Konsekwencje kliniczne zaburzeń oddychania w czasie snu u dzieci Jakub Radliński Zakład Fizjopatologii Układu Oddechowego, Pracownia Polisomnografii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Oddział terenowy im. Jana i Ireny Rudników w Rabce - Zdroju
A jednak się kręci. Obniżenie napięcia mięśniowego Sen Bezdech Normalizacja gazów Hypoxia Hypercapnia Hyperwentyl acja Zwiększony wysiłek oddechwoy Wzrost napięcia mięśniowego Przebudzenie
Zdarzenia oddechowe Konsekwencje Przebudzenia Hyperventylacja Spadki saturacji Cykliczne przyspieszenia rytmu pracy serca Cykliczny wzrost ciśnienia krwi Stan zapalny Zaburzenia centralnego układu nerwowego Stres oksydacyjny Produkcja reaktywnych form tlenu Zapalenie śródbłonka Problemy sercowo naczyniowe (nadciśnienie, serce płucne) Zaburzenia koncentracji i pamięci Spadek inteligencji Zaburzenia zachowania (nadaktywność, senność) Fragmentacja snu: Zmniejszenie udziału snu REM i N3 Zaburzenia rozwoju, wzrostu Problemy metaboliczne Zaburzenia wydzielania
Główne grupy konsekwencji OBS Zaburzenia zachowania Zaburzenia rozwoju, wzrostu Zaburzenia neuropoznawcze, uczenia się OBS Moczenie nocne Zaburzenia metaboliczne Zaburzenia sercowo - naczyniowe
Zaburzenia zachowania Niewystarczający sen (np. zła higiena snu, opóźnione chodzenie spać) Fragmentacja snu (np. OBS, PLM) Nadmierna senność dzienna Zaburzenia neurofizjologiczne (np. w obrębie kory przedczołowej, układ wewnątrzwydzielniczy) Zaburzenia zachowania (np. ujawniane na zewnątrz, skrywane wewnątrz)
Zaburzenia zachowania Zaburzenia zachowania mają związek (częściowy) ze snem ADHD Zaburzenie opozycyjno-buntownicze Zaburzenia zachowania (jako jednostka chorobowa) Związek z OBS Senność Brak u młodszych dzieci, Obserwowana u nastolatków Obniżona koncentracja i nadaktywność Agresja Przyczyna? Niejasna Skomplikowane i wielotorowe związki
ADHD i OBS Sedky, K., Bennett, D. S., & Carvalho, K. S. (2013). Attention deficit hyperactivity disorder and sleep disordered breathing in pediatric populations: A meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 18(4), 349 356.
ADHD i OBS Sedky, K., Bennett, D. S., & Carvalho, K. S. (2013). Attention deficit hyperactivity disorder and sleep disordered breathing in pediatric populations: A meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 18(4), 349 356.
ADHD i OBS Sedky, K., Bennett, D. S., & Carvalho, K. S. (2013). Attention deficit hyperactivity disorder and sleep disordered breathing in pediatric populations: A meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 18(4), 349 356.
Konsekwencje neuropoznawcze Gottlieb, D. J., Chase, C., Vezina, R. M., Heeren, T. C., Corwin, M. J., Auerbach, S. H., Lesko, S. M. (2004). Sleep-disordered breathing symptoms are associated with poorer cognitive function in 5-yearold children. The Journal of Pediatrics, 145(4), 458 64.
Konsekwencje neuropoznawcze Kaemingk, K. L., Pasvogel, A. E., Goodwin, J. L., Mulvaney, S. A., Martinez, F., Enright, P. L., Quan, S. F. (2003). Learning in children and sleep disordered breathing : Findings of the Tucson Children s Assessment of Sleep Apnea ( TuCASA ) Prospective Cohort Study, 1016 1026.
Konsekwencje neuropoznawcze Kheirandish-Gozal, L., De Jong, M. R., Spruyt, K., Chamuleau, S. a J., & Gozal, D. (2010). Obstructive sleep apnoea is associated with impaired pictorial memory task acquisition and retention in children. The European Respiratory Journal, 36(1), 164 9.
Konsekwencje metaboliczne Otyłość Zaburzenia metaboliczne OBS
Samopoczucie psychiczne/socj alne Konsekwencje metaboliczne Przewlekły niedobór snu/fragmentacja Styl życia Predyspozycje genetyczne Czynniki środowiskowe (oglądanietv, higiena snu) Stan zapalny Mnożenie się adipocytów gospodarka węglowodanowa Insulinooporność Pprodukcja hormonów Leptyna Ghrelin a Kortyzol Zaburzony balans energetyczny Odżywianie żywność wysokoenergety czna Brak aktywności fizycznej Pozycja socjoekonomiczna Wzrost wagi Otyłość
Bhushan, B., Maddalozzo, J., Sheldon, S. H., Haymond, S., Rychlik, K., Lales, G. C., & Billings, K. R. (2014). Metabolic alterations in children with obstructive sleep apnea. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 78(5), 854 9.
Mathew, J. L., & Narang, I. (2014). Sleeping too close together: obesity and obstructive sleep apnea in childhood and adolescence. Paediatric Respiratory Reviews, 15(3), 211 8.
Pediatryc zny OBS Konsekwencje sercowo - naczyniowe Hypoxemia Re-oxygenation Hypercapnia Przebudzenia Ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej Stres oksydacyjny Reaktywne formy tlenu Stan zapalny IL-6, IL-1 TNFα CRP Adipokiny Leptyna Dysfunkcja śródbłonka czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego VEGF Endotelialne komórki progenitorowe Circulating microparticles Myeloid Related Protein Aktywacja układu sympatycznego napięcie nerwu błędnego Katecholaminy Tachycardia zmienność rytmu HR systemowy opór naczyniowy Przebudowa prawej komory Płucny opór naczyniowy Procesy miażdżycowe Nadciśnienie Przebudowa lewej komory
Amin, R., Somers, V. K., McConnell, K., Willging, P., Myer, C., Sherman, M., Daniels, S. (2008). Activity-adjusted 24-hour ambulatory blood pressure and cardiac remodeling in children with sleep disordered breathing. Hypertension, 51(1), 84 91.
Moczenie nocne Zaburzenia oddychania Głęboki sen ze zredukowaną wrażliwością na przebudzenia Zwiększone przesączanie kłębuszkowe mięsień wypierający pęcherza Hormony natriuretyczne Nocna poliuria (wielomocz) Moczenie nocne Problemy z pęcherzem
Moczenie nocne i OBS Wierzyliśmy, że: moczenie nocne typowy objaw w praktycznie wszystkich grupach wiekowych (>3yrs) nocturia typowy objaw u dorosłych
Dlaczego? Zwiększone ciśnienie w klatce piersiowej Interakcje ze ścianą serca Zwiększona produkcja peptydów natriuretycznych Zwiększona produkcja moczu
Our results suggest an interaction between bladder overactivity and brain arousability (i.e., a bladder brain dialogue ) in severe nocturnal enuresis Yeung, C. K., Diao, M., & Sreedhar, B. (2008). Cortical arousal in children with severe enuresis. The New England Journal of Medicine, 358(22), 2414 5.
Moczenie nocne
In 597 children (215 girls) who underwent PSG, the prevalence of NE was not greater in children with OSA, but was increased with increasing severity of OSA in girls only. Su, M. S., Li, A. M., So, H. K., Au, C. T., Ho, C., & Wing, Y. K. (2011). Nocturnal enuresis in children: prevalence, correlates, and relationship with obstructive sleep apnea. The Journal of Pediatrics, 159(2), 238 42
Zaburzenia rozwoju i wzrostu Bar, A., Tarasiuk, A., Segev, Y., Phillip, M., & Tal, A. (1999). The effect of adenotonsillectomy on serum insulin like growth factor-i and growth in children with obstructive sleep apnea syndrome. Journal of Pediatrics, 135, 76 80.
Zaburzenia rozwoju i wzrostu Kiris, M., Muderris, T., Celebi, S., Cankaya, H., & Bercin, S. (2010). Changes in serum IGF-1 and IGFBP-3 levels and growth in children following adenoidectomy, tonsillectomy or adenotonsillectomy. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 74(5), 528 31.
Objawy OBS Niemowlęta 3 12 miesięcy Dzieci 1 3 lat Przedszkolaki Dorośli Wiek szkolny
Niemowlęta 3 12 miesięcy Zakłócony sen w nocy przerywany krzykiem Nieustabilizowany cykl dzień/noc Głośne oddychanie/chrapanie Nocne pocenie Kiepskie ssanie Zły rozwój, słaby wzrost Zaobserwowane bezdechy Potwierdzone ALTE Apparent Life Threatening Event / jawny epizod zagrożenia życia Powtarzające się bóle uszu, infekcje GDO
Małe dzieci 1 3 lat Głośne oddychanie/chrapanie Niespokojny sen, przerywany sen Napady krzyku, lęki nocne Zrzędliwość, agresywne zachowanie Uczucie zmęczenia Nocne pocenie Oddychanie przez usta Kiepski apetyt, słaby rozwój Powtarzające się infekcje GDO Potwierdzone bezdechy
Przedszkolaki Regularne głośne chrapanie Oddychanie przez usta Zakłócony sen Ślinienie się podczas snu Przebudzenia Niekontrolowane wybudzenia Somnambulizm Lęki nocne Nocne pocenie Nietypowe pozycje snu Moczenie nocne Nieprawidłowe zachowanie w czasie dnia: Agresja, Hiperaktywność, Nieuwaga, Męczliwość Problemy z porannym obudzeniem Poranne bóle głowy Podwyższona potrzeba drzemek Kiepski apetyt Problemy z wzrostem Powtarzające się infekcje GDO
Dzieci w wieku szkolnym Regularne głośne oddychanie Zakłócony sen Nietypowe pozycje snu Bezsenność Zespół opóźnionej fazy snu Niekontrolowane wybudzenia Somnambulizm Mówienie przez sen Moczenie nocne Nocne pocenie Oddychanie przez usta Ślinienie Poranne bóle głowy Zmęczenie w trakcie dnia Nadmierna senność dzienna z koniecznością drzemek Nieprawidłowe zachowanie w czasie dnia: Wzorzec ADHD Agresja, Skrytość, nieśmiałość objawy depresyjne Problemy z nauką Problemy z rozwojem fizycznym, wzrostem Opóźnione dojrzewanie Powtarzające się infekcje GDO Problemy dentystyczne Zaburzenia zgryzu (Malokluzja II lub III)
Podsumowanie Konsekwencje zaburzeń oddychania w czasie snu dotykają szerokiego spektrum organów/dziedzin medycyny Jest to choroba/zespół systemowy Przy leczeniu różnych zaburzeń należy wziąć pod uwagę możliwość, że ich źródłem lub czynnikiem nasilającym objawy mogą być nieleczone zaburzenia oddychania w czasie snu.
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Oddział Terenowy im. Jana i Ireny Rudników w Rabce-Zdroju Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania Pracownia Polisomnografii ul. Prof. Jana Rudnika 3b 34-700 Rabka Zdrój Email: sen@igrabka.edu.pl tel: +48 182676060 wew. 229