UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI

UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI RADA Strasburg, 21 maja 2013 r. (OR. en) 2010/0374 (COD) LEX 1338 PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 STATIS 106 ECOFIN 1090 UEM 345 CODEC 3081 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY W SPRAWIE EUROPEJSKIEGO SYSTEMU RACHUNKÓW NARODOWYCH I REGIONALNYCH W UNII EUROPEJSKIEJ (ESA 2010) - (ZAŁĄCZNIK A - ROZDZIAŁ 14) PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1

ROZDZIAŁ 14 USŁUGI POŚREDNICTWA FINANSOWEGO MIERZONE POŚREDNIO (FISIM) POJĘCIE FISIM I WPŁYW ICH ALOKACJI MIĘDZY UŻYTKOWNIKÓW NA NAJWAŻNIEJSZE ZMIENNE 14.01. Tradycyjnym sposobem świadczenia usług finansowych jest pośrednictwo finansowe. Jest to proces, w którym instytucja finansowa, taka jak bank, przyjmuje depozyty od jednostek, które chcą uzyskać odsetki od funduszy, i pożycza je jednostkom, których fundusze własne nie wystarczają na zaspokojenie ich potrzeb. Bank zapewnia w ten sposób mechanizm umożliwiający pożyczanie środków jednej jednostki drugiej jednostce. Jednostka pożyczająca fundusze zgadza się na odsetki niższe niż płacone przez pożyczkobiorcę. Stopa procentowa odniesienia jest stopą, przy której chcieliby zawrzeć transakcję zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca. Różnica między stopą odniesienia a stopą procentową faktycznie płaconą deponentom i pobieraną od pożyczkobiorców stanowi opłatę za usługi pośrednictwa finansowego mierzone pośrednio (FISIM). Całkowite FISIM stanowią sumę tych dwóch opłat płaconych przez pożyczkodawcę i pożyczkobiorcę. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 1

14.02. Jednak kwota funduszy pożyczonych przez instytucję finansową rzadko ściśle odpowiada kwocie funduszy zdeponowanych w tej instytucji. Pewna kwota mogła zostać zdeponowana, ale jeszcze niepożyczona; niektóre kredyty i pożyczki mogą być finansowane z funduszy własnych banku, a nie z funduszy pożyczonych. Deponent funduszy otrzymuje jednak taką samą kwotę odsetek i usługę pośrednictwa bez względu na to, czy jego fundusze są pożyczane, a pożyczkobiorca płaci takie same odsetki i otrzymuje taką samą usługę pośrednictwa niezależnie od tego, czy jego fundusze pochodzą ze środków dostarczonych w ramach usług pośrednictwa, czy z funduszy własnych banku. Z tego względu FISIM szacuje się dla wszystkich kredytów, pożyczek i depozytów oferowanych przez instytucję finansową niezależnie od źródła funduszy. Zarejestrowane kwoty odsetek oblicza się, mnożąc stopę odniesienia przez wielkość przedmiotowego kredytu/pożyczki lub depozytu. Różnica między tymi kwotami a kwotami faktycznie otrzymanymi przez instytucję finansową lub zapłaconymi jej jest rejestrowana jako pośrednie opłaty za usługi płacone instytucji finansowej przez pożyczkobiorcę lub deponenta. Kwoty rejestrowane w systemie jako odsetki określa się jako odsetki ESA, a łączne kwoty faktycznie płacone instytucji finansowej lub przez instytucję finansową określa się jako odsetki bankowe. Łączna ukryta opłata za usługi jest sumą odsetek bankowych od kredytów i pożyczek pomniejszoną o odsetki ESA od tych samych kredytów i pożyczek powiększoną o odsetki ESA od depozytów pomniejszone o odsetki bankowe od tych samych depozytów. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 2

