Polubić sprawozdanie finansowe 2 Jak czytać sprawozdanie finansowe? Od czego zacząć? porównanie podejść dr Michał Pachowski 1 wg. UoR jest to statyczne zestawienie stanu aktywów majątku przedsiębiorstwa, oraz pasywów źródeł finansowania majątku na dany moment dzień bilansowy. na dzień 31 grudnia XXXX roku Aktywa uszeregowane wg wzrastającej płynności Pasywa uszeregowane wg wzrastającej wymagalności Równowaga bilansowa: Aktywa = Pasywa 3 Aktywa A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne UoR 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy 3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne i maszyny d) środki transportu e) inne środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie III. Należności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2. Od pozostałych jednostek 4 1
Aktywa A. Aktywa trwałe IV. Inwestycje długoterminowe UoR 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Inne rozliczenia międzyokresowe 5 Aktywa B. Aktywa obrotowe I. Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na dostawy UoR II. Należności krótkoterminowe 1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług b) inne 2. Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń... c) inne d) dochodzone na drodze sądowej III. Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe 2. Inne inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 6 Pasywa A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał... (wielkość UoR ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII. Zysk (strata) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania 1. Rezerwa z tyt. odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne 3. Pozostałe rezerwy II. Zobowiązania długoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) inne 7 Pasywa B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych UoR a) z tytułu dostaw i usług b) inne 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) z tytułu dostaw i usług e) zaliczki otrzymane na dostawy f) zobowiązania wekslowe IV. g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń h) z tytułu wynagrodzeń i) inne 3. Fundusze specjalne Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy 2. Inne rozliczenia międzyokresowe 2
wg. UoR 9 wg MSSF (ang. balance sheet) 10 Wnioski duża formalizacja, ścisła konstrukcja, brak możliwości pojawienia się wyjątków, duży uniwersalizm struktury Czy to dobrze czy źle? MSSF nie narzuca: jedynej poprawnej formy bilansu, kolejności prezentowanych pozycji, stopnia szczegółowości samej prezentacji. MSR 1 przewiduje jedno minimum informacyjne bilansu adresowane zarówno do przedsiębiorstw sporządzających sprawozdania skonsolidowane (jako jednostki dominujące, w imieniu swoich grup kapitałowych), jak i sprawozdania jednostkowe. Aktywa (w podziale na długo i krótkoterminowe) 1 Rzeczowe aktywa trwałe 2 Nieruchomości inwestycyjne 3 Wartości niematerialne 4 Aktywa finansowe (z wyłączeniem 5,, 9) 5 Inwestycje rozliczane zgodnie z metodą praw własności Pasywa (zobowiązania w podziale na długo i krótkoterminowe) Wyemitowany kapitał podstawowy MSSF 1 (przynależny udziałowcom jednostki dominującej) 6 Aktywa biologiczne 4 7 Zapasy 5 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności 2 Kapitały rezerwowe (przynależny udziałowcom jednostki dominującej) 3 Udziały mniejszości 6 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania Zobowiązania finansowe (z wyłączeniem 4, 9) Zobowiązania utrzymywane z przeznaczeniem do sprzedaży 9 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 7 Zobowiązania dotyczące podatku bieżącego 10 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży 11 Aktywa dotyczące podatku bieżącego 12 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego 9 Rezerwy (z wyłączeniem ) 11 wg MSSF Poszczególne pozycje wykazywane są gdy: ( ) tak bardzo różnią się od siebie rodzajem lub funkcją, że ich odrębna prezentacja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jest uzasadniona. Dodatkowo: a) pozycje są wykazywane osobno, jeśli ze względu na rozmiar, charakter lub funkcję danej pozycji ( ) oddzielna prezentacja jest konieczna dla zrozumienia sytuacji finansowej jednostki b) nazwy i kolejność pozycji ( ) można zmieniać stosownie do charakteru jednostki i jej transakcji, aby zapewnić informacje, które są potrzebne dla zrozumienia sytuacji finansowej jednostki. Paragraf 57. MSR 1. 12 3
