Drogi Czytelniku! Zapraszamy do lektury świąteczno-noworocznego wydania Ilustrowanego Kuriera Zdrowia, magazynu Fundacji Szlachetne Zdrowie. Jest to już piąty numer naszego magazynu, który zdobył liczną rzeszę Czytelników. Dokładamy wszelkich starań, aby tematy poruszane w naszym magazynie były interesujące i aby przyczyniały się do pogłębiania wiedzy o zdrowym trybie życia. Z roku na rok w kulinarnym świecie obserwujemy zwrot w stronę tradycji. Naturalna, czyli nieprzetworzona, żywność cieszy się coraz większą popularnością, coraz więcej osób podejmuje bardziej świadome decyzje zakupowe w zakresie produktów żywieniowych. W temacie numeru ( Poszukiwacze zaginionych smaków ) pokażemy, gdzie w szczególności uwidacznia się powrót do korzeni, czyli do bogatej polskiej tradycji kulinarnej. Świadome wybory konsumenckie są także jednym z tematów przewodnich programu Wiem, co jem i wiem, co egzemplarz bezcenny, czyli bezpłatny Nr 05 Zima 2014/2015 kupuję, prowadzonego przez Katarzynę Bosacką. W wywiadzie udzielonym Ilustrowanemu Kurierowi Zdrowia opowiada ona m.in. o tym, jak tradycyjna polska kuchnia postrzegana jest w innych krajach. Zima to czas, kiedy poszukujemy pomysłów na smaczne i zdrowe napoje rozgrzewające. Dużą popularnością cieszą się wówczas w szczególności domowe soki i nalewki. W numerze kilka pomysłów na napoje rozgrzewające, idealne na zimę. W zimie nasz organizm potrzebuje także więcej energii, dlatego też częściej sięgamy wtedy po przekąski pomiędzy posiłkami. Jak samemu przygotować zdrowe i smaczne przekąski? Podpowiedzi w numerze. Aby zachować zdrowie, nie wystarczy tylko zdrowo się odżywiać. Równie ważna jest aktywność fizyczna. A skoro zima, to oczywiście narty i snowboard. W numerze przewodnik po popularnych polskich stokach. Z początkiem każdego roku w Krakowie odbywa się wydarzenie pod nazwą Karnawał Smaków. Udział w nim biorą producenci żywności, lokale gastronomiczne, a także organizatorzy turystyki. To świetna okazja do zapoznania się ze zdrową, ekologiczną kuchnią, dlatego też jeden z artykułów w numerze poświęcamy właśnie krakowskiemu Karnawałowi Smaków. Życzymy miłej lektury! Redakcja Życzenia zdrowych, spokojnych, rodzinnych i smakowitych świąt Bożego Narodzenia i spełnienia marzeń w Nowym Roku 2015 wszystkim Czytelnikom Ilustrowanego Kuriera Zdrowia składa Fundacja Szlachetne Zdrowie. Poszukiwacze zaginionych smaków tekst: Beata Pałac W kulinarnym świecie obserwujemy w ostatnim czasie widoczny zwrot w stronę tradycji. Na nasze stoły i do sklepów wracają klasyczne smaki, które wielu z nas kojarzy z dzieciństwem, kiedy to w wędlinach nie było polepszaczy, królowały domowe przetwory oraz produkty mleczne najwyższej jakości. Kwintesencją tego powrotu do korzeni jest ruch slow food, który opiera się na przekonaniu, że w dobie globalizacji niezwykle ważne jest, by chronić tradycyjne smaki i kuchnie różnych regionów świata. Również najbardziej znani czym właściwie jest polska tradycja polscy kucharze chętnie kulinarna. Przede wszystkim różnorodnością i bogactwem smaków, nawiązują do polskich tradycji kulinarnych czerpanych z tradycji wielu narodów przez wieki żyjących obok i korzystają ze staropolskich receptur, łącząc je z nowoczesnym siebie mówi Joanna Ochniak, myśleniem o gotowaniu. Tendencja ta widoczna jest także wśród na Obcasach. Z twierdzeniem, prezes fundacji Gastronomia konsumentów dowodem jest że polskie tradycje kulinarne są coraz większa popularność sklepów z produktami naturalnymi, kilku narodów, w pełni zgadza wypadkową kuchni co najmniej wytwarzanymi wg tradycyjnych się Tomasz Jakubiak, kucharz receptur, bez dodatków substancji i dziennikarz kulinarny, gospodarz chemicznych, a także festiwali oraz popularnego programu Jakubiak jarmarków, promujących regionalne produkty i ich wytwórców. Jak Najwięcej tradycji kulinarnych za- w sezonie w telewizji Kuchnia+. współcześni kucharze rozumieją czerpnęliśmy najprawdopodobniej potrzebę odwoływania się do polskich tradycji kulinarnych? Warto i oczywiście żydowskiej, co jest z kuchni litewskiej, niemieckiej, rozpocząć rozważania na ten temat, odpowiadając sobie na pytanie, czytaj więcej na stronie 2 GWIAZDA NUMERU Ilustrowany Kurier Zdrowia rozmawia z Katarzyną Bosacką dziennikarką, ambasadorką kuchni polskiej, prowadzącą program Wiem, co jem i wiem, co kupuję. Rozgrzej się zimową porą Zdrowe przekąski Gdzie na narty? str. 3 O ciekawych, domowych sposobach na zdrowe i smaczne napoje rozgrzewające, czyli soki owocowe i nalewki w roli głównej. str. 4 W zimie powinniśmy dostarczać organizmowi więcej energii i składników odżywczych do budowania odporności. Dobrym na to sposobem są zdrowe, naturalne i smaczne przekąski. str. 6 Ruch jest podstawą zdrowia i dobrego samopoczucia. Wśród zimowych aktywności królują narty i snowboard. Zapraszamy do lektury przewodnika po popularnych polskich stokach. str. 8 1
tradycyjnie najbardziej widoczne w Wielkopolsce. Mało kto wie, że czosnek, cebulę, a także sposób przyrządzania mięs zawdzięczamy właśnie kuchni żydowskiej. Dodać do tego należy liczne podróże królowej Bony, dzięki której zadomowiły się u nas pasty i makarony tłumaczy. Warto także podkreślić, że polska kuchnia mocno różnicuje się w zależności od regionu, i to właśnie tam możemy szukać naszych najlepszych tradycji kulinarnych. To właśnie dzięki kuchni regionalnej, mimo wielu zawieruch historycznych, przetrwała kuchnia polska, ponieważ była kultywowana i przekazywana z pokolenia na pokolenie w zaciszach gospodarstw domowych podkreśla Joanna Ochniak. Najstarsze źródła pisane, mówiące o tradycjach kulinarnych naszego kraju, odwołują się do kuchni elitarnej, zaś późniejsze, te z wieku XIX i wieków następnych, pozwalają zapoznać się z charakterem kuchni praktykowanej przez zwykłych obywateli. Tym, co najbardziej zaskakuje przy lekturze najstarszych książek kulinarnych, jest niezwykła różnorodność polskiej kuchni, znacznie wykraczająca poza obecny repertuar posiłków w przeciętnym domu. Zajadaliśmy się niegdyś rybami, zwłaszcza słodkowodnymi, i mięsami różnego pochodzenia, w tym gęsiną, która gościła na naszych stołach wyjątkowo często, popularna była także jagnięcina oraz dziczyzna mówi Aleksandra Kleśta-Nawrocka, liderka Slow Food Polska convivium Gruczno. Powrót do korzeni Jak zatem możemy dziś nawiązywać do tych bogatych tradycji kulinarnych? Przede wszystkim poprzez wybieranie produktów, które przygotowywane są z poszanowaniem tradycyjnych metod wytwórczych uważa Krzysztof Cybruch, organizator Targu Śniadaniowego. Dla mnie aktualnie tradycyjna kuchnia polska to taka, która po prostu jest unikatowa, to znaczy korzysta z lokalnych, sezonowych produktów, których producenci są, niestety, w mniejszości. Między innymi właśnie dlatego powstał Targ Śniadaniowy gdzie sprzedaż tego typu produktów ma miejsce od samego początku, a tysiące klientów każdego weekendu to nie przypadek podkreśla. Pierwszorzędną rolę w kuchni polskiej od lat odgrywają wędliny, kiełbasy i mięsa. Tradycyjna kuchnia polska obfituje w potrawy mięsne, przyrządzane na wiele sposobów, oraz kiełbasy, słynne na całym świecie. Polska kuchnia tradycyjna oparta jest głównie na dziczyźnie oraz ptactwie. Trudno wyobrazić sobie święta bez pasztetów czy nadziewanych pieczeni ze schabu, no i oczywiście bez bogactwa szynek czy kiełbas. Niezależnie od regionu, mięsa i wędliny królują na polskich stołach, i myślę, że propagowane trendy na niejedzenie mięsa nie są w stanie zmienić tych przyzwyczajeń i nawyków żywieniowych Polaków mówi Joanna Ochniak. Warto podkreślić, że, w opinii dietetyków, zalety spożywania mięsa i jego pozytywnego wpływu na organizm są ogromne. Dobrze zbilansowany jadłospis, zawierający odpowiednie ilości dobrej jakości mięsa, pozwala zachować zdrowie i odpowiednią wagę. Przyjmowanie pokarmów, które zawierają dobrze przyswajalne białka, czyli takich jak mięso czy wędliny, pozwala na poprawę metabolizmu insuliny, pomaga obniżyć ciśnienie krwi, zmniejsza ryzyko udaru, a nawet przedłuża życie kobiet z rakiem piersi zwraca uwagę Beata Świstara, specjalista dietetyk. Przy obecnym zalewie rynku