Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Plan wykładu Model ISLM przypomnienie Równowaga zewnętrzna gospodarki i krzywa BP Polityka makroekonomiczna w modelu ISLMBP w systemie kursu płynnego przy różnych założeniach co do mobilności kapitału 2
Model Mundella- Fleminga Model Mundella-Fleminga to model opisujące jednoczesną równowagę makroekonomiczną: wewnętrzną: na rynku dóbr i usług krzywa IS na rynku pieniężnym krzywa LM Zewnętrzną krzywa BP (równowaga bilansu płatniczego w wąskim rozumieniu, równowaga na rynku walutowym) 3
Model ISLM: przypomnienie Rynek pieniądza: popyt podaż Rynek aktywów: Rynek obligacji: popyt podaż Dochód Rynek dóbr: zagregowane wydatki i produkcja Polityka fiskalna Polityka monetarna Stopy procentowe 4
Krzywe IS i LM: przypomnienie Krzywa IS Składniki wydatków zagregowanych Od czego zależą poszczególne składniki Determinanty dochodu (produktu w równowadze) Y Y[ Y T, r, G, EP */ P] Krzywa IS i determinanty jej położenia 5
Krzywe IS i LM: przypomnienie Krzywa LM Popyt i podaż pieniądza Od czego zależy popyt na pieniądz? Determinanty równowagi M S P L( Y, r) Krzywa LM i determinanty jej położenia 6
Równowaga makroekonomiczna r A LM r * 0 Y * 0 Y IS 7
Równowaga zewnętrzna Równowagę zewnętrzną opisuję krzywa BP (balance of payments) Gospodarka osiąga równowagę zewnętrzną wówczas, gdy jej bilans płatniczy w wąskim rozumieniu zamyka się saldem zerowym, czyli rynek walutowy jest w równowadze Innymi słowy, popyt na walutę obcą jest równoważony podażą dewiz (bez interwencji banku centralnego) 8
Równowaga zewnętrzna Jakie są źródła popytu i podaży walut obcych na krajowym rynku walutowym? W pewnym uproszczeniu możemy powiedzieć, że źródła popytu są dwa: import oraz zakupy zagranicznych instrumentów finansowych dokonywane przez krajowych inwestorów Podobnie mamy dwa źródła napływu walut do kraju: eksport oraz zakupy krajowych instrumentów finansowych dokonywane przez zagranicznych inwestorów kupujących BP = CA + KA = 0 BP jest w równowadze, gdy suma sald rachunku obrotów bieżących i rachunku obrotów kapitałowych jest równa zero 9
Saldo CA Saldo CA, które możemy zdefiniować (w przybliżeniu) jako bilans handlowy (NX), zależy od trzech czynników: krajowego dochodu Y realnego kursu walutowego zagranicznego dochodu EP * E r P CA X ( Y *, E r ) M ( Y, E r ) CA CA( Y, Y *, E r ) 10
Saldo KA Z kolei saldo rachunku kapitałowego (KA) zależny od różnicy między krajową a zagraniczną stopą procentową: Im większa różnica między krajową a zagraniczną stopą procentowa, tym chętniej zagraniczni inwestorzy lokują swój kapitał w danym kraju. Siła reakcji napływu/ odpływu kapitału może być różna w zależności od wrażliwości kapitału na zmiany stopy procentowej, czyli od tzw. mobilności kapitału (parametr k) KA k( r r *) 11
Krzywa BP Linia BP pokazuje takie kombinacje Y i r, ale których suma sald rachunku bieżącego i kapitałowego wynosi zero. Jeśli rośnie Y, to aby zachować zrównoważony bilans płatniczy musi wzrosnąć r, aby przyciągnąć zagraniczny kapitał linia BP ma zatem nachylenie dodatnie Nachylenie krzywej BP zależy przede wszystkim od parametru k (stopnia mobilności kapitału): im większe jest k, tym bardziej płaska jest linia BP mniejszy wzrost stopy procentowej jest wystarczający, aby przyciągnąć kapitał konieczny dla zrównoważenia skutków wzrostu Y 12
Równowaga makroekonomiczna r LM BP r * 0 IS Y * 0 Y 13
Krzywa BP przy równych założeniach co do k r BP r BP r BP>0 BP>0 BP<0 BP>0 BP<0 BP BP<0 Y Y Y Brak swobody przepływu kapitału Częściowa swoboda przepływu kapitału Pełna swoboda przepływu kapitału 14