14.03. FISIM stosuje się wyłącznie do kredytów, pożyczek i depozytów udzielanych przez instytucje finansowe lub w nich deponowanych. Przedmiotowe instytucje finansowe nie muszą być rezydentami; klienci instytucji finansowych również nie muszą być rezydentami. Możliwy jest import i eksport FISIM. Instytucje finansowe nie muszą jednocześnie umożliwiać przyjmowania depozytów oraz udzielania kredytów i pożyczek. Finansowe jednostki zależne podmiotów prowadzących handel detaliczny są przykładem instytucji finansowych, które udzielają kredytów i pożyczek, nie przyjmując depozytów. Pożyczkodawca prowadzący wystarczająco szczegółowe rachunki, aby być traktowanym jako przedsiębiorstwo lub instytucja finansowa lub jednostka typu przedsiębiorstwo, może otrzymywać FISIM. 14.04. Aby ocenić wpływ alokacji FISIM na PKB i dochód narodowy w porównaniu z brakiem alokacji FISIM, należy rozważyć pięć przypadków: a) kredyty i pożyczki są udzielane, a depozyty przyjmowane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami na cele zużycia pośredniego producentów rynkowych (łącznie z gospodarstwami domowymi jako właścicielami przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej oraz właścicielami mieszkań): produkcja globalna FISIM instytucji pośrednictwa finansowego jest równoważona przez zużycie pośrednie producentów rynkowych. Dlatego też nie ma wpływu na PKB i dochód narodowy; PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 3

b) kredyty i pożyczki są udzielane, a depozyty przyjmowane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami na cele zużycia pośredniego producentów nierynkowych oraz spożycie gospodarstw domowych: jeżeli FISIM są konsumowane przez producentów nierynkowych jako zużycie pośrednie, ich produkcja globalna zwiększa się o taką samą kwotę, ponieważ zużycie pośrednie stanowi część sumy ich kosztów, a odpowiadający im przepływ stanowi zwiększenie spożycia. W związku z tym PKB i dochód narodowy wzrastają o kwotę alokowanych FISIM. Ponadto jeśli FISIM są konsumowane przez gospodarstwa domowe jako konsumentów, PKB i dochód narodowy wzrastają o kwotę alokowanych FISIM; c) kredyty i pożyczki są udzielane, a depozyty przyjmowane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami na rzecz jednostek niebędących instytucjami pośrednictwa finansowego będących nierezydentami (eksport FISIM): eksport FISIM jest rejestrowany i zwiększa PKB. Ale w przejściu od PKB do dochodu narodowego wzrost ten równoważy zmniejszenie odsetek do otrzymania pomniejszonych o odsetki do zapłacenia dla sektora zagranica (ponieważ FISIM odejmuje się od odsetek do otrzymania od kredytów i pożyczek oraz dodaje do odsetek do zapłacenia od depozytów). Dlatego eksport FISIM nie wpływa na dochód narodowy; PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 4

d) kredyty i pożyczki są udzielane, a depozyty przyjmowane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami na cele zużycia pośredniego producentów rynkowych, łącznie z gospodarstwami domowymi jako właścicielami przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej oraz właścicielami mieszkań (import FISIM): PKB zmniejsza się o kwotę objętą tą kategorią importu FISIM, ponieważ odpowiada mu zużycie pośrednie. Ale w przejściu od PKB do dochodu narodowego wzrost ten równoważy zwiększenie odsetek do otrzymania pomniejszonych o odsetki do zapłacenia dla sektora zagranica (ponieważ FISIM dodaje się do odsetek do otrzymania od depozytów i odejmuje się od odsetek do zapłacenia od kredytów i pożyczek). Dlatego ta kategoria importu nie wpływa na dochód narodowy; PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 5