produktami mięsnymi kiepskiej jakości, trzeba poświęcić nieco czasu i wysiłku, by wybrać pełnowartościowy wyrób. Nie należy kierować się wyłącznie nazwą produktu, zwłaszcza gdy zakupy robimy w pośpiechu. Starajmy się zawsze zapoznać ze składem produktu. Naturalne wyroby powinny być peklowane przy użyciu soli, do ich produkcji używane są dobrze znane nam przyprawy, takie jak pieprz, majeranek, czosnek oraz wspomniana już sól. Przyznane produktom nagrody i wyróżnienia także stanowią pomocną wskazówkę radzi Celina Nierodkiewicz, członkini Loży Ekspertów Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego Doceń polskie. Tomasz Jakubiak, jako propagator kuchni regionalnej, potwierdza, że to, od kogo kupujemy mięso i wędlinę, ale także sery, ma ogromne znaczenie nie tylko dla naszych kubków smakowych, ale przede wszystkim dla zdrowia. Brak sztucznych dodatków, ulepszaczy, mniej soli, sprawiają, że wędlina ma naprawdę niepowtarzalny smak. W każdym mieście możemy łatwo odnaleźć lokalnych dostawców różnych produktów. Jeśli zaś nie mamy takiej możliwości, to zawsze spytajmy sprzedawcę o to, która z wędlin nie zawiera konserwantów, kiedy przyjechała do sklepu, i z czego jest zrobiona radzi kucharz. Na tropie tradycyjnych smaków Aby uświadomić sobie, ile radości dawać może zdrowe, naturalne jedzenie, warto samodzielnie rozpocząć przygodę z gotowaniem według tradycyjnych receptur, do czego zachęca Krzysztof Cybruch. Wbrew pozorom, zrobienie kiełbasy, pieczenie chleba, czy przygotowanie dania z faszerowanej ryby nie jest aż tak trudne! Każda próba zrozumienia, w jaki sposób powstaje to, co najczęściej kupujemy w gotowej formie, skutkuje zwiększeniem świadomości w zakresie procesu wytwórczego, rozwija nasze spektrum smaków, a przy tym rodzą się nowe pomysły i odwaga, by nie poprzestawać na spożywaniu produktów wytwarzanych masowo. Tego typu eksperymenty pozwalają nam docenić pracę wytwórców tradycyjnych produktów, stajemy się bardziej wyczuleni na różne zapachy, smaki i zyskujemy większą świadomość jako konsumenci mówi organizator Targu Ciekawe strony i blogi odnoszące się do polskich tradycji kulinarnych Śniadaniowego. Zwracając się w stronę przeszłości, warto także odkrywać zapomniane smaki mięs, które, niegdyś szalenie popularne, obecnie są w naszym jadłospisie praktycznie nieobecne. Niezwykle cieszy powrót gęsiny, której udział w rynku jeszcze w 2010 roku moglibyśmy mierzyć w promilach, obecnie zaś jest to już udział procentowy, i tendencja jest rosnąca. Na Festiwalu Smaku w Grucznie staramy się przywracać i promować rozmaite tradycyjne smaki, do których warto wracać; i tak można u nas spotkać producentów białej kiełbasy w słoiku jest to tradycyjny produkt z województwa kujawsko-pomorskiego, a także zakupić dojrzewające wędliny z koziny oraz półgęsek potrawę popularną w kuchni staropolskiej, wytwarzaną z piersi gęsiej, peklowanej, a następnie wędzonej. Do ich produkcji wykorzystuje się jedynie naturalne konserwanty, takie jak sól peklowana czy dym wędzarniczy, co powoduje, że ich trwałość jest znacznie dłuższa, niż wędlin dostępnych w supermarketach. mówi Aleksandra Kleśta-Nawrocka. Organizatorom podobnych wydarzeń kulinarnych zależy przede wszystkim na tym, by zwiększyć świadomość konsumentów w zakresie bogactwa produktów wytwarzanych w nawiązaniu do tradycji staropolskich, zachęcać do próbowania nowych smaków i tym samym wspierać lokalnych producentów. Popularność jarmarków, festiwali i programów kulinarnych świadczy o tym, że wśród Polaków istnieje duże zapotrzebowanie na produkty dobrej jakości i ogromna chęć powrotu do smaków, które wielu z nas kojarzy z dzieciństwem. Nawiązanie do tradycji kulinarnych coraz częściej widać także choćby podczas warsztatów kulinarnych, które pojawiają się w wielu przestrzeniach naszego życia. Wiele przykładów z rodzimego ożywienia kulinarnego potwierdza fakt, Slow Food Polska: www.slowfood.pl Terra Madre Slow Food Festival (Kraków) terramadre.pl/festiwal/ Gruczno Festiwal Smaku festiwalsmaku.pl Tomasz Jakubiak www.tomaszjakubiak.pl/kontakt Agata Wojda www.gastronomianaobcasach.com/?p=417 Ogólnopolski Program Promocyjny Doceń polskie www.docenpolskie.pl Stowarzyszenie Polska Ekologia www.polskaekologia.org Strona internetowa o polskiej kuchni Polska na widelcu www.polskanawidelcu.pl/ Targ śniadaniowy targsniadaniowy.pl/ Fundacja Gastronomia na Obcasach www.gastronomianaobcasach.com że wracamy do tradycji, na nowo tworząc produkty i potrawy w oparciu o stare receptury podsumowuje Krzysztof Cybruch. Tradycyjne inspiracje Zbliżające się Święta Bożego Narodzenia wielu z nas kojarzą się z tradycyjną kuchnią polską. To właśnie świąteczne potrawy, przygotowane według tradycyjnych przepisów kulinarnych, przydają świętom niepowtarzalnego uroku. W dawnych czasach dobór potraw na stołach uzależniony był od kalendarza religijnego. Większość osób, niezależnie od warstwy społecznej, przestrzegała surowego postu, który nie ograniczał się do okresu Wielkiego Postu, ale stosowany był też np. w wigilię ważniejszych świąt. Śladem tej tradycji jest właśnie wieczerza wigilijna. Dlatego na naszych stołach królowały niegdyś ryby, których rozmaitość może dziś zadziwiać, by wymienić choćby szczupaka, jesiotra, łososie wiślane, a także oczywiście karpia. Warto na nowo uczyć Polaków jedzenia ryb pod wieloma postaciami twierdzi Aleksandra Kleśta- -Nawrocka. Symbolem wigilijnej kolacji od lat pozostaje karp, niegdyś królewska ryba, dziś najczęściej zmora najmłodszych, którzy na wspomnienie karpia w galarecie odwracają głowę z niesmakiem. Wielu współczesnych szefów kuchni proponuje innowacyjne podejście do tej ryby. Karp to ryba, która w wielu krajach i kontynentach jest symbolem szczęścia. Warto nauczyć się przyrządzać ją na różne sposoby, szukać starych przepisów, które sprawią, że zdziwimy się, w ilu postaciach podawały karpia nasze prababki zachęca Tomasz Jakubiak. Jednym z ciekawych przykładów, nawiązujących do kuchni staropolskiej, jest przygotowanie tej ryby z dodatkiem miodu, migdałów i rodzynek, zaś innym bigos karpiowy. Wskazówek kulinarnych szukać możemy choćby w pierwszej polskiej książce kucharskiej pt. Compendium Ferculorum albo zebranie potraw, wydanej w 1682 roku. Krzysztof Cybruch uważa, że karp niesłusznie zyskał sławę ryby mało smacznej, i proponuje na wigilię karpia w wersji fusion. Warto podejść do tematu w sposób nietypowy i zaskoczyć wszystkich sceptyków, serwując przykładowo pierogi z farszem z karpia oraz hummus z karpia. Z kolei Aleksandra Kleśta-Nawrocka przypomina o staropolskim przepisie na karpia po toruńsku. Pierniki w dawnej kuchni używane były nie tylko jako deser, ale jako przyprawa zarówno do mięs, jak i ryb. W tej potrawie sos piernikowy wraz z rodzynkami to nawiązanie do kuchni barokowej, przyprawy korzenne charakteryzowały bowiem smaki naszych przodków wyjaśnia. Joanna Ochniak uważa, że każdą zapomnianą potrawę warto odtworzyć i nadać jej nowy, nowoczesny styl, dostosowany do oczekiwań współczesnego rynku. Mieszkam w Poznaniu, i ostatnio w naszym regionie odkrywane na nowo są zupy, np. ślepe ryby, czyli tradycyjna postna zupa ziemniaczana, charakterystyczna dla kuchni wielkopolskiej, czy też zupa szczawiowa mówi. Do polskiej tradycji powinniśmy nie tylko nawiązywać, lecz na co dzień ją stosować. Polska kuchnia jest najbliższa naszemu sercu i gustom smakowym, towarzyszy nam od dzieciństwa, więc powinniśmy być z niej dumni i promować ją na całym świecie wzorem Włochów, Hiszpanów czy Skandynawów dodaje. Przygotowując wieczerzę wigilijną i chcąc mieć pewność, że postępujemy z duchem tradycji, warto trzymać się jednej podstawowej zasady. Składniki mają być świeże, dobrej jakości, od zaufanych producentów, a dania przygotowywane z należną im uwagą. Przyrządzanie każdej potrawy od podstaw daje olbrzymią satysfakcję, zaś reakcje bliskich są najlepszą nagrodą za ten trud podsumowuje Tomasz Jakubiak. 2
