ZESPOŁY SNU Z BEZDECHEM
|
|
- Sylwia Pietrzyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESPOŁY SNU Z BEZDECHEM Mianem snu z bezdechem lub zespołem bezdechu sennego (ang. sleep apnoe syndrome) określa się stan chorobowy, w którym w czasie snu pojawiają się krótsze lub dłuższe (nawet do 2 minut) epizody bezdechu, tj. przerwy w oddychaniu. W czasie tych epizodów występuje sinica, niekiedy tzw. zrywania mięśniowe (mioklonie), znacznie zmniejsza się zawartość tlenu we krwi. Jeśli epizody te powtarzają się wielokrotnie, sen nie przynosi wypoczynku, znamienna jest nadmierna senność w ciągu dnia. W dalszym przebiegu choroby dołączają się powikłania, m.in. niewydolność prawej komory serca (,,serce płucne ), nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, czerwienica (wzrost liczby czerwonych krwinek). Zespoły snu z bezdechem stanowią jedną z postaci zaburzeń oddychania w czasie snu (ang. sleep related breathing disorders), do których należą zespół spłycenia oddechu, zespół hipowentylacji, oddech okresowy, czyli Cheyne a-stokesa, oddech dysrytmiczny i in. Tutaj omówiony zostanie przede wszystkim obturacyjny bezdech senny, który obejmuje ponad 90% wszystkich zaburzeń oddechu związanych ze snem, a zarazem stanowi szczególne zagrożenie wymienionymi wyżej powikłaniami. W spłyceniu oddechu (ang. hypopnea) nie następuje jego zatrzymanie, do jakiego dochodzi w bezdechu, ale oddech staje się,,objętościowo słabszy, w wyniku czego zmniejsza się saturacja (nasycenie) krwi tlenem. Zespół hipowentylacji sennej charakteryzuje się zmniejszeniem przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe, mimo utrzymujących się ruchów oddechowych, co powoduje spadek saturacji. Przyczyny tego zespołu są różne, m.in. wymienia się otyłość, zniekształcenie klatki piersiowej (np. w znacznej kifoskoliozie), choroby nerwowo-mięśniowe (miastenia, dystrofia mięśniowa, stwardnienie zanikowe boczne), niedoczynność tarczycy. Oddech Cheyne a-stokesa polega na cyklicznym narastaniu głębokości oddechu, a następnie jej zmniejszaniu aż do chwilowego ustania. Istota
2 112 Zespoły snu z bezdechem sprawy polega na zmianach pobudliwości ośrodka oddechowego. Zaburzenie to jest przeważnie spowodowane zastoinową niewydolnością krążenia i często źle rokuje. Należy pamiętać, że krótkotrwałe, niezbyt liczne bezdechy zdarzają się we śnie u zupełnie zdrowych ludzi, zwłaszcza u mężczyzn, osób starszych, otyłych, po zażyciu alkoholu lub środków nasennych. Występują też u dzieci. Jako granicę normy przyjmuje się na ogół u dorosłych najwyżej 30 incydentów w ciągu nocy (nie więcej niż 5 na godzinę), trwających nie dłużej niż 10 sekund. Trzeba jednakże nadmienić, iż granica między normą a patologią bywa różnie oceniana przez różnych badaczy i w rozmaitych ośrodkach. Bezdechy u osób zdrowych towarzyszą zwykle fazie REM snu. Pojedyncze opisy dłuższych epizodów bezdechu w czasie snu pojawiły się w literaturze medycznej już dawniej. Na szczególne podkreślenie zasługuje publikacja amerykańskiego neurologa Weir Mitchella. W 1890 r. opisał on pacjenta, u którego czynność oddechowa w stanie czuwania była zupełnie prawidłowa, natomiast w czasie snu stawała się niewydolna i pacjent budził się z silnym uczuciem duszności. Weir Mitchell zaliczył to zjawisko do zaburzeń snu, stając się w ten sposób prekursorem współczesnych poglądów w tej dziedzinie. Jest interesujące, jak bardzo spostrzegawczy byli znakomici pisarze. Karol Dickens w swej powieści,,klub Pickwicka opisał postać służącego Joe, którego zachowanie odpowiada całkowicie bezdechowi sennemu. Na fakt ten zwrócił uwagę lekarz angielski Heath, kiedy w 1899 r., w czasie jednego z posiedzeń lekarskich w Londynie, dyskutowano podobny przypadek. W 1956 r. Burwell użył dla zespołu bezdechu sennego towarzyszącego otyłości nazwy zespołu Pickwicka (p. niżej). Szerokie zainteresowanie tą sprawą chorobową datuje się od około 20 lat, kiedy pojawiły się liczne doniesienia na ten temat (ponad 100 publikacji rocznie w literaturze fachowej). Podjęto wielostronne badania na ten temat, wykazując zarazem, że nie jest to zaburzenie tak rzadkie, jak sądzono. Mechanizm incydentów bezdechu w czasie snu może być trojaki: Obturacyjny, czyli obwodowy (zatrzymanie przepływu powietrza w górnych drogach oddechowych wskutek chwilowego upośledzenia ich drożności).
