ZNAKOWANIE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZGODNE Z WYMAGANIAMI PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO. mgr.inż Joanna Kubica Quality Assurance Poland polska.

Transkrypt

1

2 ZNAKOWANIE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZGODNE Z WYMAGANIAMI PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO. mgr.inż Joanna Kubica Quality Assurance Poland polska.pl

3 Podstawa prawna W Polsce, europejskie standardy znakowania produktów spożywczych określone są w zharmonizowanych aktach prawa krajowego, w tym między innymi: Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2006 r. Nr 17., poz z póżn. zm.); Ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz.U. Nr 5 z 2001 r., poz. 44 z późn. zm.); Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz.U. Nr 137, poz. 966 z późn. zm.); Dyrektywie nr 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz.Urz. UE Nr L 109 z dnia r. z późn. zm.). Od 13 grudnia 2014 obowiązywać będą wymagania opisane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1169/2011 z 25 października 2011r w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (..)

4 Definicje Oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole dotyczące środka spożywczego umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego ( art.45 ust.2 u.b.ż.ż). Nowe pojęcia wg. Rozp. 1169/2011 Etykietowanie oznacza wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej. Informacje na temat żywności oznaczają informacje dotyczące środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego. ULOTKA ILUSTRACJA ETYKIETA ETYKIETOWANIE ZNAK HANDLOWY

5 Obowiązkowe elementy oznakowania żywności Obowiązkowe elementy oznakowania żywności: Nazwa środka spożywczego Wykaz składników Składniki alergenne lub substancje pomocnicze w przetwórstwie Ilość nemo żywności Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia Wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia Nazwa firmy i adres podmiotu działającego na rynku spożywczym Kraj lub miejsce pochodzenia żywności Instrukcja przygotowania, jeśli brak takiej informacji utrudniałby prawidłowe użycie danego środka spożywczego Zawartość objętościowa alkoholu ( więcej niż 1,2 %) Informacja o wartości odżywczej Klasa jakości handlowej, jeśli wynika to z przepisów odrębnych Oznaczenie paroi produkcyjnej

6 Nazwa środka spożywczego Nazwa środka spożywczego powinna odpowiadać nazwie ustalonej dla danego rodzaju środków spożywczych w przepisach prawa żywnościowego, a w przypadku braku takich przepisów powinna być nazwą zwyczajową środka spożywczego lub składać się z opisu tego środka spożywczego lub sposobu jego użycia, tak aby umożliwić konsumentowi rozpoznanie rodzaju i właściwości środka spożywczego oraz odróżnienie go od innych produktów. (art. 47 ust.1 u o b.ż.ż) Nazwa legalna zgodna z przepisami Nazwa zwyczajowa Nazwa opisowa ze wskazaniem składnika o największym lub najbardziej znaczącym udziale

7 Wykaz składników Pojęcie składnika: Każda substancja występująca w żywności, w tym substancje dodatkowe i enzymy, użyta przy wytwarzaniu lub przygotowywaniu środków spożywczych, obecna w gotowym produkcie, nawet jeśli jest ona w zmienionej formie. (art.3 ust. 3 pkt.34 u o b.ż.ż.) Każda substancja lub produkt, w tym środki aromatyzujące, dodatki do żywności, enzymy spożywcze oraz każdy komponent składnika złożonego, użyte przy wytworzeniu lub przygotowaniu danego środka spożywczego i nadal obecne w gotowym produkcie, nawet jeśli ich forma uległa zmianie. (art.2 ust.1 lit.f rozporządzenia 1169/2011)

8 Wykaz składników Zasady podawania składników: Wykaz jest poprzedzony nagłówkiem składniki Składniki podaje się w kolejności malejącej ( wg ich masy w momencie użycia) Oznaczanie składników składnika złożonego (wg ich masy w porządku malejącym) Przykłady:

9 Wykaz składników Gdy składnik stanowi mniej niż 2% gotowego środka spożywczego, wykaz składników złożonych jest nieobowiązkowy ( z wyjątkiem alergenów i dodatków do żywności, chyba że te ostatnie mogą być pominięte zgodnie z przepisami). Kategorie składników powinny zawierać opis z podaniem ich pochodzenia. Przykład Olej roślinny: zmiana na Olej rzepakowy (zał.vii cz.b rozp.1169/2011)