Rachunek Zysków i Strat 14 Rachunek zysków i strat (ang. Income statement lub Statement of earnings) RZiS jest dokumentem sprawozdawczych o charakterze dynamicznym przedstawia wyniki (wygenerowane strumienie) jednostki za dany okres za dany rok, nazywany rokiem obrotowym. Rachunek zysków i strat ALFA S.A. za okres od 01.01.2009 r. do 31.12.2009 r. Za okres Za okres od 01.01.200 r. do od 01.01.2009 r. do 31.12.2009 r. 31.12.200 r. Przychody 60 0 Koszty 40 50 Zysk / strata brutto 20 30 Podatek dochodowy 5 10 Zysk / strata netto 15 20 15 Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy A. Przychody netto ze sprzedaży B. Koszty działalności operacyjnej C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A B) D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C + D E) G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F + G H) J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych K. Zysk (strata) brutto (I + J) L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K L M) 16 4
Rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny 17 (ang. Statement of comprehensive income) 1 A. Przychody netto ze sprzedaży B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C D E) G. Pozostałe przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F + G H) J. Przychody finansowe K. Koszty finansowe L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I + J K) M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych N. Zysk (strata) brutto (L + M) O. Podatek dochodowy P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) R. Zysk (strata) netto (N O P) Rachunek zysków i strat wg MSR 1 sprawozdanie z całkowitych dochodów stanowi rozwinięcie rachunku zysków i strat o dodatkowe informacje zmian w kapitale własnym Forma sprawozdania jest dowolna podobnie jak kolejność prezentowanych pozycji oraz ich szczegółowość. Przychody i koszty mają odzwierciedlać specyfikę danej jednostki MSR 1 par. 7. - obowiązuje bezwzględny zakaz prezentowania jakichkolwiek składników jako zysków bądź start nadzwyczajnych minima informacyjne 1 Przychody 2 Koszty finansowe Udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć 3 wycenianych zgodnie z metodą praw własności 4 Obciążenia z tytułu podatków Łączna kwota obejmująca: A) zysk lub stratę po opodatkowaniu na działalności zaniechanej, 5 B) zysk lub stratę po opodatkowaniu ujęte w momencie przeszacowania do wartości godziwej (pomniejszonej o koszty zbycia) lub w momencie zbycia aktywów lub grupy (grup) do zbycia stanowiących działalność zaniechaną 6 Zysk lub strata netto Każdy składnik innych całkowitych dochodów sklasyfikowanych według rodzaju (z 7 wyłączeniem ) Udział w innych całkowitych dochodach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych zgodnie z metodą praw własności 9 Całkowite dochody ogółem Zysk (strata) za dany okres przypadający na: 10 A) udziały mniejszości, B) właścicieli jednostki dominującej Całkowite dochody ogółem za dany okres przypadające na: 11 A) udziały mniejszości, B) właścicieli jednostki dominującej 19 Rachunek zysków i strat Pozostałe dochody 20 5
21 22 Rachunek zysków i strat Pozostałe dochody Orbis S.A. 23 Historia Polskiej Rachunkowości 6
jest dokumentem dynamicznym sporządzonym w oparciu o zasadę kasową tj. realnego przepływu pieniądza Unormowania prawne: Ustawa o Rachunkowości załącznik 1 schematy w dalszej części Krajowy Standard Rachunkowości 1 26 Rachunek Przepływów Pieniężnych 25 Przepływy pieniężne dotyczą zarówno przepływów środków pieniężnych, jak i przepływów ekwiwalentów środków pieniężnych które cechują się: wysokim stopniem płynności, nieznacznym ryzykiem utraty wartości, krótkim terminem płatności lub wymagalności nie przekraczającym 3 miesięcy. Cel, a unormowania prawne: Ustawa o Rachunkowości nie określa celu sporządzania rachunku przepływów pieniężnych a jedynie obowiązek jego tworzenia. KSR 1 określa zasady sporządzania rachunku przepływów pieniężnych jako informacji o zmianach stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów ułatwiając jego tworzenie. Zakres: Ustawa o Rachunkowości wskazuje jednostki, które mają obowiązek sporządzania rachunek przepływów pieniężnych oraz tworzy tzw. Minimum informacyjne załącznik 1 do ustawy. KSR 1 uszczegóławia obowiązek sprawozdawczy do spółek przeprowadzających badanie i ogłaszanie swoich sprawozdań finansowych tworzy także zespół reguł sporządzania rachunku. 