3 Obturacyjny bezdech senny 113 Ośrodkowy (zatrzymanie ruchów oddechowych klatki piersiowej i przepony). Mieszany. Podział ten jest nieco sztuczny, gdyż w praktyce u większości chorych występują oba elementy (tzn. obwodowy i ośrodkowy mechanizm), jakkolwiek zaznacza się zwykle przewaga jednego z nich. Jednakże utrzymanie tego podziału jest celowe nie tylko ze względów formalnych, ale także z uwagi na odmienne postępowanie lecznicze. Najbardziej adekwatne rozpoznanie zespołu bezdechu sennego opiera się na badaniu poligraficznym w laboratorium snu dlatego liczba rozpoznanych przypadków tej choroby narasta wraz z rozwojem tych laboratoriów i jest największa w USA. W Ośrodku Badania Snu w Stanford w 1978 r. obserwowano 150 przypadków, zaś w 1984 r. już ponad 800. Ocenia się, że omawiane zespoły są główną przyczyną nadmiernej senności w ciągu dnia, natomiast narkolepsja zajmuje drugą pozycję. W ostatnich latach przeprowadzono cząstkowe badania epidemiologiczne, które pozwoliły na ustalenie znacznego rozpowszechnienia zespołów bezdechu sennego, zwłaszcza tzw. obturacyjnego. Przeważnie ocenia się jego częstość na 4% u mężczyzn i 2% u kobiet w populacji między 30 i 60 rż. Nie ma jednak w tym zakresie pełnej zgody, a niektórzy specjaliści podają niższe lub wyższe oceny. Liczbę przypadków w Polsce szacuje się na tys. (Pływaczewski, 2006). Ocenia się, że w USA rocznie umiera 40 tys. pacjentów z powodu powikłań, jakie rozwijają się po dłuższym trwaniu nieleczonego obturacyjnego zespołu bezdechu sennego. 70% pacjentów z omawianym zespołem ma otyłość, znamienne jest zwiększenie obwodu szyi (ponad 43 cm u mężczyzn i 40,5 cm u kobiet). Obturacyjny bezdech senny Nazwę obturacyjny bezdech senny wprowadził w 1976 r. Christian Guilleminault, wybitny amerykański (pochodzenia francuskiego) znawca medycyny snu, natomiast termin zespół Pickwicka wyszedł obecnie zużycia i jedynie niektórzy klinicyści używają go w odniesieniu do chorych
4 114 Zespoły snu z bezdechem z bezdechem, znaczną otyłością, dzienną hipoksją (zmniejszenie zawartości tlenu we krwi) i hiperkapnią (wzrost dwutlenku węgla we krwi). Istota zaburzeń polega na upośledzeniu drożności dróg oddechowych. Większośćpacjentów to mężczyźni w wieku powyżej 40 lat. Często są otyli i nadużywają alkoholu. Zespół ten zdarza się jednak również u dzieci. Objawem łatwo uchwytnym dla otoczenia jest uderzająco silne chrapanie, którego obecność w wywiadzie od rodziny zawsze nasuwa podejrzenie omawianego zespołu. Nie wdając się w liczne i zawikłane szczegóły, można istotę sprawy ująć bardziej ogólnie: u osób z obturacyjnym bezdechem sennym przestrzeń przepływu powietrza w obrębie górnych dróg oddechowych, a zwłaszcza gardła, jest mniejsza niż w przeciętnej populacji. Wynika to z cech budowy anatomicznej danej osoby, na które nawarstwiają się różne zmiany miejscowe. Do tego u większości pacjentów dołącza się otyłość, związana ze zwiększeniem depozytów tłuszczu w obrębie dróg oddechowych. W czasie snu, gdy w fazie REM następuje