Dyrektor Handlowy firmy Pilkington Polska, Pan Dariusz Woźniak o szkle, rynku, rozwoju W dzisiejszych czasach przed producentami szkła płaskiego stoi wiele wyzwań. Mimo że pozycja naszego przedsiębiorstwa jest silna, działamy w tym samym trudnyotoczeniu biznesowym, co pozostałe firmy. Nic nas nie chroni przed presją ekonomiczną, rynkową oraz ustawodawczą, które stwarzają trudne warunki handlowe dla firm i przedsiębiorców indywidualnych w całej Europie. Producenci szkła są pod wieloma względami bardziej niż przedstawiciele pozostałych branż podatni na gwałtowne zmiany, które miały miejsce w ostatnim czasie. Produkcja szkła charakteryzuje się dużym zużyciem energii gazu, paliwa lub prądu. Koszt energii stanowi w rzeczywistości największy koszt jednostkowy w procesie produkcyjnym. Oprócz tego, że energia jest używana do procesu topienia, wymagana jest ona również podczas transportu surowców do huty, dystrybucji szkła do klienta oraz do wielu innych zastosowań w biurach producenta, na terenie huty i magazynów. Z punktu widzenia biznesu zwiększanie energooszczędności procesów produkcyjnych i usługowych zawsze było uzasadnione. Poprawa wydajności topienia surowców na przykład dzięki optymalizacji zużycia energii lub zwiększeniu użycia stłuczki to droga, którą obraliśmy już dawno, zanim pojawiło się obecne ogólne zainteresowanie oszczędnym gospodarowaniem zasobami energii. W rezultacie w ciągu ostatnich czterdziestu lat emisja dwutlenku węgla (CO2) powstającego w czasie topienia tony szkła zmniejszyła się o połowę. Miało to niezwykle korzystny wpływ na środowisko, ale ponieważ proces wprowadzania ulepszeń trwał tak długo, uzyskanie większej wydajności stanowi główne wyzwanie techniczne i jednocześnie wiąże się z większymi kosztami. Obciążanie tymi dodatkowymi kosztami energii, surowców oraz inwestycji naszych klientów nie jest dla nas łatwe ani przyjemne, ale jest niestety nieuniknioną koniecznością, która jednak umożliwia zapewnienie naszym klientom dostaw szkła na dotychczasowym poziomie serwisu. Dostawcy surowców do produkcji szkła muszą także sobie poradzić z rosnącymi kosztami 1 / 5
energii. Nieuniknionym skutkiem są wyższe ceny dla ich klientów producentów szkła. Na przykład cena sody, niezwykle ważnego składnika w produkcji szkła, wzrosła czterokrotnie w ciągu minionych czterech lat. Negatywny wpływ mają na to problemy dotyczące zmniejszonej dostępności niektórych materiałów wykorzystywanych do produkcji innowacyjnych szkieł o podwyższonych parametrach technicznych. Branże energochłonne w Europie podlegają także dynamicznym zmianom ustawodawstwa dotyczącego środowiska w kwestii ograniczenia odpadów i emisji, w szczególności dwutlenku węgla. CO2 wydziela się głównie w wyniku spalania paliw kopalnych (takich jak ropa lub gaz). Najnowsze ustawodawstwo Unii Europejskiej nałożyło na huty szkła ograniczenia w postaci dyrektywy UE o handlu uprawnieniami do emisji. Wydawane są zezwolenia dotyczące określonego poziomu emisji CO2, po przekroczeniu którego producent musi wykupić kolejne pozwolenia. Ponadto wiele rządów państw członkowskich wprowadziło dodatkowe podatki od zużycia energii przez użytkowników przemysłowych. Producenci spoza Europy na ogół nie podlegają w tym samym stopniu ustawodawstwu dotyczącemu ochrony środowiska oraz opodatkowaniu, efektem czego są sporadyczne napływy szkła ze źródeł spoza Unii Europejskiej, mimo iż ich pewność oraz ciągłość dostaw zależy