RADA RADA TECHNICZNA 14 listopada 2012 r. METROPOLIA METODOLOGIA S T U D I U M O G Ó L N O M I E J S K I C H P R Z E S T R Z E N I P U B L I C Z N Y C H
UKŁAD PREZENTACJI 1. Definicja, cel i przedmiot opracowania 2. Metodologia pracy nad przestrzeniami publicznymi 3. Przestrzenie publiczne Gdańska
DEFINICJA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA: DOBRO WSPÓLNE POWSZECHNIE DOSTĘPNA ISTOTNY ELEMENT STRUKTURY MIASTA SPRZYJAJĄCA KONTAKTOM SPOŁECZNYM I SPOŁECZNEJ RÓŻNORODNOŚCI TWORZĄCA WARUNKI DO REALIZACJI POTRZEB I ASPIRACJI
CEL I PRZEDMIOT C E L Wypracowanie metodologii prac nad przestrzeniami publicznymi Zdefiniowanie istniejących PP Gdańska i stworzenie idei ich dalszego rozwoju Sformułowanie wytycznych do projektów dotyczących zagospodarowania przestrzeni publicznych P R Z E D M I O T Ogólnomiejskie przestrzenie publiczne - przestrzenie ulic i placów miejskich. Z syntezy wyłączono przestrzenie półpubliczne: zieleni międzyblokowej i wnętrz zespołów usługowo-handlowych oraz przestrzenie publiczne plaż, lasów i wybranych zieleni parkowych.
METODOLOGIA INSPIRACJE MPZP SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA PRZETARG (PROJEKT, DZIERŻAWA LOKALI UŻYTKOWYCH ) UZYSKANIE ZGÓD I POZWOLEŃ DIAGNOZA: OCENA SWOT WIZJA: WYTYCZNE PROJEKT REALIZACJA MONITORING PARTYCYPACJA SPOŁECZNA
ELEMENTY DIAGNOZY PP TYP ŁADU PSYCHOSPOŁECZNY ARCHITEKTONICZNY, FUNKCJONALNY, ESTETYCZNY EKOLOGICZNY życie, ludzie przestrzeń/ miejsce obramowanie mobilność wyposażenie zieleń i woda użytkownicy aktywności cechy sprzyjające ożywieniu i pozytywnemu postrzeganiu pp (dobre samopoczucie, wysoki standard, brak barier, atrakcyjność, kalendarz wydarzeń: festiwale, teatry uliczne, pchle targi, imprezy sportowe, turnieje) tradycje typologia hierarchizacja, ranga topologia - place, skwery ulice parki cechy fizyczne przestrzeni (rozmiary, sieć powiązań, sekwencje widoków, elementy architektoniczne, wpływ klimatu, sezonowość, kolorystyka, materiał i faktura) krawędzie (witryny, liczne wejścia, rolety) estetyka, oświetlenie rozmieszczenie usług w krawędziach poziom zaspokojenia potrzeb usługowych poziom zaspokojenia potrzeb parkingowych wpływ komunikacji kołowej na pp zrównoważona mobilność system stref pieszych system komunikacji zbiorowej system dostępności kołowej i parkowania - strefowanie system tras rowerowych system dostaw programy info promocyjne wyposażenie: ławki, wc, meble uliczne, mała architektura, stojaki na rowery, kosze na śmieci, sztuka, reklamy i znaki informacyjne, system informacji przestrzennej, symbolika, zadaszenia itp. usługi stragany, stoiska, kioski, kiermasze, ogródki gastronomiczne kompozycja zieleni sezonowość pokroju i kolorystyki proporcje udziału w całej powierzchni funkcje: kompozycyjna, przesłaniająca, klimatyczna, rekreacyjna element wody w przestrzeniach publicznych waterfronty