rozmowa Liczy się naturalny smak Rozmawiał: Paweł Kawałek Dziennikarka, miłośniczka dobrej kuchni, ambasadorka polskich smaków za granicą. W programie Wiem, co jem odważnie obnaża nieuczciwe praktyki producentów żywności i uczy, jak należy wybierać, by móc jeść nie tylko tanio, ale także smacznie i zdrowo. Katarzyna Bosacka. Jedni jedzą, aby żyć, inni natomiast żyją, by jeść. Do której z grup się Pani zalicza? Zdecydowanie do drugiej. Jedzenie jest dla mnie niezwykłą przyjemnością, a gotowanie wielką pasją. Przygotowując posiłek można przecież wyrazić wszystko troskę, miłość, szacunek, przyjaźń. Można się też się wyżyć twórczo, bo gotowanie na naprawdę dobrym poziomie to wielka sztuka. A jak tu się wyżyć twórczo podczas prasowania? Nazwisko Bosacka zna dziś cała Polska. Zyskała Pani nie tylko ogromną rozpoznawalność, ale i sympatię widzów. Udało się Pani zdobyć coś, co nie jest dane każdemu Dziś wystarczy założyć sukienkę z rozcięciem pokazującym pośladki i od razu jest się znanym. Cieszę się, że jestem znana z innego powodu. To, co mi się w życiu udało naprawdę, to moja rodzina duża, tętniąca życiem, wspierająca, mocna. No i po tych wszystkich latach mogę też powiedzieć, że także program Wiem, co jem też. To takie moje piąte dziecko. Wymyślone niemal w całości przeze mnie. Dziś ma już pięć lat, dziewiąty sezon, nie do wiary, że czas tak szybko leci. W telewizji jest wiele programów kulinarnych i poradnikowych, ale Wiem co jem i wiem, co kupuję jest chyba pierwszym polskim programem, który mówi o jedzeniu i zakupach w zupełnie inny sposób. Nie skupia się na daniach, a na samych produktach. Mimo że często nie są one tak atrakcyjne wizualnie, potrafi Pani zaciekawić i zatrzymać widza przy sobie na przykład dzięki poczuciu humoru. Skąd wziął się pomysł na Pani metamorfozy (raz jest Pani sadownikiem, raz rybakiem, raz przekupką)? Zawsze powtarzam dzieciom wybierzcie sobie taki zawód, który związany jest z waszą pasją, inaczej przez całe życie będziecie się męczyć w robocie. Program Wiem, co jem powstał z mojej miłości do gotowania. Każdy kucharz wie, że nie ma dobrej kuchni bez dobrych jakościowo składników. Czytanie etykiet i wybieranie produktów prawdziwych, nieoszukanych, to podstawa dobrej kuchni. A co do drugiej części Pana pytania... Ja mam po prostu obsesję na punkcie normalności. O klasie człowieka nie świadczy Wiem, co jem i wiem, co kupuję. Najnowszy sezon można oglądać w TVN Style. Emisja w TV premiera: niedziela, godz. 11.50. bowiem to, jak wysoko w życiu zaszedł, czy ma dwa doktoraty czy pięć tytułów magistra, nie świadczy ranga ani stanowisko, ale to, jakim jest człowiekiem. Mam ogromne poczucie humoru, duży dystans do siebie, więc przebieranki i wcielanie się w różne postacie to był mój pomysł, który okazał się strzałem w dziesiątkę, zwłaszcza jeśli chodzi o najmłodszych widzów. Udaje się ich zatrzymać przed telewizorem, gdy mowa o tematach ważnych to chyba największy sukces programu. Czytanie etykiet, zastanawianie się to w Polsce wciąż dość niepopularne czynności. Wielu ludzi niesłusznie uważa je za stratę czasu albo fanaberię i bagatelizuje opis/skład produktu I mają do tego prawo. Nikogo na swoją wiarę nie będę nawracać. Jednak konsumentów zwracających uwagę na etykiety musi być coraz więcej, bo nawet producenci żywności zauważyli ten trend i w wielu przypadkach polepszyli skład produktów. Podejrzewam, że ludzie obawiają się słowa ekologiczny, bo kojarzy im się z czymś drogim, a więc i niedostępnym. Czy zdrowy i ekologiczny powinno się rozumieć jako synonimy? Czy rzeczywiście to, co zdrowe, musi ogołocić nasze portfele? Nie, to nieprawda. Zdrowe jedzenie wcale nie jest drogie. Płatki owsiane górskie kosztują 8 zł za kilogram, podczas gdy słodkie płatki czekoladowe nawet 50 zł! Drób jest tańszy od wieprzowiny i wołowiny. Jogurt naturalny kosztuje mniej niż słodki owocowy. Świat nam się skomplikował, dziś wiedza o żywności to gigantyczna dziedzina z pogranicza dietetyki, medycyny, chemii, technologii żywności, wiedzy o kulturze, ochronie środowiska. Uświadomiła Pani do tej pory tysiące osób. Można chyba powiedzieć, że w pewnym sensie wypełnia Pani niszę i misję. Tak, koledzy nazywają mnie nawet Matką Teresą polskiego spożywczaka (śmiech). Dla mnie ważne jest to, że program jest pożyteczny, doceniany przez widzów i wielokrotnie nagradzany. Cały zespół widzi, że pośród mierności, efekciarstwa i tandety wylewającej się z ekranów nasze działanie ma sens. I tego będziemy się trzymać. Jakie typowo polskie smaki lubi Pani najbardziej? Może z którymś z nich wiąże się jakaś historia? Rok temu, gdy mój mąż został ambasadorem w Kanadzie, od razu wiedziałam, że będę ambasadorką kuchni polskiej. Wielu rodaków narzeka, że polska kuchnia jest przaśna, ziemniaczano- -buraczana. To nieprawda. Kuchnia polska zmienia się tak samo dynamicznie, jak cały nasz kraj. Schabowy i bigos w dobrych restauracjach w Polsce to dziś rzadkość. Jeśli będą tam pierogi, to raczej z kaczką, z dziczyzną, z cielęciną, niż z tradycyjną wieprzowiną. Wracają kasze ale nie w postaci smutnego kopczyka na talerzu, ale w postaci placków, ciasta czy kaszi polskiej odpowiedzi na suszi. Na naszym stole w Ottawie furorę robi zupa krem z pieczonych buraków z sokiem pomarańczowym i porto czy gęś w sosie z miodu pitnego, podawana z zielonymi kopytkami i czerwoną kapustą. Polska kuchnia jest naprawdę coraz bardziej nowoczesna, lokalna, interesująca. Nie mamy się czego wstydzić, wręcz przeciwnie mamy wiele powodów do dumy. Jak prezentuje się poziom świadomości odnośnie jedzenia i jego kultura za granicą? Trzy lata mieszkałam z rodziną w Stanach Zjednoczonych, w okolicach Waszyngtonu. Teraz od przeszło roku mieszkam w Ottawie, w Kanadzie. Powiem tak: w tej części świata z jedzeniem bywa różnie. W dużych miastach zdecydowanie lepiej, w mniejszych miejscowościach fatalnie. I Amerykanie, i Kanadyjczycy z reguły jedzą niezdrowo. Pochłaniają mnóstwo przetworzonego jedzenia i mało gotują w domach. Nasze polskie produkty na tle kanadyjsko-amerykańskim wypadają znakomicie, a sklepy w Polsce wręcz fantastycznie. Podobno nasze rodzime, naturalne produkty nie mają sobie równych za granicą. Znajomi twierdzą, że ich przyjaciele, chociażby z Anglii, nie mogą doczekać się polskiej, swojskiej kiełbasy, polskiego chleba czy ogórków kiszonych. Polskie sklepy za granicą także są oblegane. Co takiego jest w naszych produktach, że zyskują one grono fanów także poza Polską? Liczy się smak, w wielu przypadkach nadal naturalny, bez dodatków chemicznych. W Polsce mamy znakomite wędliny, pyszny chleb żytni, dobre warzywa i owoce. Program Wiem, co jem jest nie tylko po to, by uświadamiać Polaków, jakich tricków używają producenci żywności, by sprzedać nam towar kiepskiej jakości, ale także po to, byśmy chronili nasz skarb polską żywność, która z reguły jest naprawdę dobra. 3
Na zdrowie Rozgrzej się zimową porą tekst: Justyna Sobolak Rozgrzewają, wspomagają leczenie wielu dolegliwości, poprawiają nastrój. Soki i nalewki to najsmaczniejsze lekarstwa. Warto mieć je pod ręką zimową porą. P ierwsza nalewka to najprawdopodobniej dzieło ojca medycyny Hipokratesa. Po nim produkcji alkoholu na własną rękę próbowali arabscy alchemicy. Już wtedy odkryto, że alkohol wzmacnia lecznicze działanie wielu ziół, a odpowiednio przyrządzony, może być podawany chorym jako lekarstwo. Receptura tworzenia nalewek była jednak ściśle strzeżona przez wieki. Pierwszy raz opisał ją dopiero w XIII w. Arnaud de Villeneuve, kataloński scholastyk, lekarz i templariusz. Do Polski moda na nalewki dotarła dość późno, bo w XVI w., za sprawą Henryka Walezego. Początkowo wyrabiano wyłącznie wódkę miodową, zwaną krupnikiem. Pijało się go najczęściej po powrocie z kuligów. Podawany na ciepło, z dodatkiem korzennych przypraw, działał rozgrzewająco. Szybko jednak w apteczkach pojawiły się różnorodne nalewki każda na inną dolegliwość. Receptury ich przyrządzania przekazywano z pokolenia na pokolenie, często dopiero w testamentach. Nalewka czosnkowa Składniki: 350 gr świeżego czosnku 200 ml czystego spirytusu Sposób przygotowania: Czosnek obieramy i przeciskamy przez praskę prosto do większego słoika z zakrętką i zalewamy 200 ml spirytusu. Zakręcamy i przenosimy w ciemne i zimne miejsce (ale nie do lodówki). Po 7 dniach nalewkę