Katedra Mostów i Kolei dr inż. Jacek Makuch WYKŁAD 2 TORY TRAMWAJOWE W PLANIE KOLEJE MIEJSKIE studia I stopnia, specjalność ILB, profil dyplomowania DK, semestr 6 rok akademicki 2015/16
1. ŁUKI POZIOME minimalny promień łuku poziomego R min : 150 m na szlaku (na odcinkach pomiędzy przystankami poza skrzyżowaniami, węzłami, pętlami, krańcówkami) 25 m na skrzyżowaniach, w węzłach rozjazdowych, pętlach i krańcówkach 20 m w torach gospodarczych (tory odstawcze albo dla relacji awaryjnych) i zajezdniach zaleca się stosowanie całkowitych wartości promieni: np. na skrzyżowaniu: 25 m, 26 m, 27 m, wyjątek łuki współśrodkowe na szlaku (przy niepełnych rozstawach osiowych torów):
2. KRZYWE PRZEJŚCIOWE (k.p.) na szlaku: parabola trzeciego stopnia - analogicznie jak na kolei obecnie zamiast paraboli - klotoida (tak jak w drogach) - ze względu na programy komputerowe dla R 100 m można nie stosować k.p.
na skrzyżowaniach, w węzłach rozjazdowych i pętlach: łuki przejściowe o promieniu R p = 2 R i długości L min = 6 m jeżeli na długości łuków przejściowych stosujemy typowe zwrotnice, wtedy R p = 50 m; R = 25 35 (50) m krzywych (łuków) przejściowych można nie pokazywać na etapie koncepcji (obecnie ze względu na projektowanie z wykorzystaniem technik komputerowych projektanci najczęściej jednak je pokazują)
3. WSTAWKI PROSTE między łukami odwrotnymi: minimalna długość l min : dla łuków z przechyłkami bez k.p. - długość obu ramp przechyłkowych dla łuków z przechyłkami i k.p. oraz dla łuków bez przechyłek: 6 m zalecana 0 m (brak wstawki) - dopuszczalna
między łukami zgodnymi: zaleca się zastępowanie krótkich wstawek łukami pośrednimi: jeśli nie jest to możliwe - minimalna długość l min : na szlaku: 20 m zalecana 6 m - dopuszczalna w rozjazdach, torach gospodarczych, zajezdniach, pętlach i krańcówkach: 6 m zalecana 0 m (brak wstawki) - dopuszczalna
4. MINIMALNA DŁUGOŚĆ ODCINKA TORU O JEDNYM TYPIE GEOMETRII W PLANIE L = 6 m wagon poruszający się torem styka się z nim wózkami podczas przejazdu przez początek łuku bez k.p. powstaje pozorna krzywa przejściowa pomiędzy R = a R = const. o długości L optymalne wykorzystanie zjawiska pozornej k.p. występuje w przypadku stosowania łuków przejściowych i wstawek prostych o długości L w tramwajach typu PCC (opracowanych w USA w latach 30- tych XX w., które na 50 lat stały się standardem) L = 6 m
5. KONSTRUKCJE TRAMWAJÓW 5.1. Produkowane w Polsce po drugiej wojnie światowej wytwarzany w latach 1948-56 przez zakłady KONSTAL w Chorzowie, Stocznię Gdańską nr 3 i Sanocką Fabrykę Wagonów "Sanowag" N (silnikowy) ND (doczepa bierna) w powojennej Polsce wiele miast borykało się ze znacznymi brakami taborowymi i w związku z tym niezbędne było opracowanie tramwaju o prostej konstrukcji i łatwym montażu - postanowiono więc skopiować konstrukcję niemieckiego wagonu Kriegsstraßenbahnwagen (KSW), opracowanego na czasy wojenne we Wrocławiu eksploatowany do końca lat 80-tych XX wieku
13N wytwarzany w latach 1959 69 przez KONSTAL tylko dla Warszawy (836 sztuk) wzorowany na czechosłowackim tramwaju Tatra T1 (zakupionym i skopiowanym) konstrukcja oparta na amerykańskim tramwaju PCC (w przeciwieństwie do Czechów Polacy nie zakupili oficjalnie licencji) wyposażenie elektryczne dla pierwszych kilkudziesięciu egzemplarzy zakupiono w Belgi 105N wytwarzany w latach 1973 79 (105N) i 1979-92 (105Na i pochodne) przez KONSTAL unowocześniona wersja tramwaju 13N obecnie eksploatowane we Wrocławiu zmodernizowane przez PROTRAM
102Na wytwarzany w latach 1967 69 (102N) i 1970-73 (102Na i pochodne) przez KONSTAL dla miast polskich poza Warszawą uproszczona (technologicznie) i wydłużona (przegubowa) wersja tramwaju 13N we Wrocławiu eksploatowane do 2009 r.