ŁAD PSYCHOSPOŁECZNY ŻYCIE, LUDZIE różnorodność dostępność bezpieczeństwo użytkowników 1. wiek 2. płeć 3. wykształcenie 4. status zawodowy 5. sytuacja rodzinna 6. sytuacja materialna aktywności 1. komunikacja 2. przemieszczanie się 3. spotkanie 4. odpoczynek 5. rekreacja 6. sport 7. zabawa brak wykluczeń komunikacja publiczna strefy ruchu pieszego sieć rowerowa brak barier fizycznych oświetlenie czystość, higiena system informacji miejskiej aranżacja przestrzeni 7. przekonania 8. samopoczucie 9. motywacje 8. zysk 9. konsumpcja parkingi strategiczne TEMPO 30 ograniczenia parkowania
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY PRZESTRZEŃ, MIEJSCE TYPOLOGIE PP HIERARCHIE PP ZNACZENIE użytkowe kulturowe, symboliczne, prestiżowe, wartości wyższe rekreacyjne - FORMA węzłowe liniowe - KSZTAŁT domknięte niedomknięte otwarte - RANGA 1. metropolitalne 2. ogólnomiejskie 3. ponadlokalne, dzielnicowe 4. lokalne, osiedlowe - KIERUNEK 1. docelowe 2. mieszane 3. tranzytowe ROLE - FUNKCJE 1. pierwszorzędne / samoistne 2. Towarzyszące - CZĘSTOTLIWOŚĆ 1. codziennego użytkowania 2. sezonowe 3. okazjonalne
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY PRZESTRZEŃ, MIEJSCE CECHY FIZYCZNE WYMIARY POWIĄZANIA SEKWENCJE WIDOKÓW KLIMAT - OCHRONA PRZED WIATREM, DESZCZEM NAWIERZCHNIE RODZAJE KRAWĘDZI OSTRE I ROZMYTE 3-7 osób/100 m 2 oddalone od siebie o 100 200 metrów punkty, które pieszy może zobaczyć i iść w ich kierunku
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY PRZESTRZEŃ, MIEJSCE CECHY FIZYCZNE WYMIARY POWIĄZANIA SEKWENCJE WIDOKÓW KLIMAT - OCHRONA PRZED WIATREM, DESZCZEM NAWIERZCHNIE RODZAJE KRAWĘDZI OSTRE I ROZMYTE WYPOSAŻENIE MIEJSCA DO SIEDZENIA, LAMPY, STOLIKI, GRY I ZABAWY TERENOWE, POIDEŁKA KOLORYSTYKA, FAKTURA, MATERIAŁ SEZONOWOŚĆ WYDARZEŃ, ODDZIAŁYWANIA ZIELENI, NASŁONECZNIENIE SPÓJNOŚĆ, ELASTYCZNOŚĆ ARANŻACJI
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY OBRAMOWANIE KRAWĘDZIE (WITRYNY, LICZNE WEJŚCIA, ROLETY) ESTETYKA, OŚWIETLENIE ROZMIESZCZENIE USŁUG W KRAWĘDZIACH zróżnicowanie branż więcej niż 3 branże/ha więcej niż 10 wejść do lokali / 100 mb
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY OBRAMOWANIE KRAWĘDZIE (WITRYNY, LICZNE WEJŚCIA, ROLETY) ESTETYKA, OŚWIETLENIE ROZMIESZCZENIE USŁUG W KRAWĘDZIACH POZIOM ZASPOKOJENIA POTRZEB USŁUGOWYCH POZIOM ZASPOKOJENIA POTRZEB PARKINGOWYCH ok. 5 miejsc postojowych /1000 m 2