e) kredyty i pożyczki są udzielane, a depozyty przyjmowane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami na cele zużycia pośredniego producentów nierynkowych oraz spożycie gospodarstw domowych (import FISIM): import FISIM dokonywany przez producentów nierynkowych odpowiada spożyciu pośredniemu. Produkcja globalna tych producentów zwiększa się o taką samą kwotę, ponieważ zużycie pośrednie stanowi część sumy ich kosztów, a odpowiadający im przepływ stanowi zwiększenie spożycia. Przy pomiarze PKB zgodnie z podejściem od strony produkcji zwiększeniu zużycia pośredniego odpowiada wzrost produkcji globalnej, pozostawiając wartość dodaną na niezmienionym poziomie. Przy pomiarze PKB zgodnie z podejściem od strony rozdysponowania zwiększenie spożycia jest zrównoważone zwiększeniem importu usług. Ale w przejściu od PKB do dochodu narodowego występuje zwiększenie odsetek do otrzymania pomniejszonych o odsetki do zapłacenia dla sektora zagranica (ponieważ FISIM dodaje się do odsetek do otrzymania od depozytów i odejmuje się od odsetek do zapłacenia od kredytów i pożyczek). W związku z tym dochód narodowy wzrasta o kwotę objętą tą kategorią importu FISIM. Ponadto jeśli FISIM są importowane przez gospodarstwa domowe jako konsumentów, nie ma to wpływu na PKB, ale dochód narodowy wzrasta, ponieważ zwiększają się odsetki do otrzymania pomniejszone o odsetki do zapłacenia dla sektora zagranica. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 6

Umownie FISIM nie oblicza się dla kredytów, pożyczek i depozytów międzybankowych między instytucjami pośrednictwa finansowego, ani między instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami i instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami. Ale do obliczania stóp odniesienia stosuje się kredyty, pożyczki i depozyty międzybankowe. 14.05. W pięciu przypadkach przedstawionych powyżej w pkt 14.04 wpływ alokacji FISIM na PKB i dochód narodowy można podsumować w sposób następujący: a) PKB wzrasta o kwotę FISIM wytworzonych przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami i alokowanych do sektorów: S.13 (sektor instytucji rządowych i samorządowych), S.14 (gospodarstwa domowe jako konsumenci), S.15 (instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych) i S.2 (zagranica); b) PKB zmniejsza się o kwotę importu FISIM alokowaną do sektorów: S.11 (przedsiębiorstwa niefinansowe), S.12 (instytucje finansowe) z wyłączeniem S.121 (bank centralny), S.122 (instytucje przyjmujące depozyty z wyjątkiem banku centralnego), S.125 (pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego, z wyjątkiem instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalno-rentowych) oraz S.14 (dla gospodarstw domowych jako właścicieli mieszkań i przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej); c) dochód narodowy wzrasta o kwotę FISIM (wytworzonych przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami lub importowanych) alokowanych do sektorów S.13 (sektor instytucji rządowych i samorządowych), S.14 (gospodarstwa domowe jako konsumenci) i S.15 (instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych). PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 7

OBLICZANIE PRODUKCJI GLOBALNEJ FISIM W SEKTORACH S.122 I S.125 14.06. FISIM wytwarzają instytucje pośrednictwa finansowego: bank centralny (S.121); instytucje przyjmujące depozyty, z wyjątkiem banku centralnego (S.122); i pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego, z wyjątkiem instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalno-rentowych (S.125). Przy obliczaniu FISIM uwzględnia się głównie podsektory S.122 i S.125; umownie nie oblicza się FISIM dla banku centralnego (zob. część VI). Wymagane dane statystyczne 14.07. Dla każdego z podsektorów S.122 i S.125 potrzebne są dane w formie tablicy stanów kredytów, pożyczek i depozytów sklasyfikowanych według sektorów użytkownika i uśrednionych w okresie czterech kwartałów oraz odpowiadających im narosłych odsetek. Odsetki oblicza się po przeksięgowaniu dotacji do stóp procentowych dla ich odbiorców. Stopy odniesienia 14.08. W bilansach instytucji pośrednictwa finansowego należących do podsektorów S.122 i S.125 kredyty, pożyczki i depozyty u jednostek będących rezydentami należy podzielić, aby wprowadzić rozróżnienie między kredytami/pożyczkami i depozytami: międzybankowymi (tj. między jednostkami instytucjonalnymi świadczącymi FISIM należącymi do podsektorów S.122 i S.125), PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 8