116N wytwarzany przez KONSTAL-ALSTOM w latach 1998 2000 dla Warszawy (29 sztuk) oraz 1999-2001 dla GOP-u (17 sztuk) i Gdańska (jako NDg99-4 sztuki) niskopodłogowy (ok. 60% długości) odejście od założeń tramwaju PCC (przeguby nie nad wózkiem) dzięki zjawisku wózka pozornego idea L = 6 m nadal słuszna
5.2. Tramwaje niskopodłogowe kupowane przez miasta polskie Tatra RT6N1 wytwarzany w latach 1993-97 w zakładach ČKD w Pradze oraz w latach 1997-98 w zakładach Cegielskiego (HCP) w Poznaniu wzorowany na francuskim tramwaju Alstoma dla podparyskich linii zakupione przez Poznań w liczbie 10 szt. (5 z ČKD i 5 HCP)
Bombardier NGT6 Kraków: 50 sztuk kupowanych w trzech przetargach: 14 szt. 2000, 12 szt. 2003 i 24 szt. - 2006 Gdańsk: 3 szt. kupione w 2006
Bombardier Cityrunner Łódź: 15 szt. kupionych w 2001
Siemens Combino Poznań: 2003, 14 szt. Solaris Tramino Poznań: (S100) - 2011, 1 szt. dzierżawiona (S105p) - 2011-12, 45 szt. kupionych
Skoda Wrocław: 16T 2006 (ul. Szewska, modernizacja linii 6), 9 szt. 16T 2008 (pl. Powstańców Wlkp., modernizacja linii 7), 8 szt. 19T 2010-11 (nowe linie Tramwaju Plus na Gaj i Kozanów), 31 szt.
PESA 5-członowe, 3-wózkowe Warszawa: Tramicus (120N) 2007, 15 szt. Swing (120Na) 2010-13, 180 szt. Swing Duo (120NaDuo) 2012, 6 szt. Jazz (128N) 2015, 50 szt. Łódź: Tramicus (122N) 2008 (ŁTR, linia 11), 10 szt. Swing (122NaL) 2015-16, 22 szt. Bydgoszcz: Tramicus (122N) 2008 r., 2 szt. Swing (122NaB) 2015-16, 12 szt. Gdańsk: Swing (120NaG) 2010-11, 35 szt. Jazz (128NG) 2014-15, 5 szt. Szczecin: Swing (120NaS) 2010-11, 6 szt. Swing (120NaS2) 2013-14, 22 szt. Toruń: Swing (122NbT) 2014-15, 6 szt. Swing Duo (122NbTDuo) 2015, 5 szt.
PESA 3-członowy, 2-wózkowy Elbląg: Tramicus (121N) 2006-07, 6 szt. Toruń: Swing (121NbT) 2015, 6 szt. Warszawa: Jazz (134N) 2015, 30 szt.
PESA - Twist Częstochowa: Twist (2010N) 2012, 7 szt. GOP: Twist (2012N) 2013-14, 30 szt. Wrocław: Twist (2010NW) 2015, 8 sztuk BOMBARDIER NGT8 Kraków: 2012, 24 szt.
PESA Twist - Krakowiak Kraków: Twist (2014N) 2015, 36 szt. SOLARIS Tramino - Olsztyn Olsztyn: (S111o) - 2015, 15 szt. (!!! szerokość 2,5 m!!!)
PROTRAM 205 Wrocław: 2006-11, 26 szt. MODERUS BETA Poznań: 2011, 23 szt. Wrocław, 2015, 6 szt.
5.3. Tramwaje których seryjnej produkcji nie rozpoczęto HCP 105N/2 pierwszy polski częściowo niskopodłogowy tramwaj wyprodukowany w zakładach H. Cegielski w Poznaniu w 1995 powstał jeden prototypowy pojazd na bazie dwóch wagonów Konstal 105N należących do MPK Poznań eksploatowany do 2006 w 2011 zezłomowany
Konstal 112N pierwszy częściowo niskopodłogowy tramwaj wyprodukowany w Konstalu w 1995 jedyny prototyp - eksploatowany od roku 1995 w Warszawie i oznaczony numerem taborowym 3001 stacjonuje w zajezdni R-2 "Praga
Konstal 114Na tramwaj wyprodukowany w 1997 przez zakłady Konstal w Chorzowie dla Gdańskiego Zakładu Komunikacji Miejskiej w dwóch egzemparzach znaczna część rozwiązań została przejęta z wyprodukowanego wcześniej w jednym egzemplarzu tramwaju Konstal 112N
HCP Puma (118N) w malowaniu warszawskim w malowaniu poznańskim trójczłonowy tramwaj niskopodłogowy wyprodukowany przez H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych w Poznaniu w 2007 zbudowano jeden prototypowy egzemplarz, którego premiera miała miejsce 11 czerwca 2007 na Międzynarodowych Targach Poznańskich w latach 2008 2011 pojazd był wypożyczony i eksploatowany przez MPK Poznań, a po awarii napędu wrócił do producenta
Newag Nevelo (126N) prototyp tramwaju niskopodłogowego wyprodukowany w 2012 w zakładach Newag w Nowym Sączu jego premiera miała miejsce 11 kwietnia 2012 w Poznaniu od czerwca 2013 do stycznia 2016 pojazd był testowany w Krakowie