie informacji dotyczących kraju pochodzenia powinno być również obowiązkowe) 1 Głównym zmartwieniem Komitetu COPA jest fakt, iż brak obowiązkowego oznakowania dotyczącego kraju pochodzenia i pochodzenia z Unii Europejskiej spowoduje, że konsumenci wyciągną mylne wnioski w sprawie pochodzenia produktu. Mogą się one opierać na kodach identyfikujących, marce, opakowaniu, szczegółach, itp. Poprzez pochodzenie produktu rolnego, powinno się rozumieć miejsce, gdzie produkt był uprawiany, w przypadku zwierzęcia-miejsce hodowli. Dla przetworzonej żywności, pochodzenie odnosi się do miejsca pochodzenia surowców rolnych używanych do przygotowania produktu, biorąc pod uwagę charakterystyczne cechy poszczególnych filarów rolno-żywnościowych. Jednakże, Komitety COPA i COGECA wyrażają ich zaniepokojenie faktem, iż propozycja określa kraj pochodzenia zgodnie z rozporządzeniami dotyczącymi niepreferencyjnego pochodzenia z zastosowaniem wspólnotowego systemu ceł. Trzeba będzie przeprowadzić szczegółową analizę dotycząca wpływu tego typu strategii. Dobrowolne umieszczanie informacji na temat kraju pochodzenia Komitet COGECA uważa, iż podanie informacji dotyczących kraju pochodzenia powinno być dowolne 2 Komitet COGECA uważa, iż umieszczenie informacji dotyczących kraju pochodzenia powinno być dobrowolne, nawet, jeśli opiera się ono na głównych liniach wspólnotowych. Dobrowolne wskazywanie kraju pochodzenia jest zgodne z ideą jednolitego rynku i oddaje jego rzeczywistość. Prawodawstwo sektorialne 1 Zastrzeżenie ze strony Organizacji DAC, IFA, ASAJA, COAG, UPA, Boerenbond, LTO 2 Zastrzeżenie Organizacji Pellervo, FEDAGRI, CONFECOOPERATIVE, LEGACOOP Agroalimentare, AGCI AGRITAL
Komitety COPA i COGECA pragną podkreślić, że popierają one obecne tak zwane przepisy wertykalne 3 na temat wprowadzania na rynek i jakości niektórych towarów unijnych (wołowina, świeże owoce i warzywa, ryby, oliwa z oliwek, wino, jaja, drób, miód, ). Uważają one, że te przepisy powinny zostać utrzymane. Zwłaszcza, jeśli chodzi o wskazywanie pochodzenia, Komitety COPA i COGECA domagają się, aby wytyczne te zostały wprowadzone w taki sposób, aby zawierały informacje dotyczące pochodzenia, jeśli nie zostały one wcześniej przewidziane Dlatego też są one zdania, że podawanie specyficznego pochodzenia mięsa nie powinno być regulowane w tej propozycji (artykuł 35 4). Podanie obowiązkowych informacji : artykuł 14 Etykiety powinny być jasne i czytelne, dlatego Komitety COPA i COGECA są zdania, że jeśli zostaną wprowadzone zasady dotyczące formatu i rozmiaru tekstu, należy przy tym zachować elastyczność, która jest bardzo ważna w kontekście innowacji, konkurencji i ryzyka w przemyśle spożywczym oraz zmiennych preferencji klientów. Uważamy, że wyraźny kontrast między drukiem a tłem, a by poprawić czytelność, może być dla konsumenta co najmniej równie ważny, co określona wielkość czcionki. Lepsze procedury śledzenia produktu są bardzo ważne, aby mieć pewność, że informacje znajdujące się na etykiecie są dokładne i wiarygodne. Należy czuwać nad tym aspektem, tak aby można było przeprowadzać kontrole w celu sprawdzenia poprawności tych informacji. W każdym przypadku, na producencie spoczywa odpowiedzialność za podawanie wiarygodnych informacji, które mogą być sprawdzone na podstawie dokumentacji, dostępnej na życzenie odpowiednich władz. 3 WOŁOWINA I CIELĘCINA: Przepisy dotyczące podawania kraju pochodzenia dla wołowiny i cielęciny świeżej, schłodzonej i mrożonej zawarte są w Rozporządzeniach 1760/2000 i 1825/2000. Wołowina przetworzona (np. roast beef) i produkty zawierające wołowinę (np. kiełbasa) nie są objęte tymi przepisami. - ŚWIEŻE OWOCE i WARZYWA: Niektóre świeże owoce i warzywa muszą, według Rozporządzenia 2200/96, mieć podany kraj pochodzenia w całym procesie sprzedaży. - RYBY: Szczegółowe wymagania dotyczące podawania pochodzenia ryb w sprzedaży detalicznej w niektórych formach (żywe, świeże, schłodzone lub mrożone, filety rybne i mięso rybie) zawarte są w Rozporządzeniach 104/2000 i 2065/2001. Produkty przetworzone nie są objęte tymi przepisami. - JAJA: Rozporządzenie 1907/90 wymaga, aby na skorupce podany był kraj pochodzenia. Nie dotyczy to produktów, których składnikiem są jaja. - OLIWA Z OLIWEK: Dodatkowe przepisy dotyczące podawania pochodzenia oliwy extra virgin i virgin znajdują się w Rozporządzeniu 2815/98. Inne oliwy nie mogą, według tego rozporządzenia, mieć etykiety określającej pochodzenie. - DRÓB: Rozporządzenie 1906/90 wymaga, aby na drobiu podane był kraj pochodzenia tylko jeśli jest on sprowadzony z krajów trzecich - WINO: Rozporządzenie 1493/99 dotyczy rynku wina. Wino sprzedawane w UE zawsze musi mieć podany kraj pochodzenia. - MIÓD: Opracowano zasady, według których miód musi mieć etykietę kraju pochodzenia. W przypadku miodu mieszanego, który produkowany jest w więcej niż jednym państwie członkowskim lub trzecim, nazwa kraju zastąpiona jest alternatywną informacją, na przykład mieszanka miodu z krajów WE, mieszanka miodu z krajów spoza WE lub mieszanka miodu z krajów WE i spoza WE.