przecedzamy na ogniu, przelewamy do ciemnego naczynia szklanego i odstawiamy z powrotem w ciemne miejsce na kolejne 3 dni. Rozgrzewa i rozwesela W wielu domach tradycja przyrządzania nalewek podtrzymywana jest po dziś dzień. Obecnie przybywa domostw, które uczą się receptur od podstaw, na własną rękę. Posiadanie własnych nalewek docenia się szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy pogoda sprzyja melancholijnemu nastrojowi, apatii i łatwo o przeziębienia. W tym okresie w każdym domu przyda się coś rozgrzewającego. Ponoć już jeden kieliszek dobrej nalewki może rozebrać do rosołu. Po powrocie do domu warto napić się nalewki przygotowanej z miodu i przypraw korzennych: cynamonu, goździków, wanilii, kardamonu, gałki muszkatołowej czy chili. Przyprawy można dobierać wedle własnego uznania i smaku. Do nalewki z miodu można dodać skórkę z pomarańczy i cytryny czy laskę pachnącej wanilii. Nalewki reklama 4 z ulubionych dodatków świetnie smakują i mocno rozgrzewają. Podobne działanie ma nalewka z pieprzu. Pieprzówka błyskawicznie rozgrzewa od wewnątrz, a do tego przygotowuje się ją bardzo łatwo i szybko. Jeśli jednak bardziej niż zimno, doskwiera nam brak nastroju, warto sięgnąć po nalewkę z czekolady. Czekolada poprawia humor, powoduje uczucie zadowolenia, rozjaśnia umysł, zwiększa przepływ energii. Nastrój poprawi też nalewka z pomarańczy i kawy. Kawa dodaje energii, usuwa zmęczenie, poprawia koncentrację. Pomarańcza natomiast nadaje nalewce zimowego zapachu. Lecznicze właściwości Nie można zapominać o najważniejszej zalecie nalewek ich właściwościach prozdrowotnych. Przydają się szczególnie w walce z przeziębieniem. Wzmocnić odporność w okresie zimowym pomoże nalewka z czosnku. Czosnek już od kilku tysięcy lat cieszy się sławą wspaniałego środka leczniczego. Jest dobrym źródłem witamin i składników mineralnych. Oczyszcza organizm z toksyn, hamuje rozwój bakterii i zwalcza infekcje. Do tego poprawia krążenie. Nalewkę z czosnku podaje się po kropelkach, a kurację nią stosuje raz w roku. Częściej można sięgać po malinówkę. Podobnie jak jałowcówka, sosnówka, orzechówka i porzeczkówka jest świetna na przeziębienia. Działa rozgrzewająco i napotnie, wzmacnia układ odpornościowy, zwalcza gorączkę. Z wysoką temperaturą ciała podczas choroby świetnie radzi sobie też nalewka z dzikiego bzu i żurawiny. Ta ostatnia pomaga też przy anginie. Jest bogatym źródłem witamin A, C i B. Dodatkowo żurawina pomaga przy problemach z pęcherzem. Na przeziębienia poleca się również imbirówkę. Leczy się nim
Na zdrowie mdłości, migreny, dolegliwości żołądkowe, a nawet bóle miesiączkowe. Soki idealne do herbaty Należy pamiętać, by nalewek nie dodawać do herbaty. Podaje się je na zimno, najlepiej w temperaturze pokojowej. Jeśli chcemy rozgrzać się ciepłą herbatą, dodajmy do niej soku. To również świetny środek leczniczy. W zimie warto mieć pod ręką szczególnie sok z malin, aceroli i czarnego bzu. Wykazują działanie przeciwgorączkowe. Sok z czarnego bzu łagodzi kaszel, działa wykrztuśne i przeciwbólowo. Acerola jest natomiast bogatym źródłem witaminy C. W walce z przeziębieniem przyda się też sok z pędów sosny. To doskonałe lekarstwo na kaszel, udrażnia drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie. Witamina C, węglowodany i sole mineralne w nim zawarte wspomagają układ odpornościowy całego organizmu. Soki warto przyrządzać samemu, jeśli jednak nie mamy takiej możliwości, kupując je, koniecznie zwróćmy uwagę na ich skład. Tylko soki, do których produkcji Nalewka miodowo- -pomarańczowo-imbirowa Składniki: 0,5 litra spirytusu szklanka wrzątku 2 płaskie łyżki cukru 3 łyżki miodu płynnego 6 pomarańczy 4 plasterki imbiru Sposób przygotowania: Dwie pomarańcze myjemy i dokładnie osuszamy. Na tarce ścieramy skórkę (bez białej części, jedynie pomarańczową biała błonka spowoduje, że nalewka będzie gorzka). Skórkę i imbir wrzucamy do butelki lub słoika. Zalewamy spirytusem i odstawiamy w chłodne miejsce na osiem dni. Słojem potrząsamy codziennie w celu rozmieszania zawartości. Po upływie ośmiu dni dodajemy przecedzony sok z wyciśniętych czterech pomarańczy oraz wodę wymieszaną z cukrem i miodem (do wrzątku wrzucamy cukier, mieszamy do rozpuszczenia, studzimy, dodajemy miód i wlewamy do słoja). Mieszamy całość i odstawiamy na dobę. Następnego dnia filtrujemy zawartość i przelewamy do butelek. użyto 100% owoców, bez dodatków konserwantów, poradzą sobie w walce z wirusami. tłoczone soki samo zdrowie Na przeziębienia doskonałe są także świeżo wyciskane lub tłoczone soki. Oczyszczają one organizm z toksyn, zwiększają odporność, poprawiają samopoczucie i dodają energii. W okresie zimowym szczególnie sprawdzi się sok z cytryny i miodu. Wystarczy do szklanki wody wycisnąć cytrynę i dodać do niej łyżkę miodu. Pamiętajmy, by miodu nie dodawać do wrzątku traci wtedy właściwości zdrowotne. Do soku warto wrzucić odrobinę czosnku, imbiru albo pokrojone owoce: jabłko czy gruszkę. Można go też urozmaicać, dodając ananasa, który pomaga eliminować choroby i zwalczać katar, oraz kilka łyżek zmielonego anyżu, który oprócz tego, że korzystnie wpływa na proces trawienia i układ pokarmowy, działa też antybakteryjnie. Jeśli lubimy buraki, warto samemu przygotować z nich sok. Z badań wynika, że sok z buraków podnosi odporność, spowalnia procesy utleniające w organizmie, a tym samym zwiększa zdolność oszczędnego wydatkowania energii. Świeżo wyciśniętego soku powinno się wypijać pół litra dziennie. Wiele właściwości prozdrowotnych mają także tłoczone, naturalne soki owocowe. To prawdziwe bogactwo witamin i minerałów, które wzmacniają naszą odporność niezależnie od pory roku. O ile soki można pić bez umiaru i dodawać do herbat wedle gustu, o tyle nalewkami należy się delektować, podając je w malutkich kieliszkach (do 50 ml), na wysokiej nóżce. Ilość nalewki w naczyniu nie powinna przekraczać 2/3 jego wielkości. Nalewki popijamy powoli, mocząc w nich usta i delektując się ich smakiem. Warto częstować nimi gości, wymieniać się doświadczeniami w ich przygotowaniu. Podobnie zresztą jak sokami. Nic tak nie rozgrzeje w zimowy dzień, jak sok dodany do herbaty. Soki i nalewki są świetnym i przede wszystkim najsmaczniejszym lekarstwem. Rozgrzewają, pomagają w walce z wieloma dolegliwościami. Przyrządzanie ich samemu przynosi dużo radości i satysfakcji. reklama Owoc zamknięty w butelce Naturalnie mętne soki tłoczone Zimą szczególnie warto wzmocnić swój układ odpornościowy i wzbogacić dietę, wprowadzając do niej naturalne składniki. Tylko w mętnych sokach występują w naturalnej postaci: błonnik,witamina C, polifenole i pektyny. SOKI Z BACÓWKI to zdrowie w naturalnej i najczystszej postaci. www.bacowkatowary.pl 5
co jemy Zdrowe przekąski tekst: Beata Pałac W okresie zimowym nasz organizm potrzebuje zdecydowanie więcej energii, dlatego też w tym czasie szczególnie często sięgamy po przekąski pomiędzy posiłkami. Czym zastąpić można niezdrowe przekąski dostępne w sklepach i jak samemu przyrządzić zdrowe, smaczne dania, wykorzystując do tego celu naturalne, nieprzetworzone produkty? Ż ywność naturalna, produkowana bez polepszaczy i chemicznych dodatków, dostępna jest w coraz większej ilości sklepów. Zaopatrując się w nich możemy wybierać z mnóstwa apetycznych, zdrowych produktów, które wspomogą nasze procesy życiowe. Popularność, jaką zyskała w ostatnich latach zdrowa żywność, sprawia, że sklepy z naturalnymi produktami są obecnie prawdziwą kopalnią pomysłów na zdrowe przekąski, którymi może zajadać się cała rodzina. Do wyboru mamy naturalne, zarówno słodkie, jak i słone przekąski, które z powodzeniem mogą zastąpić niezdrowe chipsy i batoniki, a przy okazji dostarczyć organizmowi zastrzyk energii niezbędnej do dalszej pracy. zdecydowanie niższa, niż w innych porach roku, nasze ciało potrzebuje nieco więcej energii, by bardziej ogrzać się od wewnątrz. W związku z tym, faktycznie, w tym czasie potrzebujemy zjeść coś bardziej kalorycznego. Pamiętajmy jednak, że jednocześnie jesienią i zimą zazwyczaj mniej się ruszamy (długie, mroźne wieczory rozleniwiają, zaś pogoda nie zachęca do