spadek napięcia (hipotonia mięśniowa), dochodzi do sytuacji krytycznej i całkowitej, chociaż przejściowej, niedrożności. Chrapanie jest przykrą dla otoczenia dolegliwością, jej rozpowszechnienie jest znaczne. W rozległych badaniach, które przeprowadził w 1982 r. Lugaresi ze współpracownikami w populacji San Marino u 5000 osób, okazało się,że około 24% mężczyzn i 14% kobiet chrapie w ciągu nocy, zaś częstośćtej dolegliwości narasta z wiekiem, a także z otyłością. Mechanizm chrapania związany jest z częściową niedrożnością dróg oddechowych. W czasie snu napięcie mięśniowe obniża się, co m.in. powoduje w pozycji na wznak zapadanie języka oraz cofanie żuchwy, utrudniając przepływ powietrza przez jamę nosową. W tej sytuacji śpiący zaczyna oddychać przez otwarte usta, a wciągane powietrze powoduje drgania podniebienia miękkiego i innych elementów dróg oddechowych, wywołując znany wszystkim odgłos. Nie jest całkiem jasne, dlaczego chrapanie nie występuje u wszystkich ludzi. Prawdopodobnie odgrywają tu rolę wrodzone lub nabyte nieprawidłowości górnych dróg oddechowych, np. przerost migdałków, które w połączeniu z wymienionym wyżej zapadaniem języka doprowadzają do upośledzenia przepływu powietrza. Chrapanie samo przez się nie jest chorobą, natomiast jak powiedziano wyżej znacznie nasilone chrapanie może być objawem zespołu bezdechu sennego.
5 Obturacyjny bezdech senny 115 W omawianym zespole w czasie snu następują liczne przerwy w oddychaniu (chrapanie nagle ustaje) przy utrzymujących się, a nawet zwiększonych ruchach przepony. Incydent taki trwa różnie długo, od 10 sekund nawet do 3 minut, i może powtarzać się wielokrotnie w ciągu nocy. W czasie bezdechu dołącza się zwolnienie akcji serca, niekiedy występuje niemiarowość, zmniejsza się wysycenie krwi tlenem. Po chwili oddech nagle wraca. Pacjenci na ogół nie zdają sobie sprawy z incydentu, czasem jednak budzą się z uczuciem duszności; dość znamienne jest wzmożone pocenie oraz zwiększona aktywność ruchowa w czasie snu. Niekiedy występuje mimowolne moczenie. Sen nie przynosi wypoczynku, rano chory czuje się zmęczony, miewa ból głowy i nudności. W ciągu dnia jest senny, nierzadko zapada w drzemki, w czasie których również występuje chrapanie i bezdechy. W miarę postępu choroby dołączają się zaburzenia pamięci, upośledzenie intelektu, zmiany osobowości, zespół lękowy lub depresyjny, impotencja, a później nadciśnienie tętnicze, niewydolność prawej komory serca, przewlekła niewydolność oddechowa. Zwiększa się również (wtórnie) zawartość czerwonych krwinek we krwi (czerwienica). Długotrwały i nieleczony obturacyjny bezdech senny stanowi znaczne ryzyko zawału serca, niebezpiecznych arytmii i udaru mózgu. Bardzo istotny jest wynik badania laryngologicznego, które często wykazuje różne zmiany w górnych drogach oddechowych, a więc przerost i wydłużenie języczka, zwężenie cieśni gardła, pogrubienie języka, przerost migdałków, skrzywienie przegrody nosowej, wady rozwojowe części twarzowej czaszki itp. Opierając się na