Punkty poza krzywą BP Punkty położone na lewo od krzywej BP, to punkty oznaczające nadwyżkę BP (podaż walut obcych przekracza popyt na nie): aby z jakiegoś punktu położonego na lewo od BP przenieść się do BP musi spaść stopa procentowa albo wzrosnąć dochód Analogicznie można pokazać, że punkty położone na prawo od linii BP to punkty opisujące takie kombinacje Y i r, dla których występuje deficyt bilansu płatniczego 15
Ruch wzdłuż krzywej BP, a przesunięcia krzywej BP Zmiany r oraz Y powodują ruch wzdłuż krzywej BP Spadek realnego kursu walutowego, wzrost światowej stopy procentowej lub spadek zagranicznego dochodu powodują równoległe przesunięcie krzywej BP w lewo Wzrost realnego kursu walutowego, spadek światowej stopy procentowej lub wzrost zagranicznego dochodu powodują przesunięcie krzywej BP w prawo 16
Polityka makroekonomiczna w warunkach płynnego kursu walutowego Analizujemy małą gospodarkę otwartą Krótki okres stałe ceny Płynny kurs walutowy Polityka fiskalna i monetarna: przy braku mobilności kapitału przy umiarkowanej mobilności kapitału w warunkach zintegrowanego rynku kapitałowego 17
Polityka fiskalna, brak mobilności kapitału r BP BP LM E 3 E 2 E 1 IS IS IS Y 1 Y 3 Y 18
Polityka fiskalna, niepełna mobilność kapitału r LM r 2 E 3 E 2 BP BP r 3 r1 E 1 IS IS IS Y 1 Y 3 Y 2 Y 19
Polityka fiskalna, pełna mobilność kapitału r LM E 2 r* E 1 =E 3 BP Y 1 IS IS Y 20
Polityka fiskalna w warunkach płynnych kursów walutowych Przy braku oraz niskiej mobilności kapitału, ekspansja fiskalna wywołuje deprecjację waluty krajowej, która poprawia CA i powoduje dodatkowe wzmocnienie efektu ekspansji. Im mniejsza mobilność kapitału, tym silniejszy wzrost dochodu 21
Polityka fiskalna w warunkach płynnych kursów walutowych Przy wysokiej mobilności kapitału, ekspansja powoduje dwa efekty wzrost stopy procentowej oraz pogorszenie salda CA Tym razem jednak napływ kapitału jest znacznie większy i następuje aprecjacja waluty, która niweluje wpływ ekspansji fiskalnej na dochód W przypadku doskonałej mobilności kapitału wpływ na dochód zanika (pełny efekt wypierania CA przez wydatki rządowe) 22
Polityka fiskalna w warunkach płynnych kursów walutowych Ekspansywna polityka fiskalna powoduje zawsze pogarszanie salda CA. Siła wpływu ekspansji fiskalnej na saldo KA zależy od stopnia mobilności kapitału Im większa mobilność kapitału, tym silniejsza poprawa KA 23
Polityka monetarna, brak mobilności kapitału r BP BP LM LM E 1 E 3 E 2 IS IS Y 1 Y 3 Y 24
Polityka monetarna, niepełna mobilności kapitału r LM BP LM BP E 1 r 1 E 3 r 3 r 2 E 2 IS IS Y 1 Y 2 Y 3 Y 25
Polityka monetarna, pełna mobilność kapitału r LM LM r* E 1 E 3 BP E 2 IS Y 1 Y 3 IS Y 26
Polityka monetarna w warunkach płynnych kursów walutowych Ekspansja monetarna powoduje spadek krajowych stóp procentowych oraz wzrost dochodu Prowadzi to niezależnie od stopnia mobilności kapitału, do deficytu bilansu płatniczego (przy braku mobilności kapitału wynika on jedynie z deficytu CA) Do przywrócenia równowagi bilansu płatniczego konieczna jest deprecjacja waluty krajowej, która spowoduje wzrost eksportu 27
Polityka monetarna w warunkach płynnych kursów walutowych Jeśli kapitał jest mobilny, wówczas dochodzi jednocześnie do pogorszenia zarówno salda CA jak i KA Deprecjacja waluty krajowej jest znacznie większa, co prowadzi do większego przesunięcia krzywej IS i większego dodatkowego wzrostu dochodu 28
Podsumowanie skutków polityki przy kursach płynnych Polityka fiskalna Polityka monetarna k 0 małe duże 0 średnie Y +++ ++ + 0 + ++ +++ r +++ ++ + 0 -- - 0 E ++ + - -- + ++ +++ CA 0 -- - -- 0 + ++ KA 0 ++ + ++ 0 - -- 29