27 2 Obowiązek badania i ogłaszania podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe oraz sprawozdania: banków oraz zakładów ubezpieczeń jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierów wartościowych i przepisów o funduszach inwestycyjnych, jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych spółek akcyjnych z wyjątkiem spółek w organizacji, pozostałych jednostek które spełnią co najmniej dwa z wymienionych warunków: średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełny etat wyniosło co najmniej 50 osób suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro = 9 967 500 zł w 2011r. przychody netto ze sprzedaży za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro = 19 935 000zł w 2011r. 7
29 Struktura rachunku przepływów pieniężnych - wszystkie wpływy i wydatki danego okresu są podzielone na trzy kategorie: operacyjne inwestycyjne finansowe Informacje dodatkowe objaśniające: Strukturę przepływów pieniężnych Przyczyny różnic pomiędzy zmianami stanu niektórych pozycji bilansowych, a rachunkiem przepływów pieniężnych Wybór metody prezentacji rachunku we wstępie sprawozdania Wyszczególnienie Okres poprzedni Okres sprawozdawczy A. Przepływy z działalności operacyjnej I. Zysk netto 662 2 545 II. Korekty 2 221 10 93 1. Amortyzacja 2 110 2 445 2. Zyski (straty) z różnic kursowych -151-242 3. Odsetki i udziały w zyskach 2 914 4 134 4. Zysk z działalności inwestycyjnej 20-10 5. Zmiana stanu rezerw -1 06 6. Zmiana stanu zapasów -1 375-1 571 7. zmiana stanu należności -609 329. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 792 5 2 9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych -394-39 10. Inne korekty -1 109 III. Środki pieniężne z działalności operacyjnej 2 3 13 52 B. Przepływy z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 54 203 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych 54 203 4. Inne wpływy inwestycyjne Wyszczególnienie Okres poprzedni Sprawozdawczy II. Wydatki 1 276 1 32 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzecz. akt. 965 1 12 2. Nabycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niem. i pr. 3. Na aktywa finansowe 311 20 4. Inne wydatki inwestycyjne III. Środki pieniężne z działalności inwestycyjnej -1 222-1 629 C. Przepływ z działalności finansowej I. Wpływy 1 76 1 42 1. Wpływy netto z wydania udziałów i innych instrumentów kap. 2. Kredyty i pożyczki 970 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 00 1 600 4. Inne wpływy finansowe 106 242 II. Wydatki 3 354 12 92 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i odsetek 440 75 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego. Odsetki 2 914 4 134 9. Inne wydatki finansowe 32 RPP Wyszczególnienie Okres poprzedni Sprawozdawczy III. środki pieniężne z działalności finansowej -1 47-11 050 D. Razem przepływy pieniężne netto 13 49 E. owa zmiana stanu środków pieniężnych 160 293 F. Środki pieniężne na początek okresu 142 325 G. Środki pieniężne na koniec okresu 325 1 174
33 wg MSSF Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej nie tworzą sztywnych wytycznych dotyczące rachunku przepływów pieniężnych. MSR 1 Brak jest minimów informacyjnych MSR 7 Ogranicza się do podziału na przepływy z działalności: operacyjnej - (ang. operating activities) inwestycyjnej - (ang. investing activities) finansowej - (ang. financing activities) wg MSSF Paragrafy odnoszące się do szczegółowych pozycji sprawozdania MSR 7 par. 21, jednostka oddzielnie wykazuje główne kategorie otrzymanych i zapłaconych środków pieniężnych brutto, powstałych w wyniku działalności inwestycyjnej i finansowej. MSR 7 par. 35, przepływy pieniężne z tytułu podatku dochodowego ujawnia się odrębnie i zalicza się do przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej ( ). MSR 7 par. 31, osobnej prezentacji podlegają przepływy pieniężne z tytułu odsetek i dywidend otrzymanych i wypłaconych 34 9