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY MOBILNOŚĆ WPŁYW KOMUNIKACJI KOŁOWEJ WSPÓŁCZESNE TENDENCJE ZRÓWNOWAŻONA MOBILNOŚĆ PIESZA AKTYWIZACJA WYMAGA DZIAŁANIA SYSTEMOWEGO I INTERDYSCYPLINARNEGO SYSTEM STREF PIESZYCH SYSTEM STREFOWANIA DOSTĘPU KOŁOWEGO I PARKOWANIA SYSTEM MIEJSKIEJ KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ SYSTEM TRAS ROWEROWYCH SYSTEM DOSTAW PROGRAMY INFORMACYJNO PROMOCYJNE Przykładowa ulica w Nowym Jorku wyłączona z ruchu na czas weekendu
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY ZRÓWNOWAŻONA MOBILNOŚĆ OCHRONA CENNYCH KULTUROWO OBSZARÓW PROMOCJA ZACHOWAŃ PROEKOLOGICZNYCH REDUKCJA NATĘŻENIA RUCHU NA OBWODNICY REDUKCJA 2/3 DOJEŻDŻAJĄCYCH SAMOCHODEM REDUKCJA EMISJI SPALIN REDUKCJA NATĘŻENIA RUCHU NA ULICACH PROMIENISTYCH SKUTKI PIESZEJ AKTYWIZACJI KRAKOWA ZWIĘKSZENIE UŻYTKOWNIKÓW KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ (45%) ZWIĘKSZENIE PRESTIŻU I ATRAKCYJNOŚCI POBUDZENIE RYNKU NIERUCHOMOŚCI REDUKCJA HAŁASU WZROST LICZBY PIESZYCH WDRAŻANIE ZRÓWNOWAŻONEJ MOBILNOŚCI ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA
ŁAD ARCHITEKTONICZNY, FUKCJONALNY, ESTETYCZNY WYPOSAŻENIE WYPOSAŻENIE USŁUGI stojaki na rowery, kosze na śmieci ławki, wc, meble uliczne, mała architektura sztuka, reklamy, informacja przestrzenna symbolika, zadaszenia stragany, stoiska, kioski, kiermasze, ogródki gastronomiczne
ŁAD EKOLOGICZNY ZIELEŃ I WODA KOMPOZYCJA ZIELENI SEZONOWOŚĆ POKROJU I KOLORYSTYKI PROPORCJE UDZIAŁU W CAŁEJ POWIERZCHNI FUNKCJE: KOMPOZYCYJNA, PRZESŁANIAJĄCA, KLIMATYCZNA, REKREACYJNA ELEMENT WODY W PRZESTRZENIACH PUBLICZNYCH WATERFRONTY
ład funkcjonalny SWOT ELEMENTY DIAGNOZY PP typ ładu elementy składowe OCENA ATRAKCYJNOŚCI PRZESTRZENI PUBLICZNEJ kryteria oceny skala ocen źródło danych - 0 + nd liczba linii autobusowych / tramwajowych / SKM w promieniu - brak 0 jedna linia + 2 lub więcej linii - co 30 min lub rzadziej inwentaryzacja / ztm.gda.pl częstotliwość kursowania 0 od 10 do 30 minut + 9 minut lub częściej - brak inwentaryzacja system komunikacji zbiorowej obecność i stan utrzymania elementów systemu informacji przestrzennej 0 występuje, jednak elementy trudne do odnalezienia lub w złym stanie technicznym + występuje, łatwy do odnalezienia, w dobrym stanie technicznym - brak inwentaryzacja obecność i stan utrzymania elementów systemu informacji pasażerskiej parkingi przesiadkowe 0 występuje, jednak elementy trudne do odnalezienia lub w złym stanie technicznym + występuje, łatwy do odnalezienia, w dobrym stanie technicznym - brak + występują - brak inwentaryzacja inwentaryzacja system stref pieszych strefa ruchu pieszego w obrębie pp 0 sezonowe wprowadzanie stref ruchu pieszego + całoroczne wprowadzenie stref ruchu pieszego