spacerów), dlatego też w ogólnym rozrachunku spalamy mniej kalorii. To właśnie mechanizm, który sprawia, że w tym okresie większość z nas przybiera nieco na wadze wyjaśnia Beata Świstara, specjalista dietetyk. Zatem na większą ilość spożywanych pokarmów mogą pozwolić sobie osoby, które nie zaniedbują aktywności fizycznej. Jeśli zaś z jakichś względów w tym okresie nie uprawiamy sportu tak często, jak powinniśmy, pamiętajmy o umiarze. Takim osobom proponuję częściej spożywać zupy (rozgrzewają, a jednocześnie mają niewiele kalorii), dobrze jest też jeść częściej warzywa na ciepło niż surowe, a także pilnować, by w diecie nie brakowało pełnowartościowego białka, które nie będzie wychładzać organizmu (mięso, ryby, jaja), a doda energii bez zwiększenia apetytu radzi Beata Świstara. Jak o każdej porze roku, także w okresie zimowych chłodów należy zwracać uwagę na to, by posiłki spożywane były regularnie, co 3 4 godziny, co gwarantować będzie, iż nie pojawi się u nas niepohamowany apetyt na słodycze bądź inne niezdrowe przekąski. Zrób to sam! Dietetycy podkreślają, że warto wyrabiać w sobie zdrowe nawyki żywieniowe i że zasady prawidłowego odżywiania się powinniśmy wcielać w życie także w tych momentach, kiedy mamy ochotę na przekąskę. Aby zaspokoić głód słodyczy, niekoniecznie s musimy ięgać po czekoladę. Jeżeli chodzi o słodką przekąskę na Zimą jemy więcej? Wielu z nas w okresie jesienno-zimowym pozwala sobie na bardziej obfite posiłki. Czy rzeczywiście w tym czasie nasz organizm potrzebuje więcej kalorii? Ponieważ temperatura otoczenia jest wówczas reklama 6
co jemy szybko, to mała porcja białego twarogu lub jogurtu z dodatkiem naturalnego miodu lub konfitury będzie jednocześnie propozycją słodką i sycącą. Natomiast suszone owoce (np. śliwki bądź morele), zjedzone w biegu, podczas intensywnego dnia, gdy niczego innego nie jesteśmy w stanie przygotować, pozwoli nie doprowadzić do wilczego głodu, a mózg otrzyma nieco cukru, niezbędnego do jego pracy - mówi Beata Świstara. Mimo że tempo życia i pracy jest w dzisiejszych czasach bardzo szybkie, warto dbać o jakość posiłków, jakie spożywamy, ponieważ to, co jemy bezpośrednio wpływa na to, jak wyglądamy i jak się czujemy. Zaopatrując się w sklepach z naturalną żywnością jesteśmy w stanie samodzielnie przygotować wiele ciekawych propozycji na przekąski i zabrać je ze sobą do pracy. Tylko w ten sposób możemy kontrolować jakość składników, z jakich przyrządzony jest posiłek. Jeśli mowa o zdrowych przekąskach, to dobrym pomysłem może być kawałek sera żółtego wraz z wędliną dobrej jakości i pomidorkiem koktajlowym lub innym warzywem oraz kilkoma orzechami. Jest to bardzo prosta i szybka propozycja, która da sytość, rozgrzeje organizm (bardziej od słodyczy po które najczęściej sięgamy), ponieważ organizm musi wydatkować na ich strawienie zdecydowanie więcej energii niż na produkty o dużej zawartości cukru wyjaśnia Beata Świstara. Jak dobrze wybrać Idealne do wspomnianych kompozycji będą wędliny i kiełbasy firm, które wytwarzają je we własnych masarniach, z wykorzystaniem najwyższej jakości mięsa, pochodzącego od lokalnych dostawców. Wybierając wędliny warto zwracać uwagę na sposób produkcji tradycyjne, staropolskie metody przetwarzania i wędzenia mięs umożliwiają uzyskanie produktu bogatego w białko, żelazo i inne minerały, niezbędne do prawidłowej pracy naszego organizmu. Warto także wspierać rodzime tradycje serowarnicze i sięgać po sery. Te z koziego mleka są warte uwagi przez wzgląd na ich oryginalny smak oraz fakt, że kozie mleko zawiera także dużo witamin (zwłaszcza D3, niacynę oraz biotynę) oraz minerałów (magnez, wapń, żelazo, fosfor, potas i in.). Sery kozie znakomicie komponują się z sezonowymi owocami, a także żurawiną i orzechami. Świetną przekąskę tworzy też zestawienie sera koziego z dojrzałymi pomidorami, które w sezonie zimowym można zastąpić tymi suszonymi na słońcu. Jako podstawę zdrowych przekąsek warto także wybierać żółte sery twarde, które zawierają witaminy z grup A, B czy D, a także sód i wapń. Idealne dla osób dbających o zdrowie i szczupłą sylwetkę będą natomiast produkty nabiałowe takie jak kefir, jogurt naturalny czy wiejski twaróg, które w połączeniu z owocami bądź ziarnami zbóż tworzą pełnowartościowy posiłek. Wybierając produkty mleczne warto zwrócić uwagę, czy produkowane są w oparciu o tradycyjną technologię, bez konserwantów, wypełniaczy, sztucznych barwników i jakichkolwiek chemicznych dodatków. Niewątpliwie najlepsze produkty powstają z mleka pozyskanego od krów karmionych zdrową, naturalną żywnością. Warto interesować się źródłem pochodzenia produktów, ponieważ ma to wpływ na ich smak, ale przede wszystkim walory zdrowotne. Małe co nieco Jeśli nie potrafimy oprzeć się typowym przekąskom, a nie mamy możliwości spożycia pełnowartościowych produktów warto wyposażyć się w wiedzę czym najlepiej zastąpić niezdrowe produkty dostępne w sklepach. Zdrową alternatywą będą nieduże porcje, np. ziaren i orzechów. Dostarczą one energii, która nas ogrzeje, witamin, a także białka i sporo dobrych tłuszczów. Suszone owoce również są dobrym rozwiązaniem (od czasu do czasu), jednak ze względu na zawarty w nich cukier nie przesadzajmy z ilością, ponieważ mogą przyczynić do nagromadzenia zbędnych kilogramów. Proponuję również zdrowe batoniki, np. amarantusowe, dostępne zazwyczaj w sklepach ze zdrową żywnością, które mają mnóstwo witamin, korzystnych dla nas węglowodanów i błonnika radzi Beata Świstara. Gdy tęsknota za chipsami jest silniejsza od nas, warto poświęcić nieco czasu na znalezienie i zakup bądź samodzielne przygotowanie ich lepszej wersji. Coraz popularniejsze i łatwiej dostępne, nie tylko w sklepach ze zdrową żywnością, ale i sieciach supermarketów, są chipsy z suszonych warzyw, można także w ramach rodzinnej rozrywki zrobić je samodzielnie. Polecam pyszne chipsy z jarmużu (liście posypać ulubionymi przyprawami, polać oliwą i upiec w piekarniku). Jest to zdecydowanie lepsze i bardziej odżywcze rozwiązanie od przegryzania ciastek, czekoladek i cukierków zwraca uwagę Beata Świstara. Warto pamiętać, że każdy posiłek, a więc i przekąska, powinien dostarczać nam niezbędnych składników odżywczych. Podjadanie nie zawsze zatem musi wiązać się w z nadwagą i problemami trawiennymi. Warunkiem jest to, by puste kalorie w postaci batoników bądź chipsów zastąpić wartościowymi produktami, których, dzięki producentom naturalnej żywności, na naszym rynku na szczęście nie brakuje. reklama Wędliny podsuszane Przekąski na każdą okazję Jeśli zgłodniałeś i chcesz wrzucić na ząb co nieco, sięgnij po przekąski, ale tylko te zdrowe. Idealnie sprawdzą się podsuszane wędliny klasy Premium z Bacówki. wyjątkowe PRZYRZĄDZANE ZE STARANNIE WYSELEKCJONOWANEGO MIĘSA. SMAKUJĄ WYBORNIE. tradycyjne WĘDZONE I DELIKATNIE PODSUSZANE W TRADYCYJNEJ WĘDZARNI. TAM NABIERAJĄ TEŻ NIEPOWTARZALNEJ KRUCHOŚCI. SMAK I AROMAT PODKREŚLAJĄ STARANNIE DOBRANE PRZYPRAWY O ODPOWIEDNIEJ PIKANTNOŚCI. PALCE LIZAĆ. www.bacowkatowary.pl 7
