ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE

Transkrypt

1 PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR ZIMOWY) ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I GOSPODARKA ODPADAMI STUDIA STACJONARNE Ćwiczenie 1 (Karty pracy laboratoryjnej: 1a, 1b, 1d, 1e) 1. Organizacja ćwiczeń. Regulamin pracowni chemicznej i przepisy BHP (Literatura zalecana, Chemia I, rozdz. 1.1.). Zasady pracy z odczynnikami chemicznymi - zagrożenia, środki ostrożności (rozdz. 1.3.). Postępowanie z odpadami chemicznymi (rozdz. 1.4.). 2. Sprzęt laboratoryjny i jego przeznaczenie (rozdz. 1.2.), mycie szkła laboratoryjnego. 3. Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków nieorganicznych powtórzenie wiadomości. Ćwiczenie 2 (Karty pracy laboratoryjnej:1c) Kolokwium I: Sprzęt laboratoryjny i jego przeznaczenie. (3P.) Temat: Podstawowe czynności laboratoryjne (ogrzewanie w probówce i zlewce, odmierzanie cieczy, krystalizacja, dekantacja i sączenie osadów, rozdzielanie mieszanin). Zakres materiału do przygotowania: podstawowe techniki laboratoryjne. Doświadczenia: krystalizacja substancji nieorganicznej (rozdz. 4.3.), termiczny rozkład sacharozy, rozdział dwóch niemieszających się cieczy, rozdzielenie mieszaniny za pomocą sedymentacji, dekantacji i sączenia oraz odparowania rozpuszczalnika; rozpuszczanie substancji (rozdz. 4.1.), mieszanina a związek chemiczny (rozdz. 4.2.). Ćwiczenie 3 (Karta pracy laboratoryjnej: 2a) Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne. Zakres materiału do przygotowania: reakcje syntezy, analizy i wymiany, reakcje egzo i endoenergetyczne, reakcje homo i heterogeniczne, reakcja strącania i roztwarzania osadów, reakcje tworzenia związków kompleksowych (rozdz oraz ). Doświadczenia: przeprowadzenie wybranych reakcji nieorganicznych. Ćwiczenie 4 (Karta pracy laboratoryjnej: 3) Kolokwium II: Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków nieorganicznych. Podstawowe reakcje nieorganiczne. Równania reakcji w postaci cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej. (10P.) Temat: Stężenia roztworów. Zakres materiału do przygotowania: definicja stężenia procentowego i molowego, obliczenia ze stężeń roztworów (rozdz. 6.2.), zasady posługiwania się szkłem miarowym pipety, kolby miarowe (rozdz. 6.1.). 1