od wahań popytu na ich rynkach lokalnych. Nawet bez tych nacisków ekonomicznych i ustawodawczych, mających na celu zmniejszenie emisji i dbałość o środowisko, nasi klienci, osoby decydujące o wyborze szkła oraz udziałowcy słusznie domagają się informacji o wpływie procesów produkcyjnych na środowisko oraz planów firmy w zakresie zmniejszenia tego wpływu. Kolejnym wyzwaniem stojącym przed producentami szkła jest wzrastające zapotrzebowanie rynku na energię słoneczną. Do 2010 roku światowa produkcja paneli fotowoltaicznych wzrośnie dziesięciokrotnie w porównaniu do wyników z 2006 roku. Potem wzrost ten będzie szybszy dzięki takiemu ustawodawstwu, jak Dyrektywa UE dotycząca energii odnawialnej, na mocy której do 2020 roku 20% energii wytwarzanej przez państwa członkowskie będzie musiało pochodzić ze źródeł odnawialnych. Szkło jest integralnym składnikiem paneli fotowoltaicznych, dlatego jego producenci będą zmuszeni do podjęcia trudnych decyzji dotyczących kierunku i wielkości inwestycji, biorąc pod uwagę, że ich firmy będą także musiały zaopatrywać rozwijające się sektory produktów motoryzacyjnych i budowlanych. Reakcja branży Wszystkie te czynniki tworzą otoczenie pełne wyzwań dla działania producentów szkła w Europie, dlatego wiodące firmy na rynku już odpowiednio zareagowały na te wyzwania. Przy zniżkujących rynkach najważniejsze jest obniżanie kosztów, zmniejszanie wielkości kapitału obrotowego oraz poprawa przepływu środków pieniężnych. Wszystkie te działania są stale podejmowane. W 2004 roku, po gwałtownym wzroście cen ropy, firma Pilkington wprowadziła dodatkową dopłatę energetyczną w celu zapewnienia, że część większych kosztów związanych z energią zostanie w uczciwy i przejrzysty sposób przeniesiona na klientów, co umożliwi im obciążenie tymi podwyżkami swoich klientów. Jednak przy obecnej dużej zmienności i wahaniach cen ropy 2 / 5
naftowej należy dokonać przeglądu mechanizmów dopłat energetycznych, aby zagwarantować klientom i dostawcom większą pewność i zmniejszyć ryzyko związane z prognozowaniem przyszłych cen szkła. Wiodące firmy na rynku reagują na wyzwania związane z łańcuchem dostaw, szukając możliwości integracji wstecz w celu zabezpieczenia dostępności niezbędnych surowców. Współpracują również z wybranymi klientami w celu zmniejszenia współdzielonych kosztów dotyczących łańcucha dostaw oraz rozwijania wspólnych, a przez to bardziej efektywnych działań w ramach infrastruktury branży. Jako że producenci szkła łączą się w celu tworzenia jeszcze większych, globalnych firm, dzielenie się najlepszymi wzorcami postępowania umożliwia im optymalizację zaopatrzenia, produkcji i struktur organizacyjnych. W czasie, gdy koncentracja na kosztach powoduje ograniczenie wydatków w wielu przedsiębiorstwach, wiodące firmy z branży szklarskiej będą kontynuować inwestycje, aby się rozwijać. Decyzje dotyczące inwestycji należy jednak podejmować ostrożnie. Paradoksalnie w okresie dyscypliny i ograniczeń istnieje wiele możliwości strategicznych zwiększanie wydajności w odpowiedzi na rosnący popyt na produkty związane z energią promieniowania słonecznego, tworzenie globalnych organizacji i marek lub rozpoczęcie działalności na rynkach wschodzących. Europejska branża szklarska wraz z ustawodawcami dokładają wysiłków, aby zapewnić odpowiednią ochronę lokalnego środowiska przy utrzymaniu konkurencyjności inwestycji produkcyjnych. W branży walczy się w szczególności ze