realizowanymi z sektorami instytucjonalnymi użytkowników (S.11 pozostałe podsektory S.12 S.13 S.14 S.15) (oprócz realizowanych z bankami centralnymi). Oprócz tego kredyty, pożyczki i depozyty realizowane z zagranicą (S.2) dzieli się na kredyty, pożyczki i depozyty realizowane z instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami oraz kredyty, pożyczki i depozyty realizowane z innymi nierezydentami. Wewnętrzna stopa odniesienia 14.09. Aby obliczyć produkcję globalną FISIM instytucji pośrednictwa finansowego będących rezydentami według sektorów instytucjonalnych użytkowników będących rezydentami, oblicza się wewnętrzną stopę odniesienia, jako stosunek odsetek do otrzymania od kredytów i pożyczek w ramach podsektorów S.122 i S.125 do stanów kredytów i pożyczek realizowanych w podsektorach S.122 i S.125 lub pomiędzy nimi w sposób następujący: odsetki do otrzymania od kredytów i pożyczek w podsektorach S.122 i S.125 pomiędzy nimi stan kredytów i pożyczek w podsektorach S.122 i S.125 i pomiędzy nimi PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 9

Teoretycznie wewnętrzna stopa odniesienia jest taka sama przy wykorzystaniu danych dotyczących depozytów zamiast danych dotyczących kredytów i pożyczek. Z powodu niezgodności danych szacunek oparty na danych dotyczących depozytów różni się od szacunku opartego na danych dotyczących kredytów i pożyczek. Jeśli dane dotyczące depozytów są bardziej wiarygodne, wewnętrzną stopę odniesienia należy obliczać na podstawie depozytów międzybankowych jako stosunek: odsetki do zapłacenia od depozytów w podsektorach S.122 i S.125 i pomiędzy nimi stan depozytów w podsektorach S.122 i S.125 i pomiędzy nimi Jeśli dane dotyczące kredytów, pożyczek i depozytów są wiarygodne w jednakowym stopniu, wewnętrzną stopę odniesienia należy obliczać na podstawie kredytów, pożyczek i depozytów międzybankowych jako stosunek odsetek do otrzymania od zaciągniętych kredytów i pożyczek powiększonych o odsetki do zapłacenia od depozytów będących w posiadaniu między instytucjami pośrednictwa finansowego oraz kredytów i pożyczek powiększonych o stan depozytów będących w posiadaniu instytucji pośrednictwa finansowego w imieniu innych instytucji pośrednictwa finansowego. W przypadku gdy instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami udzielają swoim klientom będącym rezydentami kredytów i pożyczek oraz przyjmują od nich depozyty wyrażone w walucie zagranicznej, należy obliczyć szereg wewnętrznych stóp odniesienia dla walut lub grup walut, jeśli znacznie poprawi to szacunki. Wymagałoby to podziału według walut lub grup walut zarówno przy obliczaniu wewnętrznych stóp odniesienia, jak i kredytów, pożyczek i depozytów instytucji pośrednictwa finansowego będących nierezydentami w odniesieniu do wszystkich sektorów użytkowników będących rezydentami. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 10