2 Doświadczenia: sporządzanie roztworów o określonym stężeniu procentowym i molowym z naważek i przez rozcieńczanie roztworów stężonych (rozdz ), nauka ważenia na wadze technicznej. Temat: Konduktometria. Potencjometria. Ćwiczenie 5 (Karta pracy laboratoryjnej: 4a, 4b) Zakres materiału do przygotowania: reakcje w roztworach elektrolitów: dysocjacja jonowa (rozdz. 2.2.), hydroliza soli (rozdz ), odczyn roztworów, ph (rozdz , ). Doświadczenia: badanie procesu dysocjacji jonowej różnych substancji chemicznych przez pomiar przewodnictwa ich roztworów: elektrolity i nieelektrolity (5.1.1.) oraz porównanie przewodnictwa roztworów elektrolitów o tym samym stężeniu molowym - elektrolity mocne i słabe (rozdz ), określanie odczynu wodnych roztworów różnych substancji metodami chemicznymi (rozdz ), potencjometryczne pomiary ph (rozdz , ). Ćwiczenie 6 (Karty pracy laboratoryjnej: 3, 5) Kolokwium III: Reakcje w roztworach elektrolitów (dysocjacja jonowa kwasów, zasad i soli, reakcje hydrolizy soli), określanie odczynu roztworu, ph. (8P.) Temat: Alkacymetria. Podstawowe pojęcia: roztwór mianowany, substancja podstawowa, titrant, analit, punkt równoważności stechiometrycznej i punkt końcowy miareczkowania, wskaźniki. Zakres materiału do przygotowania: reakcje zobojętniania (rozdz ), podstawy analizy objętościowej (rozdz. 6 wprowadzenie), zasady posługiwania się szkłem miarowym biurety (rozdz. 6.1.), sporządzanie roztworów titranta do oznaczeń alkacymetrycznych (rozdz. 6.2.). Doświadczenia: sporządzenie roztworu kwasu solnego o stężeniu 0,1 mol/dm 3 do oznaczeń acydymetrycznych (rozdz ) i roztworu wodorotlenku sodu o stężeniu 0,1 mol/dm 3 do oznaczeń alkalimetrycznych (rozdz ). Ćwiczenie 7 (Karta pracy laboratoryjnej: 5) Kolokwium IV: Obliczenia stechiometryczne. (3P.) Obliczenia ze stężeń roztworów. (3P.) Temat: Alkacymetria - ciąg dalszy. Mianowanie roztworu HCl i roztworu NaOH. Oznaczanie zawartości kwasów i zasad w próbce roztworu. Obliczenia alkacymetryczne. Zasady doboru wskaźnika. Zakres materiału do przygotowania: sposób postępowania przy mianowaniu roztworów (rozdz ), oznaczanie zawartości substancji w próbce (rozdz ). Doświadczenia: przeprowadzenie mianowania sporządzonego roztworu HCl (rozdz ) i roztworu NaOH (rozdz ), oznaczanie mocnych i słabych zasad metodą acydymetryczną (rozdz ) oraz oznaczenia zawartości mocnych i słabych kwasów metodą alkalimetryczną (rozdz ). 2

3 Ćwiczenie 8 Kolokwium V: Alkacymetria - podstawy teoretyczne, obliczenia oraz dobór wskaźnika. (5P.) Temat: Reakcje utlenienia i redukcji. Zakres materiału do przygotowania: uzgadnianie równań reakcji redoks w postaci cząsteczkowej i jonowej na podstawie bilansu elektronowego, równania połówkowe reakcji redoks (rozdz ), wprowadzenie do redoksymetrii (rozdz. 10). Ćwiczenie 9 (Karta pracy laboratoryjnej: 6a) Temat: Oznaczanie zawartości jonów żelaza(ii) w roztworze metodą manganometryczną. Kolokwium poprawkowe z zakresu chemii nieorganicznej. Zakres materiału do przygotowania: podstawy do manganometrii (rozdz ), oznaczenia manganometryczne (rozdz. 11). Doświadczenia: wykonanie mianowania roztworu KMnO 4 (rozdz ), oznaczanie zawartości jonów żelaza(ii) w próbce (rozdz ) Ćwiczenie 10 (Karta pracy laboratoryjnej: Org. 1, Org. 1a, Org. 1b, Org. 1c) Temat: Wprowadzenie do chemii organicznej: zasady bhp, praca z rozpuszczalnikami organicznymi, odpady chemiczne organiczne i ich utylizacja. Szkło i sprzęt w laboratorium chemii organicznej. Zakres materiału do przygotowania: klasyfikacja i nazewnictwo związków organicznych, grupy funkcyjne powtórzenie wiadomości. Ćwiczenie 11 (Karta pracy laboratoryjnej: Org.1d) Kolokwium VI: Szkło i sprzęt w laboratorium chemii organicznej. (3P.) Temat: Podstawowe czynności laboratoryjne: ogrzewanie pod chłodnicą zwrotną, krystalizacja, sączenie osadów pod zmniejszonym ciśnieniem, ekstrakcja, chromatografia. Zakres materiału do przygotowania Metody rozdzielania mieszanin i oczyszczania związków organicznych. Doświadczenia: wykorzystanie procesu krystalizacji do oczyszczania substancji stałej, rozdzielanie mieszaniny barwników, ekstrakcja jodu z jodyny. Ćwiczenie 12 (Karta pracy laboratoryjnej: Org. 10.) Kolokwium VI: Klasyfikacja związków organicznych. (10P.) Temat: Reakcje charakterystyczne węglowodorów, alkoholi, fenoli. Potwierdzenie charakteru zasadowego amin. Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne węglowodorów, alkoholi, fenoli, amin. 3

4 Doświadczenia: przeprowadzenie reakcji charakterystycznych węglowodorów, alkohol, fenoli, aldehydów i ketonów. Ćwiczenie 13 (Karta pracy laboratoryjnej: Org. 10.) Kolokwium VII: Nazewnictwo węglowodorów, alkoholi i fenoli. (10P.) Temat: Reakcje charakterystyczne aldehydów i ketonów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych. Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne aldehydów i ketonów oraz kwasów karboksylowych i ich pochodnych. Doświadczenia: przeprowadzenie reakcji charakterystycznych aldehydów i ketonów oraz kwasów karboksylowych i ich pochodnych. Ćwiczenie 14 Kolokwium VIII: Nazewnictwo aldehydów, ketonów oraz kwasów karboksylowych i ich pochodnych. (10P.) Temat: Kolokwium poprawkowe z zakresu chemii organicznej. Doświadczenia: przeprowadzenie reakcji charakterystycznych aminokwasów i białek. Temat: Zaliczenia. Ćwiczenie 15 WARUNKI ZALICZENIA 1. Wykonanie ćwiczeń praktycznych (w przypadku usprawiedliwionej nieobecności istnieje możliwość odrobienia zajęć). 2. Uzyskanie łącznej liczby punktów z chemii nieorganicznej: [za karty pracy laboratoryjnej (maks. 29 P.), kolokwia (maks. 32 P.), aktywność na ćwiczeniach (min. 9 P.), minimum 36P.: ocena dostateczna: 36-42P. ocena plus dostateczna: P. ocena dobra: P. ocena plus dobra: P. ocena bardzo dobra: P. 3. Uzyskanie łącznej liczby punktów z chemii organicznej: [za karty pracy laboratoryjnej (maks. 45 P.), kolokwia (maks. 33 P.), aktywność na ćwiczeniach (min. 5 P.), minimum 42P.: ocena dostateczna: P. ocena plus dostateczna: P. ocena dobra: P. ocena plus dobra: P. ocena bardzo dobra: P. Zagadnienia z poprzednich etapów edukacyjnych do powtórzenia Klasyfikacja substancji nieorganicznych, podstawowe reakcje nieorganiczne, obliczenia stechiometryczne, stężenia procentowe i molowe, uzgadnianie równań reakcji redoks (w postaci cząsteczkowej i jonowej) na podstawie bilansu elektronowego. 4

5 Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków organicznych. Literatura podstawowa 1. Chemia I: Skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych z chemii nieorganicznej i analitycznej, P. Szlachcic, J. Szymońska, B. Jarosz, E. Drozdek, O. Michalski, A. Wisła-Świder, Wydawnictwo UR Kraków Obliczenia chemiczne. Skrypt do ćwiczeń z chemii, M. Łukaszewicz, O. Michalski, J. Szymońska, Wydawnictwo UR, Kraków Chemia organiczna. Krótki kurs, H. Hart, PZWL Warszawa Chemia organiczna, J. Mc Murray, tom 1-5, WNT Podręcznik chemii organicznej, P. Mastalerz, Wyd. Chemiczne Wrocław Literatura dodatkowa 1. Chemia ogólna i nieorganiczna podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych - zakres rozszerzony, M. Litwin, Sz. Styka-Wlazło, J. Szymońska, Nowa Era Warszawa Chemia organiczna podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych - zakres rozszerzony, M. Litwin, Sz. Styka -Wlazło, J. Szymońska, Nowa Era Warszawa