wyliczaniu wskaźnika bezdechu sennego (Apnea Hypopnae Index AHI), który stanowi iloraz sumy bezdechów i liczby godzin snu, a także stopnia saturacji (nasycenia) krwi tlenem, wyróżnia się 3 stopnie nasilenia choroby: I. Stopień łagodny: AHI mniejszy niż 20, a nasycenie nie mniejsze niż 86%. II. Stopień umiarkowany: AHI 20 50, a saturacja 80 85%. III. Stopień ciężki: wyższe wskaźniki niż w II stopniu. Najbardziej właściwą metodą rozpoznania omawianego zespołu jest badanie polisomnograficzne w laboratorium snu, które wykazuje incydenty zablokowania dróg oddechowych, przy utrzymywaniu czynności przepony
6 116 Zespoły snu z bezdechem i mięśni klatki piersiowej, zmiany EKG oraz zmniejszenie nasycenia krwi tlenem. Niemniej może ono nasuwać się po zebraniu dokładnego wywiadu od otoczenia, popartego zwykłą obserwacją snu pacjenta, np. w czasie drzemki dziennej oraz badaniem laryngologicznym i internistycznym (nadciśnienie, czerwienica). Podejrzenie zespołu wynika z wywiadu, w którym dominuje nasilone chrapanie, brak wypoczynku po śnie nocnym, senność w ciągu dnia. Leczenie obturacyjnego bezdechu sennego zależy od nasilenia objawów i zmian klinicznych. W lżejszych przypadkach można osiągnąć poprawę, dążąc do zmniejszenia masy ciała, zalecając unikanie alkoholu i leków nasennych, zaniechanie pozycji na wznak w czasie snu (np. wszycie piłeczki na plecach piżamy). Należy też rozważyć celowość zastosowania aparatów ortodontycznych zapobiegających, ogólnie biorąc, zapadaniu żuchwy. Można też próbować farmakoterapii, jakkolwiek dowody skuteczności leków nie są dostatecznie przekonujące. Chodzi tu o protryptylinę (20 30 mg/noc) oraz teofilinę (500 mg na noc). Istotny przełom w leczeniu bezdechu sennego nastąpił w momencie wprowadzenia aparatury umożliwiającej utrzymywanie dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (ang. continous positive airway pressure CPAP). (Sullivan i wsp., 1981, ale szersze uznanie nastąpiło w 1985 r.). W ciągu ostatnich lat oprzyrządowanie w tym zakresie uległo znacznemu udoskonaleniu i obecnie nikt nie wątpi, że jest to metoda leczenia z wyboru i przeważnie przynosi pożądane efekty. Istota tego postępowania polega na utrzymaniu drożności dróg oddechowych dzięki wytwarzaniu ciśnienia 5 20 cm H 2 O przez sprężarkę, wytwarzającą strumień powietrza, podawanego przez maskę przez całą noc. Większość pacjentów łatwo adaptuje się do tego urządzenia i dobrze je toleruje, a likwidacja bezdechu szybko poprawia stan chorych. Dla osób, u których nie uzyskuje się poprawy, wprowadzono różne nowsze warianty tej terapii, jak np. autocpap. W przypadkach niepowodzenia CPAP i obecności uchwytnych zmian strukturalnych, należy podjąć leczenie operacyjne, a ścisłe wskazania ustala się indywidualnie: m.in. bierze się pod uwagę obecność przerostu małżowin nosa, przerostu podniebienia miękkiego i języka. Jednym z częstszych zabiegów jest uwulopalato-faryngoplastyka zabieg korygujący układ języczka, podniebienia i gardła w celu poszerzenia dróg oddechowych.