zjawiskiem wycieku węgla (ang. carbon leakage), w wyniku którego produkcja szkodliwa dla środowiska w biedniejszych częściach świata zastępuje produkcję lokalną. Polska jest akurat w takiej sytuacji, że ma wokół sąsiadów takich jak Ukraina, Białoruś czy Rosja, którzy mogą produkować węgiel bez konieczności kupowania pozwoleń na emisję, a nasz kraj poprzez sieci transgraniczne może bezpośrednio importować energię elektryczną. Coraz większe zainteresowanie środowiskiem, w szczególności zmianami klimatycznymi, stwarza jednak niezwykle duże możliwości dla wszystkich firm zajmujących się produkcją, przetwarzaniem i montażem szkła. Budynki są odpowiedzialne za około 40 procent całkowitej emisji CO2, dlatego zwiększanie ich energooszczędności stanowi klucz do osiągnięcia wszystkich celów polityki Unii Europejskiej dotyczących oszczędnego gospodarowania zasobami energii oraz zmian klimatycznych. Przewidujący producenci szkła opracowują produkty wykorzystujące te potrzeby, na przykład szkło niskoemisyjne, szkło przeciwsłoneczne, przeszklenia próżniowe, szkło o niskiej zawartości żelaza oraz szkło do zastosowań związanych z energią promieniowania słonecznego. Produkty te skorzystają na zaostrzonych przepisach budowlanych i zachętach podatkowych dotyczących oszczędnego gospodarowania zasobami energii, które są nieuniknione. Stanowią też wartość dodaną dla producentów szkła oraz dla wybranych partnerów w łańcuchu dostaw. Przepisy budowlane nie muszą pojawiać się nieoczekiwanie, wywołując zaskoczenie w branży. Ustawodawcy i decydenci w Europie są przygotowani do rozmów z przemysłem, aby zapoznać się z opracowywanymi przez nas produktami, których celem jest zwiększenie 3 / 5
energooszczędności budynków. My z kolei możemy w ten sposób wpływać na ustawodawstwo, aby umożliwić tworzenie rynku dla tych produktów. Po stronie producenta rosnące ceny energii, mimo że stanowią niepożądane obciążenie, paradoksalnie zwiększają korzyści, jeśli dokonano usprawnień. Oczywiście zyski nie są jedynie po stronie producentów korzyści wynikające ze zwiększonej wydajności zasobów będą odczuwalne dla środowiska na świecie. Jest to pozytywna wersja wydarzeń, którą może przedstawić firma. Rozwijający się rynek energii promieniowania słonecznego oferuje duże możliwości rozwoju, przy czym niekoniecznie chodzi o branżę towarów masowych innowacyjni producenci rozpoczną współpracę z producentami paneli fotowoltaicznych, aby zapewnić optymalne właściwości szkła dla systemu, z myślą o którym zostanie ono zaprojektowane. W ten sam sposób producenci szkła obecnie ściśle współdziałają z producentami samochodów. Partnerstwo jest kluczowym słowem przyszłości. Współpraca dostawców i klientów, dzielących się wiedzą techniczną i najlepszymi wzorcami postępowania, zapewni znaczące korzyści. Firma Pilkington ma szerokie doświadczenie i wiedzę w zakresie usprawnień produkcyjnych, energooszczędności oraz dbałości o środowisko, którymi chętnie się podzieli. Firmy w łańcuchu dostaw, które dostrzegą te możliwości, będą mogły nie tylko przetrwać obecny kryzys gospodarczy, ale także skorzystać z wielu możliwości, jakie tworzą wyzwania dotyczące środowiska, które będą charakteryzować nasz świat przez wiele lat w przyszłości. Z przyjemnością podejmiemy współpracę z naszymi klientami oraz rozpoczniemy wspólny rozwój prowadzący do uzyskania wyraźnej przewagi konkurencyjnej w celu osiągnięcia obopólnych korzyści. 4 / 5
5 / 5