pejzaże Gdzie na narty? Przewodnik Bacówki po polskich stokach tekst: Justyna Sobolak Dla małych, dużych, amatorów i profesjonalistów. Polskie góry mają świetnie przygotowaną infrastrukturę narciarską. Rozciągające się kilometrami trasy o zróżnicowanym stopniu trudności czekają na każdego, bez względu na wiek i umiejętności. Narciarstwo jest jednym z najbardziej popularnych zimowych sportów. Każdego roku zyskuje nowych zwolenników. I nie ma się czemu dziwić. To sport, który doskonale wpływa na całe ciało. Poprawia kondycję i koordynację ruchową, hartuje organizm. Wymusza aktywność wielu grup mięśniowych, pozytywnie wpływając na wygląd, zwinność i gibkość całego ciała. Pozwala spalać tkankę tłuszczową, doskonale wpływa na układ krążenia. Przebywanie w wysokich partiach gór zwiększa także wydolność tlenową organizmu. Narciarstwo to też jedna z najprzyjemniejszych dyscyplin, bo daje możliwość obcowania z przyrodą i podziwiania niesamowitych widoków. A takie zapewniają polskie góry. Nasz kraj jest świetnie przygotowany dla narciarzy. Każdego roku dokonuje się inwestycji w infrastrukturze, by przyjąć jak najwięcej amatorów zimowego szaleństwa i ugościć ich jak najlepiej, tak, by chcieli wracać. 2,5 tys. metrów oświetlonej nartostrady Swoje walory doskonale wykorzystuje Dolny Śląsk. Ośrodkiem, który koniecznie trzeba zaznaczyć na narciarskiej mapie Polski, jest zlokalizowany w Świeradowie- -Zdroju SKI&SUN. Świeradów-Zdrój leży w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, niedaleko Jeleniej Góry, u podnóża Gór Izerskich. Dzięki naturalnym zasobom wód radoczynnych, borowiny i lasów świerkowych, zapewnia narciarzom specyficzny mikroklimat. Naturalna pokrywa śnieżna spoczywa na okolicznych stokach co najmniej przez 90 dni w roku. Posmakować tego można, odwiedzając ośrodek SKI&SUN. Znajduje się tu 2,5 tys. metrów oświetlonej nartostrady, a także nowoczesna, 8-osobowa kolej gondolowa o długości 2172 metrów. Kanapą na sam szczyt Amatorów białego szaleństwa usatysfakcjonuje też z pewnością wizyta w Ski Arena Szrenica największym ośrodku w Szklarskiej Porębie. Wypada tylko powiedzieć, że panują tu warunki klimatyczne podobne do tych, jakie można zastać w wioskach alpejskich, na wysokości około 2 tys. m n.p.m. Narciarze mogą korzystać z pięciu tras o łącznej długości 10,6 km. Najtrudniejsza trasa, FIS Ski Arena Szrenica, ma dwa kilometry, a w niektórych miejscach jej nachylenie wynosi 50 stopni. Na szczyt Szrenicy kursują trzy krzesełkowe koleje linowe i cztery orczyki. Nie lada gratką jest wyciąg Karkonosz- -Express najdłuższa tego typu kolej w Polsce (2393 m długości). Tę odległość fani narciarstwa pokonują sześcioosobową kanapą w zaledwie 8,5 minuty, co oznacza, że w ciągu jednej godziny na Szrenicę może wjechać ok. 2 tys. osób! 21 kilometrów czystej radości Równie imponującą ofertę przygotował zlokalizowany w Zieleńcu ośrodek Ski Arena Zieleniec. To największy ośrodek narciarski w Kotlinie Kłodzkiej i jeden z większych w Sudetach. Leży na wysokości ok. 950 m n.p.m., w paśmie Gór Orlickich. W okresie przedwojennym znajdował się tu ośrodek przygotowań olimpijskich. Dzisiaj to raj dla narciarzy. Dzięki wyjątkowemu alpejskiemu mikroklimatowi śnieg utrzymuje się tu przez blisko 150 dni w roku. Miłośnikom białego szaleństwa oddano do dyspozycji 21 km oświetlonych tras, z których najdłuższa ma długość 3 km. Amatorów białego szaleństwa na stoki wożą aż 23 wyciągi, w tym cztery koleje linowe. Ośrodek zadbał też o osoby uprawiające freestyle na nartach lub snowboardzie. Znajduje się tu snowpark oraz pełnowymiarowa rynna (halfpipe). W tym sezonie Ski Arena Zieleniec przygotował prawdziwy hit! Od grudnia zacznie działać Nartorama Skyway Express nowoczesna, 6-osobowa kolej gondolowo-kanapowa o długości 780 m. Śląskie atrakcje W Beskidzie Śląskim na narciarzy czeka przede wszystkim Szczyrk. To jedna z najsłynniejszych ośrodków sportów zimowych w Polsce. Działający tu Centralny Ośrodek Sportu Ośrodek Przygotowań Olimpijskich, jest świetnie przygotowany na fanów narciarstwa. Znajduje się tutaj 11 kilometrów tras, w tym jedna z homologacją FIS, pozwalająca na organizowanie międzynarodowych zawodów narciarskich dla kobiet i mężczyzn. Ma ona 3,3 km długości. Komfortowe korzystanie z tras narciarskich zapewniają dwie koleje linowe i cztery orczyki. Koniecznie trzeba dodać, że Szczyrk jest najpopularniejszym w Polsce miejscem zgrupowań sportowych polskich i zagranicznych sportowców. Można tu spotkać m.in. medalistów mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich. Warto zajrzeć też do oddalonego o około 40 km od Szczyrku Korbielowa. To nieduża miejscowość u podnóża Pilska, drugiego co do wysokości szczytu w Beskidzie Żywieckim i drugiej najwyższej góry narciarskiej w Polsce, zaraz po Kasprowym Wierchu. Zlokalizowanych jest tu aż 12 tras narciarskich o łącznej długości ponad 18 km. Najdłuższa liczy 3,4 km. Działa tu osiem wyciągów, w tym cztery krzesełkowe. Tatry raj dla narciarzy Nikogo chyba nie trzeba namawiać do odwiedzenia polskich Tatr. To prawdziwy raj dla amatorów białego szaleństwa, a niekwestionowanym liderem jest tutaj Kasprowy Wierch. To najsłynniejsza góra narciarska w Polsce i jedna z niewielu, oferujących warunki zbliżone do alpejskich. Co czeka tu na narciarzy? Dwie trasy (Gąsienicowa i Goryczkowa) o łącznej długości 14 km i trzy wyciągi, w tym kolej linowo-kabinowa Kasprowy Wierch, która przewozi jednorazowo 60 osób i pokonuje trasę o długości ponad 4 tys. metrów! Zaawansowani narciarze i snowboardziści powinni być zadowoleni także z trasy Goryczkowej. Trzeba się tu wykazać umiejętnościami zjazdu po stromych i oblodzonych zboczach. Odwiedzających Kasprowy szczególnie ucieszy wiadomość, że w 2013 roku wprowadzono system skipass, który umożliwia korzystanie ze wszystkich wyciągów, bez konieczności stania w kolejkach po osobne bilety. Można go nabyć również on-line. Dla całych rodzin Będąc na Podhalu, warto też odwiedzić ośrodek Jurgów SKI, w powiecie tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska. Ośrodek oferuje siedem tras o łącznej długości 4,5 km, z czego najdłuższa liczy 1,1 km długości. Działają tu dwie koleje linowe 4-osobowe i cztery orczyki. Jeśli na zimowe szaleństwa zabieramy dzieci, koniecznie warto wybrać się do Białki Tatrzańskiej. Znajdują się tu trzy główne ośrodki narciarskie: Kotelnica, Kaniówka i Bania. We wszystkich jest w sumie do dyspozycji 20 km tras. Wizyta w tych ośrodkach zadowoli zwłaszcza małych narciarzy. W ośrodku Bania przygotowano przedszkole narciarskie z dmuchawców i zimową karuzelę dla najmłodszych. Jest to naprawdę znakomite miejsce do stawiania pierwszych kroków na nar- 8
pejzaże oświetlona trasa narciarska (ma ponad 2,6 km). Frajdą dla bardzo doświadczonych narciarzy jest z kolei kilometrowa trasa nr 5 o wysokim stopniu trudności. Warto dodać, że Krynica-Zdrój oferuje również świetnie przygotowaną bazę hotelarską i uzdrowiskową. Po dniu spędzonym na stoku można się zatem poddać rozmaitym zabiegom relaksacyjnym. Bieszczadzka przygoda tach. Na najmłodszych czekają tam trzy wyciągi narciarskie. Jest też wyciąg i tor snowtubingowy, pozwalający jeździć na nadmuchiwanych gumowych kołach. Sądecczyzna nartami stoi Doskonałą infrastrukturą narciarską może poszczycić się także Beskid Sądecki. W tym regionie wyróżnia się stacja Dwie Doliny Muszyna-Wierchomla. Zaliczana jest ona do czołówki najnowocześniejszych i najdynamiczniej rozwijających się ośrodków narciarskich w Polsce. Zajmuje łączną powierzchnię 100 hektarów. Narciarze mają do dyspozycji trasy o łącznej długości 6 km. Znajdują się tu dwa wyciągi krzesełkowe i dziewięć orczykowych, których łączna przepustowość wynosi 11 tys. osób na godzinę. Jest to też znakomity ośrodek dla snowboardzistów działa tu świetnie wyposażony snowpark. Na desce można poszaleć także nocą, bo stok w tym miejscu jest dobrze oświetlony. A jeśli poza jazdą na nartach chcielibyśmy też trochę pozwiedzać i skorzystać z zabiegów zdrowotnych, obierzmy kierunek na Krynicę-Zdrój. Narciarze powinni odwiedzić szczególnie ośrodek Jaworzyna Krynicka. Można tu korzystać z siedmiu tras narciarskich o łącznej długości 5,5 km. Trasa nr 1 to najdłuższa w Polsce Narciarze, którzy szukają przede wszystkim odpoczynku i ciszy, powinni wybrać się w Bieszczady. Narciarstwo można uprawiać m.in. w ośrodku Lesko-Ski. Amatorom białego szaleństwa oddano tam do dyspozycji dwa wyciągi o łącznej długości 1430 m, z których każdy może obsłużyć 750 narciarzy na godzinę. Znajdują się tu dwie trasy jedna o długości 680, a druga 750 m. Stoki są oświetlane i sztucznie naśnieżane. Można też wybrać się nieco głębiej w Bieszczady w Ustrzykach Dolnych na przykład znajdują się dwie stacje: Laworta i Gromadzeń, oferujące łącznie sześć tras, z których najdłuższa ma 1,2 km długości. Do Bełchatowa i Kielc Upust zimowemu szaleństwu można też dać w centralnej Polsce. W województwie łódzkim, a dokładnie w Bełchatowie, na narciarzy czeka Góra Kamieńsk. To sztuczne wzgórze, wznoszące się na wysokość 386 m n.p.m. Powstało ono na hałdzie górniczej jako zwałowisko zewnętrzne Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. Stok w Ośrodku Sportu i Rekreacji Góra Kamieńsk ma prawie 800 m