Deklaracja wartości odżywczej: Artykuł 29 Komitety COPA i COGECA nie sądzą, aby konieczne było wprowadzenie obowiązku podawania wartości odżywczych na wszystkich produktach, ponieważ byłoby to zbyt trudne i kosztowne dla wielu małych producentów rolnych i/lub przetwórców. Produkty wytwarzane według zmiennych receptur są również trudne do oznakowania. Mogłoby to wręcz powstrzymać producentów od zmian w recepturach. Trudne jest też podanie wartości odżywczych dla towarów sprzedawanych luzem lub pakowanych wstępnie. Jeśli jednak podawanie wartości odżywczej będzie obowiązkowe, ważne jest, aby była to informacja krótka i standardowa. Komitety COPA i COGECA uważają, iż powinna być prosta do zrozumienia i powinna pozwolić konsumentom nauczyć się, czym tak naprawdę jest zrównoważone żywienie i pozwolić na wybranie zrównoważonej diety. W każdym razie, podana informacja będzie musiała zawierać dane dotyczące wielkiej czwórki : energia, tłuszcz, białko, węglowodany. Co więcej, należy zwrócić szczególna uwagę na produkty świeże (świeże mięso, owoce i warzywa, ryby itd.), gdzie informacja dotycząca wartości odżywczej stanowi bardzo ważny element dla konsumentów. W przypadku rozwoju takiej informacji, mogłaby ona bazować się na typowych wartościach w taki sposób, aby móc wziąć pod uwagę dużą różnorodność substancji odżywczych zawartych w surowcach Przeliczanie: Artykuł 30 Z Załącznika IV wynika, że żywność nieprzetworzona zawierająca jeden składnik lub jedną kategorię składników jest wyłączona z wymagania o podawaniu składników odżywczych. Jeśli producent chce podkreślić na przykład niską zawartość tłuszczu w nieprzetworzonym mięsie, musi mieć pozwolenie na podanie składników odżywczych za pośrednictwem typowych wartości odżywczych. Formy wyrazu: Artykuł 31 W Artykule 31, w paragrafie 2 ważne jest, aby wartość energetyczna i zawartość składników odżywczych były podawane na 100 ml i na 100 g. W ten sposób konsument może dokonać bezpośredniego porównania z innymi produktami. Podawanie tych wartości na porcję jest sprawą dyskusyjną i wydaje się bezużyteczne, jako że porcje nie są ujednolicone. Również zawartość składników odżywczych w dietach jest różna w różnych państwach członkowskich. Obowiązkowa informacja dotycząca żywności musi znajdować się na etykiecie w zrozumiałym dla konsumentów języku w krajach, w których produkt jest komercjalizowany. Pociąga to za sobą wprowadzenie dodatkowych kosztów dla małych i średnich podmiotów gospodarczych, eksportujących do wielu krajów członkowskich. Aby uniknąć tych kosztów, podmioty te wybierają umieszczenie obowiązkowej informacji w wielu językach na tej samej etykiecie. Zważywszy na fakt, iż propozycja wprowadza obowiązek umieszczania tych informacji czcionką minimum 3 milimetrową, mogą one w konsekwencji zabierać znaczną powierzchnię etykiety. W celu uniknięcia takiej sytuacji, Komitety Copa i COGECA domagają się, aby propozycja ustawodawcza została zmieniona w taki sposób, aby informacje mogły być umieszczane w formie symboli. Symbole te musiałyby być określone na poziomie europejskim i byłyby rozwiązaniem problemu związanego z językami.
Napoje alkoholowe: Artykuł 40 Komitety COPA COGECA uważają, że wino nie powinno być objęte tymi przepisami, ponieważ istnieją już regulacje prawne dotyczące znakowania wina w postaci dwóch jasnych Rozporządzeń (Rozporządzenie CMO 1493/1999 i Rozporządzenie o oznakowaniu wina 153/2002). Tytułem przykładu, umieszczenie na oznakowaniu informacji dotyczących składników wina powinna być objęte ustawodawstwem dotyczącym wina. W rzeczywistości, jest to kwestia bardzo skomplikowana, zważywszy iż skład wina zmienia się z roku na rok: wartość niektórych składowych zmienia się w zależności od strefy produkcji, warunków klimatycznych, odmiany winogron oraz leżakowania wina w butelkach. Okres przejściowy : Artykuł 53 Komitety COPA-COGFECA popierają wprowadzenie dłuższych okresów przejściowych dla mikrofirm. Jednak, jako że nie jest jasne, kto według rozporządzenia ponosiłby odpowiedzialność, mikrofirmy - dostawcy dla większych firm, nie korzystałyby z dłuższego okresu przejściowego.