WYKŁAD 2 FORMY I RODZAJE MAŁYCH FIRM 1
1. Formy organizacyjno-prawne małych firm: Podział przedsiębiorstw wg formy organizacyjnoprawnej: 1. Osobowe: osoby fizyczne prowadzące działalność gosp. spółki cywilne, spółki jawne, spółki partnerskie, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne; 2. Kapitałowe: spółki z o. o. spółki akcyjne. 2
Wybór formy działalności gospodarczej musi być dobrze przemyślany i oparty na kalkulacji obejmującej m. in.: koszty uruchomienia i prowadzenia działalności, łącznie obciążeniami podatkowymi, skalę planowanego przedsięwzięcia, zamierzony czas na organizację firmy, wielkość zaangażowania kreującego podmiot gospodarczy w interesy firmy, udział dochodów z tej działalności we wszystkich dochodach (jeśli są inne), wielkość ryzyka związanego z działalnością. 3
Zalety i wady różnych form przedsiębiorstw: I tak w odniesieniu do formy: Osoba fizyczna prowadząca działalność są następujące: Zalety: niewielki koszt rozpoczęcia działalności, krotki okres od założenia do rozpoczęcia, jak również zakończenia, brak skomplikowanych formalności, łatwość wprowadzania zmian, np. związanych z profilem działalności, jasny podział praw i obowiązków, proste metody zarządzania; 4
Wady: formy Osoba fizyczna prowadząca działalność nie nabywa osobowości prawnej, czyli ponosi pełną odpowiedzialności majątkową, ograniczone możliwości pozyskiwania kapitału, a wraz z tym niewielkie perspektywy rozwojowe, osoba fizyczna stając się płatnikiem VAT, jest nim także w działaniach pozagospodarczych, w świetle prawa działalność firmy wygasa z chwilą śmierci właściciela. Małe firmy to przeważnie firmy jednoosobowe i spółki osobowe. 5
2. Rodzaje małych firm wg cech społecznoekonomicznych: A. Rodzaje przedsiębiorstw wg własności: prywatne, spółdzielcze, samorządowe, państwowe. B. Rodzaje małych przedsiębiorstw wg cech ich powstania: przedsiębiorstwa substytucji dochodów lub zastępujące pracę, przedsiębiorstwa stylu życia, przedsiębiorstwa przedsiębiorcze. 6
C. Rodzaje przedsiębiorstw wg struktur zarządzania: przedsięwzięcia jednoosobowe, przedsiębiorstwa małe, przedsiębiorstwa średnie, przedsiębiorstwa duże, przedsiębiorstwa bardzo duże. D. Rodzaje małych przedsiębiorstw wg celów ich działania i podejmowania decyzji: Typ firmy I cel maksymalizacja dochodów (zysków), osoba decydująca jedna; M Typ firmy II cel zaspokojenie dochodów (zysku, osób decydujących wiele; Ś Typ firmy III cel zaspokojenie potrzeb innych, osoba decydująca jedna; M Typ firmy IV cel zaspokojenie potrzeb 7 innych, osób decydujących wiele. Ś
3. Firma rodzinna: Firma rodzinna jest przedsiębiorstwem, którym dwóch lub więcej członków dzieli pracę i włas-ność i ma wpływ na sposób jej zarządzania. Firma rodzinna jest przedsiębiorstwem: o dowolnej formie prawnej; kapitał w całości lub w decydującej części znajduje się w posiadaniu rodziny; przynajmniej jeden jej członek wywiera decydujący wpływ na kierownictwo lub sam sprawuje funkcję kierowniczą. Przedsiębiorstwa rodzinne w większości są to małe firmy, ale nie jest to regułą. 8
W firmie rodzinnej jako systemie można wyróżnić: 1. Podsystem rodzinny, składający się z członków rodziny i zaspokojający ich potrzeby. 2. Podsystem gospodarczy (firma), składający się z pracowników i zorientowany na klienta; 3. Podsystem własności, składający się ze wszystkich właścicieli (łącznie spoza rodziny); Poszczególne podsystemy zwykle uzupełniają, ale między nimi może występować konkurencja ze względu na odmienność interesów. Istota działania firmy rodzinnej polega na sprzężeniu poszczególnych podsystemów oraz poszukiwaniu sposobów łagodzenia sprzeczności. Z badań wynika, że firma rodzinna trwa nie dłużej niż dwa lub trzy pokolenia. 9
Podsystemy w firmie rodzinnej: Rodzina RF RFW RW Firma FW Własność RFW założyciel firmy i jego spadkobiercy, pracujący i mający prawo własności; RW członkowie rodziny, którzy władają częścią przedsiębiorstwa, ale nie pracują w nim; RF członkowie rodziny, którzy pracują w firmie, ale nie mają prawa własności (np. dzieci); FW osoby spoza rodziny, które pracują w firmie i 10 mają prawo własności (np. udziałowcy).
4. Formy sieciowe i wirtualne małych firm: Małe firmy mogą działać jako organizacja sieciowa i/lub wirtualna, oparta na współpracy i realizacji określonego działania, czy wyspecjalizowanej czynności. Organizację sieciową definiuje się jako zbiór kilku samodzielnych jednostek (firm) zajmujących się określoną dziedziną działalności gospodarczej i powiązanych ze sobą więziami kooperacyjnymi. Małe firmy mogą działać w postaci: 1. Sieci sfederowanych powstających przez integrację poziomą organizacji zajmujących się podobną działalnością (np. kwaterodawcy). 2. Sieci kontraktowych opierających się na umowach koncesyjnych i franchisingowych między partnerami statutowo niezależnymi (np. zakład mleczarski 11 i producenci mleka).
Istota funkcjonowania organizacji sieciowej polega na: ścisłej, dobrowolnej i świadomej współpracy partnerów, połączeniu własnych zasobów i umiejętności, wzajemnym porozumieniu, zaufaniu i lojalności, opartym na wspólnie sformułowanym celu, integrowaniu działalności i inicjatyw. Dzisiaj działania organizacji sieciowej są zazwyczaj związane z wykorzystaniem sieci komputerowych, które posiadają łącza z bankami informacji wszystkich uczestników sieci. 12
Organizacja wirtualna jest formą organizacji sieciowej, zbiorem niezależnych podmiotów, które realizują wspólnie konkretne zadania (projekty, zlecenia itp.). Sieć wirtualna opiera się na kooperacji i składa się ze zleceniodawców i wykonawców (posiadaczy kluczowych kompetencji) i integratorów (łączników z rynkiem). Organizacja wirtualna jest wyłącznie siecią stosunków i zależności powstałych na pewien okres między zleceniodawcami, producentami, kontraktowymi pracownikami i odbiorcami, najczęściej kontaktujący się za pomocą sieci informatycznych. Dla istnienia takiej organizacji wystarczy to,że potrafi organizować pracę, nadzorować przepływ informacji i czuwać nad czasową synchronizacją. 13
Wirtualność jest cechą przynależną do istniejących obiektów i sama w sobie nie może występować, ale sieć wirtualna realizuje swoje funkcje w taki sposób, jak istniejące organizacje. Podstawą działania jest porozumienie i wcześniejsza analiza dotycząca sposobu prowadzenia biznesu. Część organizacji wirtualnych realizuje konkretne zlecenie (usługę, produkt), specjalnie dla konkretnego klienta i po jego wykonaniu rozpada się, a inne szukają wspólnie nowych zleceń. 14
Dziękuję za uwagę... 15