długości i 150 m szerokości i wytyczone są na nim dwie trasy zjazdowe. Wjechać na niego można 4-osobową koleją krzesełkową oraz dwoma wyciągami talerzykowymi. Na szusowanie zaprasza też stolica województwa świętokrzyskiego. W samym sercu Kielc zlokalizowana jest stacja narciarska Telegraf. Narciarze mają tu do dyspozycji stok, który wznosi się na wysokość 406 m n.p.m. Ma on pół kilometra długości i ponad 60 m szerokości. W sezonie 2011/2012 wybudowano tu nowy, 4-osobowy wyciąg krzesełkowy, który w ciągu godziny jest w stanie przewieźć 2400 osób. Polska nartami stoi Ośrodki narciarskie znajdują się także w Warszawie i Poznaniu. Zimowemu szaleństwu można się więc oddać w wielu regionach Polski. Mamy nowoczesne ośrodki, które nie tylko oferują doskonale przygotowane, oświetlone trasy, ale i bogatą infrastrukturę. Wiele ośrodków zapewnia pomoc wykwalifikowanych instruktorów, prowadzi wypożyczalnie sprzętu i szkoły nauki jazdy na nartach. Wiele z nich posiada także świetnie wyposażone snowparki. Ośrodki dbają też o komfort i wygodę gości, np. oferując skipassy, ułatwiające dostęp do narciarskiej infrastruktury. A po dniu pełnym zimowych aktywności wiele ośrodków oferuje narciarzom wypoczynek w nowoczesnych hotelach, niejednokrotnie z bogatym zapleczem spa. Ośrodki organizują też kuligi, wieczorne ogniska czy dyskoteki. Pozostaje tylko wybór interesującej nas lokalizacji i korzystanie z uroków zimy zdaniem niektórych jednej z najpiękniejszych pór roku. reklama HOTELE POLISH PRESTIGE HOTELS & RESORTS ZAPRASZAJĄ Niezapomniane ferie w wyjątkowej atmosferze! Oszczędzaj rezerwując on-line na www.hotelepph.pl 9
rozmaitości Krakowski Karnawał Smaków tekst: Wiktoria Osenkowska Każdego roku, na przełomie stycznia i lutego, odbywa się w Krakowie Karnawał Smaków. To niepowtarzalna okazja do skosztowania Małopolski i zaopatrzenia się w zdrowe, ekologiczne produkty. Organizatorem projektu Karnawał Smaków Kraków, Małopolska jest Krakowska Izba Turystyki. To projekt, który powstał z myślą o wszystkich tych, którym nie jest obojętna polska tradycyjna kuchnia i którzy dbają o to, co pojawia się na ich talerzach. Udział w Karnawale Smaków biorą lokale gastronomiczne, hotele, organizatorzy turystyki, producenci żywności. Wszyscy, którzy promują turystykę kulinarną i produkty lokalne. Skosztuj miasta Karnawał Smaków jest skierowany przede wszystkim do miłośników zdrowej i ekologicznej kuchni. Do osób, które, zwiedzając nowe miejsca, lubią też je smakować. Krakowska branża turystyczna, wychodząc naprzeciw rosnącemu zainteresowaniu turystyką kulinarną, wprowadza nowy produkt turystyczny Karnawał Smaków, który ma zaktywizować okres posezonu turystycznego w Krakowie. Z przeprowadzonych badań wynika, że wśród osób aktywnych turystycznie w Polsce aż 85% zadeklarowało, że w podróżach turystycznych interesuje ich możliwość próbowania wyjątkowych dań kuchni regionalnej. Przy zakupie pamiątki z podróży goście bardzo często sięgają po smakowite suweniry. 67% przebadanych deklaruje, że przywozi z podróży pamiątkę kulinarną. Dlatego Karnawał Smaków daje turystom odwiedzającym Kraków, poza zwiedzaniem licznych atrakcji turystycznych miasta, także możliwość zasmakowania w kuchni regionalnej i zakupu lokalnych produktów tłumaczy Anna Jędrocha, prezes zarządu Krakowskiej Izby Turystycznej. Jest co wspominać W tym roku Karnawał Smaków odbywał się w dniach 25 stycznia do 8 lutego. Rozpoczął się w krakowskiej restauracji Biała Róża. Pierwszy dzień upłynął na delektowaniu się smakami dań, które powstały z inspiracji Marii Rydlowej, opiekunki Rydlówki Muzeum Młodej Polski. Na stołach pojawiły się potrawy przygotowane na podstawie przepisów, znalezionych w zeszytach dawnych mieszkańców Bronowic. Tradycyjnych smaków można było spróbować też w restauracji Milk&Co, która już w pierwszy dzień Karnawału Smaku uraczyła gości kaczką pieczoną z jabłkami, świeżymi polskimi serami i forszmakiem. Czas trzeba było dzielić na troje, bo w tym samym czasie, gdy serwowano małopolskie smaki, w Karczmie Gościnna Chata można było zgłębić tajniki lepienia pierogów. Dalej było tylko lepiej. Można było zgłosić się na warsztaty gotowania do restauracji Andromeda, podglądać świniobicie Pod Aniołami, poznać tajniki wytwarzania sera w Serowni Magdaleny w Gołczy czy skosztować pitnych miodów i ucztować nimi na wzór bohaterów Trylogii Sienkiewicza w Dworze Sieraków. Ten, kto nie był obecny na uczcie smaków, nie powinien się martwić. Już wkrótce rusza kolejna edycja wydarzenia. Smakowite wydarzenie Najbliższa edycja Karnawału Smaków odbędzie się w dniach 24 stycznia do 8 lutego 2015 roku. W programie zaplanowano liczne wydarzenia kulinarne, degustacje, warsztaty oraz kulinarną podróż po Krakowie. Rekomendowane restauracje przygotują specjalne karnawałowe menu, złożone z tradycyjnych polskich potraw. W wybranych krakowskich hotelach i sklepach będzie można zakupić smakową pamiątkę: produkty lokalne i regionalne. Organizatorzy planują też organizację konkursów, w których nagrodami będą m.in. vouchery na kolacje. Karnawał Smaków zapowiada się naprawdę ciekawie, zwłaszcza że wsparcie zapowiedziały najważniejsze instytucje, restauracje i producenci lokalnych specjałów. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Marek Sowa, Marszałek Województwa Małopolskiego oraz Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa. Partnerami nadchodzącej edycji Karnawału Smaku są natomiast: Małopolska Organizacja Turystyczna, restauracja i winiarnia Klimaty Południa oraz firma Bacówka Towary Tradycyjne. Mocne wsparcie To grono od lat wspierające lokalne inicjatywy ekologiczne i rolnicze, promujące dziedzictwo kulinarne Małopolski. Marszałek Województwa Małopolskiego, podobnie jak Prezydent Miasta Krakowa i Małopolska Organizacja Turystyczna dbają, by regionalna żywność gościła na najważniejszych targach krajowych i zagranicznych. Restauracja Klimaty Południa dba o regionalne i pyszne menu. Bacówka Towary Tradycyjne natomiast dostarcza klientom zdrowe, ekologiczne i smaczne produkty, wielokrotnie wyróżniane i doceniane w najważniejszych konkursach. Firma Bacówka słynie przede wszystkim ze znakomitych wędlin, które produkuje we własnej masarni w miejscowości Rajbrot w Małopolsce. W swojej ofercie ma także wyroby garmażeryjne: domowe, ręcznie robione pierogi z różnym nadzieniem: ruskie, z kapustą i grzybami, mięsem, swojskie z ziemniakami i kiełbasą, ze szpinakiem, owocami, serem. Podobnie różnorodna jest oferta krokietów i naleśników. W sklepach Bacówki dostaniemy też wyśmienite gołąbki, łazanki, naleśniki, paszteciki, kluski śląskie, a także miody, syropy i domowe przetwory. Wszystkie przygotowane wedle starych, sprawdzonych receptur. Bacówka Towary Tradycyjne przy tworzeniu swoich produktów korzysta z bogatej historii i obyczajów Małopolski. Wiedzę, jak przyrządzać swoje specjały, jak je doprawiać i marynować, czerpie ze starych ksiąg i zapisów. Do peklowania używa źródlanej, górskiej wody, a do wędzenia wędlin dymu olchowego, bukowego lub jałowcowego. Delektuj się smakami Małopolski Z takim wsparciem Karnawał Smaków musi być udany. Już w pierwszy dzień wydarzenia warto pojawić się w restauracji Milk&Co. W ramach Bufetu Surf&Turf będzie można spróbować tradycyjnych regionalnych potraw i odkryć zapomniane smaki Małopolski. Szef kuchni, Stanisław Bobowski, wraz ze swoim zespołem, skomponuje menu, w którym pod różną postacią będzie można skosztować małopolskich potraw, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W menu zagości oscypek, żur z kiełbasą lisiecką, wędzony karp zatorski i krakowskie pieczywo: obwarzanek i chleb prądnicki. W ramach bufetu podane zostaną lokalne wędliny, wspaniałe, długodojrzewające sery zagrodowe, pierogi, kwaśnica, a także mięso z kaczki i zająca. W piątek, 30 stycznia, o godzinie 20.00 warto będzie wybrać się natomiast do restauracji Klimaty Południa. Serwowane będą tam wina lubuskie, pochodzące z trzech winnic regionu zielonogórsko-lubuskiego. Dwa dni później, 1 lutego, w Karczmie Rzym wszystkich miłośników kuchni przyciągną zapachy kuchni naszych przodków. W karcie menu restauracji pojawią się potrawy charakterystyczne dla dawnej kuchni regionu Beskidu Małego, Żywieckiego i Makowskiego. Karczma planuje też zaprosić twórców sztuki ludowej i zespół folklorystyczny. A jeśli bardziej niż degustacja, interesuje nas zgłębianie tajników sztuki kulinarnej, powinniśmy zajrzeć 6 lutego do Dworu Sieraków. Dwór organizuje warsztaty kulinarne pod kierunkiem swojego szefa kuchni Janusza Fica. Podczas warsztatów będzie można nauczyć się przyrządzania ślimaków pochodzących z pobliskiej fermy w miejscowości Winiary. Ponadto w restauracji w hotelu Dwór Sieraków 10