DZIAŁANIA MIĘKKIE DZIAŁANIA TWARDE WYTYCZNE WIZJA ZESTAW DZIAŁAŃ PODNOSZĄCYCH ATRAKCYJNOŚĆ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH W ZAKRESIE ZASPOKOJENIA POTRZEB DOSTĘPU DO ZIELENI PUBLICZNEJ DZIAŁANIE 1. zachowanie oraz odtworzenie i wzmocnienie ciągłości wszystkich elementów osnowy przyrodniczej miasta (OSTAB) 2. stałe wzbogacanie estetycznych i krajobrazowych terenów zieleni miejskiej 3. łączenie zadań w zakresie ochrony i rewitalizacji zieleni z ochroną i rekonstrukcją obiektów i obszarów zabytkowych 4. zakładanie nowych publicznych terenów zielonych 5. zakładanie nowych małych terenów zielonych (zieleńce, skwery) przy obiektach usług, przy ciagach komunikacyjnych, węzłach integracyjnych itd. 7. zwiększanie zazielenienia terenów mieszkaniowych 8. CEL NIEZBĘDNE DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE 4, 5, 8 racjonalne i optymalne PARTYCYPACJA SPOŁECZNA wykorzystanie przestrzeni przyrodniczej w celu 3 podniesienia standardów życia w mieście 2 tworzenie zieleni urządzonej dla odciążenia naturalnie ukształtowanych obszarów zieleni z równoczesnym udostępnianiem mieszkańcom przyjaznego otoczenia zielenią racjonalne i optymalne wykorzystanie przestrzeni przyrodniczej w celu podniesienia standardów życia w mieście utrzymanie ciągłości dolin rzecznych 1 1 1 4, 5 INSPIRACJE
WYTYCZNE PROJEKT, REALIZACJA MPZP SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA PRZETARG (PROJEKT, DZIERŻAWA LOKALI UŻYTKOWYCH ) UZYSKANIE ZGÓD I POZWOLEŃ PROJEKT REALIZACJA PARTYCYPACJA SPOŁECZNA 1. Zarząd Dróg i Zieleni 2. Dyrekcja Rozbudowy Miasta Gdańska 3. Gdański Zarząd Nieruchomości Komunalnych 4. Wydział Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków 5. Wydział Programów Rozwojowych 6. Wydział Promocji Miasta 7. Gdańskie Inwestycje Komunalne 8. Referat Estetyki Miasta 9. Wydział Polityki Gospodarczej 10. deweloperzy 11. inwestorzy 12. mieszkańcy, Rady Dzielnic i Osiedli, organizacje pozarządowe 13. Marszałek Województwa Pomorskiego 14. Wojewoda Pomorski 15. spółki i fundusze celowe
MONITORING RAPORT O STANIE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH (np. coroczny) ANALIZA WSKAŹNIKÓW, DANYCH STATYSTYCZNYCH, OBSERWACJA, INWENTARYZACJA ZAAWANSOWANIE REALIZACJI PROJEKTÓW WNIOSKI NA TEMAT: - SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ W PP - WSKAZANYCH ZMIAN W ZAKRESIE PROGRAMOWANIA, PLANOWANIA, PROJEKTOWANIA I REALIZACJI DIAGNOZA WIZJA PROJEKT REALIZACJA
STRATEGICZNE POLITYKI MIEJSKIE DZIAŁANIA W SKALI OGÓLNOMIEJSKIEJ STRATEGIA KOMUNIKACYJNA STRATEGIA PARKINGOWO SAMOCHODOWA STRATEGIA ZIELONO-REKREACYJNA... PROGRAM NIEBIESKI WODA W MIEŚCIE (PROGRAM OŻYWIENIA DRÓG WODNYCH) PROGRAM ZIELONY SKWERY, ALEJE MIEJSKIE PROGRAM CZERWONY - WIĘCEJ PRZESTRZENI DLA LUDZI MNIEJ DLA SAMOCHODÓW PROGRAM ŻÓŁTY ILUMINACJE, OŚWIETLENIE...
PROPOZYCJE USTALEN I ZALECEŃ MPZP Propozycje ustaleń i zaleceń do mpzp: 1. Min. 2 miejsca do siedzenia na 50 m 2 powierzchni placu wyznaczonego jako przestrzeń publiczna jak na rysunku planu 2. Min. 1 miejsce do siedzenia na 50 mb ciągu pieszego pomiędzy przestrzeniami publicznymi jak na rysunku planu 3. Lokalizacja dominanty kompozycyjnej/wysokościowej w obszarze a wyznaczonym liniami podziału wewnętrznego 4. Lokalizacja dominanty kompozycyjnej/wysokościowej na osi kompozycyjnej oznaczonej na rysunku planu 5. Lokalizacja przestrzeni publicznej w obszarze oznaczonym na rysunku planu i wyposażonej w minimum: a) miejsca do siedzenia w liczbie min. 2/50 m 2 powierzchni, b) elementy sztuki, c) min. jeden element estetyczny związany z wodą (np. fontanna, oczko wodne, kaskada) d) min. 1 poidełko, e) elementy gier i zabaw (np. szachy terenowe), f) elementy zieleni wysokiej (np. drzewo/a, wysoki żywopłot). 6. W obszarze poza obowiązującymi liniami zabudowy/lub wyznaczonym liniami wewnętrznego podziału i literą a lub... przestrzeń publiczna w postaci ogólnodostępnego placu o minimalnej powierzchni... c.d.n. 7. Tam, gdzie jest wymóg parterów usługowych: a) dla usług w parterach należy zrealizować przeszklenia w elewacji na minimum 80% jej długości od strony ulicy... b) dla usług w parterach zaleca się realizację minimum 6 wejść na 100 m długości elewacji od strony ulicy... 8. Należy urządzić przestrzeń publiczną o wymiarach zawartych pomiędzy 20 m a 100 m (lub innych z tego przedziału ustalonych indywidualnie przez projektanta planu w zależności od uwarunkowań). 9. W granicach przestrzeni publicznej, oznaczonej na rysunku planu, i ciągów pieszych, w tym w chodników w terenach ulic, zaleca się przystosowanie powierzchni poziomych mogących stanowić miejsca do siedzenia (murki np. stanowiące wyższe obrzeża trawników, schody zewnętrzne lub terenowe) na takie miejsca poprzez wyłożenie ich elementami o dużej izolacyjności cieplnej (np. deski o odpowiedniej odporności na warunki pogodowe, tworzywa sztuczne itp.). 10.W obszarze przestrzeni publicznej, jak na rysunku planu, zaleca się lokalizację lekkiego zadaszenia (szklanego, tekstylnego itp.) na powierzchni min. 30 m 2. 11. Zadaszenie, o którym mowa w pkt. 10 powinno znajdować się, przynajmniej częściowo, nad miejscami do siedzenia.
DELIMITACJA KRAWĘDŹ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ 1 - krawędź użytkowa 2 - krawędź wizualna PRZESTRZEŃ PUBLICZNA W KRAWĘDZIACH UŻYTKOWYCH JEST TĄ, DO KTÓREJ PRZEDE WSZYSTKIM ODNOSI SIĘ NINIEJSZE OPRACOWANIE Możemy także określić przestrzenie publiczne jako: 1. zamknięte 2. otwarte Granica/ styk w podziale na: a) naturalne b) wykreowane Granice przestrzeni publicznych można też podzielić na: 1. wyraźne krawędzie 2. rubieże
DELIMITACJA KRYTERIA WYZNACZANIA RANGI PP W STRUKTURZE MIASTA 1 - przestrzeń publiczna OGÓLNOMIEJSKA - ogólnodostępna przestrzeń postrzegana jako miejski salon, maksymalne zróżnicowanie użytkowników, nie tylko mieszkańcy miasta (bez względu na odległość od miejsca zamieszkania) 2 - przestrzeń publiczna DZIELNICOWA to: - ogólnodostępna przestrzeń służąca przede wszystkim mieszkańcom miasta z przewagą mieszkańców osiedli / ulic bezpośrednio sąsiadujących z daną pp, 3 - przestrzeń publiczna OSIEDLOWA (jednoznaczna z definicją przestrzeni półpublicznej KREM) - ogólnodostępna przestrzeń sąsiedzka służąca lokalnym mieszkańcom np.: Przestrzenie publiczne o randze wyższej niż ogólnomiejska nazwano METROPOLITALNE
PRZESTRZENIE PUBLICZNE GDAŃSKA - IDEA
PRZESTRZENIE PUBLICZNE GDAŃSKA ELEMENTY SYSTEMU ŚRÓDMIEŚCIE WRZESZCZ
PRZESTRZENIE PUBLICZNE GDAŃSKA ELEMENTY SYSTEMU BRZEŹNO, NOWY PORT OLIWA
ZESPÓŁ AUTORSKI METROPOLIA Zespół autorski: Anna Fikus-Wójcik, Marta Jaskulska, Anna Kostka, Agata Piszczek, Adam Rodziewicz, Irena Romasiuk (kierownik zespołu), Monika Rościszewska, Marcin Turzyński. Współpraca: DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Piotr Bąkiewicz, Grzegorz Długosz, Dorota Korzeniowska, Agnieszka Rózga-Micewicz, Małgorzata Walicka-Podolska.