7 Ośrodkowy bezdech senny 117 Ze względu na dość znaczne rozpowszechnienie i groźne następstwa obturacyjnego bezdechu sennego, zalicza się go obecnie do czołowych problemów klinicznych współczesnej medycyny. Znajomość tego zespołu, przynajmniej ogólna, jest niezbędna dla każdego lekarza praktyka, natomiast wiedza na ten temat powinna być odpowiednio rozpowszechniona w społeczeństwie, zwłaszcza wśród osób w starszym wieku. Ośrodkowy bezdech senny Jest to znacznie rzadsza (1:10) postać bezdechu, której istotę stanowi przejściowe zanikanie (hamowanie) we śnie bodźców z odnośnych ośrodkówmózgowych do mięśni oddechowych. W obrazie klinicznym dominują bezdechy senne, senność dzienna, poranne bóle głowy, wtórny rozwój serca płucnego i poliglobulii; otyłość i nasilone chrapanie występują rzadziej. Rozpoznanie ustala się na podstawie badania polisomnograficznego. Pierwsze przypadki odpowiadające tej definicji opisywano w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pod nazwą,,przekleństwa Ondyny (ang. Ondine curse), jakkolwiek termin ten odpowiada raczej hipowentylacji niż ściśle bezdechowi. Mitologiczna boginka Ondyna rzuciła przekleństwo na prześladującego ją zalotami mężczyznę, sprawiając, iż dusił się w chwili zasypiania. Wzmiankowane przypadki dotyczyły m.in. pacjentów z naczyniowym uszkodzeniem rdzenia przedłużonego, czyli opuszki. Potem odnotowano je u noworodków i niemowląt. Obecnie termin ten nadal jest używany, ale nie oznacza jednorodnego zespołu, lecz ośrodkowe zaburzenia oddechu typu hipowentylacji lub bezdechu na różnym tle. Z punktu widzenia klinicznego można wyróżnić dwie postacie, tj. idiopatyczną (samoistną) i objawową, czyli wtórną. Przyczyna postaci idiopatycznej pozostaje na razie nieznana, natomiast wtórna ujawnia się w przebiegu chorób nerwowo-mięśniowych i ośrodkowego układu nerwowego (np. stwardnienie zanikowe boczne). W tych przypadkach, zależnie od obrazu, może również wystąpić zespół hipowentylacji w czasie snu.
Leczenie bezdechu i chrapania
Leczenie bezdechu i chrapania Bezdech senny, to poważna i dokuczliwa choroba, dotykająca ok. 4% mężczyzn i 2% kobiet. Warto więc wykonać u siebie tzw. BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE, które polega na obserwacji
Bardziej szczegółowoPrzeciwdziałanie obturacyjnemu bezdechowi podczas snu
Przeciwdziałanie obturacyjnemu bezdechowi podczas snu Prawidłowe funkcjonowanie człowieka uwarunkowane jest m. in. odpowiednio długim sypianiem i właściwym przebiegiem snu. Sen człowieka naukowcy podzielili
Bardziej szczegółowoElektryczna aktywność mózgu. Polisomnografia
Elektryczna aktywność mózgu Polisomnografia Badanie polisomnograficzne elektroencefalografia(eeg) rejestracja bioelektrycznej aktywności mózgu elektromiografia(emg) rejestracja napięcia mięśniowego elektrookulografia(eog)-
Bardziej szczegółowoObturacyjny Bezdech Senny (OBS) Poradnik Pacjenta
Obturacyjny Bezdech Senny (OBS) Poradnik Pacjenta Robert Pływaczewski i Michał Bednarek Wprowadzenie Istotą obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) są powtarzające się wielokrotnie w czasie snu epizody zapadania
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoBÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA
BÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA PAMIĘTAJ!!! TEKST PODKREŚLONY LUB WYTŁUSZCZONY JEST DO ZAPAMIĘTANIA. Opracował: mgr Mirosław Chorąży Zasłabnięcie
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 197/2014 z dnia 25 sierpnia 2014 r. o projekcie programu Moje dziecko nie chrapie Miasto Radom 2014 rok Po zapoznaniu
Bardziej szczegółowoDOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoCzy jesteś w grupie zwiększonego ryzyka? Wskazówki pozwalające stwierdzić, czy istnieje ryzyko, że cierpisz na obturacyjny bezdech senny (OBS)
Czy jesteś w grupie zwiększonego ryzyka? Wskazówki pozwalające stwierdzić, czy istje ryzyko, że cierpisz na obturacyjny bezdech senny (OBS) Ocena ryzyka występowania obturacyjnego bezdechu sennego a Powszech
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoNiedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński
Niedociśnienie tętnicze IKARD 15.12.2015r dr Radosław Sierpiński Definicja Przez niedociśnienie tętnicze, czyli hipotonię, rozumiemy trwale utrzymujące się niskie ciśnienie tętnicze, zazwyczaj skurczowe
Bardziej szczegółowoNieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV)
Nieinwazyjna wentylacja Nonivasive ventilation (NV) Rodzaje NV NV wentylacja objętościowa, objętościowo-zmienna (CMV) NPPV wentylacja ciśnieniowa np. CPAP, BiPAP, PSV NPV np. żelazne płuca poncho NPPV
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM
RAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Warszawa dnia 2014-05-08 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoMinister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ
AKCEPTUJĘ Minister Zdrowia Minister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ Krajowy Program Zmniejszania Umieralności z Powodu Przewlekłych Chorób Płuc Poprzez Tworzenie sal Nieinwazyjnej Wentylacji Mechanicznej
Bardziej szczegółowouszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego.
Barotrauma uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego. Podział urazów ciœnieniowych płuc zatok obocznych
Bardziej szczegółowoHolter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.
Opracowała: dr Katarzyna Rzącka Rezydentka w WSzS im. M. Kopernika w Łodzi ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło:
Bardziej szczegółowoCytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego
Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Iwona Sadowska-Krawczenko Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoZaburzenia snu klasyfikacja i diagnostyka
Zaburzenia snu klasyfikacja i diagnostyka Dyssomnie bezsenność nadmierna senność Klasyfikacja zaburzenia rytmu snu i czuwania Parasomnie MARCIN GRABICKI KLINIKA PULMONOLOGII, ALERGOLOGII I ONKOLOGII PULMONOLOGICZNEJ
Bardziej szczegółowoANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Bardziej szczegółowoStanowisko PTMP, PTChP, IMP w Łodzi i PTBS dotyczące postępowania lekarskiego w zakresie obturacyjnego bezdechu sennego u osób kierujących pojazdami
Stanowisko PTMP, PTChP, IMP w Łodzi i PTBS dotyczące postępowania lekarskiego w zakresie obturacyjnego bezdechu sennego u osób kierujących pojazdami Wyniki licznych badań i analiz prowadzonych w wielu
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Może wyniknąć potrzeba dokonania kolejnych aktualizacji Charakterystyki Produktu Leczniczego i
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoAby można było mówić o zaburzeniach snu ważne jest to, aby poznać kilka najistotniejszych cech jego prawidłowości.
Problem zaburzeń snu staje się coraz bardziej powszechny i obejmuje coraz szerszą populację. Dotyczy to również populacji dzieci i młodzieży. Wielokrotnie rodzice zgłaszają ten problem na wizytach lekarskich.
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoSymago (agomelatyna)
Ważne informacje nie wyrzucać! Symago (agomelatyna) w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Poradnik dla lekarzy Informacja dla fachowych pracowników ochrony zdrowia Zalecenia dotyczące: -
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta
Uwaga: Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka dla pacjenta jest wynikiem
Bardziej szczegółowoSEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA
SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA Sen i Czuwanie U ludzi dorosłych występują cyklicznie w ciągu doby dwa podstawowe stany fizjologiczne : SEN i CZUWANIE SEN I CZUWANIE Około 2/3 doby przypada na czuwanie.
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoLECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoVIDEOMED ZAKŁAD ELEKTRONICZNY
y przeznaczone do diagnostyki różnych rodzajów zaburzeń snu. Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Snu (ICSD) opisuje różne rodzaje zaburzeń, takich jak zespół obturacyjnego lub centralnego bezdechu sennego,
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoŚmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoU d a. Rodzaje udarów
Udary mózgu są w Polsce trzecią przyczyną zgonów. 70 procent pacjentów po udarze to osoby niepełnosprawne. Do udaru prowadzą przede wszystkim miażdżyca, nadciśnienie, otyłość, cukrzyca. W Polsce średnio
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości
Spis treści Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości Rozdział 1. Wprowadzenie: problematyka otyłości w ujęciu historycznym i współczesnym..................................... 15 Problematyka
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoBiorytmy, sen i czuwanie
Biorytmy, sen i czuwanie Rytmika zjawisk biologicznych określana jako biorytm przyporządkowuje zmiany stanu organizmu do okresowych zmian otaczającego środowiska. Gdy rytmy biologiczne mają charakter wewnątrzustrojowy
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH
PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH Student w ramach realizacji praktyki klinicznej w danej specjalizacji dostępnej w wybranej placówce medycznej, powinien odbywać ją w
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoBEZDECH SENNY Przyczyny, skutki oraz rewolucyjne rozwiązanie
BEZDECH SENNY Przyczyny, skutki oraz rewolucyjne rozwiązanie 1 Spis Treści 2 Czym jest BEZDECH SENNY? Bezdech Senny w Liczbach Rozwiązanie domowa diagnostyka Urządzenie MED Recorder Posiadany Potencjał
Bardziej szczegółowoChory z zespołem bezdechu śródsennego Hanna Misiołek Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Zabrze
Chory z zespołem bezdechu śródsennego Hanna Misiołek Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Zabrze OSA patient? Anatomia Czujność!!!! Wysuń podejrzenie i zbadaj problem OSA jest częstym problemem
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoZaburzenia lękowe: Zaburzenia lękowe w postaci fobii: Agorafobia Fobie specyficzne Fobia społeczna. Zaburzenie lękowe z napadami lęku (lęk paniczny)
Zaburzenia lękowe Zaburzenia lękowe: Zaburzenia lękowe w postaci fobii: Agorafobia Fobie specyficzne Fobia społeczna Zaburzenie lękowe z napadami lęku (lęk paniczny) Zaburzenia lękowe-fobie: Występuje
Bardziej szczegółowoŚWIADOMA ZGODA NA ZNIECZULENIE. 1. Ja, niżej podpisany... urodzony... wyrażam zgodę na wykonanie u mnie znieczulenia... do zabiegu...
ŚWIADOMA ZGODA NA ZNIECZULENIE 1. Ja, niżej podpisany... urodzony.... wyrażam zgodę na wykonanie u mnie znieczulenia... do zabiegu... 2. Oświadczam, że - dr...przeprowadziła za mną rozmowę wyjaśniającą
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoLek. Joanna Kanarek-Kucner
Lek. Joanna Kanarek-Kucner Katedra i Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii GUMed Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz Wpływ występowania obturacyjnego bezdechu sennego na
Bardziej szczegółowoBiPAP Vision. z PAV (Proportional Assist Ventilation)
BiPAP Vision z PAV (Proportional Assist Ventilation) P A V nowa generacja nieinwazyjnej wentylacji PAV nowy tryb wentylacji asystującej - różnica w koncepcji - wspomaganie ciśnieniowe proporcjonalne do
Bardziej szczegółowospis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16
spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 5/2012 z dnia 27 lutego 2012 r. w zakresie zakwalifikowania/niezasadności zakwalifikowania leku Valdoxan (agomelatinum)
Bardziej szczegółowoKod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8
// Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe oraz podstawy zmian warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu.
Aneks I Wnioski naukowe oraz podstawy zmian warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu. 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoPrzewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU
Przewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU Wybór pacjenta OBJAWY: Pacjent wykazuje jeden lub więcej z następujących objawów: DIAGNOZY: Objawy
Bardziej szczegółowoOsteopatia w rehabilitacji i praktyce lekarza specjalisty
PREZENTUJE OSTEOPATIA www.przychodniamorska.pl SKRÓT MERYTORYCZNY WYKŁADU SPOTKANIA EDUKACYJNEGO PT. Osteopatia w rehabilitacji i praktyce lekarza specjalisty Prowadzący wykład: mgr Tomasz Lewandowski
Bardziej szczegółowoProgram praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne)
Wyższa Szkoła Mazowiecka w Warszawie Wydział Nauk Medycznych Program praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne) Student studiów pierwszego stopnia (licencjat)
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoWybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński
Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD)
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoTERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
Bardziej szczegółowoDiagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych
Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Piśmiennictwo: Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. PZWL 1979 Bolechowski F. Podstawy ogólnej diagnostyki
Bardziej szczegółowoDOBRY ODDECH, SPOKOJNY SEN
Wspomaganie oddychania u pacjentów z chorobami nerwowo mięśniowymi w warunkach domowych DOBRY ODDECH, SPOKOJNY SEN Oddychanie to podstawowa czynność fizjologiczna dzięki której Ŝyjemy. Pierwszy oddech
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoSamokształcenie (Sk) Zajęcia praktyczne (W) (Ć) (L) (S) (Zp) laboratoryjne III 30 35 15 3
Kod przedmiotu: IOZRM-L-3k18-2012-S Pozycja planu: B18 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane Nazwa przedmiotu Kierunek studiów Poziom studiów Profil studiów Forma studiów Specjalność - Jednostka
Bardziej szczegółowoZespoły neurodegeneracyjne. Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zespoły neurodegeneracyjne Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Neurodegeneracja Choroby przewlekłe, postępujące, prowadzące
Bardziej szczegółowoChoroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski
Bardziej szczegółowoPrawidłowe zasady podawania leków donosowo
Prawidłowe zasady podawania leków donosowo WSKAZANIA do podawania leków donosowo 1) ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa 2) alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa 3) idiopatyczny nieżyt nosa
Bardziej szczegółowoNarkolepsja. Diagnostyka neurofizjologiczna
Historia badań nad narkolepsją. Diagnostyka neurofizjologiczna Aleksandra Wierzbicka Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 19 wiek Pierwszy opis objawów Lata 1950 Lata 1930 Sleep Onset Pierwsze REM
Bardziej szczegółowoZaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży
Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży Zaburzenia nastroju u dzieci i młodzieży: pojedynczy epizod dużej depresji nawracająca duża depresja dystymia mania lub submania stan mieszany zaburzenia afektywne
Bardziej szczegółowoPoduszka zapobiegająca chrapaniu: test prototypu w laboratorium snu w Klinice Lindenbrunn, Coppenbrüge
Poduszka zapobiegająca chrapaniu: test prototypu w laboratorium snu w Klinice Lindenbrunn, Coppenbrüge Prototyp interaktywnej poduszki zapobiegającej chrapaniu przetestowano w 2001 roku wśród użytkowników,
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowo"Jedz aby żyd, a nie żyj aby jeśd
"Jedz aby żyd, a nie żyj aby jeśd Przyjmowanie pokarmów to potrzeba biologiczna, której istotne znaczenie uznaje się za oczywiste W przypadku zaburzeo odżywiania wskaźniki chorobowości i śmiertelności
Bardziej szczegółowoŹródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji
Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia populacji Źródła informacji, którymi dysponuje epidemiologia dzielimy na: pierwotne (bezpośrednie) wtórne (pośrednie) Za pierwotne źródła informacji uznaje
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. VICEBROL, 5 mg, tabletki. Vinpocetinum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VICEBROL, 5 mg, tabletki Vinpocetinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowo