Badanie odczynu roztworów za pomocą wskaźników pochodzenia naturalnego Odniesienie do podstawy programowej III[Gm] Uczeń: pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł; zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniem; bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne. IV[P] Uczeń: korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, pozyskuje, analizuje, ocenia i przetwarza informacje pochodzące z różnych źródeł; zdobywa wiedzę chemiczną w sposób badawczy- obserwuje, sprawdza, wnioskuje i uogólnia, wykazuje związek składu chemicznego, budowy i właściwości substancji z ich zastosowaniami; posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie; bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne. IV[R] Uczeń: korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, krytycznie odnosi się do pozyskiwanych informacji; dostrzega zależność pomiędzy budową substancji a jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi; stawia hipotezy dotyczące wyjaśniania problemów chemicznych i planuje eksperymenty dla ich weryfikacji; na ich podstawie samodzielnie formułuje i uzasadnia opinie i sądy; bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne. Przyroda PGm. Rozumienie metody naukowej, polegającej na stawianiu hipotez i ich weryfikacji za pomocą obserwacji i eksperymentów. Treści nauczania/zalecane doświadczenia lub obserwacje II[Gm] Uczeń: 6.8. wykonuje doświadczenie, które pozwoli zbadać ph produktów występujących w życiu codziennym człowieka/badanie zmiany barwy wskaźników w roztworach kwasów i wodorotlenków 9.12)
IV[R] Uczeń: 5.9. podaje przykłady wskaźników ph, omawia ich zastosowanie i bada odczyn roztworu Przyroda PGm Uczeń: podaje różnicę pomiędzy obserwacją a eksperymentem; opisuje warunki prawidłowego planowania i przeprowadzania eksperymentów; planuje i przeprowadza wybrane obserwacje i eksperymenty. Słowa kluczowe terminy, które uczeń: a) Powinien znać przystępując do zajęć (z niższych etapów edukacyjnych lub wcześniej realizowanych celów kształcenia i treści nauczania): problem badawczy, hipoteza, wniosek, warunki doświadczenia, próba kontrolna, próba badawcza, kwasy, zasady, sole, jony, ph, metanol. b) Które przyswoi w czasie zajęć: barwniki roślinne, antocyjany, ekstrakcja. Protokół IBSE Tajemnica naszego zdrowia zrównoważony odczyn ph.. Już w 1682r. angielski przyrodnik Nehemiasz Grew sporządzał wyciągi z niebieskich, czerwonych i fioletowych kwiatów i jagód za pomocą gorącej wody i alkohol, aby dokładniej zbadać ich barwniki. Odkryto, ze barwę niebieską, fioletową czy czerwoną - u większości roślin wywołuje grupa zbliżonych do siebie barwników, które chemik określa greckim słowem,,antocyjany, co oznacza tyle co,,błękit kwiatowy [1]. Zabarwienie antocyjanów w tkankach roślinnych zależy nie tylko od ph soku komórkowego, ale także od kompleksów metalicznych, jakie tworzą z metalami, tj. z Fe 3+, Al 3+. Antocyjany zwykle są ekstrahowane z surowca roślinnego lekko zakwaszonym metanolem [2]. Szczególnie czułym na zmiany ph jest antocyjan czerwonej kapusty - rubrobrassycyna. Możemy się o tym przekonać, dodając do roztworu tego barwnika wody wodociągowej lub destylowanej [3]. Na podstawie: [1],,Chemia organiczna w probówce H. Rompp, H. Raaf ; [2],,Farmakognozja S. Kohlmuntzer PZWL 1985; [3]J. Michejda, L. Ratajczak,,Ćwiczenia z fizjologii roślin PWN 1986
Uwaga: Eksperymenty chemiczne wykonujemy w ubraniu ochronnym! Na stole masz przygotowany sprzęt, odczynniki i materiał badawczy: surowiec roślinny: bakłażan, liście czerwonej kapusty, czerwone winogrona, jagody suszone, borówkę amerykańską, czerwone jabłko, herbatę z hibiskusa, kwiaty czerwonej pelargonii (róży), maliny, śliwki: materiał badawczy: mydło, proszek do prania, papryka, zmywacz do paznokci, tabletka aspiryny; odczynniki: woda destylowaną, metanol, ałun glinowo- potasowy, roztwór FeCl 3, roztwory o stężeniu 2 mol/dm 3 : HCl, CH 3 COOH, Na 2 CO 3, NaHCO 3, NaOH, barwna skala ph; sprzęt laboratoryjny: nożyczki, arkusz bibuły filtracyjnej, nóż, deseczka do krojenia, statyw z 10 probówkami, bagietka, 3 zlewki (100-150 ml), moździerz, 3 pipety Pasteura, zestaw do ogrzewania, łyżka porcelanowa. Przyjrzyj się zgromadzonym substancjom oraz sprzętowi i: Zaproponuj problem badawczy/problemy badawcze, które możesz rozwiązać za pomocą zgromadzonego sprzętu i materiału; Sformułuj możliwą hipotezę/hipotezy do problemu badawczego/problemów badawczych;
Zapisz czynności, jakie będziesz wykonywać, uwzględniając opis próby kontrolnej i badanej, by zrealizować doświadczenie w celu weryfikacji hipotezy/hipotez: Zrealizuj doświadczenie wg własnego planu. Udokumentuj doświadczenie:
Dokonaj analizy wyników: Sformułuj wniosek/wnioski z doświadczenia: Dokonaj ewaluacji (oceny) realizacji i efektów własnego działania: