1. W świecie obyczajów i tradycji Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości rozumie znaczenie słowa tradycja rozumie znaczenie słowa obrzęd:, zna utwory literackie, w których można spotkać temat obrzędów lub tradycji zna zasady redagowania opowiadania, rozprawki, reportażu,,listu, wywiadu. ii. b) Umiejętności potrafi sformułować temat rozprawki, listu, reportażu, opowiadania, wywiadu, którym pojawia się motyw tradycji i obyczajów, rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów, potrafi wypowiadać się na dany temat, potrafi pracować w grupie. b. 2. Metoda i forma pracy Praca w grupach, dyskusja c. 3. Środki dydaktyczne Karta pracy dla grup d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza 1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Uczniowie przypominają sobie definicje tradycji i obyczaju. Tradycja - przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kultury (takie jak: obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy postępowania), które dana zbiorowość wyróżnia jako szczególnie ważne i warte zachowania obecnie i w przyszłości. Obyczaj - to forma zachowania powszechnie przyjęta w danej zbiorowości społecznej i poparta uznawaną w niej tradycją. ii. b) Faza realizacyjna 1. Uczniowie zbierają materiał literacki, który będzie pomocą przy kolejnym zadaniu. Wypisują na tablicy utwory, w których ukazana jest tradycja lub obyczaj, typu: Pieśń o Rolandzie, Krzyżacy H. Sienkiewicz, Trylogia H. Sienkiewicz, Pieśń świętojańska o Sobótce,
Zemsta A. Fredry, Pan Tadeusz A. Mickiewicz, Dziady cz. II A. Mickiewicz, Wesele Boryny, fragment Chłopów S. W. Reymonta, Wesele w Atomicach S. Mrożka. 2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy, lektorzy, sekretarze. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy. Uczniowie będą analizować w grupach formy, które mogą zastosować, pisząc o obyczajach i tradycji. Po wykonaniu zadań zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane a wnioski zapisane do zeszytu (załącznik 1). iii. c) Faza podsumowująca 1. Uczniowie w swobodnych wypowiedziach dyskutują nad problemem: Czy nasze obyczaje zmieniają się w epoce Internetu, mass mediów, przystąpienia do Unii?. e. 5. Bibliografia 1. Petrovic J., Bon ton. Wypada czy nie wypada, Księgarnia Św. Wojciecha, Warszawa 2003. f. 6. Załączniki g. a) Karta pracy ucznia załącznik 1.
Formy, które możesz zastosować, pisząc o obyczajach i tradycji Przykładowy temat do opracowania O czym można pisać? OPOWIADANIE WYWIAD LIST ROZPRAWKA
REPORTAŻ i. b) Notatki dla nauczyciela Przykładowe rozwiązanie ćwiczenia Formy, które możesz zastosować, pisząc o obyczajach i tradycji OPOWIADANIE WYWIAD LIST Przykładowy temat do opracowania Jest taki piękny obyczaj - opowiadanie. Przeprowadź wywiad z postacią literacką, która kultywowała tradycje. Napisz list do kolego z innego kraju, w którym pochwalisz się pięknem tradycji polskich. O czym można pisać? Można opisać jak w domu obchodzi się jakiś obyczaj, czy święto i związane z nim tradycje, np. Święta Bożonarodzeniowe, Wielkanocne, Walentynki, Mikołajki, zaręczyny Wywiad można przeprowadzić z Ebenezerem Scroogem o Świętach Bożonarodzeniowych, z Maciejem Boryną lub Jagną z Chłopów o obrzędach weselnych, z narratorem Wesela w Atomichach o tradycji weselnej, ze Zbyszkiem z Bogdańca o tradycjach rycerskich. Można opisać wszystkie tradycje związane ze świętami religijnym mi, dodatkowo Walentynki, Studniówka, osiemnastka, Dzień Wagarowicza, wieczory panieńskie.
ROZPRAWKA REPORTAŻ Czy młodzież XXI wieku szanuje tradycje? Przedstaw w formie reportażu dowolne tradycyjne święto gimnazjalne. Należy scharakteryzować współczesną młodzież, również siebie, ich system wartości, ich stosunek do tradycji, czy staropolskie obrzędy są im znane, czy pojawiły się ostatnio jakieś nowe tradycje, np. popularne Walentynki, Halloween. Można opisać np. Otrzęsiny Klas Pierwszych, wieczór andrzejkowy, obchody Dna Dziecka, jakąś kampanię, Dzień Ziemi, Dzień Wagarowicza, klasową imprezę mikołajek. ii. c) Zadanie domowe Czy chciałbyś przenieś jaką tradycję pochodzącą z innych krajów? 45 minut brak h. 7. Czas trwania lekcji i. 8. Uwagi do scenariusza