Zewnętrzne stopy odniesienia 14.10. W celu ustalenia importu i eksportu usług FISIM, stosowaną stopą odniesienia jest średnia stopa międzybankowa ważona stanami w pozycjach kredyty i pożyczki pomiędzy instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami, z jednej strony, a instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami, z drugiej strony oraz depozyty pomiędzy instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami, z jednej strony, a instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami, z drugiej strony, zawartych w bilansie instytucji pośrednictwa finansowego. Zatem zewnętrzna stopa odniesienia jest obliczana jako stosunek sumy odsetek od kredytów, pożyczek i depozytów pomiędzy instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami a instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami do sumy stanu kredytów, pożyczek i depozytów pomiędzy instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami a instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami. Szereg zewnętrznych stóp odniesienia należy obliczyć dla różnych walut lub grup walut, jeżeli znacznie poprawi to szacunki i jeśli dostępne są dane dla każdej waluty lub grupy walut w następujących kategoriach: a) kredyty, pożyczki i depozyty instytucji pośrednictwa finansowego niebędących rezydentami w odniesieniu do wszystkich sektorów użytkowników; b) kredyty, pożyczki i depozyty instytucji pośrednictwa finansowego będących rezydentami w odniesieniu do użytkowników niebędących rezydentami. Szczegółowy podział FISIM według sektorów instytucjonalnych 14.11. Umownie nie jest konieczne obliczanie FISIM międzybankowych między instytucjami pośrednictwa finansowego będących rezydentami, ani między instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi rezydentami i instytucjami pośrednictwa finansowego będącymi nierezydentami. FISIM oblicza się wyłącznie w odniesieniu do sektorów instytucjonalnych użytkowników spoza sektora bankowego. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 11

Dla każdego sektora instytucjonalnego spoza sektora instytucji pośrednictwa finansowego konieczne jest posiadanie danych zgodnie z następującą tablicą kredytów, pożyczek i depozytów przyznanych przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami: Stany Odsetki do otrzymania przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami Stany Odsetki do zapłacenia przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami Kredyty i pożyczki udzielane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami (S.122 i S.125) Depozyty w instytucjach pośrednictwa finansowego będących rezydentami (S.122 i S.125) Całkowite FISIM według sektora instytucjonalnego oblicza się jako sumę FISIM dotyczących kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu i FISIM dotyczących depozytów sektora instytucjonalnego. FISIM dotyczące kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu szacuje się jako odsetki do otrzymania od kredytów i pożyczek pomniejszone o (stany kredytów i pożyczek pomnożone przez wewnętrzną stopę odniesienia). FISIM dotyczące depozytów sektora instytucjonalnego szacuje się jako (stany depozytów pomnożone przez wewnętrzną stopę odniesienia) pomniejszone o odsetki do zapłacenia od depozytów. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 12

Część produkcji globalnej jest eksportowana; na podstawie bilansu instytucji pośrednictwa finansowego obserwujemy: Stany Odsetki do otrzymania przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami Stany Odsetki do zapłacenia przez instytucje pośrednictwa finansowego będące rezydentami Kredyty i pożyczki udzielane jednostkom spoza sektora bankowego będącym nierezydentami Depozyty u nienależących do sektora bankowego jednostek będących nierezydentami Eksport FISIM szacuje się przy użyciu zewnętrznej międzybankowej stopy odniesienia dla kredytów i pożyczek udzielanych jednostkom będącym nierezydentami (z wyłączeniem instytucji pośrednictwa finansowego) jako odsetki do otrzymania pomniejszone o (stan kredytów i pożyczek pomnożony przez zewnętrzną stopę odniesienia). Eksport FISIM dotyczących depozytów jednostek będących nierezydentami (z wyłączeniem instytucji pośrednictwa finansowego) szacuje się jako (stany depozytów pomnożone przez zewnętrzną stopę odniesienia) pomniejszone o odsetki do zapłacenia. Jeżeli stosuje się kilka stóp odniesienia dla różnych walut lub grup walut, kredyty/pożyczki i depozyty dzieli się zarówno według sektorów użytkowników instytucjonalnych, jak i według walut (lub grup walut), w których są wyrażone. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 13

Podział na zużycie pośrednie i spożycie FISIM alokowanych między gospodarstwa domowe 14.12. FISIM przypisane gospodarstwom domowym dzieli się na następujące kategorie: a) zużycie pośrednie gospodarstw domowych działających jako właściciele mieszkań; b) zużycie pośrednie gospodarstw domowych działających jako właściciele przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej; oraz c) spożycie gospodarstw domowych. Metoda szacowania wymaga podziału kredytów i pożyczek udzielanych gospodarstwom domowym (stanów i odsetek) na następujące kategorie: (i) (ii) kredyty i pożyczki mieszkaniowe; kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych jako właścicieli przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej; oraz (iii) pozostałe kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 14

Kredyty i pożyczki udzielane gospodarstwom domowym jako właścicielom przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej oraz kredyty i pożyczki mieszkaniowe wykazuje się zwykle oddzielnie w różnych podziałach kredytów i pożyczek w statystyce finansowej i monetarnej. Pozostałe kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych otrzymuje się jako pozycję końcową, odejmując wyżej wspomniane dwie kategorie kredytów i pożyczek od całości. FISIM związane z kredytami i pożyczkami dla gospodarstw domowych dzieli się na te trzy kategorie na podstawie informacji dotyczących stanów i odsetek dla każdej z tych trzech grup. Kredyty i pożyczki mieszkaniowe nie są tożsame z kredytami i pożyczkami hipotecznymi, gdyż kredyty i pożyczki hipoteczne mogą służyć innym celom. Depozyty gospodarstw domowych dzielą się na: 1) depozyty gospodarstw domowych jako właścicieli przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej; oraz 2) depozyty gospodarstw domowych jako konsumentów. W przypadku braku informacji statystycznych dotyczących depozytów gospodarstw domowych jako właścicieli przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej stany depozytów oblicza się przy użyciu jednej z następujących metod: Metoda 1 Stany depozytów oblicza się, zakładając, że stosunek stanów depozytów do wartości dodanej zaobserwowany dla najmniejszych przedsiębiorstw odnosi się do przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 15

Metoda 2 Stany depozytów oblicza się, zakładając, że stosunek stanów depozytów do obrotów zaobserwowany dla najmniejszych przedsiębiorstw odnosi się do przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej. FISIM dotyczące depozytów gospodarstw domowych należy podzielić na FISIM dotyczące depozytów gospodarstw domowych jako właścicieli przedsiębiorstw nieposiadających osobowości prawnej i FISM dotyczące gospodarstw domowych jako konsumentów, na podstawie średnich stanów w tych dwóch kategoriach, dla których, w przypadku braku dalszych informacji, można zastosować tę samą stopę odsetek. Alternatywnie, w przypadku braku szczegółowych informacji dotyczących kredytów, pożyczek i depozytów gospodarstw domowych, FISIM udzielane gospodarstwom domowym dzieli się na zużycie pośrednie i spożycie, zakładając możliwość przypisania wszystkich kredytów i pożyczek gospodarstwom domowym jako producentom lub jako właścicielom mieszkań oraz przypisania wszystkich depozytów gospodarstwom domowym jako konsumentom. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 16

OBLICZANIE IMPORTU FISIM 14.13. Instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami udzielają kredytów i pożyczek rezydentom i otrzymują od nich depozyty. Dla każdego sektora instytucjonalnego potrzebne są dane zgodnie z następującą tablicą: Stany Odsetki do otrzymania przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami i do zapłacenia przez użytkowników będących rezydentami Stany Odsetki do zapłacenia przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami i do otrzymania przez użytkowników będących rezydentami Kredyty i pożyczki udzielane przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami Depozyty w instytucjach pośrednictwa finansowego będących nierezydentami Import FISIM dla każdego sektora instytucjonalnego oblicza się w sposób następujący: Import FISIM dotyczących kredytów i pożyczek jest szacowany jako odsetki do otrzymania przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami pomniejszone o (stany kredytów i pożyczek pomnożone przez zewnętrzną stopę odniesienia). Import FISIM dotyczących depozytów jest szacowany jako (stany depozytów pomnożone przez zewnętrzną stopę odniesienia) pomniejszone o odsetki do zapłacenia przez instytucje pośrednictwa finansowego będące nierezydentami. Zaleca się stosowanie wielu zewnętrznych stóp odniesienia dla poszczególnych walut lub grup walut (zob. pkt 14.10). PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 17

FISIM WYRAŻONE WSKAŹNIKIEM WOLUMENU 14.14. FISIM wyrażone wskaźnikiem wolumenu oblicza się szacunkowo, wykorzystując stany kredytów, pożyczek i depozytów zdeflowane do cen okresu bazowego przy użyciu ogólnego indeksu cen, takiego jak deflator cen dla krajowego popytu końcowego. Na cenę FISIM składają się dwa elementy: pierwszym jest różnica pomiędzy stopą stosowaną przez bank oraz stopą odniesienia (lub odwrotnie w przypadku depozytów), która stanowi marżę instytucji pośrednictwa finansowego; drugim jest indeks cen stosowany, aby zdeflować stany kredytów, pożyczek i depozytów do cen okresu bazowego FISIM wyrażone wskaźnikiem wolumenu obliczane są w sposób następujący: Wskaźnik wolumenu FISIM dot. kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu FISIM dot. kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu = indeks cen marża okresu bazowego x marża faktyczna Wskaźnik wolumenu FISIM dot. depozytów sektora instytucjonalnego FISIM dot. depozytów sektora instytucjonalnego = indeks cen marża okresu bazowego x marża faktyczna PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 18

Marża okresu bazowego od kredytów i pożyczek jest równa efektywnej stopie procentowej kredytów i pożyczek pomniejszonej o stopę odniesienia. Marża okresu bazowego od depozytów jest równa stopie odniesienia pomniejszonej o efektywną stopę procentową depozytów. W ujęciu nominalnym marża faktyczna jest równa stosunkowi FISIM do stanów, a zatem zastąpienie marży faktycznej tym wyrażeniem w dwóch powyższych wzorach daje następujące wyniki: Wskaźnik wolumenu FISIM dot. kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu stany kredytów i pożyczek udzielanych sektorowi instytucjonalnemu = indeks cen x marża okresu bazowego Wskaźnik wolumenu FISIM dot. depozytów sektora instytucjonalnego stany depozytów sektora instytucjonalnego = indeks cen x marża okresu bazowego PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 19

OBLICZANIE FISIM WEDŁUG RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI 14.15. Alokacja FISIM między rodzaje działalności użytkownika z nich korzystające oparta jest na stanach kredytów, pożyczek i depozytów każdego rodzaju działalności, a jeśli te informacje nie są miarodajne, na produkcji globalnej każdego rodzaju działalności. PRODUKCJA GLOBALNA BANKU CENTRALNEGO 14.16. Produkcję globalną banku centralnego umownie oblicza się jako sumę kosztów, tj. jego zużycie pośrednie, koszty związane z zatrudnieniem, amortyzację środków trwałych oraz pozostałe podatki pomniejszone o dotacje związane z produkcją. Obliczanie FISIM dla banku centralnego nie jest konieczne. Prowizje i opłaty za bezpośrednio mierzone usługi fakturowane przez bank centralny jednostkom będącym rezydentami i nierezydentami należy przypisać tym jednostkom. Jedynie niesprzedana część całkowitej produkcji globalnej banku centralnego (suma kosztów pomniejszona o prowizje i opłaty) musi być umownie alokowana na zużycie pośrednie pozostałych instytucji pośrednictwa finansowego: podsektorów S.122 (przedsiębiorstwa i instytucje finansowe przyjmujące depozyty, z wyjątkiem banku centralnego) oraz S.125 (pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego, z wyjątkiem instytucji ubezpieczeniowych i funduszy emerytalno-rentowych) proporcjonalnie do wartości dodanej tych podsektorów. Aby zrównoważyć rachunki podsektorów S.122 i S.125, ich wielkość zużycia pośredniego usług dostarczanych przez bank centralny musi być zrównoważona przez transfer bieżący (sklasyfikowany jako pozostałe różne transfery bieżące D.759) otrzymany w takiej samej kwocie od banku centralnego. PE-CONS 77/12 ADD 14 REV 1 20