10 Wykaz składników Jeżeli składnik występuje w nazwie środka spożywczego lub jest podkreślony w etykietowaniu (słownie lub graficznie) lub składnik ten istotnie charakteryzuje produkt dla odróżnienia go od innych produktów, z którymi może być mylony obowiązkowe jest podanie ilości zawartości tego składnika

11 Składniki alergenne Lista 14 substancji alergennych: 1. Zboża zawierające gluten (ich odmiany oraz produkty pochodne) 2. Jaja i produkty pochodne 3. Ryby i produkty pochodne 4. Skorupiaki i produkty pochodne 5. Orzeszki ziemne i produkty pochodne 6. Orzechy i produkty pochodne 7. Soja i produkty pochodne 8. Mleko i produkty pochodne 9. Seler i produkty pochodne 10. Gorczyca i produkty pochodne 11. Nasiona sezamu i produkty pochodne 12. Dwutlenek siarki i siarczyny ( powyżej 10mg/kg) 13. Łubin i produkty pochodne 14. Mięczaki i produkty pochodne

12 Składniki alergenne Zasady podawania składników alergennych: Jeśli nazwa środka spożywczego wyraźnie odnosi się do składnika alergennego, nie ma konieczności wskazywania go w wykazie składników W pozostałych przypadkach ( zał. II rozp. 1169/2011) istnieje obowiązek zamieszczania w wykazie składników informacji o występowaniu składnika alergennego z wyraźnym odniesieniem do jego nazwy Nazwa składnika alergennego powinna być podkreślona za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego ją od reszty wykazu składników np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru pisma Substancje alergenne pełniące funkcje technologiczne powinny być wymienione zgodnie z ich nazwą chemiczną. Przykład: substancja konserwująca: dwutlenek siarki. E220 nie jest wystarczające. Dodatkowa informacja o tym, że produkt np. może zawierać śladowe ilości..składnika alergennego jest dobrowolna, wynika z odpowiedzialności producenta, powinna być zrozumiała dla konsumenta.

13 Ilość nemo żywności Oznaczenie ilości ne^o żywności regulują przepisy: 13 ust.1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 lipca 2007r w sprawie znakowania środków spożywczych Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 lipca 2009r w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych Ilość nominalną produktu w opakowaniu, w zależności od konsystencji danego produktu, wyraża się w jednostkach: Objętości- w przypadku konsystencji płynnej Masy- w przypadku konsystencji stałej, półpłynnej, mazistej, stanowiącej mieszaninę stałej i płynnej albo stanowiącej część stałą z mieszaniny stałej i płynnej zawartość nemo lub liczba sztuk opakowanego środka spożywczego; Wartość liczbowa ilości nominalnej towaru paczkowanego może zawierać ułamek dziesiętny z nie więcej niż trzema cyframi po przecinku; dopuszczalne jest stosowanie tylko określonych w rozporządzeniu nazw i jednostek miar ( miligram, gram, kilogram, mililitr, centylitr, litr, centymetr sześcienny, decymetr sześcienny) Użyte jednostki mają stanowić dokładną i wystarczającą informację dla nabywcy towaru paczkowanego Objętość nemo Masa nemo Zawartość nemo

14 Data minimalnej trwałości i warunki przechowywania (Załącznik X rozp 1169/2011) Data minimalnej trwałości to data, do której prawidłowo przechowywany środek spożywczy zachowuje swoje właściwości; data powinna być poprzedzona określeniem najlepiej spożyć przed albo najlepiej spożyć przed końcem ; W razie potrzeby po tych danych następuje opis warunków przechowywania, które muszą być przestrzegane aby produkt mógł być przechowywany przez określony czas. Termin przydatności do spożycia termin po upływie którego środek spożywczy traci przydatność do spożycia; termin ten jest podawany w przypadku środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie, łatwo psujących się; data powinna być poprzedzona określeniem należy spożyć do: Po tych danych powinien następować opis warunków przechowywania, które muszą być przestrzegane. ( 26 ust.1 pkt 2 rozp. w sprawie znakowania śr. spożywczych) Warunki przechowywania powinny zawierać informacje o: Wymaganym rodzaju wyposażenia do przechowywania Temperaturze przechowywania Okresie przechowywania przez konsumenta np. w lodówce, w chłodnym i zaciemnionym miejscu np. w temperaturze +4 C do +8 C np. prze okres x dni od daty produkcji, przez okres 48h od otwarcia Sposób przygotowania lub użycia środka spożywczego - powinien się pojawić, jeżeli brak tej informacji mógłby spowodować niewłaściwe postępowanie ze środkiem spożywczym.

15 Informacje o wartości odżywczej Obecnie, deklarowanie wartości odżywczej jest nieobowiązkowe. Od 13 grudnia 2016r- co do zasady deklarowanie wartości odżywczej będzie obowiązkowe dla wszystkich rodzajów żywności, z wyjątkiem 19 produktów określonych w załączniku V rozp 1169/2011. Różnice w sposobie znakowania wartości odżywczej przedstawia tabela poniżej. ELEMENTY OBOWIĄZKOWE Obecnie 1169/2011 Wartość energetyczna Wartość energetyczna Ilość białka węglowodanów i tłuszczu// Ilość tłuszczu, kwasów tłuszczowych białka, węglowodanów, cukrów, Ilość nasyconych, węglowodanów, tłuszczu, kwasów tłuszczowych cukrów, białka, soli nasyconych, błonnika pokarmowego, sodu. ELEMENTY DODATKOWE Obecnie Skrobia Alkohole wielowodorotlenowe kwasy tłuszczowe jednonienasycone kwasy tłuszczowe wielonienasycone cholesterol Witaminy i składniki mineralne obecne w żywności w znaczącej ilości 1169/2011 kwasy tłuszczowe jednonienasycone kwasy tłuszczowe wielonienasycone Alkohole wielowodorotlenowe Skrobia błonnik Witaminy i składniki mineralne obecne w żywności w znaczącej ilości

16 Dane identyfikujące Opakowany środek spożywczy znakuje się podając dane identyfikujące: a. osobę fizyczną, osobę prawna lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która: produkuje lub paczkuje środki spożywcze lub wprowadza środki spożywcze do obrotu, jeżeli działalność w tym zakresie jest zarejestrowana na terytorium któregoś z państw członkowskich Unii Europejskiej (art.3 pkt 9 u.j.h.a.r.s) Wyprodukowane dla lub producent + dystrybutor oznakowanie opakowanych środków spożywczych zawiera dane Identyfikujące producenta albo producentów, w tym firmę lub nazwę i adres, albo imię, nazwisko i adres (art.7 ust. 2 pkt 2 u.j.h.a.r.s) Numer weterynaryjny zakładu produkcyjnego nie jest wystarczający b. miejsce albo źródło pochodzenia, w przypadku, gdy brak tej informacji mógłby wprowadzić konsumenta w błąd co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego ( 2 ust.1 pkt 5 lit b rozp. w sprawie znakowania śr. spożywczych + art. 26 ust 2 rozp.1169/2011) Jeśli podany na etykiecie kraj lub miejsce pochodzenia danego produktu nie jest taki sam jak kraj lub miejsce pochodzenia podstawowego składnika należy uwzględnić tą informację na etykiecie ( podając konkretną nazwę kraju) lub wykazać, że pochodzenie tego podstawowego jest inne niż kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego Rodzynki Kraj pochodzenia ( w którym towar został poddany ostatniej istotnej obróbce): Niemcy Miejsce pochodzenia składnika podstawowego: Iran

17 Klasa jakości handlowej Oznaczenie paroi produkcyjnej Opakowany środek spożywczy znakuje się podając dane identyfikujące: c. klasę jakości handlowej - jeżeli została ona ustalona w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej artykułów rolno spożywczych lub ich grup. Inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli obowiązek podawania tego wyróżnika wynika z odrębnych przepisów. d. oznaczenie parhi produkcyjnej rozumianej, jako określona ilość środka spożywczego wyprodukowanego, przetworzonego lub zapakowanego w praktycznie takich samych warunkach; Podstawa identyfikowalności Poza obowiązkowymi elementami oznakowania środków spożywczych, przepisy prawa żywnościowego regulują również sposób prezentacji poszczególnych danych, określają format znakowania, język, oświadczenia żywieniowe i zdrowotne. Nadrzędnym celem jest stworzenie ujednoliconego, rzetelnego i zrozumiałego zarazem, systemu informowania konsumentów o tym, jak ważne jest to co jemy. Jeżeli poszukujecie Państwo profesjonalnych konsultacji w zakresie oznakowania środków spożywczych / suplementów diety / nowej żywności: prosimy o kontakt z biurem Quality Assurance Poland ( polska.pl)

18 Dziękuję za uwagę i zapraszam do współpracy z Quality Assurance Poland polska.pl

19 Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie na nośniku filmowym, magnetycznym, cyfrowym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.