Winner of the Top Innovation Award Prowadzisz zdrowy styl życia? Szukasz sposobu na ograniczenie cukru w diecie? Nie chcesz rezygnować ze słodyczy? Te produkty są właśnie dla Ciebie! BEZ CUKRU DODATKU I SZTUCZNYCH SŁODZIKÓW Stewia zamiast cukru Słodzikiem z ekstraktu ze stewii możesz słodzić kawę i herbatę. Stewia nadaje się też do wypieków, deserów, dżemów czy sosów. Jest dostępna w postaci tabletek, kryształków i płynu. Cukier nie będzie Ci już potrzebny! Czekolady prosto z Belgii Aksamitny smak czekolady, więcej błonnika i dużo mniej kalorii. Ciesz się smakiem prawdziwej belgijskiej czekolady słodzonej stewią, bez dodatku cukru i bez wyrzutów sumienia! Zdrowe śniadanie Zafunduj sobie dobry dzień, zaczynając go od porcji smacznego i zdrowego musli! Crunchy słodzone stewią, nie zawiera dodatku cukru, ma zwiększoną zawartość błonnika i zmniejszoną zawartość soli. Nagradzane i lubiane Produkty Natusweet i Cavalier są laureatami wielu konkursów, np. czekolada z owocami leśnymi zdobyła nagrodę na Międzynarodowych Targach Słodyczy w Kolonii w 2012 roku, a Stewia w Płynie Natusweet złoty medal Międzynarodowych Targów Żywności World Food Warsaw 2014. Kilka słów o stewii Stewia to roślina pochodząca z Paragwaju, której liście zawierają słodkie w smaku substancje (glikozydy stewiolowe) będące doskonałą alternatywą dla cukru. Są one 300 razy słodsze od cukru, mają zero kalorii i prawie zerowy indeks glikemiczny. Stewia prawdziwą karierę zrobiła w Japonii, gdzie na stałe zadomowiła się w przemyśle spożywczym jest używana do produkcji słodyczy, lodów czy gum do żucia. 2012 PRODUKTY DOSTĘPNE W SKLEPACH BACÓWKA TOWARY TRADYCYJNE
ROZMAITOŚCI Program Karnawału Smaku 24.01, 29 31.01 restauracja Milk&Co, Straszewskiego 17 prezentacja i degustacja kuchni polskiej. Będzie można skosztować małopolskich potraw, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. 27.01 warsztaty fotografii kulinarnej. Szansa nauki fotografii pod okiem mistrzów fotografii i technik scenograficznych. będzie można zakupić dania przyrządzane na regionalnych produktach, zgodnie z ideą slow food. Uwiecznić na fotografii To jeszcze nie koniec. Chętni będą mogli wziąć udział w warsztatach fotografii kulinarnej. Zaplanowano je na 27 stycznia. Warsztaty to doskonała okazja do zdobycia nowych doświadczeń, pracy na profesjonalnym sprzęcie, szansa nauki pod okiem mistrzów fotografii i technik scenograficznych. Podczas warsztatów zaprezentowanych zostanie wiele planów zdjęciowych still life. Każdy z uczestników będzie miał okazję wykonać dowolną ilość zdjęć pod okiem profesjonalnego fotografa i stylistki żywności. Warsztaty będą się składały z dwóch części: teoretycznej, podczas której uczestnicy dowiedzą się, jak aranżować potrawy, dobierać elementy scenografii, jakie techniki zdjęciowe i oświetleniowe zastosować, oraz części praktycznej, na której zaprezentowane zostaną sposoby imitowania naturalnego oświetlenia i efektów specjalnych w fotografii kulinarnej. Kulinarna podróż Ciekawą propozycją będzie też możliwość zwiedzenia Krakowa w zupełnie nowy, kulinarny sposób. Organizatorzy na kolejną edycję Karnawału Smaku przygotowali Kraków Food Tours, czyli trwającą ponad cztery godziny wycieczkę po kulinarnych zakątkach miasta. Odbędzie się ona w dniach 26 i 29 stycznia oraz 2 i 5 lutego. Udział w niej mogą wziąć również obcokrajowcy, dla których przygotowano zwiedzanie w języku angielskim. Zwiedzanie z kulinarnej perspektywy zacznie się na Kazimierzu, żydowskiej dzielnicy Krakowa. Następnie jej uczestnicy udadzą się pod wzgórze wawelskie, a później przejdą ulicami Kanoniczą i Grodzką do Collegium Maius, najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po obejrzeniu gotyckiego dziedzińca wycieczka zatrzyma się na Rynku Głównym i zakończy zwiedzanie wizytą w Kościele Mariackim. Wycieczka obejmie też sklepy, kawiarnie i markety, w których będzie można zaopatrzyć się w zdrowe, ekologiczne i tradycyjne produkty: oscypek, kiełbasę lisiecką ulubioną wędlinę papieża Jana Pawła II, obwarzanki krakowskie, pierogi z mięsem, serem, owocami lub warzywami. Każdy miłośnik kuchni będzie usatysfakcjonowany! Fundacja Szlachetne Zdrowie... poleca sklepy Bacówka Towary Tradycyjne REDAKCJA: KRAKÓW ul. Zdrowa 1 KATOWICE pl. Wilhelma Szewczyka 2 BRZESKO ul. Okocimska 1 KRAKÓW pl. Wolnica / Bonifraterska 1 GLIWICE plac Marszałka J. Piłsudskiego 2 KRAKÓW ul. Lindego 1 Konstancin Jeziorna (C.H. Stara Papiernia) Al. Wojska Polskiego 3 KATOWICE (C.H. Silesia) ul. Chorzowska 109a SKLEPY FRANCZYZOWE I PATRONACKIE BIELSKO-BIAŁA stoisko patronackie ul. Wojska Polskiego 3 DĄBROWA GÓRNICZA stoisko patronackie ul. Sobieskiego 9 KIELCE ul. Warszawska 49 KŁODZKO Galeria Twierdza Kłodzko ul. Noworudzka 2 KRAKÓW ul. Forteczna 51/4 Galeria Smaku U Jacka stoisko patronackie ul. Chmieleniec 2 Galeria Smaku U Jacka stoisko patronackie ul. Szuwarowa 1 1.02 Karczma Rzym, Sucha Beskidzka, Rynek 1 Poznaj kuchnię swoich przodków, w menu pojawi się 20 potraw charakterystycznych dla dawnej kuchni regionu Beskidu Małego, Żywieckiego i Makowskiego. 6.02 Dwór Sieraków, Dobczyce, Sieraków 233 warsztaty kulinarne Fundacja Szlachetne Zdrowie... 38-312 Ropa 578 SKLEPY WŁASNE KRAKÓW ul. Królowej Jadwigi 248 30.01 restauracja Klimaty Południa degustacja win lubuskich z trzech winnic regionu zielonogórsko-lubuskiego. Wydawca: Tutaj kupisz produkty, prezentowane w magazynie BOCHNIA Galeria Rondo ul. Partyzantów 2a 26.01 i 29.01 oraz 2.02 i 5.02 Kraków Food Tours. Program zawiera: czterogodzinną wycieczkę kulinarną po Krakowie wraz z angielskim przewodnikiem, pięć przystanków w sklepach, kawiarniach, restauracjach lub marketach, odbiór z wybranych hoteli, wstęp do katedry na Wawelu i Kościoła Mariackiego. Krosno Pl. Konstytucji 3 Maja 1 Lubań ul. Dąbrowskiego 2 NOWY SĄCZ C.H. Europa II Plaza ul. Nawojowska 1 Pruszków ul. Ołówkowa 1 D RZESZÓW C.H. Plaza, ul. Rejtana 65 SOSNOWIEC stoisko franczyzowe C.H. Plaza ul. Sienkiewicza 2 WROCŁAW (C.H. Marino) ul. Paprotna 7 WROCŁAW (Galeria Park Magnolia) ul. Legnicka 58 TARNOWSKIE GÓRY ul. Zamkowa 6 TARNÓW ul. Asnyka 8 C.H. MAX poziom 0 ul. Szkotnik 1a WAŁBRZYCH Galeria Victoria ul. 1 Maja 64 Feniks Media Group, ul. Na Wierzchowinach 1D, 30-222 Kraków Życzenia Zdrowia, Spokoju, Rodzinnego Ciepła, wyjątkowej atmosfery i samych zdrowych, naturalnych pyszności na świątecznym stole w czasie zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia oraz przez cały nadchodzący Nowy Rok 2015 składa Bacówka Towary Tradycyjne ZGORZELEC Hipermarket Real, ul. Słowiańska 3 ŚWIERADÓW-ZDRÓJ Restauracja Smak Baca Stacja Kolei Gondolowej 12 Redaktor naczelny: Dariusz Wajs Z-ca redaktora naczelnego: Michał Durbas Sekretarz redakcji: Radosław Urban Zespół redakcyjny: Grzegorz Chmielewski, Michał Durbas, Grażyna Jancik, Paweł Kawałek, Piotr Kołaczek, Beata Pałac Korekta: Jolanta Witkowska STUDIO DTP: Jerzy Gorczyca (kierownik studia DTP), Wojciech Kleszcz, Krzysztof Kusiak Produkcja: Krzysztof Chachlowski DRUK: Alnus Sp. z o.o., ul. Wróblowicka 63, 30-698 Kraków W magazynie wykorzystano zdjęcia i grafiki z bibliotek Shutterstock.com oraz Fotolia.pl. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany tytułów. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Przedruki z magazynu są dozwolone wyłącznie za uprzednią pisemną zgodą wydawcy. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia i reklamy, jeżeli ich treść lub forma są sprzeczne z linią programową lub charakterem pisma oraz wydawcy (art. 36, pkt 4 Prawa prasowego).